jMijnwerkersgezin komt
met familielijst uit
Verdeeldheid in Sittard
over protestantse KVP-er
Methusalem onder de
gemeenteraadsleden
ASSAK VELPON"-ASBAK
fMmm
p EM EENTER A A DS VERKIEZIN
GEN! Een woord, dat we
vandaag tientallen keren hebben
gehoord; een staatkundig ver
schijnsel, dat we in het stemhokje
vorm zagen krggen, omdat we er
actief bij betrokken werden.
Onze verslaggevers zijn voor u
op pad geweest. Ze bezochten het
plaatsje Veen in het land van
Heusden en Altena, waar het oud
ste gemeenteraadslid van Nederland
de heer Machtel Smits (86 jaar)
woont. Ze reden voor u naar
Nleuwstad waar ze overigens
nog nooit van hadden gehoord
om vader, moeder en zoon Lous-
berg te ontmoeten, die als eerste
drie (en ook als laatste drie) op een
familielijst zijn uitgekomen. In Sit-
tard ten slotte kwamen ze bjj de
jonge Jan Kuiken terecht, die voor
een novum op het Nederlandse
party-politieke vlak zorgde door
zich als protestant op een kans-
gevende plaats van de KVP-iyst
kandidaat te laten stellen, zonder
overigens enigerlei verplichting op
zich te laden.
(Van
i speciale verslaggever.)
TTEEFT U WEL EENS van Nieuwstadt gehoord? Wij tot voor kort niet.
We hebben de kaart er bij moeten halen om t-- weten te komen dat
het plaatsje met zijn kleine rug tegen de zelfkant van Duitsland ligt
gedrukt, een kilometer of twintig onder Roermond en zo'n vijf kilometer
boven Sittard.
Over bepaald slechte wegen reden we het dorp binnen, waardoor vele
malen per dag de treinen naar het noorden en het zuiden razen. En bij
een cafétje, waar bier uit Dortmund werd verkocht, stapten we uit om
naar het huis van de familie Lousberg te vragen.
„Lousberg?" zei een knappe,
b urgse deerne. En nog eens: „Lous
berg?. Welke Lousberg bedoelt ge
eigentlich
„Vader, moeder en zoon moeten kan
didaat staan voor de gemeenteraadsver
kiezingen," verduidelijkten we.
„Oh, d'n dieën," glimlachte ze. „Al
maar recht door tot ge bij de Geleen-
beek komt, achter het water de brug
over en dan het tweede of derde huis
rechts
De vrouwelijke wegwijzer was perfect
geweest. Toen we voor de verre van
aanzienlijke woning van de Lousbergs
arriveerden, zat er een oudere vrouw
met een tandeloze mond achter de heg,
een wicht van een jaar of drie op de
schoot. De ene vraag: is de heer Lous-
Novum in de partijpolitiek
(Van onze speciale verslaggever)
R SlN/^^EiV VINDEN het in Sittard maar een vreemde zaak. In deze over
stem wegend rooms-katholieke gemeente met haar 29.000 inwoners is een
d'jprotestant als nummer zes op de K.V.P.-lijst geplaatst, welke voor de
pilloyaadsverkiezingen is ingediend. Als men alleen op het cijfer afgaat, garan-
1 nie)deert dit in ieder geval een zetel, want de K.V.P. mag verwachten, dat
tenminste zeventien van haar kandidaten de bestuurlijke aangelegenheden
van Sittard zullen gaan behartigen.
„Ik ben helemaal vrij**, luidde het ant-
'd. „Men heeft my zelfs gezegd, dat
in mijn hart geen moordkuil maken
en rustig kan uitspreken wat zich
,n myn geweten opdringt... Van oppo-
i voeren is dan ook niet zo zeer spra-
behalve misschien als het carnaval
sprake komt, die onze kerkdiensten
k tot een bezoeking maaktAan de
ere kant heb ik wel kans, dat de
(roomsen my in verschillend opzicht zul-
lassjien steunen Ik denk bijvoorbeeld aan
ae kleuterschool, waarvoor we ijveren,
fi aan het huis. dat beschikbaar moet
Ikomen voor een kerkelijke en maatschap
pelijke werker of werkster... By alle
jiaken gaat het om een typisch eigen ge-
IZCtnid, dat misschien wel eens in dat van
de andere vierentwintig raadsleden kan
l worden gesmoord, maar dat toch gedra
gen wordt door de protestanten hier, die
ïeieegiet op de P.v.d.A. willen stemmen
Bui« Jan Kuiken heet de protestant, die dit
JAN KÜÏKEN:
op het Nederlandse party-poll-
ieke vlak bewerkstelligd heeft. Hg is
^ertig jaar oud, Fries van geboorte en
kt als als TV-expert bg Philips. Be-
rtve lid van de Christeiyke Historische
lie, die, anders dan de A.R.P., geen
leskring in Sittard telt. is hy voorzitter
plaatsciyk.e afdeling der Her-
ormde Jonge Kerk en leider van het
'pen Deur-werk in deze belangrijke,
imburgse gemeente,
l'ng I We zaten tegenover hem in zijn nieuw-
epaspouwwoning aan de Prins Bennhardlaan.
