Jlicmue gtihsctfe (iimraiit
V.N.
Moskou brengt
Verre Oosten
crisis in
voor
Rusland en Amerika zijn
eens: toestand kritiek
liet
Vissers beïnvloeden
af zet van vangsten
VERWACHTING NA CHROESJTSJEFS BRIEF:
„Ongehoord staaltje van
onbeschaamdheid
Amerikaanse deskundigen in Genève:
Bepalingen voor atoomschepen
zijn nog voorbarig
BON
DINSDAG 9 SEPTEMBER 19S8
BUREAUS: Steenstraat 37.
Directie, Redactie, Abonnementen-
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936.
Negenendertigste jaargang no. 11358
CURISTELIJK-NATIOISAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
is obeMmtt
gtyo gsrt in tecifjenspoct"
ATOOM VREES,
ANGST voor het
ONBEKENDE
Zie pagina 5
TAE GEVAARLIJKE en kritieke toestand in het Verre Oosten is ver-
oorzaakt door het „niet uitgelokt militair optreden" van de Chinese
communisten. Deze verklaring heeft president Eisenhower van Amerika
gisteravond in New Port, waar hij met vakantie is, uitgegeven als reactie
op een brief, die de President juist van Chroesjtsjef had ontvangen. De
boodschap van (je Russische premier heeft de politici in Washington ver
rast, omdat eruit geconcludeerd kon worden, dat Rusland het co'nflict
met rood-China voor de Verenigde Naties zal brengen. Bovendien be
tekende deze boodschap de eerste officiële diplomatieke inmenging van
Rusland in de crisis in het Verre Oosten.
Hoop op gesprek
President Eisenhower zegt in zijn
verklaring, dat hij het met Chroesj
tsjef eens is, dat de toestand
gevaarlijk is. Daarom hoopt Eisen
hower, dat het gevaar verminderd
zal worden door een hervatting van
de besprekingen met Peking.
Inmiddels heeflt president Mao Tse-
Toeng van communistisch China in een
rede voor de partij- en regeringsleiders
gezegd, dat hij vol hoop is, dat de bespre
kingen met Amerika door de ambassa
deurs in Warschau zullen slagen. „De
huidige wereldsituatie is gunstig voor
volken, die voor de vrede strijden",
zei Mao Tse Toeng. „Formosa, Libanon
en alle Amerikaanse bases op ndet-Ameri-
kaans grondgebied zijn stroppen om d<
hals van het Amerikaanse imperialisme"
Veel gematigder was de brief, die
Chroesjtsjef aan Eisenhower zond. Vol
gens de Russische premier is de buiten
gewoon gevaarlijke toestand in het Mid
den-Oosten veroorzaakt door de Ameri
kaanse bezetting van Formosa en de Pes-
„Op dit moment vraagt de Russische
regering de Amerikaanse regering drin.
gend de redelijkheid te betrachten ei
geen stappen te doen, die verschrikke
lijke gevolgen zullen hebben", schrijft
Chroesjtsjef. „Communistisch China is
niet het kleine Libanon, waarop
Zesde Vloot onlangs haar kanonnen
oefende".
Ten slotte waarschuwt de Russische
premier, dat het vertoon van oorlogssche
pen veel van zijn zin heeft verloren in
Generaal Tsjang Kai-Tsjek, pre
sident van nationalistisch China
bezocht dezer dagen een plech
tigheid waarop de oorlogsdoden
van China werden herdacht. Op
het ogenblik confereert hij met
Amerikaanse militaire leiders
over eventuele maatregelen die
tegen de Chinese communisten
op het vasteland genomen zullen
worden.
Jamaica's premier iverd in Londen
gesommeerd, door te lopen
„Dat is onduldbaar, onduldbaar,
onduldbaar. Het is een ongehoord
staaltje van onbeschaamdheid."
Deze woorden kwamen uit de
mond van Norman Manley, de eerste
minister van Jamaica, en zij waren
gericht tegen het optreden van En
gelse politiebeambten.
