„Dorp aan de Rivier" - film
naar An toon Coolens boek
Uit gouden koe kwam emmer
vol rinkelende munten
D
Nederlandse protestnota
aan Indonesië
Atoomwetgeving moet tweede
„Puttenkunnen voorkomen
Bescherming voetganger
groot verkeersprobleem
Nike-squadrons
RYNBENDE'S
NIEUW ROOD
Havezathe
5
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 19.18
Goed getypeerd, maar
te fragmentarisch
fPOEN in de dertiger jaren Antoon
Coolen zijn roman „Dorp aan de
rivier" over het rosse leven in het
plaatsje Lith aan de Maas in het
licht gaf, stelde hij zich daarmee
naast, zo niet hoven A. M. de Jong,
wiens „Merijntje Gijzen", toen juist
zijn triomftocht door ons land achter
de rug had. Coolen peilde dieper dan
A. M. de Jong. Hij liet zien, hoe er
veel in het leven op het (Brabantse)
platteland omgaat, waarvan de ach
tergrond, het geheim voor de Hol
landse stedeling verborgen is. Fami
lieveten, tradities, gebruiken, alles
verankerd in de eeuwenlange ge
schiedenis van streek en plaats.
Zijn „Dorp aan de
een ..dorp der zon-
de" en Coolen be
schrijft dit even
open en eerlijk, als
barmhartig, en be
grijpend.
Juist in de figuur
van de eigenzinnige
dokter. Tjerk van
Taeke vindt hij de
sleutel om deze
merkwaardige
dorpsgemeenschap,
met haar „vreem
deren. Dokter Van
Taeke is een Fries,
die daarginds in
Lith, zo omstreeks
de eeuwwisseling
praktijk heeft.
naar dit boek heeft gemaakt en die
teravond in City te Amsterdam zijn
reldoremière beleefde. Fragmentarisch
is het boek, fragmentarisch is ook de
film. In feite bestaat zij uit korte filmp
jes aaneen gerijd voornamelijk doordat
er dezelfde personen in voorkomen en
dezelfde omgeving erin op het doek komt.
Men bekijkt deze film van sterk verhaal
tot sterk verhaal. Sommige staan z
zich zelf, dat zij gevoegelijk achterwege
hadden kunnen blijven. Door dit frag
mentarisch karakter bereikt de filrr
nergens een dramatisch hoogtepunt. Juist
indien de handeling de beschouwer in
de ban belooft te slaan, wordt overge
gaan tot weer een andere episode uit
deze dorpshistorie.
Toch krijgt men een goed beeld
de merkwaardige figuur van dokter Van
Taeke en een duidelijk inzicht in het
dorpsleven. Deze gemeenschap van pri
mitieve misdaad is uitnemend getypeerd.
Nu heeft regisseur Rademakers veel
dingen meegehad: allereerst de vertel
stof van Coolen; dan de omgeving var
het plaatsje aap de Maas en last but not
spelersmateriaal. Met
least: uitnemend
Hij
die
recht door zee gaat.
Voor niemand bang,
heeft hij toch voor
ieder begrip. Ruw
kan hij zijn, onver
schillig. maar als het
erop aankomt is hij
toch altijd „meneer
de dokter", die geen
de steek zal laten. Tegenover de dokter
Jtaat de burgemeester. 'n wat deftigdoe-
nerig mannetje, die graag zijn dorp zou
willen „beschaven". Bij de dokter vindt hij
echter geen steun en het boek besluit dan
ook met een „eervol" ontslag aan de dok
ter als gemeentearts, laag gekuip van
de burgemeester, die zich daarmee van
een lastige tegenstander ontdoet.
Dan is er al heel wat gebeurd. Vele
belevenissen hebben dokter en dorp ach
ter de rug: avontuurlijke, tragische, ont
roerend menselijke. Ach, het leven is zo
rijk en zo bewogen, vooral in Lith, waar
heel wat duisters omgaat: moord, over
spel. misdaad, nauw verbonden met drank
>n venerische ziekten. Kortom alles,
waardoor in de vooroorlogse jaren bijv.
Dss zo berucht was.
Het boek van Antoon Coolen is het
boek van de sterke verhalen. Zo is ook de
film geworden, die Fons Rademake:
Zo reea dokter Van Taeke, ro
buust en zelfbewust te paard
door zijn „Dorp aan de Rwier".
