Jlicuwc geihs (tfourant
Mariner neergestort
Tien
marinemannen om
het leven
gek
omen
Olieleiding in brand boven Perzië
Gaat de volvette melk
alweer verdwijnen?
Prof. G.M. Verrijn Stuart
wordt voorzitter S.E.R.
Dulles: „V.S. bereid tot
concessies als China
afziet van geweld"
Nederland heeft plannen voor
een proef-atoomschip
>58
WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1958
BUREAUS: Steenstraat 37.
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal;
2.55 per maand; 0.59 per week.
ADVERTENTIES: 0-20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangryke korting.)
Postrekening 58936.
CHRISTELIJKEAT IONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
Negenendertigste jaargang no. 11359
^tdohMstirli U qbfWfvft!
myo b<rt in leaqenspoct"
Bodegraven vierde
KAASFEEST
Zie pagina 4
Den Haag, woensdag
NEDERLAND is opnieuw getroffen door een vliegongeluk. Nog geen
maand nadat de K.L.M.-supereonstellation Hugo de Groot bij Ierland
op onverklaarbare wijze in zee stortte, is vanmorgen vroeg nabij de Perzi
sche havenstad Abadan een Nederlands marinevliegtuig neergekomen en
uitgebrand. Tien leden van het marinepersoneel kwamen daarbij om het
leven. Er zijn geen overlevenden.
F3
Bij het sluiten van
marine nog geen nar
verstrekken, omdat
moest inlichten.
deze editie kon de
en van slachtoffers
neai de familie nog
Het marinetoestel, de P-303, een Martin PBM-5A Mariner amfibievlieg
tuig, was via Athene op weg van Nieuw-Guinea naar Nederland, om op
Valkenburg, de thuishaven van de Mariners, onderhoudswerkzaamheden
te ondergaan. Er was naast de bemanning een reparatieploeg aan boord.
Omstreeks half vier vanmorgen stortte de tweemotorige hoogdekker
brandend neer, als gevolg van een lek in de olieleiding,
i De Mariner was al enkele dagen op het vliegveld van Abadan gestatio
neerd geweest om reparatiewerkzaamheden te ondergaan. Vanmorgen
in alle vroegte, steeg het vliegtuig op om koers te zetten naar Valkenburg.
Nog maar juist was het toestel in de lucht of de gezagvoerder meldde de
verkeerstoren van het vliegveld, dat er een lek was ontstaan in de olie
leiding, waardoor een van de motoren in brand vloog. Onmiddellijk werd
hem geadviseerd terug te keren, hetgeen de piloot deed.
Maar toen de Mariner daalde In de
richting van de landingsbaan, schoten
plotseling de vlammen uit het toestel en
stortte het vliegtuig neer, toen het nog
maar een paar honderd meter in de lucht
was. Op de grens van de luchthaven
brandde de Mariner volkomen uit. De in-
sittenden konden niet meer op tyd be-
vryd worden. Hun familie werd vanmor
gen vanwege het departement van marine
in Den Haag van het ongeluk op de hoogte
gesteld.
De Koninklijke Marine beschikt over
een groot aantal van deze Mairtin-Mari-
nors. Enkele zijn op Valkenburg gestatio
neerd, andere op Nieuw-Guinea. De toe
stellen zijn in 1955 in gebruik genomen,
ter vervanging van de Catalina's en zijn
bestemd om verkenningsvluchten boven
zee te maken.
De toestellen hebben gewoonlijk een
bemanning van negen koppen. Het zyn
tweemotorige hoogdekkers met zogenaam
de Gullwings als vleugeltype. De drijvers
onder de vleugeltips zijn niet intrekbaar.
Er zijn 6 mitrailleurs van 6.7 mm a. boord
De spanwijdte bedraagt 35,4 meter, lengte
24 meter, hoogte 8.7 meter. Het gewicht
is leeg 20.830 kg en geladen 30.150 kg. Er
zijn Pratt and Whitney-motoren van elk
2100 pk aan boord.
De maximum-snelheid van de Mariners
bedraagt 170 zeemijlen per uur. de kruis
snelheid 150 zeemijlen. Het vliegbereik
is 2780 zeemijlen en het plafond (max.
hoogte) 24.000 voet.