Manley, die naar Engeland is geko-
len om een onderzoek in te stellen
Urkers willen meer ontvangen
Coöp
vereniging
opgericht
GROOTHANDELAREN in vis ma
ken zich ernstig ongerust over
het initiatief van een aantal Urker
kottervissers, die enkele weken ge
leden de Coöperatieve in- en ver
koopvereniging van Zeevis u.a. heb
ben opgericht.
De vereniging wil bereiken, dab de vis
handel een lohende prijs aan de visser
betaalt voor zijn produkten. Men stelt
echter nadrukkelijk, dat het niet de be
doeling is de handel uit te schakelen.
In bepaalde kringen van de vishandel
meent men echter, dat de vissers zich
hiermee op het terrein van de handel
begeven. De vereniging is ontstaan uit
de afdeling Urk van de Nederlandse
vissersbond, die in juni en juli een com
missie vormde om de afzetmogelijkheden
van zandspiering na te gaan. De com
missie sloot een contract met Duitse af
nemers. Deze garandeerden een hogere
prijs dan in ons land door de Nederland
se vismeelfabrieken wordt betaald.
Aangemoedigd door dit succes, besloot
men verder te gaan en ook de afzetmoge-
lijkheden voor sardines en verse haring
te bestuderen. Volgens de commissie wa
ren er voor beide produkten gunstige
mogelijkheden en men besloot op 23
augustus de coöperatie op te richten om
op de ingeslagen weg verder te gaan.
Goede prijzen
Men heeft intussen ook voor sardines
een behoorlijke prijs kunnen bedingen.
„Dank zij onze mogelijkheid van ex
port," aldus de oprichters van de coöpe
ratie in een circulaire, „hebben de bin
nenlandse afnemers reeds hun prijzen
van ƒ80125 per ton verhoogd.
Sommigen bieden reeds hoger Iedere
weldenkende visser kan hieruit conclu
deren, dat enkel het feit, dat onze co-
operatie er is, de handel heeft gedwon
gen zijn prijzen drastisch te herzien."
De initiatiefnemers roepen al hun col
lega's dan ook op, toe te treden tot de
organisatie. Als lid van de coöperatie
levert de kottervisser zijn vis aan deze
vereniging, die op haar beurt zowel de
binnenlandse als buitenlandse handel
tracht te
In de circulaire wordt de vissers ten
slotte meegedeeld, dat het inleggeld ƒ100
per lid bedraagt en dat de leden zich
verplichten alleen die vis aan de coöpe
ratie te leveren, waarin deze is geïnte
resseerd en waarvoor dus een gunstige
afzetmarkt is gevonden.
de rassenonlusten, kreeg van een agent
de mededeling dat er geen openbare bij
eenkomsten op straat mogen worden ge
houden.
„Ik wandelde met vier negers door de
Alfred Road in Paddington", verklaarde
de hevig verontwaardigde Manley te
genover journalisten. „Op een hoek bleef
ik even staan om naam en adres van
van hen, die een klacht naar v
bracht, op te schrijven". Een agent, die
toen op hen af kwam zei: „Loop door en
treuzel niet".
Volgens Manley hadden zich op dat
moment 30 tot 40 blanken in de straat
verzameld en tegen hen werd niets ge
zegd. „Bovendien was de politie er van
op de hoogte gesteld dat ik een tocht
door de wijk zou maken", zei hij. Hij
deelde mee, van plan te zijn zich bij de
minister van buitenlandse zaken, Richard
A. Butler, over deze zaak te beklagen.
Na een betrekkelijk rustig weekeinde
in de door rassenrelletjes. getroffen wijk
van Londen, deden zich gisteren weer
enkele incidenten voor.
Onbekenden gooiden een paraffinebom
in de woning van de 24-jarige West
indiër Gerald Archer. Hij en zijn vrouw
raakten door de rook bedwelmd en moes
ten naar een ziekenhuis worden overge-
Bij een neger, die een stomerij heeft,
werden alle etalageruiten vernield. De
eigenaar, die al 20 jaar in de wijk woont,
zette echter gewoon zijn zaken voort.
De politie patrouilleert thans in de om
geving var! Paddington en houdt ook een
wakend oog op Notting Hill, de wijk
waar vorige week opstootjes voor
kwamen.
