DELFTS ARMAMENTARIUM
rijden sneller dan de
meriKAMSc
DRIJVENDE EILANDEN in de
ATLANTISCHE OCEAAN
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1958
„Het Vaderlandt
ghetrouwe
blijf ick tot in den doot"
staat in het kanon gegra
veerd.
Het is een stuk Nederlands geschut, dat in de
oorlogsdagen op de Grebbelinie tegen Duitse vlieg
tuigen is gebruikt.
De loop was toen gloeiend heet en braakte vuur
en verderf over de aanvallers uit.
Als een verkild stuk staal staat het nu in het Delft-
se Armamentarium, naast vele andere wapens.
Samen vormen deze stukken een unieke verza
meling van wapens en oorlogstuig, waarmee de
krijgsmachten der verschillende landen in de laat
ste oorlog elkaar bestookten.
De collectie, die van 1948 dateert, is eigendom
van het Nederlandse leger en wordt nu gebruikt als
studiemateriaal voor militaire opleidingsscholen.
AAnnr In no TO I rlif nio+ m aar /Inran
Unieke wapenverzameling gaat verdwijnen
Collectie oorlogstuig, schilderachtig door haar grilligheid
FOTO BOVEN: In de V-l
met het benauwde cockpitje
maakte Invliegster Ilanna
Reitsch geschiedenis. Zij liet
rich met het moordwapen de
lucht inschieten en sprong er
per parachute weer uit.
■IJ-
FOTO MIDDEN: Ze lijken
precies op vulpennen, maar
het zyn dodelijke vuurwapens,
Het rechtse pistool kan ge
bruikt worden voor het af
schieten van gaspatronen. In
de loop van het linkse pistool
past een 9 mm patroon, dat
tot op 40 meter dode)Uk is.
FOTO ONDER: Het enige nog
bestaarde exemplaar van de
V—2 staat ook in het Arma
mentarium opgesteld, l'it stuk
ken en brokken werd het ge-
I Lang zal het niet meer duren, of een unieke collectie van
in de laatste wereldoorlog gebruikte wapens zal ophou
den te bestaan. Het is de verzameling in het Delftse Ar
mamentarium, waarvoor professor Michiels direct na de
oorlog de basis legde. Ruim 10 jaar geleden werd de col
lectie als militaire instelling officieel geopend.
I De verzameling kost het rijk echter te veel geld (ruim
een ton per jaar) en daarom wordt ze per 1 januari op
geheven. Over diverse musea en instellingen verspreid,
zullen de wapens in Nederland bewaard blijuen. maar
hun waarde als verzameling zal hiermee natuurlijk ver
loren gaan. Daarom zijn stemmen opgegaan om het Ar
mamentarium als museum voor het publiek open te
stellen.
I Door het heffen van een toegangsprijs zou men de exploi
tatie economisch verantwoord willen maken. Dit heeft
echter weinig zin. Om te beginnen moet dan de staf uitge
breid worden, om voor rondleidingen e.d. te kunnen zor
gen.
En dan valt het te betwijfelen, of er voldoende toeloop
zal zijn om financieel de eindjes aan elkaar te knopen.
Het Legermuseum in Leiden bijvoorbeeld heeft een com
plete verzameling van wapens, kledingstukken, prenten,
oorkondes, medailles etc. vanaf de vijftiende eeuw. Al deze
voorwerpen geven bij elkaar een historisch verantwoord
overzicht van de krijgsmachten der verschillende landen.
En toch komen daar betrekkelijk weinig bezoekers. Ver
leden jaar waren het er nog geen negenduizendHet
aantal bezoekers aan een eventueel legermuseum in Delft
zou dan ook bitter tegenvallen. Er zou waarschijnlijk
meer geld bij moeten dan nu het geval is. En dat is zeker
niet de bedoeling.
ter zwaait, is verknocht aan alles ruim een ton van de begroting
wapen en krijgskunde^ oeschrapt 2y„.
is een behoorlijke be-
maken heeft. Zijn kast staat vol
boeken over deze onderwerpen en
een sierdegen uit de tijd van Napo
leon en een marine-sabel uit 1840,
beide uit zijn privé-collectie, sie
ren de wand.
De overste is dan ook erg blij,
dat de verzameling
in Nederland blijft.