ng itfc een kamer, dde van degelijkheid, maar
irichpok van voortvarendheid getuigde,
art. „U begrijpt dus wel wat we zo allemaal
te horen krijgenWe hebben al iemand
t ds'11 raa<*- zeggen de leden van de Pro-
cht^wtantse Werkgemeenschap in de P. v. d.
voor^- en we zien niet in waarom dit nu plot-
3ondfe"n*> veranderen moet. Bovendien: wat
principe het verschil tussen een pro-
nt-rode en een protestants-roomse
ill tie?
Bij de laatste staten verkiezingen bleek.
op de protestantse kandidaat in Sit-
ird niet minder dan 441 stemmen waren
itgebracht. Voor de heer Kuiken en zijn
■litieke vrienden was dit reden de
■fden bij elkaar te steken en toen men.
ettelijke besprekingen, tot de con-
ie kwam, dat de rooms-katholieken
iid waren een protestant „met behoud
al zijn rechten" een kansgevende
lats op hun lijst te geven, is ten slotte
deze ongewone stap besloten.
Sehtj stemmen, die op mij worden uit
gebracht, kunnen uiteraard niet meer
aar de P. v. d. A. gaan.... En dat dit
ij een eventueel terugtrekken van
mijn kant g- de kiesdeler behoef ik
leur weliswaar niet te halen, maar we
gvpti hebben toch wel tegen elkaar gezegd.
Lei^ ''wt ik tenminste tweehonderd stem-
rde men krijgen moet om met een gerust
geweten zitting in de raad te kunnen
nemen de stembus naar de roomse
kant doet overhellen, is bulten kijf...."
Ietwat moeilijk vond de heer Kuiken
eigenlijk, dat het raadslid, dat de Pro
testantse Werkgemeenschap in P. v. d. A.
vertegenwoordigd, een goed vriend van
hem is en veel vo de protestanten in
Sittard heeft gedaan. Hij had o.m. voor
de bouw van een protestantse lagere
school geijverd en zelfs zitting in het be
stuur ervan genomen.
„Zich opwerpen als woordvoerder van
de Sittardse protestanten kan en mag hij
echter naet," verklaarde de heer Kuiken.
„Er zijn nog zoveel dingen, waar wij ons
zegje in willen hebben, maar die bij hem
helemaal niet aan de orde komen
„Op 't eerste gezicht lijkt het heel wat
gemakkelijker dan het in werkelijkheid
is," zei de rad sprekende noorderling met
zyn tintelende ogen. „We hebben er nog
al wat narigheid mee gehad.... Aan de ene
kant zijn er hier protestanten, die bij de
Partij van de Arbeid zijn aangesloten
m'm dominee behoort er bijvoorbeeld bij
en aan de andere kant zijn er velen, die
van mening zijn, dat het samengaan met
de rooms-katholieken net zo verderfelijk
is als het samengaan met
Uit nood
Hoe hij er dan toe gekomen was?