Inmiddels is in Plymouth het lijnschip
Antilles aangekomen met honderd emi
granten uit Jamaica aan boord. Het En
gelse kabinet kwam gisteren bijeen
het rassenvraagstuk te bespreken.
deze tijd van raketten en kernwapens.
Oorlogsschepen kunnen alleen nog dienen
voor vriendschapsbezoeken, saluutschoten
en als doel voor het juiste type raketten.
Ohnoesjtsjef heeft zijn brief n<
ting van het centrale comité var
muniistische partij verstuurd.
Bombardement
Na een pauze van drie dagen hebben de
Chinese communisten gisteren, zoals ge
meld, het artillerievuur op Quemoy her
vat. Het bombardement was ze
en er zouden 91 nationalistische soldaten
zijn gedood.
De bedoeling van de beschieting
kennelijk, het lossen van schepen op
Quemoy onmogelijk te maken. Een muni-
tieschip, dat voor het eiland lag, vloog de
lucht in.
Opmerkelijk was dat de Chir
munisten niet op de twee Amerikaanse
torpcdobootjagers vuurden, hoewel deze
schepen binnen het bereik
kanonnen lagen. De Chinese ci
ten z\jn blijkbaar bang in conflict te
komen met de machtige Amerikaanse
Zevende Vloot, die op het ogenblik de
grootste ter wereld is.
De nationalistische en Amerikaanse
strijdkrachten hebben gisteren uitgebrei
de oefeningen bij Formosa gehouden.
Deze oefeningen heeft Chroesjtsjef in zijn
brief aan Eisenhower een provocatie ge-
Gezin van zeven
kinderen door
brand dakloos
Het gezin van de heer P. Tromp, be
staande uit man, vrouw en zeven toinde-
uit Heerhugowaard is vannacht dak
loos geworden doordat een brand de boer
derij, waarin het gezin woonde, geheel
verwoestte.
Toen buren waarschuwden dat de boer
derij im brand stond. was het vuur al zo
hoog opgelaaid, dat de bewoners rich nog
nauwelijks konden redden.
De boerderij met de hooioogst en
landwerktuigen en het huisraad werd
prooi der vlammen.
Pri
rins in
Italië
Prins Bernhard is gisteren per vlieg-
lig naar Milaan vertrokken voor het
bijwonen van een vergadering van de
.Fondation Européenne de la Culture".
Hij is vandaag alweer naar ons land
teruggekeerd.
DRINSES IRENE is gisteren tc Utrecht
aan haar studententijd begonnen door
zich als noviete te laten inschrijven bjj de
Utrechtse vrouwelijke studentenvereni
ging. De Prinses, die inmiddels met een
vriendin haar intrek heeft genomen In
huize Lievendaal aan het Lepelenburg,
woonde gisteravond de eerste bijeenkomst
bjj, die het novitiaat inluidde.
Prinses Irene gaat Spaans studeren bij
prof. dr. C. F. A. van Dam en zal daar
naast nog een aantal algemene colleges
bijwonen, o.a. over de geschiedenis der
Middeleeuwen en de inleiding tot de
rechtswetenschap.
De dienst Openbare Werken te Utrecht
heeft huize Lievendaal. dat ook andere
studentes onderdak zal bieden, grondig
gerestaureerd. De kamers, die de Prinses
haar vriendin hebben betrokken, zijn
modern en naar eigen smaak ingericht en
zien uit op het fraaie park, dat door de
Utrechtse Singels wordt omsloten. De
.es wil (evenals prinses Beatrix in
Leiden) graag gewoon student mee zijn
in Utrecht en hoopt dat de burgerij het
ir niet lastig zal maken en dat zij
:tig door de stad zal kunnen wandelen,
ider aangegaapt te worden. De week
einden zullen op Soestdijk worden door
gebracht.
Foto's: prinses Irene was zeer in haar
•hik, toen zU huize Lievendaal betrad
(boven). Met een hofauto werden gis
teren enkele bezittingen van de Prinses
aan haar nieuwe woning afgeleverd
(onder).
Zwaar onweer in
omgeving Emmen
Tijdens een hevige onweersbui boven
zuidoost-Drenthe zijn verschillende boer
derijen afgebrand. In Emmercompascum
brandde een woning tot de grond toe af
en in Nieuw-Weerdinge zijn enkele hooi
mijten in vlammen opgegaan. De brand
weer in Emmen moest verschillende ma
len in actie komen.
