llicuiwc £eiJiscl)c (fouraitt
VEG VRIJ VOOR GENERAAL DE GAULLE
talan waarschuwde voor de
„heethoofden" in Algiers
I
Amerikaanse kunstmaan
niet in haar baan
Pflimlin vroeg ontslag - Guy Mollet de huidige mededinger
anavond formateur
!r*« /-i
Bidault: „Morgen parachutisten hier
Pflimlin ontmoette De Gaulle
\s nachts, op stil landgoed
Nederland vraagt V.S.
om inlichtingen
Betogingen
in Tunis
Volksstemming
verboden
1
i!
lil'
-1
'Hi;
pENSDAG 28 MEI 1938
BUREAUS: Steenstraat 37.
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal;
2.55 per maand; 0.59 per week
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936
Negenendertigste jaargang no. 11269
>ofdredacteur: Dr. E. DIEMEB
LURJSTELIJK-NA T ION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„^tdnhpüsürb is aWkwn
my» b«rt in tealjenspoet'
Familie LIJST
in Limburg
Zie pagina 5
PARIJS, hedenmorgen.
S WEG SCHIJNT NU VRIJ TE ZIJN voor een kabi
net onder leiding van geenraal Charles de Gaulle,
mige naam, die men naast de zijne in Parijs hoort
en, nu Pflimlin zijn ontslag bij president Coty
ingediend, is die van de socialistische leider Guy
:t, een van de mannen die zich het felst tegen De
llle hebben gekant. De Gaulle die nu bijna dage
de weg ParijsColombey vice-versa pleegt af te
en scheen vanmorgen weer in de hoofdstad te
Het was echter niet bekend waar hij verbleef.
mlins einde als premier werd vanmorgen om vier
bekend toen hij een bezoek had gebracht aan presi-
Coty. De President bleek echter op het standpunt
taan dat hij, gezien de kritieke toestand, het ontslag
kon aanvaarden voordat hij zekerheid had, dat een
nieuwe regering in staat zou zijn, de taak van de oude
over te nemen. Onmiddellijk na het vertrek van
Pflimlin ontbood Coty verschillende politieke leiders
naar het Elysée. Als eerste ontving hij de voorzitter van
de Nationale Vergadering, Le Troquer, terwijl tegen de
middag de voorzitter van de Raad van de Republiek
(de Franse Eerste Kamer), Monnerville, naar het Elysén
kwam. Vanmiddag zou de President onder andere spre
ken met Guy Mollet en enkele andere partijleiders.
De zeer vermoeide Pflimlin gaf na twee weken zijn
pogingen, om de Vierde Republiek betere tijden te be
zorgen op. Zijn regering was verzwakt door het uit
treden van drie ministers, terwijl hij vannacht in de
Nationale Vergadering naar zijn mening een te geringe
steun kreeg
grondwet.
3EN DE NATIONALE VERGADERING stemde over het beginsel van
de grondwetsherziening, kwam het begin van het einde van Pflimlins
iring. De premier, die deze stemming tevens als een soort vertrouwens-
jm beschouwde, verkreeg weliswaar een vrij grote meerderheid van
tegen 165 stemmen, op het totale aantal van 596 afgevaardigden, maar
kezien hij tevoren had aangekondigd, de eventueel door communisten
r hem uitgebrachte stemmen (en dat waren er 148) niet te zullen mee-
en, had hij zijn inziens de vereiste meerderheid niet behaald. Na de
nming vergaderde het kabinet drie kwartier over het al dan niet at»
len, daarna begaf de premier zich naar president Coty. Om vijf uur van-
fgen werd in een communiqué van het Elysée meegedeeld, dat de Presi-
|t vermoedelijk vanavond degene zou ontbieden, die hij met de vorming
i een nieuwe regering wil belasten.
ïuis
klitieke waarnemers achtten het
1798 jehjlc dat de President een offi-
t boodschap aan de Nationale
uar fadering zou zenden om te waar
^0 twen voor de ernst van de toe-
eg- k en de afgevaardigden aan te
aat p, generaal De Gaulle in staat te
last len het landsbestuur op zich te
ek- len, door een belofte van alle na-
*50* re (niet-commun^sc^el Par
gaIom vóór zijn investituur te zul-
eeg stemmen.
I leek vanmorgen wel duidelijk dat
,'xe blin reed6 voordat hij gisteren naar
ilef Rationale Vergadering ging het be
er- had genomen heen te gaan, ondanks
an. kuk van de socialisten om aan te
!92 (n. Van beslissende betekenis voor
m" pesduit, om de strijd tegen de terug-
van generaal De Gaulle te 6taken.
ets een boodschap zijn geweest die ge-
al Salan, de opperbevelhebber van
ig2 Ranse troepen in Algerije, maandag
is- president Coty moet hebben gezonden.