„Uüt nood," verklaarde hij onomwon
den. „U moet niet vergeten, dat we geen
enkele kans zouden maken, als we met
een eigen lijst uitkomenDe praktijk
heeft ons geleerd, want zowel bij de ver
kiezingen van 1949 als bij die van 1953
hebben we het geprobeerd.... We hebben
toen al onze kaarten op de zogenaamde
Protestantse Groep gezet en veel tijd en
geld aan de propaganda besteed De
eerste keer kregen we echter 288 stem
men te weinig en hoewel we vier jaar
later een behoorlijk percentage hoger
lagen, kwamen we, door het oplopen van
de kiesdeler, toch nog altijd 273 stemmen
te kort
Kuiken, die thans vijf jaar Jn Limburg
woont, waarvan drie in Sittard, schatte
het aantal protestantse gezinnen in zijn
woonplaats op zeshonderd vijftig. Aan
deze protestantse penetratie In dit typisch
katholieke gebied hadden niet allleen de
nieuwe vestigingen van Philips bijgedra
gen, maar ook het tekort aan arbeids
krachten in de mijnen. Overal waren ze
vandaan gekomen: uit Friesland, Gronin
gen en Drente, maar ook uit de beide
Hollanden en Utrecht.
Over de motieven van
maakte de heer Kuiken zie
„Hoewel de voorzitter van de plaat
selijke afdeling van de K.V.P. een
groot uitdrager van de christen-de
mocratische gedachte is," zei hij, „en
ook nauwe banden met de C.D.U. in
Duitsland onderhoudt, is het duide
lijk, dat de samenwerking tussen ons
en de K V.P. ten doel heeft een wig in
de socialistische gelederen te drijven..
„Dat hier natuurlijk grote gevaren in
schuilen, behoef ik wel niet te zeg
gen," aldus de heer Kuiken. Regionaal
zowel als landelijk zullen de katholieken
wel eens gaan propageren, dat ze hele
maal niet zo onverdraagzaam zijn als wij,
protestanten zeggen, waarbij dan. ten be-
wijze, de toestanden in Sittard worden
aangevoerd en vooral mijn kandidatuur....
Vergeet u echter niet. dat het als grote
meerderheid heel wat gemakkelijker is
verdraagzaam te zijn tegenover een klei
ne minderheid dan andersomWat ik
maar wil zeggen, is, dat men er eerder
toe komt mert iemand samen te werken,
van wie men ndete te vrezen heeft dan
met iemand, die als concurrent betekenis
kan krijgen
„Hoe denkt u zich in „oppositie" te
gaan voeren tegen een partij, die u eigen
lijk een zetel schenkt?" vroegen we de
heer Kuiken nog. nadat hij lachend had
verklaard, dat de bisschop niet om advies
was gevraagd, toen de rooms-protestantse
samenwerking aan de orde kwam.
berg misschien te spreken, was al vol
doende om ons gastvrij binnen te halen
„Ik zal m'n man effekens roepen,"
zei ze. En terwijl ze ons alleen in de
bijna benauwde ruimte achterliet, keken
we wat rond om de Lousbergs in h
juiste milieu te kunnen plaatsen. In e
hoek stond een fel brandend, oud fc
nuis, waarop een kan koffie en een p
met bonen pruttelden. Vliegen gonsden
zenuwachtig heen en wear en aan de
muur hing een ingelijst getuigschrift,
waarop met ouderwetse sierletters stond
geschreven, dat de heer des huizes er
vijfentwintig jaar trouwe dienst als
mijnwerker op had zitten.
De heer des huizesPlotseling
stond hij op pantoffels voor ons. Hij
in het bezit van een baard van enkele
dagen, een groezelige pet stond scheef
als die van een kolensjouwer op het
hoofd en zijn overhemd stond tot vei
onder de hals open.
Met toegeknepen ogen fixeerde hy ons
„En?klonk het achterdochtig. Om
aanvankeiyke gevoel bU een lUsttrekker
van de communisten te zyn aanbeland,
had ondertussen ruimer perspectief ge-
Eenvoudige zaak
We maakten ons bekend, vertelden
hem. dat een familleiyst als de syne geen
voorganger had. dat hy daarom voor
unicum in Nederland had gezorgd ei
het voor de krant alleraardigst zou
als hy ons eens Iets van de omstandig
heden zou kunnen vertellen.
Het gezicht van vader Lousberg ver-
trok tot een brede grijns.
„Ga zitten," zei hij joviaal. „Ik wist
wel. dat het iets bijzonders was, maar
dat het zo uniek was. heb ik me eigen
lijk nooit gerealiseerd.