Een opname van de prachtige
hoofdrol van Max Croiset in de
gelijknamige nieuwe Nedèrlandse
film.
name Max Croiset als de robuuste dok
ter Van Taeke en Bernard Droog
diens trouwe, eenvoudige vriend
stroper Cis den Dove. Maar ook Mary
Dressel'huys als de doktersvi
haar plaats (juist rollen uit deze tijd,
omstreeks 1908. liggen deze actrice z
goed); voorts Jan Retél als de herbergie:
Hans Kaart als de smid, Jan Teulings als
de burgemeester, Louis van Gasteren als
een van de boeren enz.
De in dialect gesproken tekst van Hugo
Claus is beter dan gemeenlijk in Neder
landse films aan de orde; terwijl de mu
ziek van Jurriaan Andriessen weer hart-
veroverend is. De opnamen zijn niet bij
zonder scherp, maar wel juist gekozen.
En wat zeer weldadig is: de Nederlandse
folklore blijft gelukkig achterwege.
De film had helaas, als gezegd ee
fragmentarisch karakter, maar voor
overige mag men tevreden zijn met
Nederlandse film: de eerste die, wa
nu toe onder het genre werd
gelukkig doorbreekt. Alleen een ieder,
die het boek kent, weet dit ook het is
geen kinderfilm.
Haarlemse bouwvakkers
protesteren tegen c.a.o.
Haarlemse bouwvakarbeiders hebben
tegen de nieuwe CAO in het bouwbe
drijf geprotesteerd met het inzetten van
modelactie, waarbij zij wel aan het
werk blijven maar niet streven naar de
prestatietoeslag. Zij werken aan de bouw
woningen in Delftwijk in Haarlem-
Noord. Bij deze actie zijn 50 arbeiders
betrokken.
De bewoordingen zouden niet zo
scherp zijn als anders
DE WOORDVOERDER van het Indonesische ministerie van buitenlandse
zaken te Djakarta heeft heden medegedeeld, dat het hoofd van de
Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging, de heer A. H. Hasselman,
kort geleden een nota aan de Indonesische regering heeft overhandigd.
De heer Hasselman, die een drietal weken dienstbespiekingen in Den
Haag had gevoerd, was vorige week te Djakarta teruggekeerd.
woordvoerder was niet bereid op de
inhoud van de nota in te gaan en ook de
Nederlandse vertegenwoordiging wenste
»cn inlichtingen te verstrekken.
Het dagblad Suluh Indonesia van de
Partai Nasional Indonesia meldde echter,
dat het hier een protestnota betreft, een
volg op eerdere Nederlandse protes
ten tegen de Indonesische campagne voor
de „bevrijding van westelijk Nieuw-Gui-
nea" en de behandeling van Nederlandse
bedrijven in Indonesië. Het blad had van
diplomatieke kringen vernomen, dat de
nieuwe nota niet zo scherp was als de
vorige nota's en dat Nederland mogelijk
toenadering verlangt.
Aan de andere kant heeft de Indonesi
sche regering in een radio-uitzending van
het ministerie van voorlichting Neder
land beschuldigd van aantasting van In-
donesiës goede naam. In verband met de
verklaring van de Nederlandse minister
buitenlandse zaken. mr. J. M. A. H.
Luns, dat er geen vooruitzicht bestaat op
verbetering der betrekkingen zolang In-
(Van onze parlementsredactie)
Het ligt in de bedoeling in een toekom
stige atoomwetgeving verdergaande
schermende voorzieningen tot stand te
ngen, waardoor het mogelijk zal z^n
ook in gevallen van radio-actieve be
smetting, zoals zich in januari jl. te
heeft voorgedaan, maatregelei
ffen waardoor de gevaren beperkt kun-
i blijven.
üt deelt de minister van sociale
i en volksgezondheid, J. G. Suurhoff
e in de memorie van toelichting op
de begroting 1959 van zijn departement
Voor de bewindsman is het onderwerp
op het gebied van de volksgezondheid,
dat de meeste belangstelling vraagt:
'an de ioniserende stralen en wel in
Binnenkort rapport
over aankoopbeleid
landmacht
Naar wij vernemen zal de commissie
Koersen inzake het aankoopbeleid van
het directoraat materieel landmacht,
welke door de Tweede Kamer is inge-
tteld tijdens de Interpellatie Ritmeester
ingevolge een motie Vermeer, nog dit
jaar een interimrapport bij de Tweede
Kamer indienen.