Gevaar
at? lan verklaarde, volgens doorgaans
ingelichte kringen, in die bood-
p. dat de heethoofden in Algiers, die
de greep naar de macht op Corsica
y Btwoordelük waren, de boventoon
,or tn voeren en dat h(J vreesde hen er
ijk Tan te kunnen weerhouden dergelijke
ook op het Franse vasteland te gaap
en trnemen, tenzü generaal De Gaulle
en de macht zou komen.
'n~ h dergelijk geluid werd vanmorgen
tr" 000 Nederlanders
i t
'o lijven in Indonesië
(Van t
redacteuren)
o- repatriëring van Nederlanders uit
nesdë loopt ten einde. Op het ogen-
v rtoeven daar nog een 15.000 man-
'rouwen en kinderen, docht ver-
It wordt dat ongeveer 3000 van hen
naar Nederland zullen komen, om-
e tij alsnog willen proberen in Indone-
s- ten nieuwe toekomst op te bouwen,
ir de periode van 1 januari tot 27 mei
1. öen in Nederland 28.750 repatrianten,
i" dit aantal maakten er 18.500 de reis
boot en 10.250 per vliegtuig. Een aan-
passagiers- en vrachtschepen met
trianten bevindt zich onderweg naar
'Nederlandse haven. Onder de aan-
Rnenen bevonden zich 605 min of
t t ernstige zieken. Voor de bejaarden
i I men in Nederland de beschikking
I 19 bejaardentehuizen, nl. 10 prote-
s U christelijke (capaciteit 819 bedden,
r jt 724 bedden) en 9 rooms katholiek»
kciteit 730 bedden, bezet 465 bedden)
bnaast zijn honderd bejaarden in ge-
rerband gebleven. Het aantal inrich-
tn voor chronisch zieken bedraagt
W. 3 protestants christelijke (capaciteit
bedden, bezet 98 bedden), 2 rooms
lolieke (capaciteit 133 bedden, bezet
ledden) en 5 neutrale (capaciteit 218
len, bezet 181 bedden).
april vertrokken 214 gezinnen en 187
piwonenden uit contractpensions naar
(iculiere woningen.
I miljoen sigaretten
poorloos verdwenen
l Londen heeft een bende gisteren in
kuur uan een groot pakhuis een gat
laakt en is ervan doorgegaan met drie
fhtauto's en drie miljoen sigaretten,
•aarde van 350.000 gulden.
uit Algiers vernomen zodra het nieuws
van Pflimlins ontslagaanvrage bekend
werd- Een lid van het comité voor open
baar welzijn in Algiers verklaarde: „Alles
goed en wel. maar we ziin er nog niet.
Wij wensen alleen De Gaulle!"
Onderwijl trof het „Comité voor de
verdediging van de republiek", waarin
alle niet-comimiunistisohe partijen, die
links van de conservatieven staan, ver
tegenwoordigd zijn, voorbereidingen voor
een grote demonstratie, die omstreeks vijf
uur vanmiddag in Parijs zou moeten
worden gehouden. Alle vakverenigingen
PREMIER PFLIMLIN
plaats voor De Gaulle
steunen deze demónstratie, als onderdeel
van hun acties om een rechtse regering
onder invloed van de generaals in Al
giers te verhinderen. Ook de communis
ten deelden mee aan de demonstratie te
willen deelnemen, hoewel zij daartoe niet
zijn uitgenodigd. Bij de betoging zullen
geen politieke leuzen mogen worden ge-
zijn plannen tot wijziging van de
bezigd, alleen de leuze „Lang leve de
republiek" is toegestaan.
Het blad van de socialistische partij,
Le Populaire, waarschuwde vanochtend
voor alle uitdagingen. De staking, die de
communisten gisteren begonnen tegen de
beweging van De Gaulle heeft geen grote
vormen aangenomen.
DE
E GAULLES VERKLARING, dat
hij was begonnen met „een wet
tige procedure voor het vormen vai
een regering", kwam wel degelijk ni
een gesprek met premier Pflimlin.
Dit werd duidelijk toen Pflimlin
nacht het woord nam in de Nationale
Vergadering en een verklaring af
legde, waarin hij de volle verant
woordelijkheid overdroeg aan
Nationale Vergadering. Onder adem
loze stilte werden de woorden van
de premier aangehoord:
„Het ogenblik is aangebroken
waarop elke afgevaardigde zijn
verantwoordelijkheid volledig
moet aanvaarden en de weg moet
kiezen die op dit moment dient
te worden gevolgd. De regering
ziet haar taak duidelijk. Zij zal
géén machtsvacuüm laten ont
staan."
