Zandspiering betekent gouden
voor Deense vissers
Gunstige mogelijkheden
maar niet zonder gevaar
Visserij om de Noord is
schraal, maar stabiel
Aehterzeiltje toetsen
Stemming op haringvloot
is opperbest
KATWIJKERS RICHTTEN
DE IDEALE WONING IN
5( NIEUWE LEIDSCHE C0URAN1
7
DINSDAG 20 MEI 1958
Weekbesommingen (4 koppen) van f 7000
niet aan, wanneer men rustig voortgaat
met het „opscheppen" van de zandspie
ring. op de banken?
De biologen houden zich met oeze vraag
reeds lang bezig. Vorig jaar hebben zij
er een geruststellend antwoord op ge
geven. De voorraad zandspiering moet
ontzaglijk groot zijn. Overbevlssing is
wat de zandspiering betreft nog niet aan
de "orde.
Met de kleine haring, die óok in grote
hoeveelheden voor de industrie uit zee
wordt geschept, ligt het al even anders.
Gevaarlijker zijn wij geneigd te zeggen
Voorzichtigheid met deze visserij is, ge
zien het altijd aanwezige gevaar voor
overbevlssing. in de toekomst zeker ge
boden.
Dit betekent echter niet, dat, zolang
er op internationaal gebied nog geen af
doende regeling van de visserij voor de
vismeelindustrie is getroffen, de Hollan
ders er niet aan zouden mogen mee-
(Van één onzer visserij-medewerkers)
HET WOORD „TOBISCH" heeft voor de Deense vissers een gouden
klank. Het levert hun een brede stroom van Deense Kronen op. De
„tobisch" is een visje, dat sedert verleden jaar ook in ons land onder de
meer prozaïsche naam „zandspiering" enige bekendheid heeft gekregen.
En zeer waarschijnlijk een grote bekendheid zél krijgen Tobisch is een
klein visje, dat in 1954 nog onopgemerkt in de Noordzee rondzwom. Een
visje, dat de kleur van de wijting heeft en de vorm van een geep. Het
heeft een puntige kop en een slank, aalachtig lichaam. In 1955 kwamen
de vissers uit Esbjerg voor het eerst met dit visje thuis. De belangstelling
ervoor was onmiddellijk zeer groot. Want de vismeelfabrieken in Dene
marken ontdekten plotseling de grote waarde van de tobisch of zand
spiering als industrie-vis. En daarmee werd de tobisch een modern goud
visje
De industrie-visserij
dekking van de zandspii
vlucht in de Deense haven Esbjerg. Al
heel spoedig begon men allerlei model
ne voorzieningen te treffen voor de los
sing van deze industrie-vis
Steeds meer vissers schakelden op deze
visserij over. Dag in, dag uit stoomden
de sierlijke lichtblauwe houten kotters
Esbjergs haven binnen met de ruimen vol
zandspiering
Elevators
Op de kade van Esbjerg werd een
lange rij graan-elevators geplaatst.
Transportbanden werden aange
kocht. Steeds sneller begon de zand-
spieringstroom naar de vismeel
fabrieken te lopen. Vrachtauto's
reden af en aan. Stopten onder de
transportbanden. En een glanzende,
grijze stroom zandspiering stortte
zich in de laadbakken.
Fabrieken?
de ont- De bemanningen van deze honderdvijftig
kotters waren daarmee verzekerd van
een uitstekend inkomen, mits de tobisch
zich uiteraard voortdurend liet van-
Van de vleet op de
traivl (5)
In 1950 stond er één vismeelfabriek in
Esbjerg. Maar in 1956 waren het er al
zes. Fabrieken, die veelal coöperatief van
opzet zijn, zodat de visserman een on
middellijk belang heeft bij de winst op
het vismeel en de uit de zandspiering ver
kregen olie
Een goudader was in zee ontdekt.
Daar kwam het op neer. Vlak langs
de kust was deze ader te vinden. In
één dag schepten de Deense kotters
met een nauwmazlg trawlnct 60 tot
80 ton zandspiering uit zee. Weekbe-
sommingen van f 7.000 voor een kot
ter met een bemanning van vier kop
pen waren geen zeldzaamheid. Kort
om de „tobischhausse" bracht grote
welvaart in Esbjerg. En. zij brengt
dat i
nog!
