Ilicuuie £ciJtsrl)e (üimranl Mautilus voer onder kap van de wereld door Nieuwere en kortere zeeweg tussen de oceanen Twee Jacob Maris-prijzen Atoomduikboot trotseerde in 96 uur tijds de Noordpool Amerikaans antwoord op de Russische spoetniks ,Een enorme prestatie" Plan van Hammarskjöld voor Midden-Oosten Viscount neer in N.-Afrika; dertig doden lij! f; tin a Luchtarmada is gereed tegenover Formosa Amerikanen ook paraat __>TKRDAG 9 AUGUSTUS 1938 BUREAUS: Steenstraat 37. Directie, Redactie, Abonnementen- e Advertentie-afdeling Tel. 31441. ADVERTENTIES: 020 per millimeter. Familieberichten 0.18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting.) Postrekening 58936. Negenendertigste jaargang no. 11332 CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken ,5tanf)Nistirb 19 ahrMmn jnyo b^rl in t<gljrn*p0ft" Levensverhaal van Griekse dominee Zie pagina 5 ■HM IET EEN GROOTSE PRESTATIE heeft de Ameri- kaanse marine revanche genomen op de Russi te spoetniks: de atoomduikboot Nautilus heeft de fste reis onder de enorme ijskap van de Noordpool Itooid. Het welslagen van deze geweldige onderne- tag opent perspectieven voor een nieuwe, kortere jweg tussen de grote oceanen van de wereld. De Nautilus heeft deze historische daad aan haar lijst toegevoegd, door de Poolzee van de Beringzee tot de Zee van Groenland onder water over te steken, daarbij onder de geografische Noordpool doorvarend. Het schip voer 96 uur lang onder het ijs van de kap i de wereld, een afstand afleggend t i 1830 2 Op het Witte Huis in Washington heeft men gisteren de geheimhouding pdom deze reis opgeheven. President Eisenhower zelf kende daar de •jarige commandant W. R. Anderson een benoeming in het Legioen van rdienste en de leden van de bemanning een eervolle vermelding toe. it wijst de weg," zei Eisenhower, „naar verdere exploitatie en mogelijk -ruik van deze route door stoomvrachtonderzeeëers als een nieuwe lerciële zeeweg tussen de oceanen." ïpererend onder de grootste geheim- nding vertrok de Nautilus op 23 juli i Pearl Harbor op de Hawali-eilandeD. I reis naar IJsland was voltooid in de ktend van 5 augustus. De duikboot |de een totale afstand af van ongeveer il zeemijl, waarvan 97 procent onder •ter. Het schip voer 1830 zeemijl onder t ijs in 96 uur. vau Point Barrow, iska, naar de Atlantische Oceaan tus- l Groenland en Spitsbergen. Het be tte de Noordpool op 4 augustus om I uur Ned. tjjd. Op dat ogenblik waren ter mannen (namelijk de 116 opvarenden D de Nautilus) aan de Pool tegelijk aan- dan ooit tevoren, bi de ochtend van de eerste augustus te de Nautilus even in een van de zeld- Be openingen in de ijsvlakte aan de bervlakte gekomen om foto's te maken, lerna dook zij weer onder en hervatte •r bijna 4000 kim lange tocht onder het «oWiv Het schip is nu onderweg naar een haven in Europa, vermoedelijk in Enge land. Sober en kalm deed commandant W. R. Anderson gisteren in het Witte Huis zijn verhaal. Hij zei er sterk aan te twijfelen of de Russen zijn duikboot ooit waarge nomen hebben, hoewel deze door de Beringstraat tussen Siberië en Alaska ging, zeer dicht bij Russisch grondgebied. ..Als de Russen ons opmerkten, zijn' ze bijzonder knap," zei hij. De gehele reis werd in internationale wateren gemaakt. „Toen uw schip onder de kap van de wereld doorvoer, was er toen iets te „Zeker," zei Anderson, „het ijs boven ons hoofd. Dat kon de bemanning op de televisie zien. Een fascinerend gezicht" Een reis onder het ijs door heeft echter zo zijn eigenaardigheden. „Er zijn geen sterren bij de hand om op te koersen", zei Anderson, „en er is geen enkele van de gebruikelijke navigatiehulpen. Dus bestaat In talloze commentaren wordt de ^estatie van de Nautilus beschouwd Is het antwoord van de Verenigde tóen op de Russische spoetniks. Britse marinezüde wordt gezegd blijkbaar ondanks het ijs oorlogs- peratics in de Poolzceën mogelijk z(jn tworden. Daarom Is de reis van de butilus ook een strategische prestatie an de eerste rang. Atoomduikboten kun- ~"*n nu van de noordkust van Amerika onder het ijs doorvaren om aanvallen doen op de noordelijke kusten