Duitse interesse
Duitsland toont namelijk veel
belangstelling voor de
ling, nu ze binnenkort
dwünen.
Direct na de oorlog im
zuiniging. Maar Nederland zal
dan ook een verlies geleden
hebben. Het zal een unieke
verzameling, schilderachtig door
ieder geval haar grilligheid, armer gewor
den zijn. Wel een verzameling,
die slechts een fragment uit de
geschiedenis van wapens belicht,
maar dan een bijzonder interes
sant fragment. Omdat de tijd,
waarin deze wapens gebruikt
werden, de meesten van ons nog
zeer vers in het geheugen ligt.
Bijna niets veroudert zo snel
Het onderhoud kost namelijk
ruim een ton per jaar en dit be
drag drukt te zwaar op de reeds
overbelaste begroting.
Daarom wordt begin volgend
jaar een eind gemaakt aan deze
collectie, waaronder men zowel
het allergrootste als het kleinste
aantreft: Er staat een monster
achtig kanon met een kaliber van
28 centimeter die een hele zaal
in beslag neemt. Maar er is ook
ccn pistool in de vorm van een
vulpotlood, dat men in zijn vest
jeszak kan wegstoppen
Bijna niets veroudert zo snel
als modern oorlogstuig. Hoe pa
radoxaal dit ook moge klinken,
de waarheid ervan ziet men be
vestigd na een wandeling door het
eeuwenoude Armamentarium.
Voor de V.O.C.
Het gebouw, dat met zijn fun
damenten in het vuil-groene wa
ter van de Delftse grachtjes staat,
werd in het begin van de 17e
eeuw als wapenopslagplaats voor
de Verenigde Oostindische Com
pagnie gebouwd. Kleine, maar
trotse scheepjes meerden er af.
om wapens en kruit aan boord te
lang niet ongevaarlijke reizen
naar de Oost.
Trots was men eens op die wa
pens, die meermalen schip en la
ding^ uit handen van de zeerovers
Ook de rijen kanonnen, bom
men. granaten en voertuigen, die
nu keurig onderhouden en als het
ware klaar voor gebruik onder de
berookte eikenbalken staan opge
steld. vormden eens de trots van
de elkaar bestrijdende legers.
Nu, nauwelijks dertien jaren na
de oorlog is het materiaal al lang
verouderd. Op gebied van bewape
ning i£ men geheel nieuwe wegen
ingeslagen en slechts enkele voor
werpen herinneren aan de nieuwe
ontwikkelingen.
wurmde zij zich uit haar benauw
de hokje en sprong per parachute
naar de aarde beneden haar.
Hanna Reitsch leeft nog. wat wel
een bewijs is van de ongetwijfeld
grote moed en behendigheid, die
deze vrouw bezat. De beide pro
jectielen, die wat eenzaam tussen
de witte kilte van de dikke muren
staan opgesteld, zijn de enige nog
bestaande complete V-wapens.
Ie verzameling moet verdwijnen",
zegt luitenant-kolonel jhr. F. F.
Röell, de directeur van het Arma
mentarium, toen hij ons na onze
rondgangen ontving. In zijl
uit geweerkolven
is gemaakt, vertelt hij
geen stukje te vinden van
het eens door de Duitse legers ge
bruikte oorlogsmateriaal.
Generaal Heusinger en de
staatssecretaris voor verdediging
van de Duitse bondsrepubliek heb-
p hangt die ben dan ook al contact opgenomen
piatgra- met de Nederlandse autoriteiten
eventuele aankoop van
met hoeveel liefde en toewijding de collectie. Dit gaat gelukkig n
Voertuigen
In een volgende zaal staan aller
lei soorten voertuigen. Men vindt
Franse makelij, dat in
fabriceerd werd. Het
Deze hoofd-officier, die hier r
Want volgens de legervoorlich-
tingsdienst zullen de wapens
de scep- diverse r
Electrificatie van spoorwegnet duurt voort
ls
V-wapens
Daar staat bijvoorbeeld de V-2,
de voorloper van de huidige ra
ketten, die als het meest ge
vreesde wapen tijdens de lucht
aanvallen op Engeland gold. En
ook de spectaculaire V-l is aan
wezig. Hij is met moeite samen
gesteld uit een verongelukt pro
jectiel, waarvan de stukken over
België en Nederland verspreid la
gen. Zelfs het beangstigend kleine
en benauwde cockpitje is in deze
bom-met-vleugels intact geoleven.