Bezitsspreiding
Uit de ervaring die vijf middelgrote
ondernemingen in Nederland met in
otaol 350 personeelsleden hebben opge-
laan met het stelsel ivoarbij aan arbeiders
fandelen in het eigen bedrijf worden ver
trekt heeft de commissie de conclusie
ètrokken, dat bevordering van zulk aan
delenbezit wel wenselijk is. Zij heeft hier-
lee teruggegrepen op het stelsel van co-
brtnership dat al in de 19e eeuw onder
Verschillende namen werd gepropageerd
om de tegenstelling tussen kapitaal en
rbeid te overbruggen" en dat hier en
bor ook werd toegepast zonder dat hel
oit tot ontplooiing kwam. Waarbij nog
tbesproken blijft de vraag, of dit aan-
lenbezit de werknemers niet al te zeer
an het bedrijf kluistert en de vraag of
et wel wenselijk is, dat de arbeider èn
Is werknemer èn als spaarder zijn lot
o zeer aan één bedrijf verbindt. Het ge
vel draagt het kenmerk van een vriende-
\jke samenwerking tussen de welwillende
berkgever en de brave handwerksman,
telke laatste overigens aan alle kanten
hordt bevoogd in zijn wel zeer oneigen-
fcke bezit. Voor grote ondernemingen
1 len w\j in het systeem dan ook geen op-
pMinp. Voor kleine alleen in bijzondere
Volstandigheden. De commissie zegt zelf,
|at het door haar bestuurde gebied „be-
rekkelijk klein" ts. Als studie op een
kiderdeel heeft haar rapport enige waar-
Is. Maar of het steentje dat de commissie
leeft aangedragen bruikbaar zal blijken
Ui de oprichtinp van hel echte gebouw
Ier bezitsvorming, blijft voorshands
Psijfelachtig.
Eendere tekens
voorkomen
verwarring
PEN AFBEELDING van een wan-
delend mannetje in groen en
rood maakt de voetganger op de sim
pelste wijze duidelijk, of hij wel of
niet mag oversteken. Dat is de op
vatting van de meeste deelnemers
aan de Internationale verkeerstech
nische Leergang, die deze week in
Kopenhagen wordt gehouden.
Gisteren hebben de verkéersdeskundi-
gen het hunne gezegd over het
gangersprobleem. In het algemeen
men het er over eens, dat het tot ni
onmogelijk is gebleken de voetgangers
afdoend tegen zichzelf en ander verkeer
te beschermen. Maar ook. dat de rege
lingen voor voetgangers overal ter we
reld zo eenvoudig en consequent mogelijk
gehouden moeten worden.
(Vervolg van pagina 1)
zegt de minister, dat de beschikbare geld
middelen ook dijt jaar nog niet toelaten
met de waterbouwkundige voorzieningen
voor de oostelijke helft van de nieuwe
haven te Den Helder aan te vangen.
Dc mogelijkheid om wapens voor lucht
doelraketten aan boord van kruisers t<
installeren werd in samenwerking met
Amerikaanse technische specialisten
gegaan en zeer binnenkort wordt een
finitief voorstel tegemoet gezien, wai
de Amerikaanse regering Nederland de
volledige installaties voor beide krui
sers ter waarde van ongeveer 120 miljoei
zal aanbieden. De kosten van ombouw die
naar schatting 20 miljoen per schip zul
len bedragen, moeten dan voor Neder
landse rekening komen.
Over de geestelijke verzorging ten slotte
zegt de minister, dat de Protestants-
Christelijke geestelijke verzorging nog
steeds te kampen heeft met een te geringe
aanmelding van predikanten, cie bereid
zijn voor een jaar of langer als reserve-
legeroredikant in dienst te treden. Op 1
juli 1958 waren, afgezien van degenen, die
alleen in verband met herhalingsoefenin-
waren opgekomen, 92 leger- en lucht-
maohtpredikanten in actieve dienst en van
hen 12 in vaste dienst.
Van hen verrichten 89 hun werk in
Nederland, 3 in Suriname, Frankrijk en
Duitsland.
