Zwervend kunstenaarsgezin
passeert de Sleutelstad
RUSTHUIS VOOR BEJAARDE WAGENS
Discontoverhoging
Hebt IJ een oud rijtuighak het
dan NOOIT in mootjes
Louise de Coliguy wilde niet
met boerenkar reizen
in Californië
Nieuwe trawler voor de
Franse verre visserij
NTFUWF LFITWHT couimnt
HET NIEUWSTE MUSEUM van Nederland kan men vinden in de bos
rijke omgeving op de grens van het Drentse en Groningse land Or
precies te zijD in Leek Daar is sinds kort op het landgoed De Nienoord
het Nationaal Rijtuig Museum ondergebracht In en om de uit de 16de eeuw
daterende ..borg" kan men kennis maken met een belangrijk stuk cultu
reel leven uit vervlogen tijden en tevens ziet de bezoeker die er oog voor
heef' nrachtige voorhielden van oud vakmanschap
Vóór wtj echter iet# meer gaar ver
tellen van het museum, dat reeds door
H.M de Koningin met een bezoek werd
vereerd en tijdens de eerste week dat
het was geopend meer dan 2000 bezoe
kers trok herhalen wij de „cri de
coeur" van allen die nauw betrokken
zijn bij dit nationale museum. Deze
kreet is: Hebt u een oud rijtuig, een
afgedankte boerenwagen of andere
voorwerpen die betrekking hebben op
paard en karos in uw bezit, wees er
zuinig op Nog liever: sta het aan het
museum af. Maar hak dergelijke kost
bare voorwerpen in geen geval in stuk
ken om er de kachel mee te stoken!
Een niet te schatten aantal boeren
wagens. rijtuigen en andere ouderwetse
voertuigen zijn verloren gegaan De
opkopers van oude metalen hadden hun
manier om het ijzer en het koper van
de houten delen te scheiden. Zij «taken
een rijtuig eenvoudig in brand en had
den, nadat het vuur zijn werk had ge
daan, de metalen maar voor het opra-
Terug tot 16e eeuw
Het Nationaal Rijtuig Museum Is ont
staan uit een rijtuigparade die de
Groninger studenten In 1958 organiseer
den. Eén van de studenten, de heet
B. J. Bruins Bzn., speelde een belang
rijke rol bij de oprichting van het
De geschiedenis van het rijtuig in
ons land gaat terug tot de 16e eeuw
Toen kwam een voertuig in ons land
dat alleen geschikt was voor personen
Voordien gebruikte men in ons land
gewone karren, die niet bepaald com
fortabel waren.
De nieuwe verschijning op de „wegen"
in onze streken hebben wij te dan
ken aan Louise de Coligny, de vierde
echtgenote van prins Willem van
Oranje, de- Vader des Vaderlands Het
verhaal wil. dat de tere Prangaise haar
prins wel naar de lage landen wilde
volgen, maar niet in zo'n schom
melende en schokkende boerenwagen
die de lompe Hollanders pleegden te
gebruiken
Prins Willem kende de vrouwen
wel voldoende om Louise haar zin
te geven In Parijs werd een sierlijke
koets gekocht en hierin maakte de
Franse adellijke dame de reis.
Toen gingen de ogen van de Hol
landse notabelen open Zij ontdek
ten, dat er gerieflijker manieren wa
ren om grote afstanden af te leggen
dan met een boerekar Slimme Hol
landse wagenmakers togen naar
Frankrijk en pleegden daar wat
men in onze tijd hedrijfsspionnage
zou noemen In de 17de eeuw waren
in onze streken bloeiende wagenma
kerijen, die een zo grote produktie
hadden, dat iedere welgestelde zich
een rijtuig kon aanschaffen.
Ook toen al..