Hierin maakte Hanna Reitsch. de
invliegster van de Messerschmitt-
fabrieken diverse vluchten mee.
Zij deed dit vrijwillig om de
gedragingen van het projectiel,
tijdens de vlucht te bestuderen.
Als het projectiel voorbij zijn
hoogtepunt kwam en aan zijn naar
de aarde gerichte baan begon,
Renault-tanks die het
Nederlandse leger In
1940 nog gebruikte te
gen de oprukkende
Duitse troepen. De
top-snelheid was
slechts 9 kilometer
per uur. Naast de
reusachtige tanks van
de geallieerden zinkt
het volkomen in het
niet. Ook de volkswa-
gen-amphibie staat
daar. die Hitler van
de spaarcentjes van
zijn goedgelovige on
derdanen liet maken.
Handwapens uit alle
landen der wereld,
vliegende bommen, mijnen, boo
by-traps, Russische kanonnen
en de meest uiteenlopende
soorten wapens vindt men in an
dere zalen. Reusachtige vooroor
logse luisterapparaten nemen een
aparte vleugel in beslag. Ze zijn
uitgerust met vier monsterachtige
..dovenhoorns", die tot op een af
stand van veertig kilometer nade
rend geluid konden beluisteren. Te
genwoordig worden ze niet meer
gebruikt. Ze zijn te groot en te
onhandig en radar heeft hun
plaats ingenomen.
Imitaties
Verder kan men zien, hoe goed
de Japanners zijn in het imiteren,
ook van oorlogstuig. Naast wat
Engels luchtafweergeschut staan
enkele Japanse stukken, die be
drieglijk veel op de eerste lijken.
Slechts de vlekkerige jungle-ca
mouflage onderscheidt ze van de
Engelse stukken, die grauw-groen
geverfd zijn. En een aantal uit be
ton vervaardigde bommen demon
streert duidelijk, hoe nijpend het
gebrek aan staal was in Hitiers
derde rijk, toen het zijn einde
,,Het is jammer, dat de gehe-
andere instellin
gen verdeeld worden.
Dat betekent waar- middag om vijf minuten voor half drie passeert de M i st ra I,
Lei- de snelste trein ter wereld, ergens tussen Parijs en Dijon, met
schijnlijk da
legermuseum
deeite^ai^e1516 ge~ een sne'^e'd VQn minstens 140 K.M. per uur het gehucht Brien-
Over het gehele land non. Precies op dat ogenblik buigt de bestuurder zich zover
in kleine collecties a|s hij kan uit zijn zware Alströhm CC-locomotief om uit alle
binnen onze grenzen macht te zwaaien te zwaaien tegen een nietig figuurtje,
blijven. dat daar bij de overgang ook staat te wuiven en slechts een
fractie van een seconde zichtbaar is
Bezuiniging
Al sinds de indienststelling van
deze uiterst snelle trein van Pa-
naar het Zuiden (enkele ja-
geleden i groet de baanwach-
;s van Briennon op deze wijze
de lange trein met zijn blinken-
tanum komen om de de z„Vergrijze wagons. Weer of
geen weer, de oude vrouw slaat
te zwaaien als de Mistral voorblj-
raast. En geen der mannen, die
zijn de trein op hef
Als aan het eind
van het jaar
trucks met opleggers
voor het Armamen-
m komen om de
duizend-en-een stuk
ken naar hun be
stemming te bren
gen, zal een post van ject
besturen, zou deze welge- Hij snelt langs de vele station®,
taaHta v.aar hij niet stopt, zonder ook
maar hoegenaamd „in te hou
den". Soms is het nauwelijks mo
gelijk de in een flits voorbijgaan
de plaatsnaamborden te lezen. Op
Iet is een klein menselijk trek-
tijdens een overigens met koe-
ïe zakelijkheid en met de uiter- ^e perron's"houden
die
Tussen Parijs en Dyon schoot
onze fotograaf deze plaat door de
voorruit van de Mistral, teruyl de
trein met een vaart van rond 140
km per uur over de ijzers voort-
daverde.
de hoofdstad
Ly-
Proef reeds in aanbouw
het doel. Naast
hem ligt op zijn „pupitre", zijn
schakelkast, de gedrukte staat,
die de tijden vermeldt, waarop
seinhuisjes, wissels en stations ge
passeerd dienen te worden.