De bemanningen van deze toestellen
ontvangen steeds hun opleiding op het
[vliegveld Valkenburg.
Op 12 augustus 1957 verongelukte even
eens een Martin-Mariner, en wel bij Me-
Twee jaar geleden kocht de marine
de Mariners, zoals deze, aan in de
Verenigde Staten, ter vervanging van
de Catalina-vliegboten.
De machines hebben een vleugel,
die aan de bovenzijde van de boot-
vormige romp is aangebracht: vlak.
by de romp heeft de vleugel een
flam
In de
de „punten van de V" naar de rechte
vleugelstukken zijn de twee motoren
aangebracht. Het staartstuk heeft
dezelfde V-vorm. Aan de twee uit
einden van dit staartstuk bevinden
zich twee kielvlakken, die schuin
naar de rompzijde overhellen. Aan
de vleugeluiteinden bevinden zich
uitklapbare drijvers.
Inplaats van bommen, dieptebom,
men en torpedo's kan een In ge
wicht daarmee overeenkomende
vracht van goederen of personen
worden vervoerd.
Produktschap stelt onderzoek in
(Van
Nieuw schakelstation
in Geleen in gebruik
Met een druk op de knop heeft giste-
,1 ren de commissaris der Koningin in de
provincie Limburg het nieuwe schakel
station „Lutterade" te Geleen in bedrijf
gesteld Het station vormt een knoop-
punt van vele belangrijke energiesti
in West-Europa en betekent een aanzien
lijke kostenbesparing op het energie
transport.
PARATYFVS TE WIJCHEN
De geneeskundige inspecteur van de
volksgezondheid in Gelderland heeft een
onderzoek ingesteld naar verscheidene
gevallen van paratyfus, welke zich de
laatste dagen hebben voorgedaan in Wy-
chen en omgeving. Men vermoedt, dat
hier sprake is van een besmetting door
vlees uit een slagerij te Wychen. Enige
patiënten zijn overgebracht naar een
ziekenhuis te Nijmegen. De epidemie
heeft tot heden een niet onrustbarend
verloop.
sociaal-economische redactie)
In het produktschap voor Zuivel is
vanmorgen van werknemerszijde de
vraag gesteld, of het nog wel zin heelt
de volvette melk van 3,75die kort
geleden op verzoek van minister Von
deling is ingevoerd, te handhaven.
Elke week loopt het verbruik nog te
rug. De derde week van augustus was
het verbruik nog 160 ton. de laatste
week niet meer dan 157 ton. Twijfel
werd uitgesproken aan de efficiency van
deze melkproduktie. Van ondernemers-
zijde werd verklaard, dat de produktie
van deze melk beslist niet efficiënt is.
De bedrijven zijn er echter aan begonnen
om niet de schijn te wekken de zaak
tegen te werken.
Het produktschap besloot een onder
zoek in te stellen bij consumenten (Con
sumenten Contact Orgaan) en slijters om
de oorzaken van het geringe verbruik
na te gaan en te peilen, hoe de behoeften
bij het publiek zijn aan verschillende
soorten melk. Daarna zal de minister
advies worden uitgebracht. De bedoe
ling, met deze melk hel melkvetvraag-
stuk in Nederland dichter bij een oplos
sing te brengen, kan als volslagen mis
lukt beschouwd worden Het produkt
schap heeft zich van het begin af aan
tegen de invoering verzet
Van minister Vondeling was de mede
deling ontvangen, dat op het ogenblik
op het departement een interne studie
plaats vindt van de normen, die gelden
bij de kostenbepaling bij verwerking van
landbouwprodukten Deze normen wij
ken namelijk voor de verschillende pro-
dukten sterk af. Gestreefd wordt naar
meer algemene normen voor de kosten
berekening. Herzieningen in de calcu
laties kunnen hiervan het gevolg zijn.
Met name moet hier ook gedacht wor
den aan de kosten voor standaardisatie
van de melk. Een kwestie, die voor de
slijters van groot belang is met het oog
op hun marge. Het produktschap zal
er bij de minister op aandringen vroeg
tijdig bij deze studie betrokken te wor
den.