van de Jzwjetunic. Officieus werd gezegd dat I0i*ans dc oude stelling is tenietgedaan het Poolijs oorloRsopcraties In de ibtoolstr eken onmogelijk maakt. Ook voor de scheepvaart is de reis van '^orme betekenis. De Nautilus bleek vele jen te kunnen varen zonder dat er pd- JJigen op sterren of zon konden geschio- JÉ,.Fantastisch," zei prof. dr. Haakon "lo*by van het Noorse oceanografische pstituut, toen hij van de tocht vernam. :is opent voor de wetenschap mo- Ujkheden waarvan de geleerden slechts foben durven dromen. En Gunnar Raa rs, hoofd van het Noorse atoomondcr- ■k, wijst op het feit dat de Japanners bezig zijn de gedachte uit te werken onder zee varende vrachtschepen it opent de mogelijkheid om rechtstreek* lang rijk kortere scheepsrouten te be- iren tussen Europa en de Stille Oceaan rouwens, uit andere bron wordt gemeld »t Engeland en Amerika deze mogelijk- tiB ook reeds bestuderen. Twee Amerl- tensc maatschappijen, de General Dy- Corp. en de Aerojet-General Cor- ïration hebben van de regering op- racht gekregen na te gaan of onderzee- nkboten de mogelijkheid inhouden om ie rond de wereld te vervoeren tegen ferc kosten. Ook Britse maatschappijen ««tuderen het probleem. Het kaartje toont o.a. de grens van het poolijs (stippellijn) en een aantal Amerikaanse en Rus sische bases. De pijltjes „Ameri kaans voorstel" en „Russisch voorstel" verwijzen naar de vroegere plannen voor luchtver- kenning boven het Noordpool gebied. Koning Boudewijn ontvangt president Worosjilof De president van de Sowjetunie maar schalk Worosjilof, zal zondag door koning Boudewijn van België worden verwel komd als de Russische president zijn bezoek aan de Belgische hoofdstad brengt De koning zal de maarschalk op het vliegveld Melsbroeck begroeten en hem ten paleize een lunch aanbieden Maan dag zal de president, begeleid door prins Albert, het Russische paviljoen op de Expo bezoeken. De Russische president zal enige dagen in Brussel blijven. Serenade voor de Koningin Koningin Juliana en de prinsessen zijn gisteren met de Piet Hein van Ge nua naar het naburige badplaatsje Por tofino gevaren. Toen de vorstelijke va kantiegangers ergens in een restaurantje zaten te eten, bracht een Italiaanse gi tarist spontaan een serenade. Een ban ton zong vrolijke Italiaanse liederen waarvan de koninklijke gasten erg ge noten. De vorstin vroeg de beide muzi kanten door te spelen, wat dezen met plezier deden. Om half elf gingen de Koningin en de prinsessen terug naar de Piet Hein. gelijkheid dat je lclgk in de war raakt en tot de ontdekking koml dat je met je schip in een cirkel draait." De werkelijke dieptegrens van de Nau tilus is geheim, maar Anderson verklapte dat zij onder de 130 meter kan reizen. Normaal vaart zij tussen de 70 en 100 meter. De ijskap was vier meter dik, maar ribbels strekten zich tot 17 meter diep in het ijs uit. Verklarend dat de fois de mogelijkheid van een nieuwe zeeroute opent, noemde Eisenhowers perschef Hagerty enige ver gelijkende cijfers. De afstand over zee van Tokio naar Londen is 11.200 zeemijl maar onder water slechts 6300 mijl. De afstand van Pearl Harbor naar de Britse eilanden is overzee 9500 zeemijl onder zee iets meer dan 6700 mül. Gelukwensen De bemanning van de Nautilus ontving gisteren een eervolle vermelding, die als volgt luidt: „Het vakmanschap, de be roepskwaliteiten en de moed van de offi cieren en bemanning van de Nautilus waren in overeenstemming met de hoog ste tradit:es van de-strijdkrachten van de Verenigde Staten en de pioniersgeest die ons land altijd gekenmerkt heeft." Bij de vermelding krijgen allen die aan de tocht deelnamen, het recht een lintje te dragen met een speciale speld in de Anderson werd donderdagavond met een heliko«*er op IJsland opgepikt en per vliegtuig naar Washington over gebracht voor de plechtigheid op het Witte Huis. Op het moment dat de Nautilus de loordpool passeerde, had hij een brief aan Eisenhower 'ekend. waarin het historische ogenblik werd vastge' gd. Een bijzonderheid is, dat het water bij de Noordpool 13.410 voet diep bleek te zijn, dat is 1927 voet dieper dan men