Jlictuuc £cütsd)c (fourant
Baggerwerk voor Europoort
op Rozenburg begonnen
„Kist ziet er vreselijk uit
er gebeurt nog wat mee"
I Eerste fase van aanleg
liavencomplex gestart
Alle echtparen op lijst van
woningzoekenden
Vuurgordijn bij
eiland Quemoy
Negerkinderen moeten
worden toegelaten
"ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1938
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie. Redactie. Abonnementen
Advertentie-afdeling Tel 31441
ADVERTENTIES: J 0 20 per millimeter
Familieberichten 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936.
Dr B. DIEMER
LHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„StaitfVfts'irtJ is Qbeblwn
jriyo bstl in l«afjenspocl"
Ncgfnendertipte jaargang no. 11362
Katwijkse vissers
in Whitby
ZIE PAGINA 4
Koningin Juliana gaf vandaag het sein:
BIJ HET KANAAL, dat het wijde land van Rozenburg in zijn smalste
stuk doorsnijdt, gaf koningin Juliana vanmiddag om kwart over
twaalf het sein om te beginnen met het baggerwerk voor Europoort. Op
dat teken had de Sliedrechtse molenbaas Teunis de Bruin gespannen
gewacht hij was het, die als eerste in het Rozenburgse land zijn machine
in beweging bracht, die daarna als teerste brokken klei uit het land
i ruimte te scheppen voor de mammoet-havens
i de
Het was het tweede historische
teken, dat bij het kanaal gegeven
werd, nadat minister-president dr.
W. Drees enkele maanden geleden
officieel het opruimingswerk startte
door een massieve bunker te laten
springen. Een vorstin en een pre
mier: nadrukkelijker kon niet wor
den aangegeven van welk een emi
nent belang Europoort moet worden
geacht.
Er sloegen vlaggen in de wind en er
juichten mensen, toen de landsvrouwe
vanmorgen in een hofauto door Rotter
dam en vervolgens door Rozenburg naar
het kanaal reed. Dicht bij de plaats
waar het baggerwerk zou beginnen was
een tent opgericht om de vele officiële
genodigden te ontvangen; onder hen de
vertegenwoordigers van de gemeentebe
sturen van Rotterdam en Rozenburg met
aan het hoofd de burgemeesters, onder
hen voorts de ministers mr. J. Algera
en ir. H. B. J. Witte.
Vóór de tent werden de vorstin bloe
men aangeboden door het vierjarig
dochtertje Cathrientje van Rozenburg's
loco-secretaris Kreiter. In de tent was
Bijna twee jaar geleden is het,
dat op een van de hellingen van
de Rotterdamsche Droogdok Mij
de kiel werd gelegd voor het
miljoenenschip s.s. Rotterdam
dat vanmiddag te Rotterdam te
water is gelaten door koningin
Juliana.
Meer dan honderd miljoen gul
den heeft de bouw van dit 37.000
brt schip van de Holland-Amerika
Lijn gekost en vele Nederlandse
bedrijven en enkele buitenlandse
hebben daarvoor orders uitge
voerd.
Het schip biedt plaats aan 1400
passagiers en een 750 koppen tel
lende bemanning, die onderge
bracht worden in ruime gerief
lijke. hutten, voorzien van aircon
ditioning. Dit is ook het geval met
de
open zwembad,
ens bioscoop met
Ten dienste va»
eatie
gesloten en
een theater,
600 zitplaat-
i de beman-
taan twee proviandliften,
voor het machine-kamer-
persone.el, alsmede vier roltrap
pen tussen keukens en eetzalen.
De totale lengte van het schip be
draagt 230 meter, de breedte 28,65
meter, de hoogte (kiel tot boven
ste dek) 34 meter.
Tijdens de bouw werkten soms
meer dan duizend man in het
schip, dat één grote werkplaats
was. Een van de eetzalen was
als schaftlokaal van 600 werklie
den ingericht, een andere als kan
toorruimte voor de bedrijfsleiding,
terwijl elders ruimten als maga
zijnen en werkplaatsen dienst
deden. Onder in het schip was
een tijdelijke spoorbaan aange
legd voor het transport van zware
machines. De foto toont de boeg
van het gigantische s.s. Rotterdam.
