WESTERSE EN OOSTERSE GEDACHTEN BIJ [5] Bezoek aan de paleizen van Feisal en Noury Enorm handelsoffensief van Rood-China Gerepatrieerde» steken handen uit de mouwen Ons rij wiel verkeer is onnodig gevaarlijk LIGN Monument in Biervliet voor Willem Benkelsz. VRIJDAG 8 AUGUSTUS lfcxi MET ZEVENMIJLSLAARZEN DOOR HET MIDDEN-OOSTEN BAGDADaugustus (Van onse reisredacteur Link van Bruggen OP een kortgeschoren grasveld voor het koninklijk paleis in Bagdad buig ik me over een jekker heenwaarop een donsig-saehte kraag van lynxboni is gestikt. De jas, die onderdeel is van een slordige hoop uniformen, kamerjassen en overhemden, is van een uitnemende tchipcord kwaliteit en voor een kleine, jongensachtige figuur gesneden. Ik heb het kledingstuk meer gezien en als ik het betast en bekijk, komt het beeld plotseling uit een verre herinnering naar boven. Het is op een foto geweest, die ik eens in Nederland in handen kreeg en die koning Feisal op de jacht voorstelde. Meteen is de jekker een oude bekende voor mij, die ik sentimenteel met de vingers begin te strelen. Irak heeft zijn koning vermoord, maar zijn jekker en enkele andere persoonlijke bezittingen heeft het behouden. Ik betwijfel of dit opzet telijk is gebeurd, want moedwillig is alles wat het stempel van het ko ninklijk huis droeg aan de rode haan overgeleverd, doch niet, nadat plun deraars de dag van hun leven hadden gehad. Er moeten in het Tweestromen land thans enkele knapen rondlopen, die zich in het bezit van aan koning Feisal toebehoord hebbende kost baarheden kunnen vermeien. Alle snuisterijen, die het paleis sietden of die zich in de juwelenkistjes van de leden der koninklijke familie be vonden, zijn spoorloos verdwenen. Zelfs is er een aantal auto's uit de garages gestolen en het feit, dat de tegenwoordige regering niet tegen de dieven optreedt, vormt het bewijs, dat de plundering is getolereerd en misschien wel goedgekeurd. Werk van leger De kapitein, die me escorteert en die me pas heeft willen meenemen, nadat ik met m'n paspoort had aangetoond geen Engelsman of Amerikaan te zijn, wijst me de boom aan, waaronder de voltallige Iraakse koninklijke familie is neergeschoten. Het is een nog jonge, doch bladerrijke flamboyant en het gras er onder is donker gekleurd van het bloed, dat de aarde heeft door drenkt. „Kijk," zegt hij, „hier hebben ze allen gelegen: Feisal, Abdoellah Illah, diens moeder en de twee bediendenAls ze niet zo stom waren geweest om de Triest beeld van s bleven van twee vernielde paleizen. De bovenste foto toont de kapot geschoten brandkast van de gere premier Noury-es-Said, omheen het gepeupel van Bagdad belust heendringt. Onder: nlge dat nog is overgebleven uit het koninklijk paleis is in de tuin gedeponeerd. levenNee, ik ben nooit koninps- gezind geweest Het Hasjemietische koningshuis, dat slechts drie generaties over Irak heeft geregeerd, is ons door de Britten opgedrongen Het laatste mag waar zijn. het eer ste is een aperte leugen. Ik weet, dat de Iraakse koninklijke familie opzette lijk is uitgemoord, omdat de nieuwe republiek er geen last meer van wil de ondervinden. Ik weet ook dat bij de moord op de koninklijke familie en de daarop volgende plundering van het paleis geen gepeupel te pas is gekomen. Zoals het zich op het ogenblik voor de stukgeschoten hekken verdringt, doch niet wordt toegelaten, zo is het ook op die fat irgen de Kasten staan er in barok aandoen- t aan scherven ge- tiende juli buiten de ommuring ge- De moord op Feisal is het werk van militairen geweest, de daarop volgende plundering en de brandstichting, wel ke deze moest bedekken, eveneens. Pas toen een deel van het paleis in lichter laaie stond, heeft