Pflimlin vertelde een nachtelijke or
moeting te hebben gehad met generaal
De Gaulle, op een stil landgoed enkele
kilometers buiten Parijs. „Ik heb de ge-
Explosie in Franse
dynamietfabriek
Vier arbeiders, onder wie twee vrou
wen, zijn gisteren om het leven gekomen
bij een ontploffing in een dynamietfabriek
te Cugny-la-Genevrayé, ten zuiden van
Parijs. Verscheidene personen werden ge-
Debat over Libanon
werd uitgesteld
De Veiligheidsraad heeft het debat over
Libanon verdaagd om de Arabische Liga
de gelegenheid te geven in het conflict
tussen Libanon en de Verenigde Ara
bische republiek te bemiddelen.
neraal verzocht zijn morele gezag aan te
wenden om hen, die reeds onwettige we
gen hebben bewandeld of hiertoe geneigd
zouden zijn, te bewegen binnen de per
ken van de wet te blijven".
„Ik heb deze verzekering niet van de
generaal gekregen", ging Pflimlin ver
der, „maar later heeft De Gauile in een
formele verklaring gezegd, dat hij on
wettig optreden niet kon goedkeuren. Ik
ben de generaal dankbaar dat hij dit
standpunt heeft ingenomen". In zijn ver
klaring van gistermiddag had generaal
De Gaulle duidelijk elke actie, die een
gevaar voor de openbare orde oplevert,
veroordeeld.
Bereid tot gesprek
Over zijn onderhoud met De Gaulle
deelde Pflimlin verder mee: „Ik heb ook
met de generaal over de politieke kanten
van de huidige crisis gesproken. De Gaul
le herhaalde de regeringsbevoegdheden
slechts te kunnen aanvaarden, wanneei
hem die op wettige wijze waren overge
dragen. Hij verklaarde zioh bereid zich
met vertegenwoordigers van de politieke
partijen in verbinding te stellen, tenein
de te kunnen nagaan hoe een door hem t«
leiden regering zou kunnen worden ge
vormd".
Verrassend was de mededeling var
Pflimlin, dat De Gaulle zichzelf had uit
genodigd voor een onderhoud met hi
„Ik heb deze uitnodiging aanvaard. De
bespreking vond in de loop van de nacht
plaats. Ik achtte het mijn plicht geen
mogelijkheid, om het ontstaan van een
burgeroorlog te vermijden, te verwaar
lozen".
Nadat de premier had gesproken
was de stilte tastbaar, een stilte, die
plotseling door een uitroep
rechts werd verbroken: „Als ge niet
aftreedt zijn morgen de parachutis
ten hier!"
Het was de leider van de rechtse min
derheid in de M.R.P. (de partij van Pflim
lin) Bidault, die daarop Pflimlin van leu
gens begon te beschuldigen. Generaal De
Gaulle is er de man niet naar om zich
zelf uit te nodigen. „Het land weet, dat
generaal De Gaulle de gewoonte heeft
op ongelegen ogenblikken verklaringen
af te leggen. Het land weet ook, dat hij
geen man is, die het met de waarheid
op een akkoordje gooit", zei Bidault en
hij verzocht de regering een duidelijke
opening van zaken.
„De Gaulle heeft gezegd, dat de proce
dure om een regering onder zijn leiding
te vormen was begonnen. Het is belache
lijk te veronderstellen, dat De Gaulle
deze bewoordingen heeft gebruikt zonder
van de zijde van de regering formele
verzekeringen of duidelijke verzoeken
te hebben ontvangen".
Aan stakingen zijn de Parijze-
naars wel gewend. Vele malen
al hebben zij zich in de afge
lopen jaren moeten zien te red
den als trein, ondergrondse t
bus stilstonden. De gisteren be
gonnen staking was nog niet de
ergste uit de reeks, want er v
nog vervoer mogelijk. Maar
wel is de achtergrond van deze
staking dreigender dan ooit
tevoren.
„Treed niét af!"
De bejaarde grijze socialist Ramadier
deed ten slotte een dringend beroep op
Pflimlin niét af te treden. „Wij volgen
u, waar gij ook gaat", verzekerde de
oude staatsman.
Hierna volgde de stemming met dc
rassende uitslag, een uitslag die evenwel
het heengaan van het kabinet-Pflimlin
niet kon vertiinderen.