UNIFORME REGELING ONTWORPEN
alle woningzoekende echtparen
zonder uitzondering als zodanig wor
den ingeschreven. Ook kostwinners,
die elders wonen, maar binnen de
gemeente werken, kunnen met in
gang van deze datum op de lijst van
woningzoekenden geplaatst worden.
Deze beschikkingen heeft de minis-
Hockey in Amstelveen
België en Nederland
samen aan
kop
Het zes-landen-hockeytoernool. dat in
Amstelveen ter gelegenheid van het ju
bileum van de Kon. Ned. Hockeybond
wordt gehouden, is gisteren voortgezet.
In groep A speelden Duitsland en De
nemarken een spannende wedstrijd. De
Denen stonden bii rust met 10 voor,
doch de Duitsers wisten daarna het ini
tiatief in handen te nemen en tenslotte
met 2—1 te winnen.
In groep B kwamen België en Zwitser
land tegen elkaar uit. Evenals eergiste
ren tegen Nederland, leden de Zwitsers
wederom een gevoelig verlies. Zij gingen
met 30 ten onder, na met rust reeds
met 20 te hebben achtergestaan
De standen luiden:
Geroep A1 en 2 België en Neder
land 2 pt.; 3. Zwitserland 0 pt
Groep B: 1. Duitsland 2 pt.; 2. en 3.
Denemarken en Frankrijk 1 pt.
Prof. Supomo overleden
Prof. Raden Supomo, de vroeger*
donesische ambassadeur te Londen, ls
heden plotseling te Djakarta gestorven
HIJ is 51 jaar geworden. Herhaalde malen
heeft hij deelgenomen aan Nederlands-
Indonesische besprekingen.
Fraude voorkomen
In een cel te Zürich zit thans de 26-
jarige bankemployé David H. uit Haifa,
zonder 200.000 dollar, die hij vergeefs
probeerde in de wacht te slepen ten na
dele van zijn werkgever, de Hollandse
Bank Unie, kantoor Haifa. David H.
werd door de Zwitserse recherche ge
grepen, toen hij het geld van een Zwit
serse bank wilde halen.
De bankemployé misbruikte het ver
trouwen, in hem gesteld als adjunct
chef van de afdeling sleutelcontrole van
de HBU te Haifa. In die functie was hij
op de hoogte met de sleutelgetallen,
waarmee grote bankinstellingen in ver
schillende landen telegrafisch zaken
doen. Tijdens zijn vakantie opende H. een
rekening te Zürich. Door middel van de
sleutelgetallen gaf hij na terugkomst in
Haifa een bank in New York opdracht
0.000 dollar over te maken op
de bankrekening in Zürich in opdracht
de Nationale Bank van Israël. Een
later stuurde hij via geheime codes
bevestiging van de opdracht. In dit
telegram zat een fout,
York reclameerde in Haifa. De directie
n de bank ontdekte daardoor de frau-
en waarschuwde via Interpol de bank
Zürich, waarheen David H. onder»
is. Toen deze de bank binnenstapte,
rekende de recherche hem in. Uit Ne
derland vertrok daarop
Haifa om na te gaan of H. medieplichti-
gen heeft gehad en hoe het mogelijk
geweest dat hij twee keer kort achter
verlof kon
ter van maatschappelijk werk uit
gevaardigd om meer eenheid in het
huisvestingsbeleid van de gemeen
ten te brengen.
Een andere belangrijke bepaling van
dr. Klompé is, dat ook rekening zal wor
den gehouden met de reeds in een an
dere gemeente doorgebrachte wachttijd.
Zij, die zich in een andere gemeente
itigen kunnen nu desgevraagd een
verklaring krijgen, waaruit blijkt, hoe
lang zij reeds als woningzoekenden staan
ingeschreven.