,U bent toch van de
,Ja, inderdaad," zei hij, „van de
K.V.PWe hebben hier drie lijsten
in Nieuwstadt, alle katholiek natuurlijk,
maar zoals zo vaak in kleinere gemeen
schappen gebeurt, kunnen we het moei
lijk met elkaar eens wordenStein,
hier niet zo ver vandaan, is ook
voorbeeldDaar hebben ze liefst
honderd eenenvijftig kandidaten
dertien zetels En in Spaubee
het een even grote rommel, want
hebben zelfs de vrouwen zich nog op
:n aparte lijst laten zetten
Hoe hij er toe gekomen was zichzelf
als lijsttrekker voor te dragen en zijn
en vrouw respectievelijk als twee
derde kandidaat te laten opdraven,
hem althans een heel
udige
aak.
„Het botert hier niet zo goed," vertelde
hy. „De twee wethouders, die we hier
hebben, willen niet meer terugkomen ei
ook twee van de andere vyf gemeente
raadsleden stellen zich niet langer her
kiesbaarAltyd is er ruzie en altyd
gaat alles verkeerdMaar ik ga
door zee, meneer, Ik zeg precies
het op staatDe grote vraag is wie
de kat de bel zal aanbinden
Gewone man
Na veel heen en weer gepraat kwam
er ten slotte uit, dat de 58-jarige ge
pensioneerde mijnwerker Lousberg voor
al bezwaren maakte tegen, wat hij
noemde, „de bevoordeling van de grote
n de gemeentepolitiek". Voor „de
kleine man" en Nieuwstadt met zijn
mtienhonderd zielen bestond voor
namelijk uit „kleine mensen" werd
ooit iets gedaan, terwijl er toch
middelen genoeg waren.
„Ik heb een program, meneer, een
goed program, al zeg ik het zelf
er moet een beter nolerings-
em komen, want je stinkt hier
ners wegTwee: verbetering
de wegen, die slechter zijn dan in
andere dorpenDrie: de aanleg van
speelterrein en een sportpark
Vier: aansluiting op het gasnet.
e zoon. 39 jaar, mijnwerker van be-
0 en vader wan vijf kinderen, kwam
nen en in rap, doch door ons niet
volgen Limburgs werden we ge-
oduceerd. Anders dan zijn vader was
een zwijgzame, gemoedelijke man.
verklaarde geen enkele politieke
WOENSDAG 28 MEI 1958
Machiel Smits in Brabantse Veen
Vader, moeder en zoon Lousberg,
die in Nieuwstadt op een KVP-
familielijst zijn uitgekomen. Vader
Lousberg heeft juist een trui aan
geschoten en heeft de mijnlamp, die
hij tientallen jaren achtereen ge
dragen heeft, op traditionele wijze
voor de borst gehaakt.
ambitie te hebben en zich alleen kan
didaat te hebben laten stellen om pa
aan stemmen te helpen. Met moeder
Lousberg was het eioenlijk het zelfde,
want van politiek haa ze geen verstand,
terwijl ze er nok niets van wilde weten.
„Kijk, het zit zo." zei vader Lousberg
„We zijn hier allemaal nogal populair
M'n zoon is commandant van de schut
terijvereniging St. Jan en brengt zo
doende een heleboel stemmen in
„Ik heb tweeënzeventig manschappen,"
beaamde Lousberg Jr., „en die maken
allemaal mijn vakje rood„De
vrouw wordt ook door de nodige mensen
gesteund, om van m'n eigen aanhang
nog maar niet te spreken...."
„°L
rozen
Wat vader Lousberg in eerste in
stantie als gemeenteraadslid zou gaan
„Er lekker tussen in zitten en geen
blad voor de mond nemen," verklaarde
hij. „Tussen de kandidaten op de twee
andere katholieke lijsten is het vuur en
waterBeide groepen krijgen er
waarschijnlijk drie in de gemeenteraad
en ik kom dus op rozen te zitten, als
het op een stemming aankomt
Vader Lousberg was al naar de pas
toor geweest om tegen hem te zeggen,
dat hij voor een eerlijke zaak vocht en
dat het voor de laatste wel heel moeilijk
zou zijn een keuze te maken. „Als u
uw geweten laat spreken, meneer de
pastoor," moet hij verklaard hebben,
„dan zou u eigenlijk elke lijst een derde
deel van uw stem moeten geven...."
En de burgemeester?
Over hem wilde vader Lousberg zich
niet in tè sterke bewoordingen uitlaten.