Vooral nu het toerisme de laatste ja
ren zo'n geweldige vlucht heeft genomen,
blijkt steeds weer, dat een uniforme re
geling voor voetgangers dringend nood
zakelijk is.
Geschreven aanwijzingen brengen de
vreemdeling vaak in verwarring. Zo ver
telde een Amerikaan bijvoorbeeld, dat
in zijn land tal van vreemdelingen de
opschriften „walk" en „do not walk"
voorstraatnamen aanzien.
Ook het rijdend verkeer raakt vaak de
kluts kwijt, als het reeksen van verschil
lende en voor hen dikwijls in een vreem
de taal geschreven aanwijzingen bij over
steekplaatsen en dergelijke ziet.
Door in alle landen dezelfde verkeers
tekens en verkeerslichten voor voetgan
gers te gebruiken, zou men veel van deze
bezwaren uit de weg kunnen ruimen
Voordat men tot deze conclusie kwam
vertelden de gedelegeerden allen iets
het systeem, dat z(j in hun steden ov«
gehele wereldbol verspreid, ter beveili
ging van voetgangers toepassen. Een fo
rum onder presidium van dr. W. H. Glan-
ville, directeur van het Britse wegenla
boratorium. sprak daarna zün oordeel uit
over de diverse methodes.
De mededeling van het hoofd der
Utrechtse verkeerspolitie, de heer B.
Quist, dat in zijn stad groene knipper
lichten op oversteekplaatsen worden ge
bruikt om voetgangers voor afslaand ver
keer te waarschuwen, vond geen alge
meen gunstige beoordeling.
Groen betekende „veilig" naar veler
mening en het forum was bevreesd, dat
deze kleur verwarring zou veroorzaken.
De heer Quist zei echter, dat zijn sys
teem tot nu toe geen aanleiding tot mis
verstanden heeft gegeven.
Sonia Gaskell in
auto over de kop
Sonia Gaskell. de directrice van het
Nederlands Ballet, is gisteravond op de
rijksweg tussen Den Haag en Amsterdam,
ter hoogte van de kruising Aalsmeer,
met haar auto. die zij zelf bestuurde, over
de kop geslagen. Het schijnt geen bot
sing geweest te zijn. zodat mogelijk de
auto geslipt is. Zij is thans in haar wo
ning onder observatie. Haar toestand is
Aviolanda trekt
ontslag in
De directie van de N.V. Mij. voor Vlieg
tuigbouw Aviolanda te Papendrecht
heeft, zo vernemen wij, haar personeel
medegedeeld, dat de hoeveelheid te ver
wachten werk van dien aard is. dat alle
behandelde of nog te behandelen ver
zoeken tot ontslag, die voorlopig voor
een maand waren opgeschort, nu defini
tief zijn ingetrokken.
het bijzonder de radio-activiteit in ver
band met de toenemende ontwikkeling
van het vreedzame gebruik van de
atoom-energie.
De voorzieningen, die het Veiligheids
besluit ioniserende stralen eist, zullen
in de bedrijven en inrichtingen ge
meengoed moeten worden, zo schrijft
de minister. De Arbeidsinspectie zal
alle bedrijven en inrichtingen, waar
van ioniserende stralen gebruik wordt
gemaakt, in samenwerking met het
Medisch Physisch Instituut T.N.O. voor
het eerst of bij herhaling moeten in
specteren. Een voortdurend nauw con
tact met deze inrichtingen is hier meer
dan waar ook noodzakelijk, omdat be
halve de technische zijde van het vraag
stuk, de gedragingen en de instelling
van alle betrokkenen van het grootste
belang zijn. Argeloosheid zowel als
zorgeloosheid en een zekere gewenning
aan een gevaarlijke situatie de ge
varen manifesteren zich op dit terrein
nu eenmaal niet terstond en duidelijk
kunnen ernstige gevolgen hebben, i
Chr. Geref. jeugdappel
op 4 oktober
Het jaarlijkse jeugdappel van de Chr.
Geref. jeugdverenigingen in Zuid-Hol
land wordt zaterdagmiddag 4 oktober
om 3.30 uur gehouden naar traditie
in de Jaruzalemkerk ln Den Haag.
Mr. C. J. Verplanke en ds. M. Vliet-
stra zullen spreken, mej. C. Kesselink
zingt en J. van Putten bespeelt het
orgel.