LANDMETERS NAAR
HET KURHAUS
Landmeters uit II naties zullen van 2*
augustus tot en met 4 september in een
Internationaal congres bijeenkomen in d»
K una al te Sch evening en Ten dele wordi
dit congres ook In Delft gehouden. BH
de federatie die het congres organiseer
zijn ui van landelijke organisaties uit de
onderscheidene landen aangesloten. He
aantal deelnemers sal ecfcele honderue'
personen bedragen In Delft worden tecb
nlsche commissievergaderingen gehouder
Enkele excursie» staan op het program
ma. zoals naar de Zuiderzeewerken er
naar het Deltaplan Op de sluitingsdag w
er een groot banket voor de deelnemer»
met hun dames in het KurtiausboteL
Mediteren
Wij. mensen van deze tijd, kunnen
in het Nationaal Rijtuigmuseum te
Leek mediteren over het verleden
Meer dan tachtig rijtuigen uit lang ver
vlogen en een nauwelijks voorbiie tijd
zullen ons daarbij helpen Er is een
unieke calèche, een fraai met rococo-
ornamenten versierde arreslee uit de
17e eeuw Een Franse diligence v
twaalf personen van anderhalve e«
oud brengt ons het aardige liedje
de diligence, die voortrolt over
„chemms de France" in gedachten
De diligence in Leek zaJ ongetwijfeld
ook getuige zijn geweest van veel ro
mances, doch ook van roofovervallen
Deze wagen onderhield indertijd de
verbinding tussen Amsterdam en Parijs
en op deze weg hadden herhaaldelijk
roofovervallen plaats.
Boerenwagens zijn er ook Fraai be
werkt zijn veel houten onderdelen van
deze wagen Een ervan heeft op het ach
terbord een gedicht, waarin de zanger
zich richt tot „de stadsche vrijers".
Paardehoofdstel
In Leek hangt ook een paardehoofd
stel aan de muur; vele paardehoofdstel-
len zelfs Prachtig versierde meester
stukjes, van vakmanschap en interes
sante voorbeelden van volkskunst
Er Is een hoofdstel met zilverbeslag
waarvan de trotse drager (of draagster)
eens galoppeerde voor het rijtuig v,
Duitse keizer. Men heeft een complete
zadelmakerij ingericht en beschikt
lopig over een verzameling van enkele
honderden platen. Overigens heeft mer
nu al plannen tot uitbreiding.
Tussen twee haakjes: heeft een van d(
lezers misschien nog een exemplaar var
de eerste automobiel? Het bestuur van he
Rijtuigmuseum zou graag zo'n mysterieu
ze koets waarvoor géén paarden draafden,
bezitten als afsluiting van de tijd dat er
oog een innige samenwerking was tussen
Groots landhuis
trekken, om ze daarna te vertrappen
Slechts twee familieleden ontkwamen na
ampele overweging aan deze posthume
afslachting
Vermoedelijk is het aan deze ontoe
rekenbare burchtheer te wijlen, dat het
historische bouwwerk in 1840 in vlammen
opging
Het nieuw gebouwde landhuis diende
•oi huisvesting van vele notabelen De
aatste familie die het bewoonde, was de
familie Van Panhuys Jhr mr J A.JE
van Panhuys zijn zoon die burgemeester
van Leek was. hun vrouwen en een pal
frenier kwamen in 1907 Jammerlijk om
het leven toen hun rijtuig tijdens een
dikke mist in het Hoendiep reed Slechts
de koetsier bracht het leven er af.
Later verkochten de kinderen van
burgemeester Van Panhuys het ge
bouw en het landgoed aan de ge
meente Leek Thans heeft de „borg"
dat zo rijk aan historie is, een nut
tige bestemming als museum ge
kregen Het noorden van ons land is
hiermee een interessante attractie
rijker geworden
mORDWIJK
Kortebaandraverij op de
Kon.Wilhelminaboulevard
Traditiegetrouw organiseerde de hard
draverijvereniging ..Prinses Irene" t<
Noordwijk gisteren weer een kortebaan
draverij op de Koningin Wilhelmina-
boulevard.- Er waren dit jaar 25 deel
nemende paarden, onder wie oude beken
den. zodat er vier omlopen nodig waren
benevens een beslissende.
Np de vierde omloop bleven over: Ronny
Zora. Thea Cornelia, O. Brewer en Rita
B H. Na de beslissende omloop werd Rita
B.H.. een 8-jarige vosmerrie, eigenaar er
berijder Jb. Haan. winnaar van de hoofd
prijs ad 700. De tweede prijs, groot 250
werd gewonnen door O. Brewer, eei
jarige schimmel ruin, eigenaar J. Koele-
wijn en berijder J. Vergay.
