ktu
Er
zijn geen
genoeg
woorden
voor mijn verontwaardiging
Maan heel geschikt
basis voor
als
ruimtevaart
Lichtvaardige controle
bij „genezingen"
LET OP!
ROMANCE
KOMT BIJ
U THUIS!
LARGO (3id
In regen luisterden weer
25.000 naar Osborn
..v°,
Binnen tien jaar eerste
ionenraket in de ruimte
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1951
Dr.
Nolle predikant-medicusover Osborn
(Van een onzer verslaggevers)
T>IJ DE MEETING van gisteravond in de Osborncampagne op het Malie-
-LJ veld in Den Haag, ontmoetten wij dr. F. A. Nolle, geneesheer-direc
teur van het diakonessenhuis in Leiden, die tevens predikant is. Dr. Nolle
was reeds voor de tweede maal bij een massabijeenkomst in de campagne
aanwezig en andermaal constateerden wij dat de arts-predikant zich van
zeer nabij overtuigde van de genezingen na het gebed van de evangelist
Tommy Lee Osborn. Wetende dat dr. Nolle indertijd promoveerde op het
proefschrift „Predikant en Arts", dat hij zich bijzonder voor gebeds
genezing interesseert en hiertoe reeds enkele malen de r.k. bedevaarts
plaats Lourdes bezocht, vroegen wij deze expert op medisch, zowel als
theologisch gebied zijn visie op de Osborncampagne te geven. Dr. Nolle
stond ons een interview toe, dat tot diep in de nacht duurde.
U zult stellig kunnen begrijpen
neer ik u vertel dat ik zondag en n
dag 10 en 11 augustus in Lourdes wa
woensdag 27 en vrijdag 29 augustus de
samenkomsten van Osborn bijwoonde
dat bij mij onwillekeurig een vergelijking
tussen deze massale uitingen van hunke
ring naar het wonder, opkwam, zo begon
dr. Nolle. En hij vervolgde:
Een lichtprocessie van een naar schat
ting 50.000 mensen sterke pelgrimsstoet,
is ongetwijfeld iets indrukwekkends en
het Ave, Ave Maria, dat er gezongen
wordt, moge de protestant dan wel on
bijbels in de oren klinken, dat neemt niet
weg dat deze Mariadevotie hem als re
ligieus mens toch kan aanspreken.
Wanneer er protestanten mochten zijn,
en die zijn er namelijk, die het verlang»
kennen naar massale demonstraties, dan
zal het hun misschien voldoening geven
te horen, dat op het Malieveld in Den
Haag verscheidene avonden, ongetwijfeld
meer mensen aanwezig waren dan bij de
lichtprocessie te Lourdes.
Een andere overeenkomst is deze, alduc
dr. Nolle. In Lourdes zag ik een onaf
bare rij van brancards waarop allerlei
zieken en invaliden van zeer uiteenlopen
de leeftijd, wachtten op hun beurt om in
de piscines (baden) te worden gedragen
In een tent terzijde van het podium op
het Malieveld zag ik een even ontroeren
de verzameling van menselijk leed. Doch
in beide gevallen voelde ik zowel bewo
genheid als verontwaardiging. Ik meende
namelijk zeker te weten dat Gods al
macht en genade niet gebonden waren
aan een bepaalde plaats of een bepaalde
persoon. Maar men schijnt met zijn kwa
len bij voorkeur bij Maria te Lourdes of
bii Osborn op het Malieveld te moeten
zijn.
En wanneer ik nu het tafereel te Lour
des met dat van Den Haag vergelijk, dan
moet ik als protestant eerlijk zeggen dat
ik het laatste ontstellender heb gevonden.
Ik heb in Lourdes en ook in overige r.k.
krinecn nog nooit horen beweren, dat het
uitblijven van de genezing een bewijs van
ongeloof zou zijn. Veeleer verklaart men
terecht dat ziekte kan leiden tot een gees
telijke vernieuwing. En dat het leed de
weg kan zijn tot het vinden van een in
niger mvsticke gemeenschap met God.
Werkelijk, het gaat me aan mijn hart dat
ik dat als protestant moet zeggen, zo
voegde dr. Nolle ons toe.
Maar bij Osborn is ziekte het werk van
dè duivel en ziek blijven een gebrek aan
geloof. Bij hem heeft het lijden geen en
kele zin. Job en Asaf hebben blijkbaar
tevergeefs geleefd. En dat Jacqueline van
der Waals ons heeft leren zingen„Heer,
ik vraag U niet waarom, eenmaal zie ik
al Uw luister, als ik in Uw hemel kom",
is-bij het licht van Osborns prediking al
leen maar een bewijs van ongeloof.