Foto boven: Smaakte het toch niet zo
best? Was het misschien een beetje
te zuur? Koningin Juliana en de Ca
nadese ambassadeur Stone hebben het
niet gezegd, maar naar de gezichten
te oordelen viel het niet mee. Dat zal
de heer Stone niet zo prettig hebben
gevonden, want hij was de milde
schenker van een mandje bloemen,
groenten en fruit gisteren op paleis
Soestdijk. Maar ja, je kunt zoiets van
Foto onder: Op paleis Soestdijk is gis
teren de Zweedse vrachtauto die ko
ningin Juliana tijdens haar staatsie-
bezoek aan Zweden in mei 1957 werd
geschonken, door de directie van de
vrachtauto- en autobusfabriek in
Södertdlje overgedragen aan het Ne-
derlandsche Roode Kruis. De Zweedse
ambassadeur, de heer S. Dahlman,
droeg de wagen eerst aan de Konin
gin over. waarna de Vorstin deze aan
het Rode Kruis aanbood
KVP-fractieleider te
Maastricht moet gaan
Leden van de statenkieskring Maas
tricht der KVP hebben gisteravond in
algemene vergadering een motie aange
nomen, waarin grote bezorgdheid wordt
uitgesproken over de verdeeldheid van
de KVP-raadsfractie in de Limburgse
hoofdstad en waarin de KVP zich distan-
t van het gevoerde fractiebeleid. Zo
als bekend heeft niet de gehele fractie
zich ingezet om alle vier wethouders-
zetels te veroveren, maar werkte een
deel mee aan de verkiezing van een
•.d.A.-wethouder. In de motie wordt
de fractievoorzitter. J. Ensinck, verzocht
uit de raad te treden.
Prof. mr. A. W. de Gaay Fortman heeft
dezer dagen te Paramaribo gesproken
er plaats en taak der vakvereniging-
n, voor de gouverneur, de ministers
n justitie en sociale zaken en pei
de vakbeweging en het bedrijfsleven.
donesië al zijn internationale overeen
komsten met Nederland blijft schenden en
niets doet om tot enigerlei regeling over
de aan Nederlanders ontstolen eigendom
men te komen, werd in de uitzending
verklaard: ..Verbetering in de betrekkin
gen tussen Nederland en Indonesië zal in
grote mate afhangen van Nederlands hou
ding met betrekking tot westelijk Nieuw-
/htéT
Sonnevanck viert 50-jarig jubileum
(Van een onzer verslaggeefsters)
/"ONGEVEER 2300 correspondenten, ex-patiënten, familieleden en pa-
tiënten van het Sanatorium Sonnevanck in Harderwijk hebben gis
teren in een enorme tent, die speciaal voor de gelegenheid was opgeslagen,
het vijftigjarige jubileum van Sonnevanck gevierd. Bloemen versierden
de hekken en de gazons, de revers en japonkraagjes, de tentingang en het
podium op deze feestelijke dag. De feestvierders waren met 23 speciale
bussen, met treinen en met auto's van heinde en verre aangevoerd.
NIEUWE OOGST
1/1 literfles f 6.70 (exd. glas)
zonneschijn met volle teugen!
een kort openingswoord vertelde
de voorzitter, ds. C. J. Sikkel uit Am
sterdam, iets van de historie van het
sanatorium, dat op 6 oktober 1908 werd
geopend. De oprichters begonnen met
vijfhonderd gulden. Zij gingen een le
ning aan van 500.000 gulden, terwijl zij
niets, maar dan ook niets bezaten: geen
bed, geen huis, geen dokter, geen medi
cijnen en geen keuken. Maar één ding
bezaten zij wel, een vast vertrouwen in
God, die hen riep tot het werk der
Christelijke barmhartigheid, een ver
trouwen dat niet beschaamd is geworden.
Vijftig jaar lang heeft „Sonnevanck"
met ere zijn plaats ingenomen in de
strijd tegen de tuberculose. Ds. Sikkel
waarschuwde voor ccn te groot optimis
me bij degenen die menen, dat de t.b.c.
nu langzamerhand wel zo goed als hele
maal verslagen is. Het aantal patiënten,
dat de laatste jaren een dalende tendens
heeft vertoond, neemt weer toe, in het
sanatorium worden op het ogenblik meer
patiënten verpleegd dan ooit voor de
oorlog en het jeugdpaviljoen is op dit
moment weer overvol.