Goedgekeurd werd de verordening,
Jat bij invoer van mager melkpoeder of
karnemelkpoeder per 100 kg een heffing
zal morden opgelegd aan de importeurs.
voorzitter van het produktschap stelt
advies gehoord te hebben.
voorraad boter in de koelhuizen
bedraagt thans 16.750 ton tegen vorig
jaar 18.300 ton. In de volgende vergade
ring zal het produktschap de produktie
van vierkante kaas en de verkoop hier
van nader onder de loep nemen,
voorstel van de minister van landbouw
tot oprichting van een Instituut
Agrarisch Marktonderzoek, waarvai
produktschappen voor de helft de kos
ten zullen moeten dragen, werd
prae-advies verwezen naar het dagelijks
Wetsontwerp ingediend
Ook dienstplichtigen
naar Nieuw-Guinea
(Van onze parlementsredactie)
De minister van defensie ir. C. Staf
heeft bij de Tweede Kamer een reeds
enige tyd geleden aangekondigd wets
ontwerp tot wyziging van de Dienst
plichtwet en de wet voor het reserve-
personeel der. krygsmacht ingediend.
Door deze wetswyziging wil de minister
het mogelyk maken, dat dienstplichtige
militairen ook zonder hun toestemming
naar Nieuw-Guinea, Suriname en de Ne
derlandse Antillen worden gestuurd. By
de grondwetswyziging in 1956 schrapte
men de bepaling, dat dienstplichtigen
zonder hun toestemming niet dan zonder
een speciale wet naar ryksdelen buiten
het Nederlands grondgebied in Europa
kunnen worden gezonden. Men vergat
eohter de Dienstplichtwet aan de gewy-
zigde grondwet aan te passen. De rege
ring wil dit verzuim nu herstellen.
Wanneer de Staten-Generaal zich met
het wetsontwerpje akkoord verklaart,
kunnen de 400 man luchtdoelartillerie,
die aanvankelyk in augustus naar Nieuw-
Guinea zouden vertrekken, maar wier
vertrek door de bepaling in de Dienst
plichtwet werd verhinderd, eindehjk
scheep gaan. Deze afdeling L u a (ten
dele bestaande uit vrywilligers, ten dele
uit niet-vrijwilligers) heeft enige weken
lang een tropentraining gehad in Oir-
schot.
In het wetsontwerp wordt voorts voor
gesteld artikel 32 van de Dienstplichtwet
uit te breiden, waardoor zou komen vast
te staan, dat dienstplichtigen, in geval
van dienst buiten Nederland, voor hoog
stens nog vier maanden in werkelijke
dienst gehouden kunnen worden, indien
onvoorziene omstandigheden de terugkeer
naar Nederland verhinderen.
Th. van den Berg. directeur van de
vereniging De Amsterdamsche Haven, is
door de Franse regering benoemd tot
.Chevalier du Merite Commercial" als
erkenning van zijn verdiensten op het
gebied van de bevordering der buiten
landse relaties met Amsterdam.
Een beeld van de strijd rond
Quemoy. Een patrouillevaartuig
van de Chinese nationalistische
marine is geraakt door een tor
pedo en wordt gesleept door een
mijnenveger. Aan boord van het
vaartuig, dat op weg was van
Formosa naar Quemoy, bevon
den zich 400 soldaten en 18 bui
tenlandse correspondenten. Van
hen slaagden 30 soldaten en 8
journalisten erin, Quemoy te be
reiken. De anderen kwamen op
de Pescadores Eilanden, waar
heen het beschadigde schip werd
gesleept.
De plaats van
het ongeluk
Abadan, de grote Perzische oliehaven,
ligt aan de Perzische golf. Even buiten
de stad ligt het grote internationale
vliegveld, waar men vanmorgen vroeg
getuige was van het in brand vliegen
en verongelukken van de Martin
PBM-SA Mariner.
MINISTERRAAD VRAAGT ADVIES
(Van een onzer redacteuren)
DE MINISTERRAAD zou beslot
hebben de Sociaal-economische
raad advies te vragen over de be
noeming van prof. mr. dr. G.