LUCHTREUZEN
IN BOTSING
Twee reusachtige Amerikaanse B-52
straalbommenwerpers zUn gisteravond in
de lucht met elkaar in botsing gekomen.
Twaalf van de zestien inzltenden kwa
men om het leven. De vier overigen, die
zich met hun schietstoel wisten te red
den. z(jn in een ziekenhuis opgenomen.
Twee van hen verkeren in levensgevaar.
Er zijn geen officiële mededelingen ge
daan over de ramp .Beide vliegtuigen
zouden een geheime lading ean boord
hebben. Een van de vliegtuigen was juist
opgestegen van de vliegbasis Fairchild in
de staat Washington. De ramp gebeurde
ongeveer drie kilometer van het vlieg
veld.
Verschillende mensen zagen de toestel
len botsen en brandend neerstorten. Een
groot landingsgestel vloog door de lucht,
sneed zich door een paal en scheerde ra
kelings over een tiental auto's bij een
benzinepomp.
Enorme Russische
kerninstallatie
Russische geleerden hebben gisteren
in Genève bekendgemaakt dat de
Sowjetunie het eerste gedeelte van een
atoominstallatie van 600.000 kilowatt, de
grootste ter wereld, in werking heeft
gesteld. Het eerste gedeelte is goed voor
een produktie van 100.000 kilowatt elek
triciteit. De enorme installatie bevindt
zich ergens in Siberië, doch de juiste
plaats werd niet bekendgemaakt.
Meer opklaringen
De Bilt verwacht tot mor-
genavond
Wisselend bewolkt met aan-
vankelijk nog hier en daar
enkele buien. Koudere nacht
met plaatselijk mist. Morgen
VV overdag ongeveer dezelfdo
temperaturen als vandaag. Matige tot
zwakke wind aanvankelijk tussen west
en noord, later uit uiteenlopende rich*
(Opgemaakt om 11.15 uur).
Woensdag 10 september: zon op 6.05
uur, onder 19.08 uur. Maan op 2.13 uur,
onder 17.13 uur. Op 13 september nieuwe
TTET NEDERLANDSE BESLUIT,
atoomschepen in de Nederland
se havens en wateren aan beper
kende maatregelen te onderwerpen,
is door een Amerikaanse deskundige
in Genève voorbarig genoemd. Een
van de ontwerpers van het eerste
Amerikaanse commerciële atoom
schip, de Savanah, verklaarde, dat
de Nederlandse regering er beter aan
zal doen met het nemen van maat
regelen te wachten totdat meer over
de bouw en inrichting van atoom
schepen bekend zal zijn.
Men kan ook wel eens te voorzichtig
zijn, zei de heer R. P. Godwin. En hij
vervolgde: als destijds alle nodig geachte
veiligheidsmaatregelen waren getroffen,
voordat Bleriot de lucht Inging, zou zijn
toestel nooit van de grond zijn gekomen
De heer Godwin deelde verder mee,
dat de reactor van zijn atoomschip her
metisch van de rest van het schip afge
sloten zal worden door een speciaal om
hulsel. Bovendien wordt het schip op
de plaats waar de reactor zit extra
versterkt.
In geval van een ernstig ongeluk
wordt de afsluiting van de reactor in
werking gesteld en zinkt deze met alle
opgesloten radio-activiteit naar de bo
dem van de zee
De heer C. B. Beck van de Ameri
kaanse commissie voor atoomenergie
heeft op d« Geneefse conferentie een
vernotrustend rapport ingediend. In het
document kan men lezen:
„Een denkbaar ongeluk in een atoom
krachtcentrale van 400500 megawatt
zou, bij een combinatie van ongunstige
omstandigheden, kunnen leiden tot een
dodelijke bestraling van 3000 d 4000
sen. Honderdduizenden kunnen wo
verwond en m een gebied van duizenden
vierkante kilometers zal besmettings-
schade kunnen worden aangericht."