Georganiseerd
NATUURLIJK kwam er wel een
einde aan de geweldig grote
verdiensten van de vissers in de eer
ste jaren van de zo plotseling en
verrassend begonnen visserij op
zandspiering. Daarvoor is het visse
rij wisselvallig. Zekerheid om
trent grote vangsten heeft men
eigenlijk nooit.
In Denemarken speelden daarbij nog
een paar andere factoren een rol. De
„tobischkoorts" leidde er van/elf toe. dat
de aanvoer van platvis door de 560 sche
pen tellende vloot van Esbjerg drastisch
werd verminderd. Steeds meer vissers
begonnen de voorkeur te geven aan de
veel minder moeizame jacht op het ge
heimzinnige goudvisje.
De vismeelfabrieken werden hierdoor
gedwongen deze visserij straf te orga
niseren. Dat deden zij dan ook. ZIJ. de
directies van de fabrieken, riepen de
vissers bijeen in 1956 voor het behan
delen van slechts één agendapunt: rant
soenering van de aanvoer van tobisch.
Want zover was het toch gekomen
de fabrieken konden de geweldige
stroom tobisch niet meer verwerken
Men bepaalde, dat er honderdvijftig
kotters voor de fabrieken mochten va
ren. En tevens, dat deze schepen niet
meer dan 40 ton tobiaoh per dag moch-
Welnu, dat hééft zij gedaan. Zij het dan
in iets mindere mate dan in het eerste
„tobischjaar"
Duitsers
industrie-visserij was, dat de
omringende landen de Denen zo lang
alléén de tobisch lieten vangen. Er
was toch goud met dit visje te ver
dienen De Duitsers kwamen in
1956 als eerste belangstellenden om
het hoekje kijken in Esbjerg. En de
Noor Bant Johansen uit Bergen, die
eigenaar is van een drijvende vis
meelfabriek. zag er daarna ook wat
in. Daarmee kwam er een einde aan
de ..tobisch-hegemonie" van de
Denen.
De,
NEDERLANDSE KUSTVISSERS
hebben zich heel lang afzijdig gehou
den van de industrie-visserij. Maar in
1957 nam schipper Van der Berg uit Urk
dezelfde, die met zijn helaas :n 'n storm
omgekomen broer de grondslag legde
voor de haringvisserij vanuit Breskens
rondom de Sandettiebank het initiatief
de tobisch-visserij in Nederland,
naam tobisch werd heel gauw
ge ten. Want biologen stelden vast, dat i
hier met zandspiering te doen had.
Schipper Van der Berg toog met
een flinke vangst zandspiering naar
de vismeelfabriek De Toekomst in
IJmuiden en boekte onmiddellijk
succes. De directie toonde grote be
langstelling voor deZfe vissoort. En
weldra visten er reeds twintig Ne
derlandse kotters voor de Neder
landse fabrieken. De fabrieken be-
betaalden een goede prijs voor het
produkt.
Zij betaalden zelfs meer dan de fabrie
ken in Duitsland en de Scandinavische
landen. Zodat al spoedig in de lJmuiden-
ssershaven eenzelfde bedrijvigheid
kon worden geconstateerd als in de Duit-
Deense en Noorse havens Heel veel
Denen. Noren en Duitsers verkochten
dót jaar hun vangsten aan de Neder,
landse fabrieken.
En ook dit Jaar heeft men weer een
begin gemaakt met de industrie-visserij,
tiental Duitse kotters uit Cuxhaven
l alweer regelmatig zandspiering
niet alléén zandspiering, maar ook klel-
e haring te IJmuiden aan.
Zodra het seizoen langs de kust be-
ïnnen is, zullen ook de Nederlandse
issers, die vorig jaar een aardig centje
met deze visserij hebben verdiend, zich
rel niet onbetuigd laten.
De toekomst?
T~\E VISSERIJ voor de vismeelfa-
brlek Is een fascinerende en be
langrijke tak van het Internationale
visserijbedrijf geworden. De vraag
naar vismeel Is nog altijd zeer groot.
Tal van landen, zoals West-Dults-
land. kunnen hun behoefte aan vis
meel door eigen fabricage nog lanR
niet dekken. Op het gebied van dc
verkoop heeft men voor de toekomst
weinig zorgen.
Maar het vissen zelf?
Kan dat geen gevaarlijke tak van het
isserijbedrijf worden?