Eerste rang
zelfs
Waar men in de twintiger
jaren om glimlachte kan spoe- meren,
dig werkelijkheid worden: Ame- Op drijvers
rikaanse deskundigen hebben
het plan opgeval in de Atlan
tische Oceaan kunstmatige ra- u
dar- en radioverbindingseilan- deJ golven het dek niet bereiken
kunnen door een modern vliegtuig al gauw
de bankje op de locomotief achter Behalve
de bestuurder verkozen boven de maakt e
zachte kussens van de luxueuze Dijon, v
trein. Over de weelderige genoe-
dus niet voorlichten,
reld: de Amerikanen komen gc-
Bestuurdcr-electriclcn Jean middeld niet hoger dan 85,6 km
®.a«eau «d,?a,t .^**1, b'^wgrüze „Dijon, DUon. deux minute*
stofjas. Onder zijn Basklsche ba- d'arrét". Dc stem op het station
ret staren zijn ogen met koele gaimt door de luidsprekers, zo-
bllk het baanvak af. Naast hem dra dc Mistral er stilstaat. Er
staat, in een blauwe overallad- wordt snel uit- cn ingstapt. Als
hij na twee minuten en tien
seconden nog geen vertreksein ge-
- w Jmannen krogf,n heeft begint de bestuur-
een chef de rit mee tot der bedenkelijk te kijken; de trei-
voor een dienstreis. Met ncn in Frankrijk rijden op tijd!
eren bevolken wij de eabi- Maar daar k<)^, hat se,„v
is nu beslist geen plaats de trein let sich weer in beweging.
Genen de weinige ruimte bijzonder vlug op snelheid ko-
op
die ongeveer
steken, zodat
het eiland niet beïnvloed wordt
door de golfbeweging van de
Wanneer wind
een transistor) beluisteren kan.
De kunstmatige^ eilanden kun- zonder dat andere passagirs er
horen. In de plaats da
overigens niet alleen steun
punten voor vliegtuigen worden, Van is
ook in geval van nood getuige
allernieuwste kunnen de Franje Spoorwegen mend al>»by be, vcrtrek uil
dc het privilege op de locomotief te Patljl Overwegen, bossen, dor-
an mogen meerijden, slechts aan één pt„.'stztion, vliegen weer voor-
gast per dag toestaan. Er komt bl;
voor een toestemming nogal wat
kijken; de bevoorrechte, die het d»" de Mistral precies op
- - - ,,J'< tien
tijd.
voor schepen. Uitgerust r
dar en vuurtorens, met
rologische stations en met grote
het „verslinden'
kilometers.
De trein raast voort.
der lijk omlijnde beweegredenen Ly°n-Perrache
moet indienen. krijgt n.nlnnot
Snelheid aparte blauwe kaart
vijf
min""de Mos® dreigen te doen ™u°n "ie^ïan" vliSwi«n en pri"c,pieel "lden «""i" ,e doen
nderen is iets. dat de Mistral moet tevens een gezegelde verkla- j*J
Een ander bedrijf neemt schepen in nood. Men denkt -
reeds proeven me, een klein depTegeluM frvom
proefeiiand,
Nog sneller
kwart miljoen dollar dingsbanen steeds zodanig draa
r»:d d di -i cn dat vbeg?ujgen de gunstig
ste landing tegen de wind
kunnen maken.
Waarom?
Oceaan te leggen.
Duits ontwerp
ten
bedragen. Dit kunstmatige
land wil men om te beginnen
voor anker leggen in de Chese-
peake-baai. Blijkt het te vol
doen, dan is men van plan een
volledig net van dergelijke- Waarom wil men deze kunst
maar natuurlijk veel grotere— matlge eilanden in de Oceaan
steunpunten over de Atlantische leggen? In de eerste plaats is
1dit natuurlijk een militair belang.
