HENNIE m SCHOONHOVEN
Vijftig jaar een barrière
tegen de misdaad
Robert Balgar u/lst de F.B.
22 jaar voor te blijven
ZONDAGS
BLAD
ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1958
QHARLES BONAPARTE wan
delde op een herfstmiddag
van het jaar 1908 langs de
oevers van de Potomac. Hij
zag hoe de bladeren van de
bomen zich al in de najaars-
tinten kleurden: het vuurrood van de maples en het okerbruin
der andere bomen. Maar hi| had er slechts weinig oog voor.
Charles Bonaparte worstelde met andere problemen, terwijl hij
langs de rivieroever in de Amerikaanse hoofdstad Washington
liep. Hij was de procureur-generaal van het opperste gerechts- immers plannen om zich de we-
hof en van hem werd verwacht, dat hij de misdaad zou be- Re^dTia^vSordlT dï ^nenen'
strijden tot in alle uithoeken van de nog steeds groeiende logsdreiging begon te voelen.
Verenigde Staten.
DRIE LETTERS BOEZEMEN ONDERWERELD
ONTZAG IN
maken met een
ivijand.
Vijfde colonne
Drie letters boezemen de onderwereld van de Verenigde Staten meer dan wat ook
ontzag in: F.B.I., de afkorting voor de naam „Federal Bureau of Investigation". In
het zo uitgestrekte gebied van de States weet iedere misdadiger, dat hij vroeg of laat
gegrepen zal worden, als de F.B.I.-agenten hem op het spoor zijn. De detectives van
de F.B.I. laten hun prooi nooit los, ze blijven jagen, al duurt het jaren. De „special
agents", wier werk tot de verbeelding van miljoenen spreekt en die in Amerikaanse
romans over de misdaad dezelfde rol spelen als de mannen van Scotland Yard in
de Engelse, hebben in de loop van 50 jaren een barrière gebouwd tegen de crimi
naliteit. Dit najaar is het een halve eeuw geleden, dat te Washington de F.B.I. werd
opgericht.
Een leger van spionnen zwerm
de uit over de Verenigde Staten.
Japan en de Duitse Nazi's kregen
Het was niet ge
makkelijk in die
dagen om van één
natie te spreken.
Daarvan was nie-
tuigd dan Charles
Bonaparte. De ene
staat handhaafde
zulke wetten en
de andere deed het
wijkende manier.
Misdadigers be
dreigden de veilig
heid in de ene
staat en vluchtten
naar de andere,
om daar ongrijp
baar te blijven.
Ongrijpbaar?
Charles Bonaparte
kreeg het idee, dat
hij enkele dagen
later in het ge
bouw van het de
partement van
justitie vurig ver
dedigde. toen een
groep hooggeplaat
ste autoriteiten
zich rond de groene
tafel had geplaatst
om naar de procureur-generaal
te luisteren.
„Deze nieuwe organisatie moet
in de gehele statenunie gaan wer
ken. mijne heren. Deze nieuwe
organisatie moet waken voor het
handhaven van de federale wet
ten. Zij moet de controlerende
cn niets-ontziende machtige arm
van het departement van justitie
worden." zo verdedigde Bonaparte
zijn denkbeeld.
Toen hij eindelijk uitgesproken
was, knikten de aanwezigen in
stemmend. Zo zou het gebeuren.
„The Federal Bureau of Inves
tigation" was gesticht.
amelde het leger der achter de
schermen werkende F.B.I.-agenten
al inlichtingen over personen, die
verdacht werden van het stelen
van militaire geheimen, van vlieg
tuigontwerpen. van scheepsteke-
ningen en vele andere belangrlj-
1-agenten werden geïnterneerd.