De derde prijs, 100. werd door Ronny
Zora, een 8-jarige donkerbruine merrie
gewonnen, eigenaar en berijder J. Wage
naar. Thea Cornelia, een 6-jarige bruini
merrie, van de stal Knijnenburg en ge
reden door A. Th. Knijnenburg. behaalde
de 4e prijs. De 5e en 6e prijs werden ge
deeld door de paarden Sunrise en Rita
Er was grote belangstelling, ondanks het
minder fraaie weer.
Zondagsdienst
De zondagsdienst der huisartsen wordt
waargenomen door dokter Goudriaan.
Orgelconcert
Vrijdag 22 augustus wordt de laatsti
orgelbespeling gegeven in dc grote kerk
te Noordwijk-Binnen. Dirk Zwart be
speelt het orgel. Het programma luidt
3 Valerius liederen, Jan Zwart; toccata e1
fuga d moll, J. S. Bach; Trio, J. S. Bach
Allegro, G. F. Handel; 2 geestelijke lie
deren Jan Zwart; Pastorale, Ch. M. Wi
der; Marche Triomfale, A. Guilmant; Ko-
raai bewerking, D. Zwart.
Tafeltennlswedstrijden
Op 21 en 22 augustus, 's avonds te 8 u.
worden in het Casino de jaarlijkse tafel-
tenniswedstrijden gehouden om de Sein
post-wisselbeker. De wedstrijden staar
onder leiding van Cot du Buy.
Badgasten-tenniswedstrijden
Op 19 augustus beginnen de badgasten
tenniswedstrijden op de banen van de
Noordwijkse sportvereniging.
Zondagsdienst Groene Kruis
De zondagsdienst van het Groene Kruis
wordt waargenomen door zuster Van
Leeuwen. Hoofdstraat 12.
L1SSE
Zondagsdienst
De zondagsdienst der huisartsen wordt
HILLECOM
Zondagsdienst
De zondagsdienst der huisartsen wordt
Amerikaanse Federal Reserve
Board heeft goedkeuring gehecht aan
verhoging van het disconto der
Federal Reserve Bank te San Francisco
1% tot 2 procent. Dit disconto was
i april op het peil van 1% procent
en staan Deze verhoging betekent
afwijking van de politiek ter be
ling van de recessie, welke juist op
intoverlaginRen uit is om de kre
dieten ui» te breiden
De verhoging daarentegen is geschied
n een zekere inflatoire stemming tegen
gaan. De laatste tijd was de rente
jor kort geld gestegen. Men acht het
aarschijnlijk. dat soortgelijke verho
gingen bij de elf andere reservebanken
zullen volgen
Te Frankfort kwam het bericht van
de Britse discontoverlaging niet als een
verrassing en de effectenberuzen in
West-Duitsland reageerden niet. Een
bankier achtte het zeer moeilijk te zeg
gen of de Deutsche Bundesbank het
voorbeeld zou volgen De centrale bank-
raad komt pas na de vakantie op 21
dezer bijeen en het is onwaarschijnlijk,
dat deze een besluit zal nemen over een
zo belangrijk onderwerp als een discon
to-wijziging.
Met huifkarretje door West-Europa
Spaanse griep, belasting op
ezel, gezinsvermeerdering
(Van een onzer verslaggevers.)
DE AVOND WAS FRIS, op het koude af en de rijksweg dwars door de
polder van Leiden naar Amsterdam bood met zo heel erg veel be
schutting. Maar het ezeltje trok geduldig het kleine wagentje, raakte niet
in paniek door het langssuizende verkeer, en toonde zich zichbaar verheugd
toen klokslag zes uur een grasveldje werd opgezocht en de vrijheid op het
vrije veld in het verschiet kwam. Het ezeltje Borico ts vijf jaar oud en
werd in Spanje geboren. Toen het drie jaar oud was, werd het gekocht
door een Nederlandse kunstschilder, die het beestje 13 december 1956 in
het Spaanse Estepono voor een wagentje spande. Sindsdien heeft Borico
met korte vakantieonderbrekingen langs de wegen van Europa gelopen,
vijf kilometer per uur en tien uur per dag.
In dat wagentje voert de kunstschilder
Pieter Berkhulzen zijn gehele gezin mee.
En hoe langer de reis duurt, des te groter
wordt het gezin.