een hoofdofficier op dracht gegeven het vuur te blussen en te redden wat er nog te redden viel. De eerste Hoessein Het is niet veel bijzonders meer, dat thans op het grasveld staat uitgestald om geïnventariseerd te worden. Ik zie, behalve wat kleren van Feisal, enkel matrassen en bedden liggen, wat ka potte vazen en een beschadigde opge zette poema, die eens de trotse buit van de koning was ook, zomede spiegels de, vergulde lijsten e: slagen kroonluchters. Het voorwerp, dat me, naast de jekker van Feisal, het meeste treft, ts echter een haast drie meter hoog schilderij van de stamvader van het Hasjemie- tische koningshuis, de eerste Hoessein. Hij heeft de rood-witte tulband van de „Hadji" op de pelgrim, die in Iflekka is geweest en draagt het lange, ruime gewaad van een woestijnsjeik. Zijn troonsbestijging heeft voor hem en zijn nageslacht slechts bloed en tranen be tekend. Hij zelf stierf onder mysterieuze omstandigheden in Zwitserlandtoen hij daar voor een kuur vertoefde. Zij zoon Gatal. die fel anti-Engels was. kwam onder even mysterieuze omstandigheden bij een auto-ongeval om het leven en zijn kleinzoon Feisal, die het ongeluk had als de schaduw van de gehate prins Abdoellah Illah te worden beschouwd, werd op lafhartige wijze vermoord. Wat zal er met dit van symbolische betekenis zijnde erfstuk van het Has- jemietische rijk gebeuren, het enige eigenlijk, dat overgeblevi het i de i ring t alle sporen, welke aan het koningshuis herinneren, uit te wissen, ben ik bang. dat ik een van de laatsten ben geweest, die het portret heeft gezien en er nog een foto van heeft kunnen maken Ik dwaal door het paleis, dat kaal is als een in aanbouw zijnde garage en dat bezaaid is met stukken van duur meubilair en half verbrande papieren. Tot de kapitein het genoeg vindt. „Als u nou ook nog naar het paleis van Noury-es-Said moet", zegt hij vrien delijk, „loop ik de kans m'n eten te Fijntjes lachend voegt hij i „Ik heb alles, tot m'n leve: m'n vaderland over, maar aar tijden moeten ze niet zitten.. Ik kan het hem wel aanzien. Hij be hoort, naar zijn omvang te oordelen tenminste, tot de mensen die nimmer aarzelen hun bi'ik tot afgoJ le «---•ef fen. En als ik, naast hem in een taxi naar de andere kant van Bagdad snel, raakt hij niet uitgepraat over de mis standen, welke in Irak heersen. Armoede en ellende „Een paar rijken", zegt hij, „hebben hier altijd de macht in handen gehad en geheel naar willekeur geregeerd. Oppositie was niet mogelijk en u hebt geen idee hoe weinig mensen er eigen lijk van de inkomsten uit de olie pro fiteerden Wonderlijke woorden Juist uit z mond. Gisteren nog heb ik met z leider, met Abdoel Kassim gesproken hoe die over oppositie denkt hebt u g teren kunnen lezen. En dat deze vadsige man Iets weet van de armoede en ellende die in de lange reeksen lemen hutten I: Bagdad huizen ik betwijfel of hjj ooit een voet daar gezet heeft. We arriveren bij het grote, aar Tigris gelegen landhuis van Noury, als de officier nog één keer zijn stokpaardji „Kijk," verklaart hij. „hier woonde die huichelaar, zoals u kunt zien in e kast van een paleisEn er preci recht tegenover staan de krotten van de armsten onder de armen, waarmi overigens vijf en negentig procent de Iraakse bevolking bedoel.... Denkt u dat het juist is, deze enorm grote verschillen?. Als dit soort wa standen in Europa zou bestaan, iedereen moord en brand schreeuw Het zijn wellicht ware woordei Zo maar ergens In de tuin t staat dit portret van de sta eerste Hoessein. Waarom o zeggen. Dat het er nog n het vernielde paleis van wijlen koning Feisal vader van het Hasjemietischc koningshuis, de dit niet vernield werd niemand kan het