Met enorme radiomeetinstalla-
ties zou men op deze vooruitge
schoven posten het luchtruim bo-
eilandbouw- ven de Atlantische Oceaan be-
reeds gevormd trouwbaarder kunne>i controleren
hotel-eilanden en drijvende
sanatoria waar vooral longpatiën
ten in de stofvrije, zilte zeelucht
genezing zouden kunnen vinden.
In de cabine van de Mi
bestuurder-electricicn Jean
rustig, maar steeds tcaakza
ter een schakelbord
ter. „Onze
150, maar wij moeien het
daag iets langzamer doen. omdat
behoor- Maar pok de burgerluchtvaart
heeft bijzonder grote belangstel-
de drijvende vliegvel-
ceaan. Dc
Atlantische
vele maatschappij-
bijzonder laag: immers, een
vliegtuig kan tengevolge van de
vele brandstof, die op dit tra
ject moet worden meegenomen
die vaak slechts e&n deel van zijn
vlieg- capaciteit aan nuttige dus be
talende lading meenemen. Zou
men halverwege kunnen tanken,
de nuttige lading
en er is ook reeds
lijk werkkapitaal aanv
de bouw te beginnen
door de Duitse ingenieur Heiser den halverwege de
ontworpen stalen eiland. Heisers winstmarge op de
ontwerp het idc was destijds route
grondslag voor een Duitse sen
satiefilm „FP-1 antwoordt niet"
heeft een lengte van 900 me
ter en de vorm van een grote U
Op de lange einden
U zijn de rolbanen vi
tuigen geprojecteerd. In het
me bassin daartussen oni
alle zijde tegen de
aangolven beschermde haven. Hier zienlijk kunnen worden vergroot,
zouden vliegboten kunnen landen Op de Atlantische route wordt
mag rijden. Wij trekken zestien Sneld kan worden
tviunni; mpf «en tninul abmieM »""u nan woraen
ring tekenen, dat hij. als
gebeurt de Franse Spoorwegen
niet voor de schade zal aanspre
ken.
m«WiU"bf£™1üü' °P "ét ogenblik wordt er hard
bbk^jie roetoeitümc- ,,warkl aa„ da elektrtliezüe v.n
-snelheid is de spoorlijn van Lyon tot Valen-
van" ce. Dat betekent, dat de Mistral
op dat traject, zodra in decem-
dit jaar het werk gereed
niet onbelangrijk
wagons" met een totaal gewicht
van 738 ton. Tot Lyon is onze ge- Ook elders in Frankrijk, is de
middelde snelheid 128 km. per verdere elektrificatie van het net
uur. Onze gemiddelde snelheid op der S.N.C.F. in volle gang. Met
het hele traject van ongeveer elektrificatie verkrijgt men niet
1000 km van Parijs tot Nice be- alleen grotere snelheden. maar
draagt 102 kmook beter rendement. De hoge in
vesteringen komen er wel uit. Zo
Cr»Ale«-A ?ullen te*cn het clndc va" dit
dneisre frcin. jaar de stoomlocomotieven afgc-
dankt worden op het traject Pa-
werkel.jk de snelste rlis-Rijssel. In de dr.cho k Pa, js.
-M* Er is juist de- Rijssel-Baze! zal dar, het spoor-
bhcatie over wegverkeer geheel gemoderni-
geweest antwoordt de chef. „De seerd zijn. Voorbereidingen wor-
Mistral is de snelste trein op lan- den ook getroffen voor elck'.nfica-
ge afstand. Hij wint het zelfs nog tie van de lijn van Parijs naar
~'~i~ Éf" *r®>- Aulnoye, tot de Belgische grens.
de Het zal nog wel een aantal Jaren
dat duren eer men met een elektri-
het sche trein van Brussel naar Parijs
kan reizen,' maar een bescheiden
Is het
trein ter wereld?
dagen een publicatie
de snelste Amerika
nen als de „Challenger" en
„City of Denver". U weet.
een Franse trein in 1955
wereldrecord op 331 km. per
bracht. In een dagelijkse dienst- begin is al' op komst;
regeling is een dergelijke snelheid van dit jaar zal de elektrïficatfe
echter niet te verwezenlijken. Ho- gereed zijn van Parija tot het
gemiddelde snel- stadje Creil. De forensen verheu-
gcn zjcb er aj op