Maar er is méér wat ten nadele van de
Osborn-campagne spreekt, wanneer men
deze vergelijkt met wat in Lourdes ge
beurt. Zeker, er ziin van de rooms-katho-
lieke zijde zelf gevallen beschreven van
zieken, die in een krampachtige auto
suggestie zich van hun brancard hebben
ODgericht en die daarna zijn gestorven.
Maar het waren uitzonderingen en er
wordt in Lourdes niet een suggestieve
campagne gevoerd, zoals Osborn dat doet
In Lourdes worden de mensen naar de
baden gedragen, maar hun wordt niet
gesuggereerd„Als ge blind zijt, dan zult
ge zien. als ge maar gelooft; en als ge
verlamd zijt, sta dan op. Weiger ziek te
zijn. Zeg tot God of tot Maria: Ik wil nu
genezen worden"
Doch dit alles, met uitzondering van de
naam van Maria dan. kan men avond aan
avond in Osborns prediking over de ge
nezing en in zijn gebed voor de zieken
horen.
Triest en wreed
En het resultaat ervan is een
schouwspel, zo triest en zo wreed,
dat men het zijn leven lang niet zal
vergeten, zo ging dr Nolle verder.
Als mens en medicus kan ik nauwe-
i lij'ks woorden vinden om mijn ver
ontwaardiging uit te drukken over
wat ik rondom het podium heb gade
geslagen.
Een jongetje van ongeveer acht jaar,
met waarschijnlijk een ernstige resttoe-
stand van een kinderverlamming, wordt
gedwongen als een gedresseerd beest op
en neer te lopen, krijgt de raad er „Hal
leluja" bij te roepen en moet ontdaan
van zijn prothese (beugel), gesteund door
welwillende helpers een demonstratie
geven van zijn „genezing".
Ik heb helaas niets anders kunnen doen
dan het kind over zijn haar strijken, zo
verzuchtte de predikant-arts.
Achter het podium zijn drie mensen
bezig een stakker van een man, die vol
komen invalide is, omhoog te hijsen. De
man is zo zwaar en zo machteloos, dat
de drie anderen hgm nauwelijks staande
kunnen houden. De spanning en wanhoop
staan op zijn gelaat te lezen. Hij is het
slachtoffer van het fanatisch suggestieve
gebed van de Amerikaanse evangelist
Osborn. Je moet immers opstaan. Je moet
je genezing grijpen. Forceer je lamme le
dematen in Christus' naam.
Twee meter verder staat een ambulance
uit Rotterdam. De brancard is zover, uit
geschoven dat het hoofd van de vrouw
bij de open deur ligt, en zij verder boven
de grasmat staat. Zij is omringd door
nieuwsgierigen. Zij heeft blijkbaar een
neurologische aandoening en tracht wan
hopig zich op te richten. De tranen lopen
over haar wangen en zij bidt. Telkens,
telkens weer probeert ze het opnieuw, tot
ze het machteloos opgeeft, roept dr. Nolle
uit. Heeft q het gezien? We knikken stil.
Dank zij de boodschap van Osborn zal
naar huis mogen gaan, zoals zij
is. Nee, wés dat nog maar zo.
Nolle. Haar is grote geestelijke
schade toegebracht. Als zij gekomen is
als een blijmoedig draagster van haar
kruis, gaat zij nu terug met de gedachte
dat zij haar lijden moet zien als een ge
brek aan geloof.
Haar kruis is dubbel zo zwaar gewor
den. En op haar gemeenschap met God is
verraderlijke aanval gepleegd. En
dit schouwspel komen honderddui
zend Nederlanders kijken, die op catechi
satie zijn geweest, thuis de bijbel hebben
leren lezen, in de kerken week aan week
het Woord Gods hebben gehoord. En hier-
werken mee predikanten die leids
lieden en zielszorgers horen te zijn? Hier
tegen rijst geen gezamenlijk kerkelijk
verzet?
gekom
Diagnose
In uw blad las ik tot mijn verbazing,
zo vervolgt dr. Nolle, de visie van ds.
H. M. J. van Duyne, een hervormd pre
dikant: „Deze week mochten wij .er ge
tuigen van zijn dat op het Malieveld blin
den ziende werden, lammen wandelden
en doven hoorden". En, zo gaat deze do
minee verder: „Wij hebben ons wel af te
vragen wat dit alles ons te zeggen heeft.