ng zal staan is echter niet waarschijnlijk! ENGELAND en Japan maken zich ernstige zorgen over het groot scheepse handelsoffensief van com munistisch China in een gebied, dat zij van oudsher als hun grootste le verancier van induStrie-grondstof- fen beschouwen. Aan dit gebied, dat met een grote boog de staten van Pakistan tot Noord-Vietnam omvat, levert communistisch China op het ogenblik op een ongekend grote schaal een assortiment goederen te gen prijzen, die 10 tot 15 procent be neden de Britse en Japanse liggen. Toen het vasteland in 1949 de commu nisten in handen viel exporteerden de Chinezen vrijwel niets naar Zuidoost- Azië. De leveranties, bereikten echter in 1955 en 1956 een waarde van resp. 289 en 319 miljoen dollar. Verleden jaar daalde de totale omzet tot circa 309 miljoen dollar. Thans zijn er echter aanwijzingen voor een spectaculair handelsoffensief met grotere omzetten dan ooit als doel China komt daarbij met financierings regelingen, die gunstiger zijn dan Azië ooit gezien heeft, terwijl een postorder- procedure gevolgd wordt, waarmee in de Ver. Staten grootse handels- imperia zijn opgebouwd. Het voornaamste directe doel van dit offensief zijn Indonesië, Malakka en Singapore, waar een aanzienlijk deel van de 13 miljoen Chinezen, die in de 15 landen en koloniën van Zuidoost- Azië wonen, verblijven. Als er geen verandering in de toestand komt, zou Zuidoost-Azië economisch en politiek wel eens in de Invloedssfeer van communistisch China getrokken kunnen worden, zegt Takeshi Kusuoka, directeur van de studie-afdeling van het Japanse ministerie van interna tionale handel en industrie. De motor van de Chinese successen is de bank van China. Een Amerikaan, die de werkwijze van deze bank in In donesië gadegeslagen heeft, zegt daar van: In het bankgebouw staat een vol ledige catalogus van alle leverbare produkten en hun prijzen ter beschik king van de aspirant-koper, die alleen maar hoeft aan te wijzen wat hij heb ben wilDe goederen bevinden zich meestal in de haven van bestemming voordat de koper zijn invoervergun ning ontvangen heeft. .Jil jaar heeft Indonesië op de voorwaar den van een krediet met een looptijd van 10 jaar en tegen een rente van ÏVz procent. 65.000 meter textielstoff< en 25.000 Ion rijst van communistisch China gekocht. De goederen worden meteen verscheept en over de voor waarden wordt naderhand gesproken, aldus verklaarde een waarnemer. 'apanse handelaren hadden vroeger al leen maar de concurrentie van Chinese landbouwprodukten en steenkolen te duchten. Thans verlaten grote hoeveel heden textiel, naaimachines, rijwielen, cement, spijkers, ingeblikt fruit, pot loden, elektrische ventilatoren, schrijf machines. horloges, radiotoestellen, soda, papier, glas, keramiek, kleding en machinerieën de fabrieken op het vasteland. Textiel en cement zijn de goederen, waarvan de Concurrentie het maar welke de daden zullen zijn vat deze nieuwe heersers in Irak, moet no| worden afgewacht. Opengeschoten brandkast West Irak duizenden malen is gegaan. Anders dan in het koninklijk paleis wemelt het op het landgoed van mensen. De nieuwe regering heeft er een soort bedevaart plaats van gemaakt, die dagelijks, door duizenden worden bezocht en die een dankbaar domein voor ijscojongens en limonadeventers is geworden. man bezit zalen van kamers en is ten minste zo groot als Feisals paleis. Ook hier springt de chaos onmiddellijk in het oog. terwijl de buitenmuren even eens door granaten zijn beschadigd. Het nlijk. het i huis niet door brand heeft het volk Ik zie opgeschoten jongens de bad kamers binnendrommen om de met ge weld losgewrikte tegels, welke gebroken op de vloer liggen, nog