In haar toelichtend schrijven aan de
gemeentebesturen zegt minister Klompé,
"at voor vele woninzoekenden een ver
arde situatie is ontstaan door de zeer
afwijkende voorschriften in de verschil
lende gemeenten. Omdat echter de om
standigheden in vele gemeenten niet veel
van elkaar verschillen, twijfelen de wo
ningzoekenden er vaak aan of hun be
langen wel op de juiste wijze worden
behartigd.
Bovendien wordt in kringen van de
gemeentelijke huisvesting behoefte ge
voeld aan grotere overeenstemming in
gedragslijn.
De Koningin ie voornemens maandag
aan te zitten aan een lunch ter gelegen
heid van het congres van de Nederlandse
Federatie voor Vluchtelingenhulp, dat in
Amsterdam gehouden zal worden.
Hr. Ms. fregat Piet Hein is giste
ren uit Den Helder naar Nieuw-
Guinea vertrokken onder bevel
van kapitein luitenant-ter-zee
J. Suurmondt. De reis gaat door
het Suezkanaal via Gibraltar en
het schip doet Palermo, Port
Said, Suez, Aden, Colombo en
Singapore aan. Toen het fregat
de marinehaven van Den Helder
verliet, zwaaiden vele handen
van familieleden en vrienden de
Jantjes een laatste vaarwel toe.
een plaats ingeruimd voor de schop en
de kruiwagen, die de prins van Oranje
op 31 oktober 1866 gebruikte bij het ste-
rste spade voor de Nieuwe
Waterweg. Zij stonden er als een her
innering aan een vroeger waterbouw
kundig werk, dat Rotterdam en zijn
achterland enorme welvaart bracht.
Burgemeester J. C. Aschoff van Rozen
burg, die als eerste het woord voerde,
op de noodzaak om Europoort als
industrieel centrum te ontwikkelen om
de groeiende bevolking van Nederland
bestaansmogelijkheden te bie-
VERANDERING
oerig schetste hoofddirecteur J. A.
C. Tillema van Gemeentewerken Rotter
dam de veranderingen, die zich in het
land van Rozenburg zullen voltrekken
door de uitvoering van het Europoort
plan. Een samenstel van krachten en
tegenkrachten gaat plotseling een vol
komen nieuwe structuur aannemen:
havenbekkens, in directe verbin
ding met de zee, eisen een nieuwe zoge-
mde zout-zoet-balans van zee- c
dijken, die eeuwenlang een
zelfde beloop hadden, moeten worden
verlegd; laaggelegen terreinen, tot dus-
slechts dienstbaar aan de land
bouw, moeten enkele meters worden op
gehoogd om het vestigen van industrieën
havenbedrijven mogelijk te ma
Tezamen een gebied van vele honderden
hectaren, waarop gioti ondernemingen
uit binnen- en buitenland voor de ont
wikkeling van hun activiteit reflecteren
zij krijgen een nieuw aanzien.
Voorts bepaalde de heer Tillema de
aandacht tot de realisering van de
ste fase van het Europoortproject. Deze
fase speelt zich af, zei hij, ten westen
van het spuikanaal door Rozenburg,
waar op 11 juni begonnen is met het aan
leggen van de havendljken om daarbin
nen de grond te kunnen wegbaggeren en
met het opwerpen van zogenaamde pers-
kaden voor het opspuiten der terreinen
Zie ook pagina 11
Sir Winston en Lady Churchill,
gefotografeerd bij hun villa aan
de Franse Rivièra. Het aantal
geschenken dat zij gisteren, ter
gelegenheid van hun vijftigjarig
huwelijksfeest ontvingen, was
zo overweldigend dat sir Win
ston jaren nodig zou hebben,
wanneer hij op alle moest rea
geren
Churchill ontving postzakken
vol gelukwensen
„Sir Winston en Lady Churchill
zouden gaarne hun warme dank
willen betuigen voor alle goede wen
sen, die zij ter gelegenheid van hun
gouden huwelijksfeest hebben ont
vangen. Er zijn zoveel brieven bin
nengekomen, dat het onmogelijk is,
ze allemaal persoonlijk te beant
woorden, maar de gedachte aan hen,
die hebben geschreven, heeft Sir
Winston en Lady Churchill veel ge
noegen gedaan en zij zijn alle schrij
vers zeer dankbaar."