Met trots kon de F.B.I. na
Tweede Wereldoorlog bekend n
ken, dat geen enkele sabotage-; _JB
tie van de vijand succes had ge- delpunt der belangstelling te staan,
had. Vijandelijke agenten werden De organisatie kreeg opdracht te
onder controle gehouden en ge- waken over atoom- en andere mi-
vangen genomen, waar zij maar litaire geheimen. De strijd werd
verschenen van de Nazi's naar de commums-
Een van de grootste en gevaar- ten verplaatst,
lijkste spionage-complotten in de
States werd opgerold, dank zij de Communisten en rode agenten
medewerking van een man, die werden geschaduwd, gearre-s-
onder de schuilnaam Harry Saw- teerd en berecht. Geruchtmakend
yer bekend werd. Sawyer was een waren de processen, die in de
tot Amerikaan genaturaliseerde communistenjacht werden ge-
Duitser, die voor de oorlog in voerd.
Hitler-Duitsland zijn moeder be- V1„
zocht. Tijdens dat bezoek dwon- N,et *lt,W wrd hi*r
gen de Nazi's hem voor hun duis- 1,1 Europa begrepen. En dank zij
de V.S. te gaan Joseph MacCarthy en andere
„heksenjagers" zijn er ln die pe-
dig
lenschnp beuijst tegenin
i de stryd legen de i
tere zaak
spioneren. Zij dreigden Sawyer'
moeder naar een concentratie
kamp te zullen brengen. Harry
kreeg een grondige opleiding en
keerde terug naar Amerika.
De Nazi's waren er van o
tuigd, dat alles gedurende
volgende twee jaar geruisloos ver
liep. Meer dan vijf honderd bood
schappen werden door Sawyer er
Nazi-agenten gewisseld.
F.B.I. is u'itg
ste snufjes
<nde diensten. De
•rust met de nieuw-
tp velerlei gebied
In de laboratoria
an proeven gedaan
u-erpen, die op de plaats
isdaad werden gevonden.
riode ongetwijfeld fouten gemaakt.
Maar de F.B.I. had te waken
over de veiligheid van de Ameri-
e^' kaanse staatsburger en zoals J.
Edgar Hoover het uitdrukte: „De
taak van de F.B.I. is het gever!
van een zo groot mogelijke be
scherming aan het Amerikaanse
volk. Die taak kan van dag tot
dag variëren. Nn eens zal de <m-
De Nazi's wisten echter niet. derwereld het belangrijkst zijn
dat Harry Sawyer voor de F.B.I. j.
werkte. Alle informaties, die hij de spionage, het gevaar van
gaf. werden vooraf nauwkeurig een vijfde colonne, eerst van Na-
onderzocht, opdat geen werkelijk zizijde, thans van de kant van
belangrijke inlichtingen zouden het communisme
worden verstrekt. Sawyer slaag
de er in door te dringen tot het
beruchte „Duquesne"-eompIot. de
ruggegraat van de Nazi-spionage
Voor F.B.I.
Op vele fronten
De
politie-organisatie gers
dat land.
i deze hele bende worden
Twee functies
En de F.B.I. kreeg
af twee belangrijke functies toe
gewezen. De speciale agenten
Hoover weefde een web rondom
de misdadigersbenden. Hij ver
deelde het moeilijk controleerba
re gebied van vele tienduizenden
vierkante kilometers m 52 distric-
opereerden"
voor, dat zijn mannen zo strate
gisch gestationeerd werden, dat
elke plaats van een misdaad bin-
bereikt zou kunnen
in Noord-Amerika. Reeds in juni Zo strijdt de thans 50-jarige
worden E.B.I. dus op vele fronten. Het
Federaal Bureau is onder
Hoover s leiding uitgegroeid tot
een moderne organisatie, die zich
kan bedienen yan een leger van in
een harde leerschool opgeleide
moesten inbreuken tegen de fede
rale wetten onderzoeken en zon
der vooroordeel of advies hun d_
bevindingen overbrengen aan de
procureur-generaal, zijn assisten- Hoover's G-men (zoals zij door
ten en de procureurs, die dan de onderwereld werden genoemd)
moesten beslissen of de betrok- kregen te waken over niet minder
ken mensen voor het gerecht ge- dan 130 federale wetten,
bracht zouden worden.