Maar dat deze hem, Lousberg, als de
belhamel van Nieuwstadt beschouwde,
kwam in het gesprek toch wel duidelijk
„Je moet je dat eens v
lij verontwaardigd. „Op ee
norgen word ik door een pc
•en rechercheur aangehoud
ten paar boodschappen gii
.Laat je schoenen eens zien,
tn toen ik tegensputterde,
len dreigende houding aan
stellen
g doen
Chelarine „4"
doet wonderen!
i^JBHEEZEuIIMHEL
il dit wordt bticktrmd door het bestanddeel Chelator.
schoenen, m'n zolen dan, toen maar
getoond, en wat denk je wat ze toen
zeiden,Je ral er wel niks van
afweten, hèNet of jij vannacht die
boompjes op het dorpsplein niet
hebt omgekapt Is dat niet
schandalig?
„Een kop koffie." vroeg moeder Lous-
»rg, 57 jaar, en derde op de familielijst.
„Nee, laten we hem dat maar niet
inbieden," zei vader Lousberg, voor
at we iets konden zeggen. „Daar houdt
hij toch niet vanWij drinken name
lijk boerenkoffie en in het westen moe-
ze 't altijd gefilterd hebben.
reden weer weg uit het kleine, stille
Nieuwstadt met zgn kennelijk grote pro-
en. De koffie hadden we er niet ge
proefd wel echter de atmosfeer, die
geladen was. Op het dorpsplein, dat nog
zo lang geleden een beurt van veer
tig mille had gehad, stonden twaalf
boompjes overeind. Vier andere, die er
oor kort gestaan hadden, maar door
byimaniak van het leven waren
»fd, hadden afzichteiyke gaten in het
;soenpatroontje achtergelaten
Lutli. Jeugdbond heeft
zware dobber
Het gaat de Ned. Lutherse Jeugd
bond, die gedurende het Pinksterweek-
einde zijn jaarvergadering in Schiedam
hield, niet naar den vleze.
De bond telt thans 2162 leden, dit li
vergeleken met het vorige jaar een
teruitgang van 326 leden. Ook financieel
zden de Jong Lutheranen zich voor grote
moeilijkheden geplaatst. Dit kwam reeds
tot uiting toen de uitgave van het bonds
orgaan Sola Fide gestaakt moest worden.
Over 1957 was er een nadelig saldo over
de exploitatie van f 1968,01. Om verbete
ring in de financiële situatie te brengen
werd de contributie verhoogd van f3.5#
tot f5 per jaar per lid.
Niettegenstaande deze sombere gelui
den. vielen er op de jaarvergadering, die
door een 200 afgevaardigden bezocht werd.
ook rooskleuriger berichten te vernemen.
Naar activiteiten is de bond springlevend.
Tal van weekends werden er belegd, de
samenvoeging van jongens- en meisjes-
werk opende nieuwe perspectieven, de
buitenlandse contacten werden verste
vigd en het verenigingsleven was inten
Het Britse schip Darvel is 25 mei van
Balikpapan naar Singapore vertrokken
met 342 gezinsleden van Nederlanders en
Britten, die werkzaam zijn bij de oliebe-
drijven van de B.P.M. in Oost-Borneo,
aldus meldt het Indonesische persbureau
MA.
(Vsn onze speciale verslatgever)
ACHIEL SMITS. 86 jaar, wonende In Veen In het land van Heusden en Altena,
idste raadslid van Nederland Hy zat tegenover ons In de ruime kamer
van zyn boerdery: een lange_ nog met een rechte rug gezegende grysaard met een
hoekig gezicht en scherpe ogen. Zo nu en dan glimlachte hy met de wysheld van
een man op jaren. Maar we konden ons toch niet aan de Indruk onttrekken, dat hy
een ernstige, zo niet zeer ernstige, Inslag heeft.
Boer Machiel Smits heeft het zelf ook
niet altijd gemakkelijk gehad.
„In de Jaren dertig," zei hU, „was er
byna niks te verdienen Ik was, be
halve boer. ook nog veehandelaar, en had
zeven kinderen groot te brengen. Ik zie
me nog met die kalfkoeien op de boot
naar Rotterdam zittenWe deden er
vijf uur over tegen nog geen twee uur
tegenwoordig, maar dan natuurlijk In een
veewagen
is?