Dr. D. Bergsma, die nu al 24 jaar als
geneesheer-directeur zijn beste krachten
aan het sanatorium heeft gegeven, ver
klaarde in aansluiting op de woorden
van ds. Sikkel, dat de correspondenten
het tegenwoordig extra moeilijk hebben
wanneer zij geld bijeen willen bren
gen voor de t.b.c.-bestrijding. De mening
dat de tuberculose een al bijna overwon
nen ziekte is, is nl. wijd en zijd verspreid,
zelfs bij de officiële, instanties, die met
het oog bierop vaak weigeren hun toe
stemming te geven voor een collecte.
Meer dan 4500 mannen, 4000 vrouwen
en 1000 kinderen zijn in de loop der
jaren in „Sonnevanck" verpleegd. Dr.
Bergsma besloot met de woorden: „Coi
respondenten, blijf doorgaan met U\
werk, opdat het christelijke volk, dat
onze hulp zoekt, daarvan ook in de
komst verzekerd kan zijn".
Gouden regen
Ds. C. van der Zaal te Harlingen
net op tijd teruggekomen uit Canad<
nog eens het pleit te voeren voor
suppletiefonds. Oorspronkelijk diende
dit fonds voornamelijk om hulp te kun
nen verschaffen aan de patiënten,
werden dure geneesmiddelen uit betaald
vaak zonder dat de betreffende pa
tiënt dit zelf wist en daar waar
nodig was werd financiële steun
leend. Later groeide het suppletiefonds
enorm snel. het heeft in de loop der
jaren zelfs miljoenen opgebracht, dank
zij het werk van 1000 correspondenten
en de bijdragen van de 90.000 donateurs.
Met „fondsgeld" is nu al een vleugel
voor een röntgengebouw, de vernieuwing
van verschillende paviljoens, de bouw
van een kinderpaviljoen en van een kerk-
zaal gefinancierd.
Er staan talloze nieuwe plannen op
stapel voor de uitbreiding van het fond;
collectes (voor zover daarvoor door de
overheid nog toestemming wordt
leend), het werven van donateurs,
telegramactie en een zegelactie. Het be
stuur heeft bovendien een groot aantal
busjes laten maken en het is de bedoe
ling, dat er binnenkort in ieder christe
lijk huisgezin eentje in de kast komt te
staan. En dan niet op de rommelplank,
maar op een zeer in het oog lopende
plaats.
Met een vrolijk nummertje muziek
van het Trompetterskorps der Cavalle-
rie, dat de hele dag op een uitstekende'
manier voor de vrolijke en ernstige
ten zorgde, begon toen de aanbieding
der jubileumgiften. Ds. Van der Zaal
opende de rij van zestig „gevers'
stopte een bedrag van ruim vijfhonderd
gulden in de schatkist: een collectebus
met de afmetingen van een regenton, die
midden op het podium troonde. De vijf
briefjes van honderd waren het resultaat
van een collecte tijdens de kerkdienst op
de „Maasdam", die ds. Van der Zaal
in Holland heeft gebracht.
Er leek geen einde te komen aa
gouden regen die toen in het suppletie
fonds stroomde. Correspondenten
kleine plaatsjes en grote steden, vaak ge
huld In prachtige klederdrachten, boden
zingend, met een eigen gemaakt gedicht
of met een paar verlegen woordjes grote
en kleine bedragen aan. De patiënten, de
„Sonnevanck-veteranen" en het personeel
droegen ook hun steentjes bij en de schat
kist werd hoe langer hoe voller.
Melkkoetje
De stoet werd gesloten door een enigs
zins wonderlijk gebouwde koe, die
zaam en klagelijk loeiend het podium op
strompelde. Ds. Sikkel en ds. Van der
Zaal lieten zich achtereenvolgens
zichtig op een vrij wankel krukje zak
ken om het koebeest te melken, tot
te hilariteit van alle aanwezigen. Het
resultaat was een emmer vol rinkelende
munten, waarop de gouden koe ten slotte
ds. Van der Zaal in het oor loeide, hoe
veel er die morgen in totaal
jubileumgiftcn was binnengestroomd:
f 115.452.50! Een bedrag, waar zelfs ds,
Van der Zaal even stil van werd.... En
dan te bedenken, dat de jubileumactie
nog niet eens is afgelopenEen col
lecte. die tussen de bedrijven door nog
even werd gehouden, leverde een bedrag
van f 1200 op.