Het is bekend, dat de zandspiering door
Steeds meer Deense kotters
staakten de visserij op platvis
doen mee aan de jacht op
de tobisch of zandspiering, zo
als dat visje in Nederland
wordt genoemd. Hier liggen
de lichtblauwe Deense kotters
de haven van Esbjerg voor
anker.
tal van goede en smakelijke vissoorten
als voedsel wordt beschouwd. Tast men
deze voedselvoorraad van de voor de
consumptie zeer belangrijke vissoorten
Kativijks veiling hrtd
vrij gunstige week
Ondanks het feit, dat ook in de afge
lopen week het weer een onbestendig
karakter had, begint, mei zijn invloed te
doen gelden. Overal komen de penen
dc grond uit en evenzo de vroege aard
appelen. Er i6 een 6nelle groei op te
merken, maar toch zal de achterstand
niet zo gemakkelijk in te halen zijn. Al
leen zeer gunstig gelegen percelen
er beter voor. Op de veiling is het i
timent reeds veel uitgebreider geworden,
terwijl de winterprodukten stuk
si uk wegblijven.
Behalve van de spinazie zijn de kwan
ta. die aangevoerd worden nog niet
groot. De vraag naar export peen bleef
bestaan, wat tot gevolg had, dat de
teringen nog steeds een hoog peil bleven
handhaven. De prijzen waren voor
kwaliteit export 95—121 per 100 kg
82105 voor B-Kwaliteit export,
binnenlandse noteringen varieerden 1
f 70 tot 92 per 100 kg. In het afgelopen
•etzoen hebben de noteringen voor
peen een hoogte bereikt die de tuindera
nog nooit gekend hebben.
De resultaten van de prei waren
der gunstig met een geringe verbetering
ln de verslagweek. De prijzen waren
f 7 tot 30 per 100 kg voor eerste k-
liteit en van ƒ10 tot ƒ15 per 100 kg
voor tweede kwaliteit. De prijzen
keukengroenten waren zeer matig, t
moet ook gezegd worden van rabarber
en radlj6. Rabarber liep van 14—21 per
100 kg en radijs van 5—10.10 per 100
bos. Spinazie beeomde 8.50 tot 16 per
100 kg, wat een mager resultaat moei
genoemd worden
Visserijgolf jes
l^R IS WEINIG VERANDERING merkbaar bij de visserij om de Noord
-Lj De trawlers en grote loggers vangen nu al dagenlang 150 tot 200
manden schelvis, makreel, haring en koolvis per dag. Goede of ongunstige
weersomstandigheden brengen daarin geen verandering. Om de Noord
vissen thans ondermeer de trawlers Amsterdam IJM 28, Medan IJM 57
en Emma IJM 15. De trawler Vios IJM 24 is van de visgronden om de
Noord naar de Engelse vissershaven Grimsby vertrokken. Het schip zal
hier 1000 kisten schelvis, haring, makreel, koolvis en kabeljauw, 500
kleine kistjes haring en makreel en 250 stijve kabeljauwen lossen.
De logger VL 84 lost vandaag
IJmudden een vangst van 260 kisten a
ee haring, 290 kisten makreel, 35 kisten
schelvis, 25 kisrten wijting, 25 kisten ka
beljauw en gul en 70 kleine kistjes vers*
In de loop van deze week kunnen dc
volgende sohepen aan de markt te IJmui
den worden verwacht: Emma Wilhelmina
KW 135 (7 mei naar zee vertrokken),
Emma IJM 15 van 8 mei, Medan IJM 57
van 10 mei, HD 79. SOH 195 en Francina
KW 135 van 11 mei.
Dit waa er
De IJmuidense vieafslag werd maandag
door 56 vaartuigen voorzien van eer
tale aanvoer van 7.300 kisten verse
Er waren 700 kisten schelvis, 900 kisten
wijting, 500 kisten gul en kabefljauw, 700
kisten koolvis, 600 kisten verse haring,
1700 kisten makreel, 60 kisten stokkebit,
1500 kisten schol, 630 kleine kistjes ha
ring en makreel, 26.000 kilo tong en 1501
stijve kabeljauwen.
Aan de markt kwamen ondermeer de
trawlers SOH 52, Polderman IJM 20, KW
141, IJM 129 Shamrock, KW 87, SCH 27,
KW 176 en SCH 117. De logger- en kot-
te rvloot, die de visserij langs de kust
pleegt uit te oefenen, bestond maandag
uit 46 schepen. Deze- vloot zorgde
de aanvoer van tong, schol en andere
vissoorten.