De ogen van de Methusalem onder de
Nederlandse raadsleden lichtten even
op. „Dit is het bewijs," zei hy, niet
zonder trots, daarby de linkerrevers
van zUn smetteloos, zwart jasje grij
pend, waarop de versierselen van de
Orde van Oranje Nassau prykten. En
met een stem. die trilde van emotie,
voegde hy er plechtig aan toe: „Het
heeft Hare Majesteit de Koningin het
vorige Jaar behaagd mij tot ridder te
slaan De reden was, dat ik het
oudste, nog zittende raadslid van Ne
derland ben
Boer Machiel Smits, (die tot de C.H.U
behoort) kon niet met zekerheid zeggen,
nf hy ook het raadslid met de meeste
dienstjaren was. Zesenveertig jaar gele
den, in 1912 dus, had hy voor 't eerst op
een raadszetel plaats genomen En met
een onderbreking van totaal vyf Jaar was
hy steeds in de gemeenteraad van Veen
present geweest, vele jaren als eerste wet
houder en verschillende malen in de func
tie van loco-burgemeester.
„Het is tegenwoordig toch wel heel an
ders dan vroeger," mymerde hy voortdu
rend. „Alles ts zo gecompliceerd gewor
denIn myn jonge jaren waren de za
ken. die we behandelden nog te overzien.
Tegen één ding van deze tyd moet ik me
toch zeker kerenDat is het centralis
meVroeger werd de gemeenteraad in
praktisch alles gekend Tegenwoordig
lopen ze vaak over ons heen, waarmee ik
maar zeggen wil, dat er veel te veel be
sluiten worden genomen, die ons helemaal
voorby gaan
„Vroeger." tel de heer Smlta, „verdien
de een burgemeester van Veen maar drie
honderd gulden per jaar... Wat hy
tegenwoordig verdient, weet Ik niet,
maar het is vele. vele malen zo veel
Vroeger," ging hy met ogen, die In het
verleden leken te staren, verder,, was
Veen een arme gemeente Tegenwoor-
dik echter een zeer ryke
HANDTEKENING
Alle mensen In Veen kunnen tegen
woordig lezen en schryven.
„Ook dat was vroeger anders," vertelde
de heer Smits. „We hebben er een paar
by gehad, die, als ze hoorden, dat ze een
handtekening moesten zetten, de linker
hand op een stuk papier legden en dan
met een potlood langs vingers en pols
begonnen te trekkenOok als er ge
stemd moest worden, heb Ik wel eens ge
lachen, want op 'n dag kwam er een ken
nis naar me toe. die zei; „Nou, Smits, my
heb je in leder geval al Ik wist wel
niet precies wat ik doen moest, maar om
zekerheid te hebben, heb ik alle vakje*
maar rood gemaakt
Het oudste raadslid van Nederland....
Niet lang echter meer officieel tot
september a.s. want de naam van Ma
chiel Smits komt niet meer op een van de
drie iy»ten in Veen voor. Hij scheidt er
mee uit, zoals hy ook zyn functie van se
cretaris van de Coöperatieve Boerenleen
bank, waarvan hy een der oprichters ia,
neerlegt en op z'n zeventigste jaar uit het
Polderbestuur stapte.
By die anderen, die in de voetstappen
van dit scheldende, oudste gemeenteraads
lid van Nederland zullen kunnen treden,
behoren in de eerste plaats twee van zyn
zonen. Want Veen kan de in zyn dienst
vergrysde Machiel Smits geen groter ple
zier bereiden dan Daniel Smits in de ge
meenteraad te kiezen en C. Smits lid van
het bestuur van de Coöperatieve Boeren
leenbank te maken
HET LEVEN
IKbowM
OPEN BRIEF
Zeer geachte overste,
)mdat, naar wü zeker menen te weten, aa
ats ophoudt ontvangstcentrum te ayn voor
gistermiddag laat nog naar Budel gereisd i
vertoeven in het zoals we uw kamp eens
Aan de commandant van
de legerplaats Budel
i het eind van deze maand uw leger
de gerepatrieerden uit Indonesië, zUr
m voor de laatste maal een uur of wal
door een gerepatrieerde hebben horen
8500
betitelen Centrum van Barmhartigheid. We zyn deze benaming nooit vergeten,
vooral daarom niet, omdat in den beginne veel tegenstand was te overwinnen. U her
innert zich nog wel, dat op een van de eerste schepen de stemming onder de gerepa
trieerden veel te wensen overliet, toen bekend werd, dat zU voor korte tyd In een
kamp zouden worden ondergebracht. En eeriyk gezegd, wat dat te begrypen. Het
woord kamp wekte associaties op met ontberingen geleden onder de Japanse be
zetting. De gerepatrieerden kwamen naar Holland om vry t« kunnen ademen en zy
vreesden dat zy, weer In eén kamp geplaatst, van de regen in de drup zouden komen.