Dit is de boodschap, die het gouden
echtpaar Churchill, naar alle kranten
heeft gezonden.
Winston en zijn vrouw Clementine
na een blik geworpen te hebben op
ele postzakken met brieven die zij
aag ontvingen, tot de conclusie ge
komen, dat zij een heel leven nodig zou
den hebben om ze allemaal persoonlijk
beantwoorden.
Bij de lawine van gelukwensen, die
isteren over villa Caponcina te Cap d'Ail
an de Franse Rivièra kwam, waren te
legrammen van koningin Elizabeth en
an premier Macmillan namens de Britse
ïgering en hemzelf.
Alle kamers van de villa stonden vol
iet kleurige bloemstukken en geschen
en van allerlei aard, die door vrienden
i bewonderaars van de oude
aren gezonden.
Churchills 8-jarige kleindochter Arabel
la rende opgewonden van de ene kamer
de andere en maakte zich verdien
stelijk door de geschenken voor groot
vader aan te brengen.
Churchills paard Welsh Abbot heeft
>k voor een geschenk op de bruiloft van
jn baas gezorgd. Door de Portland han
dicap te winnen op de renbaan van Don-
caster won het dier voor zijn meester
bedrag van bijna 35.000 gulden.
Amcrika's economie
herwon terrein
De Amerikaanse Federal Reserve Board
deelt mede. dat het horstell van de Ameri
kaanse economie in augustus met toege
nomen spoed is voortgezet en dat de in
dustriële produktie met 2 procent steeg
en meer dan de helft van het in de reces
sie verloren terrein herwonnen is.
De kustbattertJen v»n communistisch
China hebben vanmorgen een uurlang een
vuurgordijn gelegd op het landingsstrand
van Quemoy. Volgens een bericht vsn de
nationalisten werden meer dan 7.000 gra
naten afgeschoten om landingen van vlieg
tuigen of de aankomst van bevoorradings
schepen te verhinderen.
Een transportvliegtuig dat behalve voor
raden ook een groep Journalisten naar
Quemoy zou brengen, moest tijdens de be
schieting dan ook hals over kop terug
vliegen naar Formosa. In de loop van de
nacht had een ander vliegtuig voorraden
uitgeworpen boven het eiland.
Bij de Pe»c ado ren-eilanden, 160 kilo
meter van Quemoy. worden volgeladen
landingsvaartuigen gereed gehouden, om
naar Quemoy te vertrekken zodra de sd-
tiatie gunstig is. In de afgelopen twee
dagen moesten echter twee konvooien
onverrichterzake terugkeren.
Grote scheepsramp
in Indonesië
In straat Soenda bij West-Java ls een
veerboot vergaan. Hierbij kwamen 55
van de 60 opvarenden om het leven, aldus
meldt Pia.
FAUBUS SLUIT DE SCHOOL
Amerikaanse Hooggerechtshof
in Washington had beslist, dat
ncgerleerlingen met ingang van
maandag op de middelbare school
van Little Rock moeten worden toe
gelaten, heeft gouverneur Faubus
van Arkansas besloten deze school
te sluiten. Het wetsontwerp, dat hem
tot deze daad machtigde, had hij
kort na het vernemen van het be
sluit van het Gerechtshof getekend.
Gisteravond nog is door een advo
caat in Little Rock aan de recht
bank van de staat Arkansas een uit
spraak verzocht, die deze wet als
ongrondwettig veroordeelt. Later op
Vliegtuigmaker schreef laatste brief
(Van een onzer verslaggevers)
P 27 AUGUSTUS schreef de korporaal-vliegtulgmaker Jan Bosma. 22 jaar oud
wonend In het dorpje Boxum (Fr.), van Abadan uit aan z(jn ouders: „Mis
schien kunnen we tegen het eind van de volgende week thuis z(Jn, hoewel ik er
hoofd in heb. Jullie hoeven niet meer te schrijven. Als alles goed gaat,
hoop ik op een gegeven moment wel weer voor de deur te staan."