De haringprljs
De verse haring was maandag niet
duur, maar ook niet goedkoop: 11—18 p.
van 50 kilo. Makreel werd verkocht
14—28 per kist van 50 kilo. De
kleine makreel bracht het tot 12—13
per kist van 50 kilo. Schelvis was maan
dag in IJmuiden met gemiddelde prijzen
~\f 29—16 per kist van 50 kilo.
Aan de vakbekwaamheid van de Katwijkers zal het niet liggen. Zij
staan bekend als uitstekende zeelui en stugge werkers. Ook de voor
bereidingen zijn terdege getroffen. Op de foto bijvoorbeeld wordt het
aehterzeiltje nog eens getoetst, opdat op zee alles vlot zal verlopen.
De pissers hebben dus gedaan, wat ze konden doen. Nu is het af
wachten, of de haring in de netten wil zwemmen. Op hoop van zegen
Foto D. Kruyt
IFeer een novelle voor
de Boekenweek
Ter gelegenheid van de 25e Nederland-
Boekenweek, die in 1960 zal worden
gehouden, zal wederom een novelle als
Boekenweekgeschenk verschijnen.
Deze novelle wordt verkregen door
prijsvraag, uitgeschreven door de Com
missie voor de Collectieve Propaganda
het Nederlandse Boek; een aantal Ne
derlandse auteurs werd tot deelname aar
deze prijsvraag uitgenodigd. De voorwaar
den tot deelname zijn aan te vragen bij
het Bureau C.P.N.B., Herengracht 124-128
Amsterdam.
De inzendingen zullen worden beoor
deeld door een jury bestaande uit Emmy
Lokhorst, Barend de Goede, Alfred
Kossnoann en Jos Panhuijsen en als leden
de Commissie C.P.N.B. de heren Chr
Leeflang, P. G. M. Coebergh en Jurriën
n Have.
Er wordt een hoofdprijs uitgereikt van
t 2000, terwijl indien daartoe aanleiding
bestaat, enkele Inzendingen met een aan-
oedigingsprijs kunnen worden beloond
Het Boekenweekgeschenk verachljnt
ronder vermelding van de auteur: het pu
bliek zal wederom worden uitgenodigd
te stellen wie de maker ervan is. In
verband hiermee kan alleen aan de prljs-
raag worden deelgenomen door auteurs
an wie reeds eerder proza ln boekvorm
verscheen.
Een karakteristiek Deens plaatje. De beroemde vismarkt in Kopen
hagen. Hier wordt geen zandspiering verkocht. De visvrouwen houden
zich aan schol, tong en andere lekkernijen uit de Noordzee. En zij
doen dat zó goed, dat de Denen op de vismarkt een standbeeld voor
hen hebben opgericht.
IJMUIDEN, maandagavond
DE STEMMING op de grote haringvloot 96 loggers en 20 grote
trawlers en motorloggers was maandagavond opperbest. Op de
dekken en in de logies van de loggers is de spanning uitermate groot.
De vleet is geschoten: zestig netten per schip. Zal de haring zich laten
vangen? We zullen het vandaag weten... Uit IJmuiden heeft inmiddels
een vloot van twintig grote trawlers en motorloggers zee gekozen: de
sterke tweede ploeg mei de trawlers Allan Water IJM 34 als koploper.
Deze twee ploeg zal alles op alles zetten om de loggers de loef af te
steken
Dót het de schippers en de overige
.anningsleden van de tweede ploeg
-nat is met dit plan. bleek maandagmoi
;n zeer duidelijk De vissers sprongen
aastig aan boord en om tien uur koos
de vloot snel zee Er werden talrijke op
merkingen gemaakt, die erop wezen
de haringrace dit jaar een sportieve strüd
belooft te worden
Met rugnummers
Schipper Huib Ouwehand van de AlltD
Water IJM 34 gaf elk ogenblik zijn i
heid en zijn positie door aan de eohepcD
die achter hem lagen „Wij halen nu e«D
Iheid van twaalf-en-een-halve mijl"
riep hij over de Noordzee. „Zet hem
op jongens, we moeten de loggers ds
baas zijn
Schipper Cor Bal van de grote sterke
notorlogger Sakina Martina KW 32
-oerde een gesprek met schipper Jan
Blok van de Emma IJM 15.