U weet dat naet zo, laten wy het u
daarom mogen zeggen. Van die 8500 ge
repatrieerden, die binnen uw poorten zyn
geweest, zyn er misschien enkelen, af
te tellen op de vingers van één hand. die
alles zo maar als heel gewoon hebben
geaccepteerd. De overigen zijn de leger
plaats Budel zeer dankbaar. Wy weter
dit omdat we met honderden gerepatrieer
den hebben gesproken, In contractpen-
slons, bij families en in. allerlei inrich
tingen. De naam Budel zullen ze nooit
vergeten. We menen, dat minister dr.
Marga Klompé eens heeft gezegd: „Hei
is niet in de eerste plaats belangrijk waai
we ze ontvangen, maar hoe we ze ont
vangen. Het gaat bovenal om de uitge
stoken hand." Een uitgestoken hand heb
ben de gerepatrieerden in Budel gevon
den. Dat zy zich nog dezelfde dag, waar
op ze er arriveerden, op hun gemak
voelden, spreekt boekdelen en mag
Als de legerplaats Budel volgende week
eer opkomstcentrum voor de soldaten
hebben een 8500 gerepatrieerden de
gastvryheid van de Koninklüke land
macht genoten. Dat is een heel aantal.
Onder hen waren vogels van diverse
pluimage, u zoudt daarover een boek
kunnen schryven. Onder hen waren mi
die nooit ln Nederland waren
it, geen woord Hollands spraken, oi
zeden en gewoonten niet kenden, angstig
6tonden tegenover de nieuwe toekomst.
zij hier moesten gaan opbouwen, wfg-
gejaagden en vertrapten, moedelozen.'
pessimisten en vult u maar aan. En daar
onder hen i
die i
afwachtende houding
die de poort binnengingen met de ge-
•hte: „We zyn benieuwd hoe ze he'
r opknappen, wat ons nu weer ti
wachten staat", daarby vastbesloten elke
gelegenheid aan te grijpen om vermeende
grieven aan de grote klok te hangen-
1 ij cismechanisme en theorie van Matthews
1229) Een hypnotiseur die
persoon onder hypnose bren
man gelasten na bijv. 160 n
de hypnotische slaap te ontw
bevel zoals herhaaldelijk c
is door de proefpersoon l
opgevolgd. Hie
r tüdzin beschikt, lijdsmerha
dat hun klok i
dit lieht hel de tijd;
onnrstand thuis hg vogels
Desondanks heeft hel er
tand v
opzichte oordeten
r loopt, omdat hun tgdsi
de werkelijke tijden overeenste
nu de theorie van Matthews en
*heid bevatten, dan «ouden d
nera, met behulp 1
zij volgens die thee
i (onbes
biologische klok achter loopt. Bjj
noodzakelijk dit
r korte afstanden te
j in bekend gebied
lodig zouden hebber
ieerd wordt. War
medewerkers
Verdriet
U heeft nooit veel over de gerepa
trieerden. die in uw legerplaats een
derdak vonden, willen vertellen. U heeft
zich nooit kunnen losmaken van de ge
dachte. dat in feite ieder mens, die voo:
korte tyd aan uw hoede werd toever
trouwd, een groot verdriet met zich mee
droeg. En voor dat verdriet had u res
peet. In uw kamp ie getracht dat ver
driet te verzachten. Dokter F. Engel de
legerarts, vertelde ons: „We hebben met
ons allen gedaan wet we konden, en ik
geloof, dat we een uitermate belangryk
werk hebben verricht Hg heeft in zijn
hospitaal veel ellende gezien. Lichame-
lyke ellende, ook geestelijke ellende. Het
eer6te elate een medisch ingrijpen, het
tweede urenlange gesprekken gesprekken
van mens tot mens. Gesprekken met
ouderen, gesprekken met de jeugd. On
dervoede kinderen, zelfs al waren ze
extreem vermagerd, konden vry spoedig
op peil worden gebracht. Voor losgesla
gen gezinnen waren andere medicijnen
Hoogtepunten
In de periode, dat uw kamp open
stond voor de gerepatrieerden. zUn er
ook hoogtepunten geweest. Hét hoog
tepunt was het bezoek van de Konin
gin in het begin van het Jaar, op die
mistige middag toen Hare Majesteit
dezelfde dag de terugtocht niet meer
wilde aanvaarden, ln de legerplaats
overnachtte en de volgende morgen
met de gerepatrieerden ln de ry stond
voor het ln ontvangst nemen van het
ontbijt Het tweede hoogtepunt viel op
30 april. Uw vaste staf en alle gere
patrieerden. in totaal 060 man. hebben
toen aangezeten aan een voortreffelijk
diner, klaargemaakt door voortreffe
lijke koks, een diner, is ons verteld,
van vijf gangen. En ook een hoogte
punt vinden we de geboorte van Inga
Budelia Swerisse. U kunt rich wel da
enige commandant noemen in wiens
kamp een baby het levenslicht aan
schouwde.