De Verenigde Stagen leefden in
een periode, dat -met harde hand
moest worden ingegrepen De
misdaad tierde welig en de mid
delen om die te bestrijden ont-
Jaren volgden, waarin de orga
nisatie slechts langzaam groeide,
weinig van zich deed spreken en
grote moeite had het net van spe
ciale agenten over alle staten uit
te spreiden. Pas toen de Eerste
Wereldoorlog een feit werd en de - or.o
VS. door spionnen overstroomd noemd. tot de misdadigers waren
dreigden te worden, bewees de ontdekt, gevangen genomen en
F.B.I. berekend te zijn voor de voor de rechter waren gebracht.
toege-
Hoover's werk wierp vruchten
de fe- af. Het aantal bankroven daalde
in 1924 in enkele jaren tijd tot 5 pet. van
nachine het vroegere gemiddelde. Autodie-
iverd. ven. kinderrovers. afpersers,
struikrovers, veedieven, versprei-
ii ders van obscene lectuur, hande-
n OOVCr laars in verdovende middelen en
in blanke slavinnen en nog vele
Op een morgen van dat jaar andere vertegenwoordigers van
stapte een 29-jarige jongeman zelf- het zo uitvoerige scala der mis-
bewust het gebouw van het de- daad, vielen vroeg of laat in de
partement van justitie te Washing- handen van een F.B.I.-agent,
ton binnen- Hin was de nieuwe di-
recteur van hit bureau: J. Edgar ,va" he! .federal
Hoover. Hij had zijn functie aan- Bureau bleef hetzelfde: toten ver
vaard onder voorwaarde, dat de repelen om de schuld, of vaak
F.B.I. van nu af een dienst zou 5»k:.<1r onschuld van een ver-
«-orden, «-aar.n de mogelijkheid dacht« bewijzen.
taak. die haar i
Maar het handhaven va
derale wetten, werd eerst
in de gesmeerd lopende i
van de huidige F.B.I omgetovêi
Vingerafdrukken
De oorspronkelijke collectie van
ruim 800 000 vingerafdrukken,
groeide tot een hoeveelheid van
130 miljoen. De strafregisters van
alle staten werden centraal ge
vestigd. Bij de F.B.I. in Washing-
En geen zaak werd „rond" ge-
Verenigde Staten? Er zijn
de beschikking inderdaad wel eens klem
nebben over een instrumentarium.
archief,^ laboratoria, kortom mende vragen gesteld over
Men
alles op het gebied der politie- T
wetenschap, dat zijn weerga het werk der F.B.I.
slechts moeilijk elders zal vinden.
De „special agents" worden op
geleid op verschillende scholen.
Zij volgen cursussen in wetsken-
nis, fotografie, jiu jitsu, onder
zoek van de plaats van de mis
daad, bestuderen de wetenschap
Vijftig jaar heeft de F.B.I. nu
op alle fronten tegen het overtre
den der federale wetten gestre
den. Hoover's agenten hebben dc
vroeg zich af, of de Ameri
kaanse organisatie niet in
het voetspoor der Gestapo
en van de Russische N.K.V.
D. dreigde te gaan lopen.
Maar telkens bleek weer, waait, zegt
dat de onschuldige in een de
mocratie niets te vrezer
Eerste
varende
gezins
verzorgster
J F.dgar lloover. directeur der
F.B.I.die tijdens zijn loopbaan,
een legendarische figuur is ge
worden.
als de Federal Bureau of In-
v^atdTÏSiS|ev"rd<fc SffiSSl vestigation juist de bescher-
ALS Hennie van Schoonhoven
wil vertellen, dat het flink
zt is misschien
wel windkracht zeven", en
haarzelf valt het al niet meer
op, dat ze helemaal in schippers-
heeft en door een organisatie spreeltt Ze
En de doorsnee-burger der
ming kreeg, waarop hij recht
had.