Ook in het heden blijken deze krachten
an het evangelie openbaar te kunnen
Ds. Van Duyne heeft als predikant
blijkbaar heel wat anders gezien, dan ik
als medicus, zo merkt dr. Nolle thans op.
Hoewel ik naast mevrouw Osborn heb ge
staan, toen zij diagnoses stelde.
Ik heb geen enkele blinde ziende
zien worden, maar wait ik met
verbazing bemerkt heb is het om
gekeerde. Zielszorgers en duizen
den gemeenteleden met hen, van
wie ik meende dat zij ziende wa
ren, bleken stekeblind te zijn, zo
zei dr. Nolle.
Maar, u kunt toch niet loochenen, dat
voor de microfoon werkelijk genezen zie
ken van het aan hun verrichte wonder
kwamen getuigen? zo vroegen wij dr.
Nolle.
Ja, met deze vraag raakt u aan het
meest merkwaardige en aan de kern van
de zaak, zo antwoordde dr. Nolle.
En ook hier moet ik zeggen dat de Os
borncampagne een pover, zo niet een be
lachelijk figuur slaat ten opzichte van
Lourdes. Zoals u weet is in Lourdes een
medisch controlebureau, waaraan vele
specialisten verbonden zijn. Daar kunnen
ook de ziektegeschiedenissen door medici,
die dat wensen, worden ingezien. Dit
bureau werd ingesteld ten einde de vele
schijngenezingen en een groot aantal na
tuurlijk verklaarbare genezingen, te kun
nen onderscheiden van echte wonderge-
En voor het aannemen van een echte
wondergenezing zijn bepaalde criteria ge
steld Bijvoorbeeld: het moet vast staan
dat geen genezend agens aanwezig was,
of m.a.w dat de genezing niet een na
tuurlijk proces is, waaraan medicamenten
of andere geneeskundige handelingen heb
ben bijgedragen. En verder wordt een
controle uitgeoefend over een periode van
U zult dus wel kunnen begrijpen, dat
ik buitengewoon nieuwsgierig was om te
weten op welke wijze bij Osborn de ge
nezingen werden geconstateerd, en welke
medische bijstand in de controle t.o.v. de
verhalen der genezingen wordt gegeven,
zo vertelde dr. Nolle.
Ongelooflijk
Ik meende dat dit zo van belang was,
dat ik niet heb kunnen nalaten, mij mis
schien onbescheiden voor naar het plat
form op het Malieveld te begeven, ten
einde te kunnen zien en horen wat er
gebeurde.
En wat ik daar meemaakte is werkelijk
ongelooflijk. Mevrouw Osborn en twee
helpers, die als tolk dienden, vingen de
genezenen op, die het podium langs de
trap bestegen.
Iemand zei bijvoorbeeld: Ik was blind,
maar ik kan nu weer zien. Mevrouw Os-
bom stak vijf vingers omhoog, liet via
de tolk vragen hoeveel het er waren en
toen de man „Vijf" zei, of misschien raad
de, rekende zij hem tot de genezenen en
kon hij door naar de microfoon
haai
r de r
s getuigei
Het hele criterium lag dus in haar han
den en zij kon blijkbaar in een halve mi
nuut constateren wat menige specialist
pas na een tijdrovend onderzoek zou kun-
Ik vroeg, aldus dr. Nolle, aan de helper
of hij misschien medisch student of arts
was, doch hij antwoordde ontkennend.
Dus informeerde ik verder of hij mis
schien enig verstand van ziekten had.
Hij zeiNeen, maar mevrouw Osborn
heeft dat.
Vrijpostig drong ik verder aan. Of
mevrouw Osborn dan medicijnen had
gestudeerd of arts was? Neen, werd ge
antwoord, maar zij heeft bestudeerd
wat voor ziekten er in de wereld zijn,
en daarom weet zij precies wat iemand
scheelt en of hij beter is.
Ik stond
Selectie
'erslagen, aldus dr.
Nolle. Bij
ken alle paranormaal begaafden van Ne
derland in het niet. Maar ik moet toe
geven dat zij handig selecteerde. Een
vrouw met eczeem in de handpalmen, vol
zalf en met het verband los in de handen,
kreeg de raadEerst nog wat verder bid
den en als zij over een paar dagen beter
zou zijn, dan pas te komen getuigen.