Verrijn Stuart tot voorzitter van de
S.E.R. Prof. Verrijn is thans kroon-
lid. Hij is de liberale beginselen toe
gedaan.
Prof. Verrijn werd
16 september 1893
in Den Haag ge
boren. Van 1911
tot 1917 studeerde
hy aan de univer
siteiten van Gro
ningen, Zürich en
Genêve rechtswe
tenschappen. In
1919 promoveerde
hy in Groningen
op stellingen. In
hetzelfde jaar werd
hy ook doctor in
de staat
schappen e
universiteit van
Utrecht. Van 1915
tot 1916 was hij ambtenaar ter pro
vinciale griffie van Groningen en
1917 tot 1919 plaatsvervangend agent
nistisch-Chinese ambassadeur
Warschau, is vandaag uit Peking
ar de Poolse hoofdstad vertrokken,
besprekingen met zqn regering.
Vermoedelijk zal hij nu contact op
nemen met zijn Amerikaanse ambt
genoot in Warschau, die de Chinese
ambassade enkele dagen geleden al
heeft laten weten, dat hij te allen
tijde bereid is besprekingen te be
ginnen over de toestand op de eilan
den voor de kust van China.
In Washington weigerde gisteren
minister van buitenlandse zaken
Foster Dulles commentaar te leveren
op de mogelijke besprekingen in
Warschau. Hij achtte het niet moge
lijk de kwestie-F or mosa voor de
Verenigde Naties te brengen zoals
gemeld zinspeelde Chroesjtsjef daar
op omdat de regering in Peking
heeft laten weten dat zij de juris
dictie van de volkenor.ganisatie niet
erkent.
Met nadruk verklaarde minister Dulles
„De Verenigde Staten zijn bereid conces
doen, mits communistisch China
Goedkope methode
voor scheiding
van isotopen
JN NEDERLAND bestaan plannen
om te gaan experimenteren met
een schip, dat wordt voortgedreven
door een kernreactor. Het ligt in de
bedoeling, zo deelde de Nederlandse
delegatie op de atoomconferentie in
Genève mee, met steun van Eura
tom een tankschip te kopen, waarin
een reactor van buitenlandse makelij
wordt gemonteerd. Het reactorcen
trum Nederland werkt in beginsel
aan dit plan mee, dat nog een voor
lopig karakter draagt.
De Nederlanders in Genève heb
ben dan ook grote belangstelling ge
toond voor de constructie van de
Russische ijsbreker Stalin. Dit Rus
sische project was bijzonder interes
sant, gezien de veiligheidsmaatrege
len, die de Russen hadden genomen.
Een andere belangrijke mededeling, af
komstig van de Nederlandse delegatie
was, dat Nederland zal voortgaan met de
research op het gebied van de scheiding
van isotopen door middel van centrifuges.
Het principe van deze methode komt
overeen met het afromen van melk. Bij
deze methode worden de zwaarste gas-
componenten in een cilinder, die 50.000
omwentelingen per minuut maakt, ge
scheiden van de lichtere gaseomponenten.
Deze mededeling wa hierom zo belang
rijk, omdat deze methode economisch
grote perspectieven biedt.
De Stichting F.O.M. (Fundamenteel
derzoek materie) zal dan ook in opdracht
van het Reactorcentrum Nederland bin
nenkort beginnen met de bouw van eer
proeffabriek. Deze fabriek zal veel goed
koper kunnen werken, dan de diffusie-
fabriek, die de Fransen van plan zyn te
bouwen.
Om een kwalitatief en kwantita
tief gelijke produktie te krijgen als
de Fransen zich van de diffusie
voorstellen, heeft men een fractie
te investeren van wat de Fransen in
hun fabriek moeten steken.
Vergeleken met de Franse methode zijn
by de ultracentrifuge de kosten van de
energie voor het proces zelfs te vera
lozen. Verder zal de Nederlandse indus
trie in staat zijn alle onderdelen voc
proeffabriek te leveren. En het is ook
inderdaad de bedoeling deze onderdelen
in Nederland te beate Hen.