«Varende gemeente» (25 jaar) mei de lijd mee
Schippers jeugdwerk, zorg voor bejaarden, schippersblbllo-
theek: Allemaal aktlvitelten, die de hervormde „Varende Ge
meente" met succes ontplooide in de 28 Jaar van haar bestaan.
„De Vuurtoren", het officiële orgaan van de Varende Gemeen
te, kwam deze maand uit met een jubileumnummer vol histo
rische feiten en persoonlijke herinneringen, passend In de sfeer
van het herdenken.
Maar ook blijkt uit dc artikelen in het blad, dat de Varende
Gemeente oog heeft voor de behoeften van deze tijd, en voort
durend zint op mogelijkheden om aan die behoeften tegemoet
Eén van haar jongste aktlvitelten la de aanstelling van een
varende gezinsverzorgster, de eerste ln het land. Over deze
gezinsverzorgster, de 22-jarige Hennle van Schoonhoven uit Eder-
veen, die een goed half jaar geleden voor het eerst voet aan
boord zette en er zich nu volkomen thuis voelt, wordt in het
artikel op deze pagina geschreven.
bestaan om carrière te
ken, uitsluitend door vakmanschap
en prestaties. Hij wis-t, dat het ja
ren zou duren, voordat de F.B.I.
een gestroomlijnde machine zou
zijn. geheel gereed voor het ge
vecht tegen de misdaad.
J Edgar Hoover wist wat hij
wilde. Met zijn organisatie groei
de hij tot een legendarische figuur, De benden
Toen in de jaren dertig de
sis een vloedgolf van misdaad
over de Verenigde Staten deed
gaan, kreeg de F.B.I. een mons
terachtig werk te verrichten.
Staatsvijanden
van Al Ca,pone, van
John Dillinge, en
andere staatsvijan-
in Chicago, in New
York en andere
steden maakten
een winstgevende
daad.
De F.B.I. vreesde
de strijd niet en
schoot, als het zo
uitkw
bij
Niet alleen vingerafdrukken, ook
de indrukken, die een hak van
een schoen mankt kan de tech
nische staf van de F.B.I. heel
trot wijzer maken over de Wen-
ontmoeting
de benden, met
„scherp" naar bei
de partijen. De on
derwereld vond de
term „G-heat" uit
om hun gevoel van
onbehagen tot uit
drukking te bren
gen. Eigenaars van
plaatsen, waar de
..gangs" zich tus
sen twee misdaden
verborgen hielden,
kregen de speciale
attentie van de G-
men. Niet tevreden
met de belangrijk
ste figuren van de
onderwereld, zoch
ten de agenten ook naar de dok
ters, die gezichten van misdadigers
onherkenbaar maakten en (ver
geefs) probeerden vingerafdruk
ken te veranderen.
ta me kMoan i. Bcfear Boo-
Niemand ontkomt aan de greep van de F.B.I., zeg
gen de Amerikanen. In de annalen van de Amerikaan
se veiligheidsorganisatie liggen vele honderden be
wijzen voor deze stelling. Geen schuldige wordt in
vrijheid gelaten. Hij kan de vlucht nemen over de
grenzen van de verschillende staten. De mannen van
de F.B.I. zullen zijn spoor blijven volgen. Eén der
meest geruchtmakende zaken uit de historie van de
vijftigjarige F.B.I. was de ontsnapping van gevangene
Robert L. Balgar.
Hij vestigde een record, want niet minder dan 22
jaren wist hij de agenten van J. Edger Hoover te ont
lopen.
IN MAART 1923 werd Balgar
(een schuilnaam, want de
man leeft nog) tot zeven jaar
gevangenisstraf veroordeeld.
Hij had zich schuldig gemaakt
aan effectenzwendel tot een
half miljoen dollar. In sep
tember van genoemd jaar stijl
moest Balgar als getuige op
treden in een rechtszaak te
Chicago. Hij werd daar,
gezeld ran jjjj
gebracht.