Vertrek
Toen Pieter Berkhuizen in 1956 vertrok,
was Alina een meisje van nauwelijks
twee jaar; de stamhouder Tallak moest
nog iedere paar uur een schone luier heb
ben en van de tweede zoon, Egil, had
niemand nog gehoord, want die zou het
ezel$wagentjc pas in Noord-Frankrijk ko
men belasten, in april 1958.
Pieter Berkhuizen is nog een van
de kunstenaars, die niet zijn geraakt
door een moderne tijd met veel ze
kerheid en weinig romantiek.
Hij trouwde vijf jaar geleden het
Zweedse meisje Solveig en trok met
haar van het koele noorden naar het
warme zuiden waar de kunste
naarsziel zich zacht kan laten koeste
ren in uitbundige zonneschijn en
verblindende kléuren.
Toen het gezin zich uitbreidde, begon
het vervoersprobleem accuut te worden
en zo kocht Pieter een wagentje, waarop
hij zijn vrouw, zijn kroost, zijn tent en
zijn sohiidersattributen kon laden. En
daarmee deed Borico zijn intrede in het
gezinsleven.
Gewaardeerd
Deze uitrusting vergde drie maanden
schilderkunst; toen had het hoofd van
de mobiele familie voldoende stukken
gemaakt en verkocht om het wagentje,
de inhoud en Borico te kopen.
En 13 december 1956 verliet de kleine
karavaan Estepono In de richting van de
Pyreneeën.
Borico bleek niet alleen een zeer ge
waardeerd lid van de familie Berkhuizen
te worden, maar ook zijn vaderland Span
je was zo erg aan het dier gehecht, dat
Pieter aan de grens enkele weken moest
schilderen voor hij de som bij elkaar had,
die Spanje eiste in ruil voor de toestem
ming Borico over de grens te voeren.
Doch Spanje zorgde voor een voel
bare tegenprestatie, die het trekkende
gezin ervoer in Lyon, waar alle leden
de Spaanse griep kregen.
Omdat verkoudheid en griep het best
te bestrijden zijn in hogere luchtlagen,
trok men naar Genève. En vandaar bracht
Borico het wagentje naar de Rlvièra, om
dat het winter werd en het leven in een
temt slechts bij zonneschijn plezierig ls.
Voorlopig slot
En thans nadert deze zwerftocht een
voorlopig einde. Borico heeft over een af
stand van zesduizend kilometer het wa
gentje en het gezin door West-Europa ge
bracht. Aina en Tallak kregen in Noord-
Frankrijk achter in het wagentje gezel
schap van Egil, nadat Borico zes dagen
rust had gehad, omdat moeder Solveig in
het ziekenhuis lag.
Van de week liep het ezeltje over
de drukke verkeersweg van Den
Haag naar Leiden; geduldig trok het
zijn vijf kilometer per uur en Pieter
wandelde ernaast zonder in het
minst te worden geïrriteerd door de
snelheid, waarmee de andere weg
gebruikers zich voortbewegen.
De volgende dag zagen wij het karretje
weer; dwars door de polder baande het
zich een weg naar Amsterdam en om zes
uur kreeg Borico op een weiland langs de
VERZENDING ZEEPOST
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data. waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet
zijn bezorgd, staan, tussen haakjes, ach
ter de naam van het schip vermeld
Argentinië: ms Gaasterland (21/8);
Australië: ms Sibajak (21/8); Brazilië:
ms Uruguay Star (19/8); Canada: ms
Prins Willem van Oranje (18/8); ss Maas
dam (19/8), ss Beavercove (23/8), ss
Nieuw Amsterdam (23/8); Chili: via New
York (21/8); Ned. Antillen: ms Maron
(18/8), ms Sibajak (21/8); Nieuw Zee
land ms Sibajak (21/8); Suriname, ms
Doris (20/8); Unie van Z. Afrika en Z W
Afrika: ms Bloemfontein (20/8); Brits
Oost Afrika: ms La Bourdonnais (17/8)
Inlichtingen betreffende de verzen
dingsdata van postpaketten geven de
postkantoren.