Nadat de feestvierders met smaak de
negenduizend broodjes hadden v
berd. die het personeel van „Sonne
vanck" de vorige avond samen met dc
leerlingen van de Ilarderwijkse huishoud
school had klaargemaakt, werden de cor
respondenten rondgeleid door bet i
torium. De dag werd besloten met
afwisselend programma van volksspelen.
gerestaureerde havezathe
„Laarwoud" is met grote
plechtigheid geopend en in
gebruik genomen als raad
huis en dorpshuis van Zuid
laren.
Onder een havezathe wordt ver
staan een ridderlijk goed of kasteel
in de oostelijke provincies of een
ridderhofstede, waaraan publieke
rechten waren verbonden. De ge
machtigde van de ridderschap in de
staten van Drenthe moesten bezitter
zijn van een der achttien havezathen
in dat gewest. In onze tijd wordt
onder een havezathe verstaan een
grote hofstede.
De havezathe van
Zuidlaren da
teert uit de acht
tiende eeuw. Het
landgoed was
eens in het bezit
o.a. van Alexan
der Carel van
Heiden Reinestein, rijksvrijheer,
daarna graaf Van Heiden tot den
Dam en Laarwoud. Van 1748 af was
hij drost van Drenthe. Het goed bleef
in deze familie totdat het in de 19de
eeuw door huwelijk in eigendom
overging naar de jonkheren De Milt
van Heiden Reinestein. In 1915 werd
de gemeente eigenaresse en kreeg
het huis de bestemming van ambts
woning voor de burgemeester. In
de loop der jaren vertoonde de have
zathe ernstige gebreken en om het
van een algehele ondergang te red
den, sloegen gemeente, rijk en pro
vincie de handen ineen. Dank zij dit
initiatief is een prachtig monumen
taal landgoed bewaard gebleven.
Enkele jaren geleden nam de ge
meenteraad van Zuidlaren het be
sluit het gemeentelijk apparaat naar
de toen nog te restaureren havezathe
over te brengen. Dit is dan nu ge
beurd en het fraaie koetshuis is in
gericht als dorpshuis, zodat de ha
vezathe een centrum is geworden
van het culturele, het wetenschap
pelijk en het maatschappelijk leven
van Zuidlaren.
In de deftige zalen zullen dus in
de toekomst de vroede vaderen gaan
vergaderen en zij zullen dit wel met
meer eerbied en met meer waardig
heid doen dan hun voorgangers in
de vorige eeuw, die nog bijeenkwa
men in de dorpsherberg van Sissingh.
Want soms, zo schreef de Asser cou
rant van 1880. werd tijdens de raads
vergadering „gespeeld, gezongen, ge
danst en gesprongen" waardoor
menig raadslid werd gedwongen eni
ge minuten met spreken op te
houden.
Pervitine verboden
voor chauffeurs
(Van onze parlementsredactie)
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
zonder hoofdelijke stemming een wets
ontwerp aanvaard, waarin o.rn wordt
'oorgesteld in de Wegenverkeerswet do
bepaling op te nemen, dat strafbaar ls,
de bestuurder van een motorrijtuig, een
rijwiel of een ander rij- of voertuig, dio
onder de invloed verkeert van een an
dere stof dan alcoholhoudende drank, dat
hij niet in staat is zijn voertuig naar be
horen te besturen, indien de bestuurder
weet of redelijkerwijs moet weten
dat het gebruik van die stof de rijvaar
digheid kan verminderen. Het gaat hier
stoffen als pervitine. waarvan het
gebruik het verantwoord besturen van
een voertuig onmogelijk maakt.
Ook aanvaardde de Kamer enkele wets
ontwerpen tot instelling van een bedrijf
schap voor de detailhandel In aardappe
len, groenten en fruit en tot instelling
bedrijfssehap voor de detailhan
del In alcoholhoudende dranken. Dc SER
had tot de Instelling van deze bodrijfa-
aohappen geadviseerd. De aanvaarding
dc wetsontwerpen had plaata na enigs
discussie.