Een epilepticus, die beweerde van zijn
toevallen genezen te zijn, werd prompt
doorgelaten, en een jongeman die een
„motoraccident" was overkomen en in de
Annakliniek te Leiden orthopedisch was
behandeld, kreeg direct een vrijbrief om
te getuigen dat hij onder het gebed van
broeder Osborn was genezen
Bijzonder naïef was bijvoorbeeld het
volgende geval van een naar schatting 50-
jarige man, die zei jarenlang een nier-
aandoening te hebben gehad en nu op
eens genezen te zijn. Linea recta ging hij
door naar Osborn, die triomfantelijk riep:
„Disease of the kidnev? (nierziekte?).
This is a great miracle. Halleluja!"
Het bewijs van de wonderen op het
Malieveld steunt dus op wat de opge
zweepte patiënt op het Malieveld zelf
zegt en op de selectie van een volslagen
medische leek: mevrouw Osborn, aldus
concludeerde dr. Nolle.
Dan worden er foto's gemaakt en zo zaJ
men over enkele maanden in Afrika en
waar dan ook op foto's en een kleuren
film kunnen zien welke grote wonderen
God door zijn dienstknecht Osborn in
Nederland heeft verricht.
Aanvankelijk zag ik de heer Osborn
als een eenvoudige man, in alle
oprechtheid in zijn enge gedachten-
gang gevangen, maar die de consequen
ts van dit alles zelf niet doorziet.
Hoewel dit de ernst van hetTJoöf hem
aangerichte onheil niet zou verminderen,
kon men dan toch eerbied hebben voor
de eerlijke overgave, waarmee Osborn
zijn campagne voert.
Maar waarom mochten, zoals u zelf
vaarde, geen namen en adressen van
nezenen worden genoteerd? En waar
werd mij de toegang tot 't podium gev
gerd, toen ik mij als arts aandiende
kreeg ik pas toestemming nadat gebleken
was dat ik ook predikant was? zo vroeg
dr. Nolle.
En waarom mag niemand op het podium
komen tenzij hij verklaart het met Os
born eens te zijn? Dit zijn toch vreemde
gedragingen voor een evangelist die te
goeder trouw isf
Terwijl in Lourdes archieven voor de
medici openstaan en vele ziektegeschie
denissen zijn gepubliceerd, wordt hier op
het Malieveld stelselmatig elke medische
theologische pottenkijker de deur ge-
En dr. Nolle antwoordde: Naar mijn
mening is het dringend noodzakelijk, dat
deskundigen het feitenmateriaal der in
de Osborncampagne genezenen, ter be-
ichikking wordt gesteld. En we
daaruit zou blijken dat het waar i
Osborn beweert, dat zelfs mensei
tumoren in het hoofd en kanker
buik op het Malieveld genezen ziji
zal ongetwijfeld medisch Nederland be
reid zijn om te erkennen dat hier iets ge
beurde. dat niet natuurlijk verklaard kan
worden.
Doch, wanneer na eerlijke en ob
jectieve bestudering het duidelijk
zou worden dat Osborn over genezin
gen spreekt, die in werkelijkheid niet
zijn gebeurd, dan zou het noodzake
lijk zijn, dat die maatregelen
den genomen door kerk en overheid,
die het onmogelijk maken, dat nog
maals zulk een aanslag op de geeste
lijke volksgezondheid wordt ge
pleegd.
Skate vier dagen
in Den Helder
De Amerikaanse onderzeeboot Skate,
die na zijn reis onder het poolijs een vier
daags bezoek bracht aan Bergen in Noor
wegen, zal in aansluiting hierop van 1 tot
4 september een niet officieel bezoek
brengen aan de marinebasas Den Helder.
Mede in verband met de omstandigheid
dat het maandag 1 september een Ameri
kaanse feestdag is (Labor day) zal de
ontvangst een enigszins feestelijk karak
ter dragen. De Skate heeft reeds eerdei
een beeoek aan Nederland gebracht, nl.
van 15 tot 21 maart in Rotterdam. Het
schip heeft een bemanning van tien o
ficieren en 96 schepelingen aan boord. Hi
2.400 ton.
heejt een aparte rokerskring!
Dr. F. A. Nolle
Dr. F. A. Nolle, wonende in Uegstgeest,
een van de grootste specialisten in ons
land op het gebied van de gebedsgene
zing. Als theoloog cn als arts heeft hij
zich reeds jarenlang in deze materie ver
diept. Dr. Nolle werd in 1905 in Dor
drecht geboren. Hij studeerde in Leiden
theologie en is sinds 1934 hervormd pre
dikant. Toen hij in Obergum (Gr.) stond,
studeerde dr. Nolle in Groningen aan
de medische faculteit. Sinds 1941 is dr.