O"
Dat moment ls niet gekomen. Met negen
anderen stortte korporaal Bosma twaalf
dagen nadat hij deze brief schreef neer
met de oude Martin Mariner amfibie,
waar hij en zijn collega's zoveel uren
verbeten aan gewerkt hadden om hem
In de best mogelijke conditie te bren-
Hoe hard er gezwoegd werd en getobd en
gesleuteld is in de gloeiende hitte op
dat Perzische vliegveld spreekt duide
lijk uit enkele andere zinsneden uit de
brieven van deze mecanicien, die, naar
ons van zeer betrouwbare zijde ver
zekerd is, op den duur niet meer kon
twijfelen aan het grote gevaar, dat
vluchten met deze Mariners steeds weei
meebrachten-
„Wat ons werk betreft zijn we bijns
klaar"- schreef hij. „Wp hebben drit
keer proefgedraaid en alles zit er a
op. Alleen hebben we een beetje te
genslag met enkele zaken, het afstel
len van enkele dingen en een paar
elektrische moeilijkheden. Maar ni
pen we dat deze week ook nog
elkaar te krijgen Morgenavond
wachten we de andere helft va:
bemanning, vliegers, enzovoorts,
moeten dan komen met een Mariner
uit Holland, die op weg is naar Biak
Die nemen nog enkele onderdelen mee,
die we hier nog nodig hebben. Tegen
het eind van de week hopen we d
de eerste proefvlucht ondernomen
hebben."
Geen eer
Jan Bosma komt uit de vele verhalen
die we over hem hebben gehoord
voren als een vrij stille, rustige Jon
gen, met een enorme belangstelling
voor de techniek van de luchtvaart.
Op 18-jarige leeftijd kwam hij van
Mulo en ging over in beroepsdienst bi)
de MLD om daar als vliegtuigmaker In
de acht jaar, die zijn contract bepaal
de, de kennis te vergaren, die hij later
in een burgerbetrekking nodig zou
hebben.
Twee jaar diende hij op Curacao. In no
vember volgde hij te Hilversum een
MLD kadercursus. In april werd hij
bij het Mariners-squadron op Valken
burg geplaatst. Hij was geen kanker
pit geen zeurkous of een kletsmeijer.
H(j vertelde thuis aanvankelijk enthou
siast over de Mariners. Hij werd lang
zamerhand geslotener over zUn w>
Met moeite kregen zijn ouders si
een verhaal te horen over het gi
gebrek aan technisch personeel op Val
kenburg, de over-uren, de lange werk
dagen en de Mariners, de goden die
gevallen waren toen hjj ontdekte wat
vele anderen in zijn omgeving allang
wisten, dat zelfs de beste ploeg meca
niciens aan de vliegtuigen geen eer
meer kon behalen.
In een vertrouwelijke bul liet hij af en
toen eens wat los tegenover zijn oom,
die chef is in een groot garagebedrijf.
Deze zei ons: ,-Het is moeilijk om na
te vertellen wat hij precies gezegd
heeft maar het kwam erop neer
het volkomen onbetrouwbaar materieel
vergaan en volslagen opgebruikt".
.Het
hij.
het
de Jongen
toestel in goede conditie te houdt
maar het lukte nooit- Ze wisten, dat
het vliegen met die tweedehands kisten
levensgevaarlijk was. Er stonden regel
matig Mariners voor een deel ontta
keld, omdat andere machine* met hui
onderdelen moesten worden opgelapt.
Het ging Jan aan sl)n hart, dat hij e
zijn colega's niets méér konden doei
Toetsen, de buitenkant mooi hebbei
och dat gaat best. Maar je moet nlt
kijken hoe overal de corrosie heeft
doorgevreten. Alles was zwak en breek
baar. Jan was somber en moe de laat
ste t(jd. Wij meenden dat dat tripje
fn de laatste brief die Jan Bosma uit
Abadan naar huis stuurde, gedateerd
4 september, schrijft hij o.a.: „Gister
morgen heeft onze kist zijn eerste proef
vlucht gemaakt. We tcaren o»n acht uui
gestart, maar na een uur en tien minu
ten moesten we weer landen vanwege
het slechte zicht. Vanmorgen hebben
we zoveel mogelijk alle gebreken, die
zich bt; het vliegen openbaarden.
hoipen. We hadden namelijk zware
slijtage. De kist ziet er vreselijk uit.