Van Roijen bij Dulles
TAE Nederlandse ambassadeur in de Verenigde Staten, dr. J. H. van
U Roijen, heeft gisteren te Washington een onderhoud van meer dan een
uur gehad met de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Foster
Dulles. Volgens berichten uit Amerikaanse bron heeft de Nederlandse
regering geprotesteerd tegen de Amerikaanse wapenleveranties aan
Indonesië.
Bevoegde kringen in Den Haag ver
klaarden later, dat dr. Van Roijen een
nota had overhandigd aan minister Dul
les om hem inlichtingen te vragen over
wapenleveranties door de Verenigde Sta
ten aan Indonesië.
AMERIKA heeft vanmorgen ver
geefs geprobeerd een nieuwe
kunstmaan in haar baan te brengen.
De Vanguardraket van de marine,
die de satelliet in haar baan zou
brengen, gaf de kunstmaan niet de
vereiste snelheid en kwam niet hoog
genoeg. Een woordvoerder van het
Vanguard-project zei dat de kunst
maan toch belangrijke gegevens zal
verschaffen. De raket, zo voegde hij
eraan toe, heeft goed gefunctioneerd,
maar maakte ,,'n abnormale vlucht1
Wat dit inhield wilde hij niet ver
klaren.
Om ongeveer kwart voor vijf Neder
landse tijd werd de raket vanmorgen ge
lanceerd en schoot omhoog met een kunst-
Lanceren van een
tweede Vanguard
vandaag mislukt
maantje in de neus, dat een gewicht heeft
van tien kilogram. Het is uitgerust met
Instrumenten waarmee men wil trachten
de geheimen van de ultraviolette straling
van de zon op te lossen.
Tien minuten na de lancering deelden
de marine-autoriteiten te Cape Canaveral
waar de raket werd gelanceerd me»
dat de ladingen in alle drie de trappen
van het projectiel met goed gevolg tot
ontsteking waren gekomen, maar dat nog
niet kon worden gezegd of de satelliet d»
vereiste snelheid en hoogte had bereikt
Omdat deze nieuwe kunstmaan een
zwaardere lading aan Instrumenten mei
zich voert, verwachtte men niet dat dc
raket dezelfde hoogte sou bereiken als de
Vanguard-I. die op zeventien maart in
haar baan werd gebracht. De Vanguard-I
draait om de aarde op maximum 3700
kilometer hoogte en minimum 620 kilo
meter. Men verwachtte dat de nieuwe
satelliet op afstanden tussen dc 450 en de
1050 kilometer om dc aarde zou gaan
draalen.
De Vanguard-II Is de eerste uit een
serie van zeven kunstmanen die de Ver
enigde Staten in het kader van 't Interna
tionale geofysische jaar de ruimte in zul
len schieten. Zij heeft een met goud be
kleed omhulsel en heeft een doorsnee van
vijftig centimeter.
In de kunstmaan bevinden zich zeer
fijne instrumenten, die de ultraviolette
waterstof bekend als Lyman-alfastralcn
die worden uitgestraald bij uitbarsl
gen op de zon, zouden moeten meten.
De bevolking van Zeeuws-Vlaande-
ren neemt het niet. In 1952 al ontvino
men uit Den Haag de toezegging dat
de gelden voor dc veren over de Wet-
terscholde (de enige verbinding met
Nederland) zouden worden verlaagd
en afgeschaft en nu heeft men moe
ten vernemen dat de veergelden zul
len worden verhoogd. Er is een groot
scheepse actie ontketend, waaraan
vrijwel de gehele bevolking deel
neemt. Overal langt de wegen vindt
men leuzen als deze man uit Hulst
schildert. En binnenkort toil men met
2000 auto's naar Den Haag rijden om
te gaan protesteren bij de regering.
heden le geven over de manier, waarop
Dulles op z(jn nota reageerde. Op
vraag, of h() voldaan was met het An
kaanse standpunt, dat deze wapens
doeld z(jn ter versterking van de Indone
sische politie, antwoordde de amba:
deur: „Ik ben nergens over voldaan".
Dr. Van Roijen vertelde, dat hij in het
bijzonder inlichtingen had willen hebben
over berichten, dde melding
de leverantie van kleine wapens
de re uitrusting voor de Indonesische
politie en de luchtmacht ter waarde var
1.2 miljoen dollar.
De perschef van het Amerikaanse minis
terie van buitenlandse zaken heeft later
verzekerd, dat Dulles aan dr. Van Roij
had gezegd, dat de Amerikaanse regering
geen wapens aan de Indonesische rege
ring had verkocht.