De Braai krijgt
minder straf
De Nederlander H. de Braai, dié in
mei 1957 in Indonesië tot zes jaren ge
vangenisstraf werd veroordeeld met af
trek van meer dan drie jaar voorarrest
op de beschuldiging van samenzwering,
krijgt minder straf. Na de uitspraak had
de verdediger, mr. H. Lips, hoger beroep
aangetekend. Op 30 juli jl. heeft het
hooggerechtshof te Djakarta de uitspraak
van het landgerecht te Madjalengka ge
wijzigd en de heer H. de Braai een ge
vangenisstraf van vier jaar en negen
maanden opgelegd. Hij bevindt zich thans
in de gevangenis te Cheribon en behoort
tot de laatste twee Nederlanders, die
vier en half jaar geleden op beschuldi
ging van ondergrondse werkzaamheden
werden gearresteerd De ander Is de heer
H. C. J G. Schmidt, die tot levenslange
-gevangenisstraf werd veroordeeld en van
wiens hoger beroep nog steeds niets ver-
Daarna werd met vaardige hand de
tent opgezet en moeder Solveig zorgde
voor het avondeten.
Enkele uren later heerste er in liet klei
ne kampement grote rust.
De kinderen sliepen in een tent na een
dag vol buitenlucht; de kunstenaar en
zijn vrouw zaten voor het wagentje en
zagen tevreden de Nederlandse nacht te
gemoet.
Hun avontuur loopt ten einde, want
over enkele weken hopen zij Uppsala bin
nen te trekken en daar hun reiswagentje
op stal te zetten.
Wij weten niet of Pieter Berkhui-
zen een beröemd schilder zal wor
den; wij kregen van de week wel
de zekerheid, dat hij een groot
kunstenaar is, een levenskunstenaar,
die het ongebalanceerde comfort
van de twintigste eeuw de rug heeft
toegekeerd, om een harmonie te vin
den die haar stempel heeft gezet op
zijn gehele gezin.
De foto laat het gezin Berk F
huizen zien, compleet me y
wagentje en Borico. De kindei
ren zullen straks in Zwedei
moeten wennen aan de vaslt
woning in de vaste straat ei
met iedere dag dezelfde men
sen om zich heen. De taal zai
hun geen moeilijkheden geren)
want zij spreken voorzovei
ze al praten kunnen tenminsU
Zweeds even goed als FraniJOI
Alleen met Nederlands heb-im
ben zij grote moeite. En foc^0.
hebben zij allen een Neder\
lands paspoort.
Foto N. van der Horst-
RIJNSBURG
Zondagsdienst
De zondagsdienst der huisartsen v
waargenomen door dokter Hueting,
straat 33. tel. 2102.
(Adverts
Voor Centrale Verwarming*"
Fa Grimbergen Noordermt
Vliet N.Z. 1-20 - Rijnsbi
SASSEÏSHEM
Zondagsdienst
De zondagsdienst der huisartsen
waargenomen door dokter Kwint,
K 2532—7253.
Visserij golf jes
UMUIDEN heeft vrijdagmiddag versteld gestaan van de fraaie liji
en de grootte van een nieuwe trawler voor de verre visserij
Frankrijk, de St. Jean Baptiste. Het door de IJmuidense scheepsbouw
Kramer en Booy op de werf in Kootstertille gebouwde schip, dat 55 mi
lang is, kwam IJmuiden gistermiddag binnen na afloop van een uiternj
geslaagde technische proefvaart op de Noordzee. Een gemiddelde snelh)
werd gehaald van 14.5 mijl. Een voortstuwing met een totaal vermoj
van 1250 pk zorgde hiervoor. De trawler, die 4500 kisten vis kan ber^
en in hoofdzaak bij de Noorse kust en bij New Foundland zal vissen,!
dit weekeinde en ook maandag nog ter bezichtiging in IJmuiden ligg)
Dinsdagmorgen vertrekt de trawler naar Boulogne, waarna een tw|
daagse visserij-proeftocht "wordt gemaakt onder leiding van schipper Cal
uit Boulogne.
De Franse visser is uitgerust met
een hoeveelheid apparatuur voor vis-
opsporing en navigatie, waarvan de mees
te Nederlandse trawlers nog niet de
helft aan boord hebben. We zagen in
de forse brug onder meer de decca na
vigatie, de elektrische log, de visloep
>1). dri
loden, een gyrokompas,
piloot, radiotelefonie e
De bemanning van het schip, die al
voor een gedeelte te IJmuiden is aan
gekomen om het schip over te brengen
naar Boulogne, bestaat uit 24 man. Er
zal op de visreizen in ploegen worden
gewerkt aan boord. Het schip werd over
bakboord dichtgebouwd en zal over
stuurboordskant gaan vissen.