De Nederlandse delegatieleden w
overigens van mening, dat de Geneefse
atoomconferentie weinig fundamentele
nieuwe dingen heeft opgeleverd. Wel
er een uiterst waardevolle schat aan
nieuwe gegevens op reeds bekend gebied
verstrekt.
Als bezwaar Is gevoeld, dat de confe
rentie te groot was, waardoor het per
soonlijk contact tussen de afgevaardigden
moeilijk was.
wil afzien van het gebruik van geweld
in de Straat van Formosa".
Radio-Moskou heeft vandaag Amerika
gewaarschuwd dat een conflict op For
mosa een internationale ramp dreigt te
worden „een van die branden die bij-
onder moeilijk zijn te blussen". In een
ommentaar op de laatste boodschap van
Chroesjtsjef aan Eisenhower, werd ver
klaard: „De Russische premier waar
schuwde de Amerikaanse regering dat
elke militaire actie die tegen communis
tisch China wordt ondernomen, zal wor
den beschouwd als een bedreiging van de
Sowjetunie. De Amerikaanse leiders heb
ben geen reden om aan deze waarschu
wing voorby te zien".
Gezond verstand
Vandaag schreef de Londense Times in
;n hoofdartikel dat de bezetting van de
eilandjes voor de Chinese kust door de
nationalisten onhoudbaar en niet te recht-
>ardigen is. Volgens het gezaghebbende
blad zou terugtrekking van de nationa
listische troepen niet een teken van zwak-
zijn, doch een gebaar van gezond ver
stand, dat de Amerikaanse bondgenoten
>uden kunnen toejuichen.
Voorts meent de Times dat een der
grootste gevaren van de «crisis om
Quemoy Is dat er geen direct contact tus-
Amerika en communistisch China be
staat. Het blad gelooft dat in ieder geval
Amerikaans-Chinese conferentie aan
beveling verdient. Zo'n conferentie zou
waarschynlyk een hindernis zyn voor
verhaast gebruik van geweld.
De kustbattcrijen van de communisten
hebben vannacht en vandaag hun bom
bardement op de kusteilanden voortgezet.
Naar schatting kwamen vannacht vier
duizend granaten op de Quemoy-eilanden
terecht. De opperbevelhebber van de
Amerikaanse Zevende Vloot, admiraal
Harry Feit, verklaarde vanmorgen op
Guam dat de Amerikaanse schepen zullen
terugschieten wanneer zij door de coi
munisten onder vuur worden genomen
Cromwell contra
Eoka op Cyprus
In Nicosia zijn gisteren vlugschriften
in het Engels verspreid, waarin wordt
gezegd dat er een organisatie van Brit
ten is opgericht ter bestrijding van de
Griekse verzetsbeweging Eoka. De vlug
schriften zyn ondertekend door „Crom
well".
„Wanneer er nog meer Britten wor
den vermoord zullen mijn ijzeren man
nen genadeloos terugslaan," waar
schuwt Cromwell.
Sinds de Eoka in 1953 met haar acties
begon, zijn meer dan honderd Britten
het leven gekomen, naast honderden
Griekse Cyprioten en vele Turken. Een
Turkse ondergrondse beweging, de TMT,
die ook tegen de Eoka optreedt, is door
de Cyprische overheid vogelvrij ver
klaard.
DE GAULLË WEER
NAAR ALGERIJE
Premier De Gaulle heeft gisteren be
kendgemaakt, dat hij twee en drie okto
ber dus kort na het referendum over
zyn nieuwe grondwet op 28 september
voor de vierde maal dit Jaar een bezoek
aan Algerye zal brengen
De Gaulle, die zich vol vertrouwen
toont over de uitslag van het referen
dum, heeft geweigerd te vertellen, wat
voor maatregelen hy zal nemen om een
einde te maicen aan de stryd in Algerye.
vóór het referendum en de daarop vol
gende verkiezingen achter de rug zijn.