Alles is bruin nan de oite en
Misschien dat we morgen of
morgen de tweede vlucht maken. Dat
moet dan twee uur en tien minuten
wezen, dan olieueroersen en alles nop
eens goed nakijken en dan kunnei
misschien naar huis. Maar ik denk dat
dat wel de volgende week zal wo
Het zal in ieder geval geen plezierreisje
worden, want als u»e eenmaal onderweg
zijn met dit ding, dan zijn we zo
niet thuis. En er zal onderwep hcu;
u»el wat gebeuren. Maar enfin."
De „brief vervolgt:
Sr staan hier twee Mariners, want
leden week vrijdagavond ls hier eentje
uit Holland geland. Die ls op weg
Singapore"
Vervolgens schrijft Jan Bosma iets
de manier, waarop de Mariners die op
Valkenburg staan, naar Nieuw-Guinea
worden overgevlogen. Dan gaat hij
der mei „die Jongen uit Grouw zit op
die kist. die hier vrijdag gekomen ia. Ze
hadden een afgebroken uitlaat. De tap
einden waren afgebroken en die moes
ten uitgeboord worden"
Naar wij van zeer betrouwbare zijde
vernemen staat momenteel de Mariner
van „die jongen uit Grouw" aan
grond. Zijn uitlaat is opnieuw kapot.
de avond overhandigde een sheriff
gouverneur Faubus reeds een dag
vaarding om voor de rechter te ver
schijnen.
K>r de zuidelijke staten van
Amerika zo belangrijke besluit heeft hei
Hooggerechtshof unaniem genomen. Door
zijn uitspraak heeft hert Hof het besluit
de rechtbank in IAttie Rock, de In
tegratie twee en een half Jaar uit te stel
len, vernietigd.
Gezden de te verwachten onrust en on
lusten in de zuidelijke Maten heeft presi
dent Eisenhower een dringend beroep op
alle Amerikanen gedaan zich te houden
de uitspraken van hert Opperste Ge
rechtshof. „Als men in Little Rock de
jongste uitspraak van het Hof trotseert",
waarschuwde Eisenhower, „zal er anar
chie ontstaan".
Mooi weekeinde
(Van onze weerkundige medewerker)
Opnieuw wordt er een fraai weekeinde
tan de lanpe reeks toegevoegd. De baro
neter staat ook in ons land hoog als ge
volg van een sterk hogedrukgebied, dat
van Schotland over onze omgeving
de Balkan uitstrekt. Met de zwakke
wind die langzaam van oost naar zuide
lijke richtinp draait, wordt drogere lucht
aangevoerd, waarin reeds vanmorgen
vrijwel overal de wolkenvelden waren op-
gelost. In de middag stijgt de temperatuur
tot ongeveer 20 gr. C., zodat het voor sep
tember opnieuw een nazomer-weekeinde
wordt. Een zwak storingsfront boven
Frankrijk, mef hier en daar een onweers
bui, komt nop wel iets naar het noor
den, maar zal ons morgen nog geen kwaad
NAZOMF.RfEEER
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Iet* warmer en overwegend
sonnig, maar later van het
zuidwesten uit meer bewol
king, zwakke tot matige wind
tussen oost en zuid. In de na
nacht en vroege ochtend
plaatselijk mist.
ZON EN MAAN
Zondag 14 zept.: zon op 6.11 uur, onder
18.58 uur; maan op 7.27 uur, onder 19.14 u.
Maandag 15 sept.: zon op 6.13 uur, onder
18.57 uur; maan op 8.40 uur, onder 19.45 u.
Op 20 september eerste kwartier.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
1 5
lil
Parijs
Bordeaux
üreaoble
liïi