De werf Kramer en Booy te Kootster
tille heeft thans nog opdrachten voor
de bouw van drie Franse trawlers.
De visserij op donderdag
De Katwijkse kotter Willempje heeft
donderdag op 't Zand een uitzonderlijke
trek gedaan. De schipper meldde van
deze ene trek 400 stuks kabeljauwen,
te hebben gevangen maar niet in deze
grote hoeveelheden.
De dagvangsten van deze schepen be
stonden uit 60 manden schelvis, makreel
en gul en voorts 10 tot 20 kabeljauwtjes.
Bij de Silverpitt was de makreel donder
dag verdwenen.
Om de Noord bestonden de dagvang
sten donderdag bij een harde bries uit
200 tot 120 manden makreel, schelvis en
hanng. De resultaten waren dus iets
minder dan woensdag. De trawler Fran-
cina meldde een laatste trek van een
pakje, de Dirkje deed een trek van vijf
pakjes. De Francina en de Albatros wa
ren vrijdagmorgen thuisstomende. elk
met 1000 kisten vis en 240 kantjes gezou
ten haring.
Op de kust werd door de loggers en
kotters donderdag iets meer gevangen:
van 100 tot 60 kg tong en 30 tot 15 man
den schol per etmaal.
Vandaag aan dc markt
Drie trawlers en voorts een flink aan
tal loggers en kotters met platvis zouden
vanmorgen te IJmuiden lossen. De Tho-
rina van de VEM liep vrijdag binnen voor
de zaterdagmarkt met 610 kisten vis,
kleine kisten haring, 230 kantjes han
Bij de 610 kisten vis waren 46 kisten sa
vis, 275 haring, 100 gestripte makreel
dichte makreel, 85 wijting.
De trawler Albatros KW 87 meldde I
met 1000 kisten vis en de trawler KW!
Francina eveneens met 1000 kisrten vil
Lage besommingen
Ook de vrijdagmarkt leverde voor
trawlers uit de Noord lage besommiei
voor de verse visaanvoer op. Er was|
ringe belangstelling, zowel uit binnen-i
buitenland. De haring ging echter i
weg voor 14 tot 21 en de makreel 4
14 tot 18. Schelvis bracht echter i
25 tot 10 op en kabeljauw slechts
f 52 tot ƒ25.
De totale aanvoer bestond uit ruim
kisten vis, waarbij 225 schelvis, 150 wijt)
175 gul en kabeljauw, 1700 verse hart
1200 makreel, 850 schol. 100 diversen, t
tong.
De VL 84 was binnen van een op 2
begonnen reis met 510 kisten verse harj
185 makreel, 50 wijting, 15 gul en kal
jauw, 30 stuks stijve kabeljauwen en!
kantjes. De besomming voor <Je aam)
vis was 13.000 zodat met de opbretf
van de kantjes door dat schip een fr|
reis is afgesloten.
De trawler Maria van Hattem besoJ
10.800 voor een op 4 augustus begont
reis. De vangst van dit schip bestond
100 kisten schelvis, 120 verse haring,
makreel, 20 wijting, 50 gul en kabelja
30 diversen en 50 stuks stijve kabel]
wen. Voorts was de Van Hattem nog v
ger van 45 kantjes haring.
De VL 131 loste ten slotte 430 kil
haring, 160 makreel, 50 wijting, 30 dii
sen. 20 stuks kabeljauwen en liefst
kantjes haring. Voor de verse vis wal
besomming 10.000, maar ook voor
schip ligt een flinke besomming in
verschiet door de opbrengst van de n
400 kantjes gezouten haring. De KW
en KW 20 voerden gisteren respectie
lijk 275 en 200 kisten vleetharing aan
opbrengsten waren 3900 en 2950.
HiD 79 loste een ruime vangst verse 4
bestaande uit 500 schelvis, 500 makreelj
gul en kabeljauw, 10 diversen. De besd
ming voor deze kotter was 10.400.
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 11