verder te splinteren. Ergens hoor ik glas rinkelen en het gebeuk van een stuk ijzei een marmeren pilaar. Soldaten, die een brede grijns om de lippen door het huis patrouilleren, helpen met hun ge weerkolven zo nu en dan een handje mee en in elke kamer schijnt de volks woede zich in een onvoorstelbare ver nietigingsdrang te uiten. Geroofd en geplunderd is hier even eens. Ik kan het aan een brandkast zien die met een salvo uit een mitrailleur ii opengeschoten en aan het ontbreken van ook maar het kleinste voorwerp van waarde. Ik loop onder de balustrade van de tweede verdieping door en staar over de palmen naar het grijze water van de Tigris. Het is deze snel stromende rivier, welke Noury kans zag nog over te trekken, teneinde, vermomd als vrouw, het vege leven te redden. Het is hem niet gelukt. Ontdekt door een hem ontrouw ge worden bediende werd de vogelvrij verklaarde premier neergeschoten en als een stuk vlees voor het wild van haat zijnde gepeupel ten prooi gegeven. Nederlandse matroos uit V.S. uitgewezen De Nederlandse matroos A. V. is giste ren door een Amerikaanse rechtbank veroordeeld tot een dag gevangenisstraf en uitwijzing uit het land, omdat hij had geprobeerd een Duits meisje het land binnen te smokkelen. Hij had bij aankomst in de haven van New York geprobeerd het meisje, de 18-jarige Ka rin Grauel, uit Bremen, te overreden over boord te springen en naar de kant te zwemmen. Het meisje deed dat niet, omdat zij haar haar niet nat wilde Helft is reeds aan het werk UVE INSCHAKELING van de gere- U patrieerden in het Nederlandse arbeidsproces heeft tot nu toe een niet onbevredigend verloop gehad Ongeveer de helft van de dit jaar in geschreven evacué's is reeds ge plaatst en van beide zijden zijn de ervaringen over het algemeen van prettige aard Vrijwel de meeste gerepatrteerden blijken verrassend realistisch te den ken en te bese//en. dat zij zich alleen door hard aan te pakken een plaat* in Nederland kunnen veroveren. Vooral in Rotterdam, waar het gewes telijk arbeidsbureau samen met de kamer van koophandel een speciale actie onder de bedrijven op touw heeft gezet, valt dal te merken. Buiten de normale bemiddeling om werden door deze actie 34 gerepatri- eerden In hogere functies geplaatst. An deren zagen zich gedwongen opnieuw een paar treden lager op de maatschappelijke ladder te beginnen en ander werk U aanvaarden, dan zij in Indonesië gewend waren te doen. Zij aanvaardden dat zon der morren en schrokken er niet terug de handen uit de mouwen te steken Eerst bewijzen Een voorbeeld hiervan is de bankdirec teur met lagere-school-opleldlng, die zich in Indonesië door onafgebroken zelfstudli naar de top werkte. Diploma's kon de mai hier niet overleggen en dat bleek eei struikelblok te zijn om hier op een hoge post ingezet te worden. Hij nam evenwe genoegen met een directeurspost van eer bijkantoor van een Rotterdamse bankin stelling ergens in Brabant, omdat hij er van overtuigd is, dat hij door de gewij zigde omstandigheden in Nederland het bewijs van zijn kunnen ln de praktijk zal moeten leren. Negen gerepatrieerden, die In Indone sië belangrijke functies bekleedden, zl te Rotterdam als havenarbeider aan h gegaan. Later zullen iU In hogei functies bU een groot havenbedrijf wo den opgenomen, maar zU moesten daartoe onderen af aan beginnen. Dat deden zU In volle tevredenheid. Medewerking Verheugend ls in dit opzicht de mede werking van het bedrijfsleven. Zelfs Ne derlandse vestigingen van buitenlandse ondernemingen tonen hun belangstelling. Zo zullen weldra enkele gerepatrieerden een goede baan krijgen bij in Zwitserland, een andere handelsman heeft werk gevonden bij een Amerikaanse bankinstelling, die van zijn handelserva ring op het Verre Oosten zal profiteren. Natuurlijk zijn er ook teleurstellende resultaten geboekt bij de bemiddeling. Een H.T.S.