Teamwork
Toen we by de Bankomet van da eerste
gerepatrieerden in Budel met u spraken,
zei u: „Dit werk slaagt alleen als er een
team wordt gevormd door allen, die by
het werk zyn betrokken." We weten niet
of u een ogenblik de gedachte hebt gehad
dat dit teamwork er niet zou komen. Hoa
dan ook, u weep nu wel beter. U hoeft
slechts te kijken naar uw eigen vaste
staf. U weet, beter dan wy, dat er door
officieren en onderofficieren, in goede
harmonie bergen werk ls verzet en dat
er nooit is gelet op tyd, noch op dag of
nacht. En dan uw soldaten. Die verdienen
het In goud te worden gezet voor al die
kleine diensten, die ze de gerepatrieerden
hebben bewezen- Voor die hulpvaardig
heid, spontaan gedaan, die nooit en te
nimmer by soldaten was gezocht. Dat
was het hart dat sprak. Het hart, dat het
leed wist te verzachten, zo maar zonder
veel ophef met een enkel gebaar, en dat
uw legerplaats heeft gemaakt tot een
Centrum van Barmhartigheid.
Besloten
Allemensen, overste, nu we dit schry
ven bedenken we ons, dat u morgenavond
met allen, die ln da legerplaats hebben
gewerkt, voor het laatst samenkomt, in
besloten kring, zonder autoriteiten en
zonder pers. Op die samenkomst zult u
het woord moeten voeren en zult u toch
zeker alle groepen met een enkel woord
moeten gedenken. We zyn biy, dat wy
niet ln uw schoenen staan. Want er zUn
er zovelcn, die u terzijde hebben gestaan,
dat wü zeker veel groepen zouden ver
geten. We denken aan de maatschappe
lijke werkers, aan de dames van het
V.V.H., aan de dames van het Welfare-
werk van het Rode Kruis, aan de zusters,
de doktoren, de verplegers, aan het
C.C.K.P., de jeugdleidsters en -leiders, de
chauffeurs van de autobusondememlngen
die uw gerepatrieerden van de boot naar
het kamp hebben gebracht en later naar
de contractpensions.
Gewoon
En
;el ges
worden. Binnenkort lopen
daten In de legerplaats. De strozakken
voor de eerste lichtingen zyn al gevuld,
hebben we gehoord. Een samenloop van
omstandigheden heeft gewild, dat de
..Captain Cook" de eerste en de laatste ge
repatrieerden In uw kamp heeft gebracht.
U zoudt dus een bock kunnen schryven
met als titel: „Van Cook tot Cook". Met
ingang van maandag zyn er weer enkel
mannen In Budel. De dames zyn dan
weg. ZIJ zullen uw eetzaal nlel mrer be
volken. Zo gaal het lo het leven. U biyft
alleen over met uw vaste staf. Dokter
Engel gaat naar het Coolsing elzlckenhuis
in Rotterdam. Marycke (met rk> Callen-
beglni
In bei
revalidatiecentrum Overyssel in Enschede,
suster F. J. blettenaar gaat veertien dagen
met vakantie naar Den Haag en mejuf
frouw Joke Smits gaat een paar keer op
en neer naar Australië. Wat wilt ii? Maar
aan hen allemaal bewaart u de prettigste
herinneringen. En verder heeft u uw
bundeltje brieven. Brieven van menaen.
die u met z'n allen In donkere uren van
hun leven wat licht hebt gebracht. En
daarmee, overste, kunt u hel voor de
real van uw leven royaal doen.
ZW6RV6R