Balgar vroeg op een ge
geven ogenblik verlof om
de w.c. te mogen gaan e
werd hem toegestaan,
bleef 22 jaar weg.
Maar ook hij word
gearresteerd
Nog vijf jaar gingen voorbij,
waarin de langgezoch te
steeds bijna werd gearresteerd.
ffET MOEST 1945 worden,
voordat een zekere Ronald
Smith werd aangehouden. Een
man met grijze haren opende
de deur voor de twee F.B.I.-
agenten. Ze hielden hem een
oud portret voor. „Het lijkt
nog wel wat op u", zei één
der agenten. „Dat is zo", ant
woordde de man, „het is een
foto van lang geleden, heren."
En gewillig liet hij zich mee
voeren. Twee en twintig jaar
was hij de F.B.I. voor geble
ven. Nu was hij geknipt in
New York. waar hij een def
tig (zwendel) kantoor had in
de beroemde 42-nd Street.
goed half jaar geleden voor het
eerst voet aan boord. Dat was
■aan de kade in Antwerpen. Er
stond, toen ze op de brede
Schelde voeren, nogal wat wind,
het water deinde, het schip bijzonder bescheiden, tegelijk bij- nodigdheden en eetwaren, waar
zonder doelbewust meisje* lijkt, de parlevinker je niet aan helpen
niet altijd in Ede blij- kan.
ven. ik wou wel eens van huls". T
De trek neer het Westen w.i •"l" d' volle».
om lachen: Nu staat ze op haar vreemd. „Want", redeneer- de dag alles in huis te hebben (je
de ze nuchter, „of ik nu in Rot- kunt niet even naar een buurtwin-
terd.m, Amsterdam o! Ede _|e- M lop,„ v„frten
schommelde en Hennie werd een
beetje draaierig. Daar kan ze
het schip
benen als aar
voelt er zich
stevig op haar
zinsverzorgster ben, het werk
evengoed thuis, blijft hetzelfde en veel tijd
i uit
hebt).
i je leert bovendien heel
geworden,
blijven ook.
afkomstig
de
Hennie, 22 jaar
uit Ederveen, is de eerst
de gezinsverzorgster van
deze maand jubilerende
vormde „Varende Gemeente", die
met haar aanstelling blijk gaf,
met de tijd mee te willen. In
Ede werken als het buitenland goedkoper
bij ons, sla je daar in als dat kan;
duurder is, moet je in
voorraad uit Nederland meene-
misschien ook
haar werk
Zelfstandig
as meens heel iets
zelfstandig wc
van Nederland
i buiten de gren-
Gezellig
hulp geboden worden t
gezinsverzorgsters i
kunnen op een schip?
zieke moeder moet bicden.
Die variatie Is haar zeker niet
tegengevallen, ze had zich trou-
niet voorgesteld hoe het
verdiende goed geld.
Hij was via Canada naar de
oude wereld gevlucht en toen
de Amerikaanse politie om
bewaker, heen rijn uitlevering verzocht, bleek
hij opnieuw verdwenen.
In 1927 kreeg de F.B.I. de
volgende lip. In Manhattan
dat (New York) had een man een
Hij hotelkamer geboekt onder de
naam A. B. Danton. Zijn sig-
De jacht op Balgar werd de nalement klopte met dat van
de Balgar. Uit het onderzoek
bleek, dat Balgar mensen voor
langste in de historie
F.B.I. en ging over het ge
hele Amerikaanse continent 70.000 dollar had opgelicht,
en naar Europa.
DOBERT L. BALGAR
verdwenen. Een legertje jaar later dook hij plotseling
Amerika's westkust op.
maanden kreeg een agent een De F.B.I. kreeg een tip over
dun draadje in handen. Een een zwendel in zegels van een
zakenman uit Chicago ver- tandheelkundig instituut. Bal-
telde, dat hij Balgar had ont- gar was opnieuw verdwenen,
moet inParijs. toen de G-men aankwamen.