Nolle arts. In Utrecht specialiseerde de
arts-predikant zich als internist. In 1952
prombveerde hij in Utrecht op .een me
disch proefschrift „Predikant en arts".
Intussen was hij van 1947 tot 1950 nog
zendeling-arts en geneesheer-directeur
van het zendingshospitaal in Rantepao'
op Celebes.
Enige tijd is dr. Nolle chef dc clinique
geweest van de interne afdeling van het
St. Antoniusziekenhuis in Utrecht. Sinds
1956 is hij geneesheer-directeur van
diaconcssenhuis in Leiden.
(Van een onzer verslaggevers)
[N DE STROMENDE REGEN sprak dc
de Amerikaanse evangelist Tommy
Lee Osborn gisteravond op het Haagse
Malieveld tot een menigte van naar
schatting 25-000 mensen, over de gelijke
nis van de onrechtvaardige rechter uit
Lucas 18. Gedurende de hele prediking
bleef de regen neerplenzen, niettemin
bleven de duizenden luisteren. In een
kerk te Haarlem werd de meeting vla
een telefoonverbinding door enkele dui
zenden gevolgd.
Osborn wees erop dat de vrouw in deze
gelijkenis steeds weer bij de onrecht
vaardige rechter terugkomt om haar
recht te verkrijgen. Ten slotte krijgt zij
het. omdat de rechter haar aandringen
beu wordt God. de rechtvaardige Rech
ter. doet Zijn kinderen eohter direct
recht, met milde hand.
De evangelist hamerde op het feit dat
bij God alle dingen mogelijk zijn. Voor
God is niets te moeilijk en Hij handelt
Met het eind van de prediking hield
de regen op Na zijn gebed om redding
van zielen vroeg Osborn of al de bekeert
mensen in de massa hem de volgen*
belofte wilden nazeggen: „Ik zal de bi
bel lezen. Ik zal de bijbel volgen. Ik z
steeds getuigen van Christus. Ik zal nai
de kerk en naar de samenkomsten gaan
Daarna bad Osborn voor de geneafii
van de vele zrieken.
Ook deze avond kwamen weer velt
op het podium, die zeiden genezen
zijn.
Vijf jaar wegens
bedreiging van
ex-echtgenote
De Assense rechtbank heeft de 56-jarlge
los-arbeider Fijbze K. uit Nieuw;-Amster
dam, conform de eis, tot vijf jaar gevan-
gennlsstraf veroordeeld. K. had tijdens
de kennis in Nieuw-Amsterdam zijn ex-
eohtgenote met een mes te lijf gewild.
De vrouw had enkele steken opgelopen,
haar dochter had K. met een stoel buiten
gevecht weten te stellen. De volgende dag
had K. de vrouw weer opgewacht, maar
een brugwachter had hem toen weten te
kalmeren.
DE ANTIEKBEURS
Nog tot en met dinsdag
9 sept. geopend.
DRENKELING OPGEPIK
BIJ DE HOEK
Het Nederlandse m.s. Pegasus hee,
gisteravond even buiten het Noorde.
hoofd te Hoek van Holland een drenk"
ling uit zee opgepikt.
De man, die door het gebeurde
shock heeft gekregen, was opvarende va
de Deense tanker Dangulf oil, die de h'
ven van Hoek van Holland uitvoer. Tot*
't bemanningslid over boord viel seind
de tankboot naar de Pegasus, die achtr
haar de haven verliet: „Man overboord.
Op de Pegasus slaagde men er in de ma
uit zee op te vissen en men bracht he*
in Hoek van Holland aan wal. Ook d
Deense tankboot keerde naar de hav®
terug om haar bemanningslid op te hales
HET LEVEN
I» bouclé
Voor iedereen vier
glaasjes bier
'OOR iedere Nederlander groot en
klein liggen in de kelders hier vier
glaasjes bier opgeslagen", vertelde drs.
G. L. Rinkel, toen we gisteren onder zijn
leiding de nieuwe Heineken's brouwerij
bezichtigden. Deze nieuwe brouwerij Is
gevestigd In 's-Hcrtogcnbosch en zal donderdag 4 september door prins Bernhard
in gebruik worden gesteld. De Prins wordt verzocht, hebben we ai gehoord, op een
knop te drukken, waardoor een sirene gaat loeien en op dat sein worden In dc
machinekamers de machines aangedreven. Het merkwaardige is dat op die dag het
gebouwencomplex in zijn gheel nog niet gereed zal zijn, „maar dat hoort
maal bij ons bedrijf," legde drs. Rinkel uit. „BU een brouwerij zie Je altijd timmeren
en breken. Dat is een bewijs dat er behoefte Is aan expansie. Ook hier ls met de
mogelijkheid van uitbreiding rekening gehouden. Dat we donderdag openen houdt
alleen verband met het feit dat we in de nieuwe brouwerij al bier kunnen maken
en ook verpakken."