Hy heeft gezegd, dat hy In de Alge
rijnse crisis zal ingrijpen zodra door de
verkiezingen daar bekwame mohamme
daanse en Franse volksvertegenwoordi
gers uit de bus zullen zijn gekomen, met
wie hy zyn programma kan bespreken
Op rijn terugreis uit Algerije zal de
Franse premier Ajacclo op Corsica, Mar
seille, Lyon en Dyon aandoen.
de Nederlandsche Bank aldaar. Van 1919
tot 1920 was hy werkzaam by de Rot»
terdamsche Bankvereeniging in Rotter
dam, waarna hy tot 1921 een zakenreis
door het voormalige Nederlands Oost-
Indië maakte. Van 1921 tot 1924 was hy
secretaris van de Robaver in Rotterdam.
In 1922 werd hy buitengewoon hoogleraar
aan de Nederlandsche Economische Hoo-
geschool in Rotterdam cn in 1924 hoofd
directeur van de Bank voor Indië in Ba
tavia. Van 1925 tot 1934 was hy weer
hoogleraar in Rotterdam in economie,
munt-, krediet- en bankwezen, handels-
en verkeerspolitiek. In 1934 werd hij
professor aan de Utrechtse rijksuniver
siteit in de staathuishoudkunde cn de
statistiek. Van 1940 tot 1954 was hy di
recteur van de Amsterdamsche Bank en
sinds 1955 is hy president-commissaris
van deze instelling. Ook is hy voorzitter
van het comité Benelux van de S.E.R.
Tevens is hy nog buitengewoon hoog
leraar aan de Stedelijke Universiteit van
Amsterdam. Hy heeft een groot aantal
publikaties op zyn naam staan.
De verwachting is, dat de S.E.R., over
eenkomstig de wens van de ministerraad,
de kandidatuur van prof. Verrijn Stuart
zal steunen. Men heeft hem leren kennen
als een objectief en bekwaam Kroonlid,
dat zeker een waardig opvolger zal zijn
van de onlangs overleden prof. mr. F.
de Vries, de eerste voorzitter die do
S.E.R. heeft gekend.
Wenen dingt naar
volgende Expo
De Oostenrijkse regering heeft giste
ren plannen goedgekeurd om de volgende
wereldtentoonstelling in 1968 in Wenen
te houden. De uitnodiging om de Oos
tenrijkse hoofdstad te kiezen zal worden
overhandigd aan de vergadering van
afgevaartfigden bij de wereldtentoon
stelling in Brussel. In 1873 is de laatste
ereldtentoonstelling in Wenen ge-
Van Arabische zwarte
lijst geschrapt
De Jordaanse regering heeft besloten
de N.V. Ver. Oliefabrieken H. Spits en
Zoon en H. de Haan en Zoon van de
zwarte lyst te schrappen, nadat deze do
cumenten getoond hadden, waaruit bleek,
dat zij zich houden aan de Arabische
boycot van Israël. Nu zijn weer vier
Japanse firma's op de zwarte lyst gezet.
Spaans blad over de
opgeviste voorwerpen
van de Hugo de Groot
Van de meeste der door het Spaanse
schip Perion na de ramp met de Hugo
.de Groot opgeviste persooniyke bezittin
gen heeft men niet kunnen nagaan aan
wie der slachtoffers zy hebben toebe
hoort, zo meldt het Spaanse blad „ABC".
Dank zy de hulp van de enige Neder
landse inwoonster van La Coruna, de
echtgenote van de Spaanse schilder Ge-
ra rdo Porto, heeft men kunnen vaststel
len dat de Perion van slechts één slacht
offer persoonlijke documenten aan land
heeft gebracht, namelijk van de heer
J. Bering. Deze was als emigrant op weg
naar Canada. Uit zyn papieren bleek
verder dat hy nog onlangs door de Paus
was ontvangen.
Droog en weinig wind
Droog weer met zonnige
perioden, maar in de nacht
en ochtend plaatselijk mist.
Weinig wind. Weinig veran
dering in temperatuur.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
Donderdag 11 september: Zon op 06.06
uur, onder 19.06 uur. Maan op 03.26 uur,
onder 17.45 uur. Op 13 september nieuwe
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
G 3
ill:
II
rch btw.
r». t*w