tot nu toe had aange nomen. Anderson zgi dat men geen zekerheid had, dat er geen bergen Op 21 januari 1954 heeft mevrouw Eisenhower deze Nautilus te wa ter gelaten: 't eerste door atoom kracht voortgedreven voer- en vaartuig ter wereld. Een jaar la ter voer het schip voor het eerst 20 minuten onder water. Thans heeft het schip al tienzuidenden mijlen afgelegd en zijn schitte rende carrière bekroond met een reis van 96 uur onder het poolijs. onder water waren die bijna tot aan het ijs kwamen. Het nieuws was voor de echtgenote van de commandant een grote verrassing. Men had haar uitgenodigd naar het Witte Huis te komen, maar de reden had men geheimgehouden. Anderson heeft twee zoons. Hij promo veerde in Annapolis in 1943 en is ver schillende malen gedecoreerd, voor het merendeel voor zijn diensten in de Stille Oceaan tijdens de tweede wereldoorlog. Vanaf het begin bij de onderzeedienst, wordt Anderson in een eervolle vermel ding genoemd vanwege onschatbare hulp zijn commanderende officier bewezen bij het tot zinken brengen van 17 vracht schepen en de redding van een neerge schoten Amerikaanse vlieger. V.N.-Assemblee tot woensdag uiteen Gromyko heeft ook voorstel T~)R. DAG HAMMARSKJÖLD, de secre taris-generaal van de Verenigde Na- tics, heeft gisteren de Assemblee van df Ver. Naties een plan voor het Mldden- •legd. waarin wordt aange- drongei lander zich niet in eikaars zaken zullen mengen. Voorts dringt het aan op actie ter bevordering van een programma van economische samenwerking in het Midden-Oosten, waarbij de Ver. Naties een waardevolle bijdrage kunnen leveren. De secretarie-generaal sprak n het bij- Willem Hussum: tekening „T. VIII 1958" (le pr\j$ voor de tekenkunst). gouache „Compositie" or de schilderkunst). De Jacob Marisstichting te Den Haag heeft vanmiddag weer de Jacob Maris- prijzen 1958 voor de schilderkunst, de (ekenkunst en de beeldhouwkunst bekend gemaakt. De jury bestond uit dra. J. V. C. BakkerHefting (oud-directrice Gem. Museum te Den Haag). Henk Broer (kunstschilder), Han van Dam (kunst schilder), Rein Draper (kunstschilder), Titus Leeser (beeldhouwer), Harry Ver burg (directeur Arnhemse Academie voor Beeldende Kunst) en prof. Jan Wieper (hoogleraar Rijksacademie voor Beelden de Kunsten te A'dam). In de loop der jaren is er al vaak wat rumoer geweest om de toekenning van de Jacob Maris- prijzen. Dat zal dit jaar wel niet meer gebeuren omdat men zo langzamerhand al weet, welke kant de Jacob Marlsstichtinu op kunstgebied uit wil gaan. Voor dc schilderkunst werd de Ie prijs (f 1000) toegekend aan de gouache „Compositie" uan Wim Sinemus. Materiaalprijzen (f 300 kregen Meike Sund voor haar Wonder lijke tuin" en Chiem van Houweninge voor zijn „Bloemstilleven". Voor de teken kunst ging de le prijs naar Willem Hus- sem voor zijn O.I.-inkt-tekening „T VIII 1958". Materiaal-prijzen kregenM M. Over mans voor zijn O.I.-inkttekening „Fa briek" en Gerard Coljé voor z\jn O.I inkttekening „Parasols". Voor de beeld houwkunst werd dit jaar geen Ie pry toegekend. Wel twee materiaalprijzen nl aan mevr. Jos van Riemsdijk voor haar plastiek in was „Moeder en kind" en aan mevr. Lotti van der Gaag voor haar beeldhouwwerk in chamotte „Tortakel". is van Riemsdijk: (materiaalprijs beeldhouwkunst). onder van maatregelen tot samenwer king in gezamenlijke programma s voor het gebruik van waterbronnen iwaarover president Eisenhower in het begin van deze week al op zijn perconferentie heeft gesproken Red.) cn tussen de olie producerende en olieverschcpende lan den Onmiddellijk nadat hij zijn toespraak had beëindigd, ging de vergadering op i tot woensdagmiddag half 4 (Ned. -tijd). Dan zat het grote debat beginnen, waarin het woord gevoerd zal worden door de ministers van buitenlandse De Russische minister Gromyko heeft •eeds laten weten, dat hU met een eigen voorstel Inzake het Midden-Oosten naar New York zal komen. Zegslieden hebben aanleiding hiervan verklaard, dat het Russische plan gebaseerd is op vroe gere voorstellen van Moskou. Er zouden echter enkele wijzigingen in zijn aange bracht als tegenzet tegen de Amerikaanse plannen, die klaarblijkelijk voor een groot dee! door Hammarskjöld zijn over genomen. Voordat Hammarskjöld gisteravond in de V.N.