De brouwerij in Den Bosch is groter
dan die in Amsterdam, maar*kleiner dan
n Rotterdam en zij is verrezen om
dat de twee bestaande brouwerijen het
meer af konden. In Den Bosch lig
gen dus nu reeds voor iedere Nederlan
der vier glaasjes bier opgeslagen dat
is zo om en nabij 11 miljoen liter maar
als dat nodig mocht zijn, kunnen het
achttien glaasjes worden. „We begin:
met de produktie van een half milji
hectoliter, maar kunnen die opvoeren
tot 1\4 miljoen hectoliter als de dorst
groter wordt"
a 350 man zal in de nieuwe brouwe-
Aantrekkingskracht veel geringer
/~iP HET AMSTERDAMSE ruimtevaartcongres heeft de Amerikaan, dr.
Kurt Stehling de belangrijke verklaring afgelegd, dat de maan zeer
geschikt zal zijn als een basisstation voor de ruimtevaart. Een ruimte
vaartstation op de maan biedt betere mogelijkheden voor exploiratie dan
het inrichten van een ergens in de ruimte gevestigd basisstation.
Het grote voordeel van een basis op de
maan is. dat de aantrekkingskracht
de maan geringer ie dan die van de
de. Bovendien zal het probleem, beman
de raketten op de aarde te laten terug
keren, dan zeker overwonnen zijn, zo be
toogde dr- Stehling.
Dr Stehling, die een van de belang
rijkste medewerkers aan het Vanguard-
programma van de Amerikaanse marine
Is, toont met deze bewering het niet eens
Ie z|jn met z|jn landgenoot dr. von Braur
die reeds zes Jaar geleden een plan heeft
ontworpen voor tussenstations in
ruimte.
Dr. Stehling toonde aan. dat het
de huridlge techniek van de raketten
gelijk is binnen niiet al te lange tijd de
de maan te bereiken. Een plan voor
permanent interplanetair ruimtestation
op de maan moet nu reeds uitgewerkt
worden.
Over twee of drie Jaar zullen de eerste
mensen op de maan kunnen landen- Deze
mengen kunnen dan beginnen met de
opbouw van een waarnemingsstation op
de maan. Zonder twijfel zullen zij op de
maan kunnen leven. Door middel van een
speciaal daarvoor geconstrueerde ruimte-
kamer, tullen s|) tlch op de maan kunnen
voortbewegen en die mechanische arbeid
kunnen verrichten, die nodig is voor de
opbouw van het station.
Latei
af i
raketten de ruimte in kunnen schie
Ionenraket
Over de lonenraketten heeft dr. Ernst
Stuhllnger .eerste assistent van dr. von
Braun. meer verteeld.
Binnen tien jaar zal zo'n raket door de
ruimte kunnen vliegen, meende hij. Maar
voorlopig zal men moeten voortgaan met
raketten, waarvan do brandstof uit che
mische produkten bestaat.
Het bemande ruimtestation van dr. von
Braun zal ook door middel van chemi
sche brandstof de ruimte ingeschoten
moeten worden.
Van dit ruimtestation af zal echter een
ïonenraket kunnen worden afgevuurd
Deze raket heeft het voordeel een onbe
perkte vlucht door het heelal te kunnen
maken Een ander voordeel ls, dat zo n
ionenraket tien maal lichter in gewicht
16 dan een ruimteschip, dat door chemi-
brandstof wordt voortgestuwd-
Dr. Stuhlinger besloot z|)n referaat mei
de opmerking: de ruimtevaart behoort
niet meer tot de mogelijkheden, integen
deel, de ruimtevaart Is reeds werkelijk
heid.
Spoetniks
In deze geest sprak ook de Russische
professor V I. Krassivsk.v Het lanceren
van de Spoetnik moet men zien als het
begin van een nieuw tijdperk, zei hij In
de spoetniks en vooral In de derde,
een compleet laboratorium geplaatst
de verkregen gegevens zijn nog niet
gewerkt. Maar zeker is. dat door de
spoetniks de kennis omtrent de tempera
tuur in de bovenste lagen van de atmos
feer. de concentratie van de elektronen
op verschillende hoogten en de kennis
omtrent de botsingen met kleine meteo
rieten. aanzienlijk ls vergroot.