Wel had het ministerie goedkeuring ge
hecht aan exportvergunningen
Indonesische regering, die bij particuliere
Amerikaanse fabrikanten kleine wapens
voor de politie had gekocht ter waarde
van 14.600 dollar. Verder waren de uit
voervergunningen goedgekeurd van on
derdelen voor Garuda- en politievliegtui-
gen voor een totaalbedrag van een mil
joen dollar, het eerste bedrag daaronder
begrepen Deze vergunningen waren de
laatste acht dagen verleend.
Indonesië koopt rode
wapens
De Indonesische minister van buiten
landse zaken. Subandrio, heeft na een
conferentie met Sukarno en premier
Djuanda verklaard, dat er geen reden ls
af te zien van zijn voornemen om ln
Europa wapens te kopen, nu dc Verenigde
Staten de verkoop van een kleine hoe
veelheid Amerikaanse wapens aan Indo
nesië heeft toegestaan. Indonesië zal zowel
in oostelijke als in westelijke landen wa
pens blijven kopen tonder aan een van
beide partijen concessies te doen.
Een woordvoerder van het Indonesische
ministerie van buitenlandse zaken te Dja
karta heeft het bericht uit Formosa ont
kend, dat er binnenkort drie divisies vrij
willigers uit communistisch China in In
donesië zullen aankomen.
EEN MENIGTE van naar schatting
200.000 mensen heeft gister
avond in Tunis een betoging gehou
den voor het paleis van president
Habib Bourguiba, om kracht bij te
zetten aan de eisen tot het leveren
van wapens door Engeland en de
Verenigde Staten en tot de ontrui
ming van Tunesië door alle Franse
troepen.
De betoging duurde drie uur; alle win
kels en kantoren waren gesloten, er reden
geen trams, bussen en taxi's. Toen de
president de betogers had toegespreken
trokken zij door de straten van de hoofd
stad. Bij 't voorbijtrekken van de Franse
ambassade schreeuwde men: „Aan d»
galg Massu en Soustelle!"
Een woordvoerder van het Brits»
ministerie van buitenlandse zaken heeft
gisteren officieel bevestigd dat Tunesië
Londen om wapens heeft gevraagd. Ver
der wilde hij echiter geen bijzonderheden
verstrekken, ook niet of het verzoek al
dan niet in studie ls genomen.
Ook in Tunesië is. sinds gisteren, de
censuur van kracht op bladen en pers-
telegrammen. Het ministerie van voor
lichting heeft de hoofdredacteuren van d»
Tunesische bladen laten weten, dat naar
haar mening een grote mate van objec
tiviteit een verbeitering in de betrekkin
gen met Frankrijk kan bevorderen.
Gisteren is de Tunesische ambassadeur,
Mongi Slim, bij de Verenigde Naties in
New York aangekomen. Hij heeft ver
schillende vooraanstaande poli/U ei gespro
ken en is nu bezig met een verklaring op
te stellen die zal worden voorgelegd aan
de Veiligheidsraad.
ALGERIJNS" LEIDER
OMGEKOMEN
De opperbevelhebber ran de opstande
lingen in Algerije, Abane Ramdanc. ts
volgent in Algiers ontvangen berichten
omgekomen. De 38-jarige Ramdane zou
zijn overleden aan verwondingen die hij
opliep tijdens een gevecht tegen de
Fransen in februari. In 1956 had het
Nationale Bevrijdingsfront hem aange
steld als opperbevelhebber.
Uitrusting Bundeswehr
He»t Westduitse hof voor grond wets-
zaken te Karfsruhe heeft gisteren, ln een
voorlopige uitspraak, een volksstemming
over de kwestie van uitrusting der West
duitse strijdkrachten met kernwapens,
welke op 8 Juni te Hamburg zou worden
gehouden, verboden.
De Bondsregering had een voorlopige
uitspraak gevraagd in afwachting van een
diepgaande bestudering van de vraag, of
een dergelijke volksstemming ln over
eenstemming is met de grondwet.
In Hamburg hebben de socialisten de
leading. Zij willen ook elders, waar zij de
meerderheid hebben, volksstemmingen
rustig Weer
De Bilt verwacht tot mor
genavond
Wisselend bewolkt met en
kele verspreid voorkomende
buien. Weinig wind. Hier en
daar nachtvorst. Morgen de
zelfde temperaturen als van
daag of Iets hogere.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
ZON EN MAAN
HET WEER IN EITWP4
Rapporten hedenmorgen 7 uur
JiJ
Rome
AJtccio
i
t! s t
windml
Z 2
N 8
n'nw" 3
windstil
geh be-w.
oobew
regen
NNO 3
NW 3
motregen
regen
W
ZO 2
WNW 1
sv. hew.
ZO 6
OZO 2
wnd-m