-er weigerde een functie assistent-bedrijfsleider (met een rede lijke kans op opvolging van de bedrijfs leider) bij een Schiedams bedrijf, omdat hij nog wat vakantie wilde houden Het salaris, dat hem voor deze functie was geboden, bedroeg 13 000 per jat Bang voor ove rail Nederlandse fiets te hoog en dat is bepaald niet bevorder lijk voor de verkeersveiligheid. Deze mening uit drs. L. J. van der Meu- len, districtscommandant van de rijkspolitie te Leiden, in de jongste aflevering van het Tijdschrift voor Verkeerstechniek. Veiliger is volgen hem de buitenlandse fiets. Wanneer men moet stoppen, kan len op zo'n lagere fiets met beide benen an de grond komen zonder van het zadel f te komen. Dat is bij de meeste Neder- indse fietsen niet mogelijk. Gevaarlijk kan dat worden wanneer de fietser grote drukte moet stoppen. Veelal gaat hij dan balanceren, en dat vergt te uimte. Vooral als hij op een kruispunt linksaf slaat, is het risico groot dat de fietser een oversteek forceert in plaats ppen. Kon de fietser echter met belde benen aan de grond komen, dan kon hij rustig blijven wachten tot het gat in de verkeersstroom groot genoeg geworden was. •jjden er in Nederland wel tiendui zenden lage sportfietsen maar daarvan den de zadels meestal zo hoog gesteld. Planten, die werkelijk kunnen zien 1290) In de broei. Ir Iropitche woudei i00 .oorten arlangin Deze planten groeier ijjn er dus op aangc o reel mogelijk le gevoelige orgi naaktheid. H. •-ellen, die a dicht, .ogelijl i licht reld kennei ripe gelijk te houden. door dergelijke appa zeer verschillend Vaak bezitten zij Ifde celwanden. di. inderd. Som erk lichlbrekende zulke Jat de plai We hebben dat daarvoo ichtve telende ippara -elwand t .ij in le omgeving op de achterst werpen, op precies dezelfdi ivij.e als het beeld, dat door de len» va. ons oog op het netvlies wnr Dit beeld, dat door het „pli rel wand schakel en een voorwaarde is desondanks bjj het tien de liet op het oog, maar op dc Indien werkelijk met aten kon tien? Zij kan vochtig plekje toelopen te lessen, zü kan niet bloemen Ie plukken, zij id gevaar niet ontwijken, i op geen enkele wijze doen dat echter inwikkelde licht pen. niet in herhaling dus het zich hewoi s door onder iunnen worder -If. raf-erd dat de voordelen voor de veiligheid op slag zijn weggewerkt. Blijkbaar vindt dat de hogere zit „keuriger" staat, terwijl men vaak ook meent beter of lichtei trappen als de benen in de benedenste pedaalstand gestrekt kunnen worden. Men behoeft zich maar voor te stellen aldus drs. Van der Meulen hoe het zou zijn als motorrijwielen zo hoog ge bouwd zouden zijn dat de berijders ook niet met de voeten op de grond zouden kunnen steunen, om te beseffen welk verschil dit maakt. EHBO richt nood- verbanddepots in De koninklijke Nederlandse vereniging H.B.O. zal zeer binnenkort overgaan it het inrichten van nood-verbanddepot» i alle delen van ons land. Deze depot» bevatten een grote hoeveelheid verband- materiaal. waarover de afdelingen in ge val van rampen kunnen beschikken. Hoewel de koninklijke Nederlandse vereniging over ruim 3500 verbandposten beschikt, werd de daarin aanwezige hoe veelheid materiaal toch zeer onvoldoende geacht om in geval van rampen tn de noodzakelijke behoefte te kunnen voor zien, gezien de ervaringen tijdens de watersnood in 1953. Wegens gebrek aan financiën was ech ter verbetering in deze toestand tot nu toe niet mogelijk Een ander geval vond plaats ln Vlaar- dingen, waar een gerepatrieerde een sleu telpositie