Algemeen was men het er dan ook
in Genève over eens, dat het een grote
stap vooruit zal zijn, wanneer de bevei
ligingseisen voor reactoren in een in
ternationale overeenkomst zouden wor
den vastgelegd Het internationale
atoombureau zal in dit opzicht nuttige
diensten kunnen verrichten.
Van betekenis in dit verband is het
rapport dat door de Nederlandse Ko
ninklijke Academie van wetenschappen
in Genève is ingediend. In dit rapport
wordt reeds aangedrongen op het tot
standkomen van een internationale
conventie, waarbij maatregelen worden
getroffen tegen mogelijke radio-actieve
besmettingen in West-Europa.
De Nederlandse regering heeft het
standpunt, dat in dit rapport wordt
weergegeven, overgenomen. De regering
is verheugd, dat de Academie deze zaak
als een Westeuropees probleem aan de
orde heeft willen stellen.
Dr. H. Riemens, adviseur voor atoom
zaken bij het ministerie van buiten
landse zaken zei als toelichting op dit
rapport, dat Nederland heus niet alleen
speciale belangen op dit punt heeft.
Alles" wat in enig Westeuropees land ge
beurt kan immers belangrijke conse
quenties hebben voor de andere West-
curopese landen.
Ongeluk Windscale
Als voorbeeld noemde dr. Riemens
het ongeluk in de Engelse stoomfabriek
te Windscale. De toen vrijgekomen
radio-activiteit is in Rijswijk geregi
streerd. Deze waarneming was welis
waar niet verontrustend, maar ze de
monstreert toch het nauwe verband, dat
er tussen de gebeurtenissen in de af
zonderlijke Europese landen bestaat.
In Rusland zijn reeds maatregelen
genomen ter beveiliging van het pu
bliek. Zo zijn alle reactoren omgeven
door een niemandsland met een straal
van 1 km. Bovendien heeft de Russische
regering bepaald, dat de centrales voor
het opwekken van elektriciteit door
middel van kernreactoren op een zekere
afstand van de steden verwijderd moe
zijn, zo deelde de Sowjet-afgevaar-
digde S. A. Skvortsof mee.
niet ploegen op Rotsen
Een kind kan het begrijpen: ploegen op rotsen is een
domme bezigheid. Ook de hardste ploegschaar wordt
bot en stompt af op keien en ook de sterkste paarden
worden erdoor afgemat.
De sterke vier", zoals onze vier samenwerkende
dagbladen in Zuid-Holland genoemd worden, hebben tot
dusverre niet op rotsen geploegd integendeel. Zelfs
een dagdromer had voor de oorlog het aantal van bijna
honderdduizend dat we thans bereikt hebben, niet
durven voorspellen. Meer dan ooit heeft de christelijke
pers in onze provincie voet aan de grond gekregen.
Onze bladen tellen mee we constateren het met
trots en dankbaarheid.
„Waarom dan zo zegt u misschien is het nu nog
nodig dat wij ons inspannen om nieuwe abonnees
aan te brengen? Uw sterke paarden hebben immers
de grond goed omgeploegd, welnu zaai en oogst."
Zo is het niet. We hebben het immers over de chris
telijke pers. Het is een woord vol pretenties. Het be
tekent dat we een opdracht hebben: steeds en steeds
weer moet nieuwe grond worden omgeploegd. Anders
gezegd: er zijn nog duizenden christelijke gezinnen die
menen het wel zonder christelijk dagblad te kunnen
stellen. En die kunnen wij alleen bereiken met uw hulp.
Gelukkig hebben velen dat al begrepen. Zaterdag plaat
sten we de eerste oproep vandaag wüst de thermometer
het aantal van 376 nieuwe abonnees aan. Het begin is er
maar het einde is nog niet in zicht. Tweeduizend nieuwe
abonnees er. moet nog heel wat voor geploegd worden.
De bon wacht om te worden ingevuld.
Nieuwe Leidsche Courant
De Rotterdammer
Nieuwe Haagsche Courant
Dordtsch Dagblad
i als abonnee op de
Ieder die zich nu abonneert ontvangt de krant 14 dagen gratis.
Doorhalen wat niet gewenst wordt.
Deze bon kan als brief worden gezonden aan de
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
Steenstraat 37, Lelden, Telefoon 81441
-J