-assemblee het woord kreeg, pro beerde de Russische permanente verte genwoordiger, Sobolef, een propagandis tische rede af te steken, waarin een aan val werd gedaan op de Ver. Staten en Engeland. Nadat de Amerikaanse afge vaardigde Cabot Lodge hierover zijn te leurstelling had uitgesproken, werd het debat over de procedurekwesties voort- Vijflillg geboren in Bolivia In La Paz (Bolivia) is een viffling. allen jongens, geboren. De baby's, die evenals de moeder. Luisa de Toro. het uitstekend zouden maken, zijn in couveuses geplaatst. ZU wegen 1500 tot 1700 gram en meten 30 1 35 i Hel i ZON EN MAAN Zondag 10 augustus: zon op 5.14 onder 20.15 uur. Maan op 032 uur. o 16.29 uur. Maandag 11 augustus: zon op 5.16 onder 20.13 uur. Maan op \2\ uur, onder 17.20 uur. Een Viscount van de Central African Airways met 54 passagiers aan boord en op weg van Salisbury naar Londen, u vanmorgen in Benghazi (Noord-Afrika) neergestort. Er zouden volgens in Lon den ontvangen berichten zeker 30 passa giers om het leven zijn gekomen. Het toestel stortte op tien kilometer afstand van het vliegveld Benina in Libië neer, toen het tegen een heuvel vloog. Het toestel dat de route tussen Rhode sia en Londen (via Benghazi en Rome) onderhoudt, had om kwart voor twaalf ia Londen moeten landen. Wat er precieo allemaal is gebeurd, was hedenmiddag nog niet bekend in Londen. Augustus wordt nu wat warmer (Van onze weerkundige medewerker) In het grootste deel van ons land hebben wij het in de achter ons liggende eerste week van augustus met temperaturen be neden de 20 gr. C. moeten stellen. Bepaald zomers is augustus dan ook niet geweest. Hierin komt gedurende het weekeinde een gunstige verandering. Wel passeren er ons nog enkele zwakke storingsfronten met veel bewolking, maar zondag zal er warmere lucht van het zuidelijk deel van de oceaan afkomstig, ons land bereiken. Er komen dan opklaringen voor en bij een zwakke wind zal de temperatuur weer tot ruim 20 graden kunnen stijgen. De luchtdruk in onze omgeving stijgt eveneens, zodat zich een periode van wat beter en warmer zomerweer in de ko mende dagen laat verwachten. De voch tigheid van de lucht is nog groot, zodat het weer af en toe een zoel karakter heeft. 1Farmer en zonniger De Bilt verwacht tot mor genavond: Warmer weer met zonnige pe. rioden en waarschijnlijk over al droog. Aanvankelijk zwak ke. later matige wind uit zui delijke richtingen. (Opge maakt om 11J5 nor). HET WEER IN EUROPA Rapporten hedenmorgen 7 uur hl luchtmacht op het vaste land tegen over Formosa is kennelijk bedoeld om de spanningen te vergroten en '1 oorlogBspook dichterbij te halen, aldus een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van buiten landse zaken. In de verklaring wordt gezegd, dat Russische straaljager* van het nieuwits type zich op de tot dusver ongebruikte vliegvelden van het Chinese vasteland bevinden. In de persberichten van Formosa wordt gesproken over een Incbt- armada van 1200 vliegtuigen. Het verschijnen van deze vliegtuigen wordt begeleid door de gebruikelijke stroom van communistische radlo-ult- zendlngen, waarin gezegd wordt. For mosa te zullen bevrijden. De order tot militaire paraatheid, uit gegeven door generaal Tejang Kal Sjek. wordt door de Ver. Staten toegejuicht als defensieve maatregel, die van werkelijk heidszin getuigt. Desgevraagd deelde de woordvoerder mede. dat zich de nieuwste typen M1G-17 en M1G-19 straaljagers op het Chinese vasteland bevinden. In de afgelopen week werd reeds medegedeeld, dat nieu we F-100 straaljagers van de Amerikaan se luchtmacht tijdelijk naar Formosa waren gezonden, voor het uitvoeren van oefen vluchten. Deze toestellen zullen in Amerikaanse handen blijven. Het commentaar van het Amerikaans* ministerie van buitenlandse zaken ver sterkt de mening, dat de communisten wellicht voornemens zijn een afleidend machtsvertoon In het Verre Oosten op touw te zetten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1958 | | pagina 1