kreeg aangeboden in een tech nisch bedrijf Toen hij de eerste dag ver scheen, zag hij er de directeur en de be drijfsleider in overall aan het werk. Zij repareerden een vitale machine. Deza werkkleding schrok de gerepatrieerde der mate af. dat hij van de betrekking afzag. wegen evenwel ttlge belde kanl waolitlng ls dan ook, dat alle geëvai eerden, die In Indonesië hoge functies be kleedden, zich langzaam maar zeker weci een redelijke plaats zullen verwerven in het Nederlandse bedrijfsleven. Geen vrije zaterdag voor mijnwerkers De mljndireoties zijn niet voornemen» binnenkort over te gaan tot het instellen van vrije zaterdagen, zo hebben de minis ters van economische zaken en de staats secretaris van sociale zaken geantwoord op vragen van het Tweede Kamerlid M. Bakker (comm.). Voorgesteld was door de vakorganisatie een proef te door eena ln de maand een vrije zaterdag toe te kennen. Krachtige Kost voor het Kind! ETHEKGOLVEN Programma voor morgen Hiltersum I. 402 in. VARA: 7 00 Nws 7.10 m 7.23 Grim 8.00 Nwi 8 !g Gram id 9.0J Gym v d vrouw 9.15 Gram alerst). VPRO: 10 00 Tildelijk uitgeschakeld, is 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.10 Gram 00 Lichte muz 11.20 Bulten! wevkoverz 11.35 s cp piano 12.00 Gram 12.30 Land- en tuin- jwmeded 12.33 Gram 13.00 Nws 13 15 VARA i 13.20 Hawiianmuz 3 45 Sportpraatjc 14.00 4.25 d Jeugd 15.00 Gra ntleiips hilaarspe* 1900 Airtislieke '.30 Passepartout, caus 19.4 '.55 Deze week. caus. VAS ichte muz 20.35 Promenn rouw, hoorspel 21.50 Socli De Knopendoos 22.35 Opsp Gewijde muz 7.45 Morge 8.15 Gram 8.50 V d 10.15 Gram 10.30 Bc :n 11.45 Gram 12.0 i Gram 12.30 Land- i Gram 12.55 Zonnewijzer 20 Int muzikaal uitwis leugd 14 20 f 0 Ritm muz 18.45 staalkaart VPRO: A: 20.00 Nwa^OOS Ie ork 21.15 Zijn 18.00 Jour ide-ork 15.05 Gram 15.10 Lichte mug 15.30 l 15 50 Bockbcspr 1600 V d Jeugd 16.50 I 17.20 Sportpraatjc 17.30 Gra 18.10 C igenbeantw 19 Of 20.10 Lichtbaker 8.25 Pro 19.15 Gra «de 1958 22.35 Wij luiden de zondag In. uitend: Avondgebed en lil kil 23.00 Nwa 23.15 Nw» In Esperanto 23.22—2400 Gram. TelevlOeprogr. VARA. 17.00—17.40 V d kind NTS: 20 On Joum en weeroverz VPRO: 20 20 Gesprek In dc p (21.10): I oude dzaa Uitvinder van het haringkaken /~iP VRIJDAG 5 septem ber zal te Biervliet het gedenkteken onthuld worden voor Willem Beukeiszoon, de man. die in de veertiende eeuw het haringkaken uitvond. Volgens zijn methode gaat men nog steeds bij de haringvangst en de conservering daarvan te Het gedenkteken waar voor gelden bijeen wer den gebracht uit visserij- kringen, terwijl ook rijk, provincie en verschei dene gemeentebesturen van visserijsteden bij- worden uitgevoerd. Het is vervaardigd door de beeldhouwer Philip ten Klooster, uit Veere Het wordt 1.70 meter hoog. Het komt op een stenen voetstuk van een meter op het Marktplein te Biervliet te staan, de «tad, u-aar Willem Beukelszoon in de veertiende eeuw ge leefd heeft. Het beeld stelt voor een hede daagse ha ringvisser, die het beken, de kaakmetje in de rech terhand heeft en een ha ring in de linkerhand. Het beeld zal onthuld worden door de commis saris der Koningin in Zeeland, jhr. mr. A. F. C. de Casembroot, waarna een historische optocht door Biervliet zal trek ken. waaraan ruim 200 personen zullen deelne- Het slot van de haring feesten rondom de ont hulling van dit monument zal een wedstrijd in het haringkaken zijn, waaraan naar alle waarschijnlijk heid vissers uit Vlaardtn- gen, Katwijk, Scheventn- gen, IJmuiden en Bres- kens zullen deelnemen. Van her comité tot in zameling der benodigde gelden is prins Bernhard voorzitter.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1958 | | pagina 5