Ruimterecht
In de Rolzaal te Den Haag ls gisteren
een internationaal colloquim gehouden
over de wetgeving In de ruimte. Lang
durig ls dit probleem door de verschil
lende geleerden besproken.
Het resultaat van de besprekingen was
een resolutie, waarin wordt gezegd, dat
de wettelijke problemen, die een gevolg
zijn van de ruimtevaart, moeten worden
opgelost door een Internationale organi
satie. Als onderdeel van de internatio
nale federatie van .-uimtevaartverenigln-
moet een permanente juridische commis
sie in het leven worden geroepen.
Deze resolutie zal worden voorgelegd
aan de scrretaris-gencraal van de Ver
enigde Naties.
rij werk vinden, werd ons verteld. Toen
in 1955 met heien werd begonnen,
den ook de eerste krachten aangenomen
om hen vakbekwaam te maken, werden
zij tewerk gesteld in de brouwerijen
Amsterdam en Rotterdam. Elke dag w
den zij per autobus van Den Bosch uit
daarheen gebracht. De nieuwe brouwerij
verrijst op 1835 heipalen. Voor het ge
hele complex was bijna 1300 ton be
tonijzer nodig en er zijn 2',4 miljoen
stenen gebruikt. Als je die stenen aan
elkaar legt, kun je een afstand over
bruggen van Den Bosch naar Bazel, had
drs. Rinkel uitgerekend.
„Is het verhaal waar," vroegen we la
ter aan jhr. P. R. Feith, directeur van
Heineken's bierbrouwerijmaatschappij,
„is het nu waar dat de belangrijkste
persoon in de brouwerij de brouwmees
ter is en dat de beste brouwmeesters
uit Duitsland komen?"
„Nee," antwoordde hij, „niet meer." Zo
in de jaren '60 tot '70 kwamen de brouw
meesters inderdaad van over de grens,
maar daarin is in de periode tussen de
twee wereldoorlogen verandering ge
komen. Aan het eind van de jaren 'I
hebben we dat systeem verlaten, toe
zijn we begonnen met de Nederlandei
een kans te geven en die hele oude func
tie van Brouwmeester bestaat feitelijk
niet meer. Het brouwen van bier is ge
heel op wetenschappelijke leest ge
schoeid. „Overigens," zei jhr. Feith nog,
„werken we wel met buitenlands per
soneel, wat dat betreft is het hier
beetje „United nations".
Geen zieder
Met de brouwerij in Den Bosch mee
gerekend. heeft Heineken op het ogen
blik in totaal 20 brouwerijen in werking,
waarvan er dus drie in Nederland en 17
in het buitenland staan. In de Kongo
zijn er zeven, waarvan twee in aanbouw
Het nieuwe element in de brouwerij
in Den Bosch is voornamelijk de ziederij
Feitelijk is de functie van ..zieder" rlaar
helemaal verdwenen, want er is geen
man meer. die nauwkeurig het zieden
gadeslaat. De nieuwe zieder zit achter
een groot schakelbord en volgt aan de
hand van allerlei instrumenten het ver
loop van het procédé.
Donderdag dus zal prins Bernhard
de nieuwe brouwerij openen. In de
grote indrukwekkende machineh:
zullen hem de vele planten opvallen,
die het machinekamerpersoneel daar
zelf heeft neergezet en ook verzorgt,
en hij zal zien dat het gehele personeel
er keurig bijloopt. We hebben op een
publikatiebord gelezen „donderdag zal
aan het gehele personeel een nieuwe
overall worden uitgereikt".
T ronimelaere
Mogen we een ogenblik met u praten
over Taptoe Delft? We hoorden dat lui
tenant C Bos de man. die met sergeant
I. J Kampman het beroemde exercitie
peloton heeft gemaakt tot wat hei is
ook optreedt als instructeur van de
Trommelaere van Roesendaele
Luitenant Bos: „Met een goede show
hebben de Trommelaere van Roesen
daele op het muziekfestival te Kerkrade
een uitstekende beurt gemaakt. We haa-
den 118 van de 120 punten en de tit<*
wereldkampioen kan ons feitelijk nie
Mevrouw Bos: „Mijn man had de mi.
ziek opgenomen op een bandrecorder e;
thuis liet hij die afdraaien om de shot
uit te werken. U weet wel hoe dat gaat
zoveel passen links en zoveel passé
rechts en marcheren door huis. En onz
dochters achter hem aan, alle gangen e
alle kamers door",
zwepveii
ETHEKGüLVEN i
Programma voor morgen
10 30 Kerkdit
12 00 Am ui. r
12 40 Lichte
De ioe»tand i
VPRO:
11.30 Vragenbeantw. AVR<,
12.30 SporUpiegel. 12.35 Spor
3.00 i
wereld.