Hij organiseerde daar en in Maanden later werd hij ge-
Berlijn zaken in Amerikaanse signdleerd in Chicago.
Hennie vindt haar werk heer
variatie lijk. Véél werk gemeten dan
met de maatstaf van de Holland
se doorsneehuisvrouw is er
trouwens niet: „De gang met de
m kooien, de roef, de stuurhut, en
Toen Hennie van Schoonhoven rende leven precies zou zijn. Ze voornaamste gehad
hoorde dat ze haar weck varend maakte een „proefreis" bij een Er wordt gekookt op butagas en
zou kunnen doen, heeft ze meteen m
gesolliciteerd. Ze had haar oplei- schippersvrouw. die haar man dat gaat prachtig en sneL Het le
ding gehad in Eindhoven; ze had bad helpen lossen en een zwart ven aan boord is gezellig, en wer-
het jaar^praktijk^j>chterjU rug. balk tegen het been had gekre- kelijk niet zo primitief als de
gen. En Hennie van Schoonhoven, landmensen vaak denken. Hennie
22 jaar, in orde en regelmaat op- van Schoonhoven heeft binnen een
gegroeid en opgeleid voor haar paar maanden haar hart aan d!t
vak, moest ervaren, dat de ijze- leven verpand. „De schippers",
ren wetten van een Hollandse huis- *egt ze. „zijn fijne rustige men-
houding op de vastewal bepaald sen. ze lijken minder nerveus-ge
heel andere wetten zijn dan die jaagd dan veel mensen aan de
dat bij de opleiding hoorde,
daarna had ze twee jaar haar
werk gedaan in Ede. dicht bij
huis.
„Maar", zegt Hennie, die een
i het roefje.
Terwijl se erover vertelt, MJkt
ze zelf nog een beetje verbaasd
„Je bent gewend", zegt se, „dat
er een vast werkschema ia in een
huis, en dat is eigenlijk in alle
hulzen hetzelfde schema: Op
maandag wassen, dinsdag drogen,
woensdag strijken Zo la er
voor elke dag een taak".
In hel grnte gebouw van hel Amerikaanse departement van justitie le
Wcehmgton k het Federal Bureau <4 hue*ti#Uhm
wal en ze nemen de tijd voor ge
zelligheid. als het even kan." Die
gezelligheid is er vooral tijdens
het (uitgebreid en lang) koffie- en
theedrinken, waarvoor het hele ge-
zin bijeenkomt in de stuurhut.
Hennie houdt van haar nieuws
werk. Ze heeft, als ze niet nodig
is op een schip, haar kamertje in
Rotterdam en ze werkt in die
perioden op de wal. onder de
Al, het uitkomt S
op dlt w*rken °P bet vaste land min-
vm.celt Hen- deren minder zal voorkomen,
niet geladen of gelost want: ••Er z'jn achtduizend va-
hoeft te worden (voor het vuil), rende hervormde gezinnen, ik ver
als de zon schijnt (je kunt ner- moed dat er wel meer gezinsver-
?ens anders drogen dan In da zorgsters zullen moeten komen in
open lucht) en als er genoeg wa- de toekomst," zegt ze. „Alleen:
ter in de tank ;s. Zo ui hef met de schioDers moe'en er nna
het andere werk ook Al doe ja J
net de stuurhut of de roef, daar wenn«n- dat ze hulp kunnen krij-
hou je gewoon mee op als je voor ®om* durven ze het niet te
een sluis i oet wachten, want dan vragen, vooral als ze in het bui-
kun je mooi even boodschappen tenland liggen met hun schip En
doen, zonder dat het ophoudt." toch kunnen ze dan ook gerust
ign. doen, dat. geldt schrijven of telefoneren*
^en* Ik kan
r Set ook t**