i SOS-bcr. 13.C
20 Eve
14.20 Gram. 14.30 Kamerork. en toliste. 1SJ
Gram. IJ40 Voordr 15.55 Dansmuz 16.;
«portrevue VPRO: 17.00 Chicago 1958. rep. 17.1
De O.L.O. van de V.C.J.C. en de V.C.SB., cai
VARA: 17.30 9. d. Jeugd. 17.50 Nwa. vportuits
en aportjouro 18 30 Cabaret 19.00 Diskuv» 19.3
Zigeunnrork. NATIONAAL POGR 20 00 N»
20.10 Promenade ork. en sollw. 21 00 Logboel
1898. 21 40 Metropole ork en aol. 22.15 To.
23.00 Nwv 2315 gran
23 50-24 00 I
HUicriiim II. 29S n>. NCRV:
ber. 8.15 Orfelconc. IKOR;
B00 N«i en wee
8.30 Vroegditns
10.25 Hoogmt
12.55 Zonnewijze
1958. 14.4!
iiharm. ork.
Veiper».
soliat. 15.55 Gran
16.10 Sport. 16.30 Ve»per» CONVENT VA1
KERKEN: 1700 Leger dea Heilssamenkom*
NCRV: 18.30 Gram. 19 00 Nwi uit de kerker
19.05 Schoolkoor 19.30 De men» en ik: Dc pc
in Oran, ©au». KRO: 19.45 Gram 19 50 Eu:
zwemkamp. 20.00—24.00 NATIONAAL PRC
GRAMMA: Zie Hllvereum I.
Programma voor maandag
'ijdlng. 10.00 Gram, II 00 Omr ork 11.45 Voordr
2 00 Amui.muz. 1230 Land- cn Tuinbouw meded
2.33 t. h. Platteland. 12.43 Hammondorgelvpo
3.00 N»«. 13.15 Meded. of gram 13.20 The.vlet
rk. 13.45 Europee zwemkampioenvch. 13 5
eursber. 14 00 Gram 14.30 Moderne levenipio
lemen. caui. 14 45 Altviool cn piano. 15 15 Li
rraire cauv. 15 30 Gram. 17.00 Idem. 17.50 M.
2000 Nwt. 20.05 Cabaret. 21 15 Europe,
ikampiocntch 21.30 Strijkkwint 22 10 Ad
oncour» Kerkrade. 23 00 Nwi
23 15 Koerten v New Y
Hllvervnm II. 298 ra. NCRV:
Gewijde mui 7 50 Een woord
Nw» 8 15 Sportuittl 8.25 Gran
iw geld.
1624 OO Gram
00 Nw». 7.|l
de dag I»
neded 12.33 Lichte mui
Gram. 14 05 Meuopole-ork 14
d vrouw. 15.15 Gram. 15.40
8iJt>eloverdenkin8 16 30 Sopr.
>ij hei onderwij» in Suriname, door J Vol
18 00 Orgeltpel, 18.30 Gram. 18 35 Accor
rk. 19.00 Nw» cn wecrbcr. 19 10 Gram
-24 00 Hei
SPI
DRAADOMROEP
(over de 4e l(jn)
lendag 1 eeptember 1958 van 18—20 uur:
ne»t Chau.von: Concert In d gr.t, voor vlooi,
ilrijkkwaret op. 21. Décidé, Slcillenne.
Yehudl Memjhizi. viool;
Louli Kcmner. piano; Kwartet Paacal van de
Pranse Radio (Jacque» Dumont. Maurice Crut,
-4on Paacal. Robert Salie» II Claude Debuuy:
L* Mer. De l'aube t midi tur la
Ie vague». Dialogue du vent el de
Orche»tre de la Suum Romaode o
knaermei 2 Chrlldren'a Corner (ore
ap.ctl. Doctor Gradu» ad Parna»ium
iillthj. Serenade for the Do:l. The
lanen*. The iluie Shepherd, Giliiwo
valk. I he Concerl Art» Orcheura o!»
m III Maurice Reval: Daphnit e4 Chl
ir I en 2). Nocturne. Interlude. Dai
i(re. Lever du Jour. Pantimime. Dante
:h«ra c Marcel Briciot, Orke.t van
S'auooaic Radio oW. Andr< Cluytetu.
»e. Ffcvale, Trèa animt,
Jeu a