„Ook al aan de haringjagerij, Cor?'
zei schipper Blok.
„Ja, waarom niet?" was het antwoord
van Cor Bal „Wij varen voor een Jene-
verfabriek. Jan We hebben allemaal lo
comotiefjes op onze broeken
op de ruggen van onze truie
ons als wielrenners en racen als volleer
de Fausto Coppi's"
De loggert lieten zich op dót ogenblik
niet horen Het scheen alsof de vissers
van de loggervloot dachten: „Wacht maar
Cor, je moet de haring eerst nog vangen
Onze netten liggen al te waterAls
wij de haring vangen, wordt Je kans te
winnen er niet groter op
Op de dekken van de trawlers waren
de vissers maandagmiddag volop bezig
met het klaarmaken van het haringnet
Een groot deel van de schepen is name
lijk pas zaterdag en zondag van de vis
serij op schelvis om de Noord ln IJmui-
teruggekeerd.
Gistermiddag kreeg mevrouw
Broekema in de garage van
ning Eksterstraat 5 te Katwijk aan
Zee de sleutel van het huis door de
burgemeester aangeboden en hier
van was een grote groep autoriteiten
getuige. Mevrouw Broekema zal ech
ter pas na 28 mei kunnen beginnen
met het inrichten van haar nieuwe
woning, want dan pas zal zij echt
baas in eigen huis zijn. Tot dan toe
heeft iedere Katwijker de gelegen
heid de woning binnen te lopen om
te zien, hoe de verschillende woning
inrichters zich de ideale moderne
woning voorstellen.
En om deze bezichtiging officieel
open te stellen, was burgemeester de woning zien. (Foto D. Kruijt).
Katwijk in kringloop
van dagelijkse dingen
Een brand in de Zuidduinen kon zon
dagmiddag zonder brandweerhulp door
toegeschoten politiemannen worden ge
blust.
Een personenauto in de Varkevi6®er-
kt werd te laat opgemerkt door een
automobilist, die van de Koninginneweg
krwam rijden. De botsing bracht schade
an beide wagens.
Op het kruisipunt RijnstraatVan Eg-
mondstraat verleende een personenauto,
die vanuit de Van Egmondetraat kwam.
geen voorrang aan een vrachtwagen, die
uit de Rijnstraat kwam. De botsing be
schadigde beide wagens.
Klimop-avond
De meiajesol/Ub Klimop hield gisteren
In de Oranjezaal van het Jeugdhuis een
gezeiillge familie-avond onder leiding van
mejuffrouw H. van Duijn. Na het ern
stige gedeelte van Bijbellezing en een
opstel van mejuffrouw B. van Rijn.
volgde een geslaagd programma gedicht
jes en schetsje*, dat door een verloting
in ds pauze werd gecompleteerd.
Schrale bult
De Inbreker*, die ln de nacht van zon
dag op maandag via het verbreken van
een ruit een bezoek brachten aan een
plaatwerkerij te Katwijk aan den Rijn.
hebben zidi met een magere beloning
voor hun in«panning tevreden moeten
6tellen. Zij hebben naarstig gezocht naar
geld, dat echter na ahiitingstijd in het
bedrijf nooit aanwezig Is. Met wat post
zegels en rookartikelen zijn zij ver
trokken.
Haring Jacht
Vanavond van 20.30 tot 20.46 uur komt
over Hilversum I een reportage van zee
af over de haringjagerij.
Hoog en laag water
Woensdag 21 mei: Hoog water 4.47 en
17.10 uur; laag water 0.38 en 12.57 uur
Katwijk lamI de N.L.C.:
actuele en uitgebreide
visserijreportages
Faillissementen
(Opgegeven door Van der Graai en C<
Uitgesproken: A J Houke, «ardappeihi
Oidebaraevelutraai 6. Breda, cur mi 1
d Bieren; A Laogenberg. Van Wouitraai
J C i
Trigt.
C Kater; O Lokken. -
d Sl|e; Aanneming» en H.nde
bedrijf P Gouwen» A Zo.. Molendijk 5b Krlr
'o da Lek, cor. tot. 1 da Heer. Goud
f Nleien. Stelnwegstraal J3. R'dam. <x
W Blok; mevr. W J Trigl-Bra» Pannekoe
76, R'dam, b/o Handeitbur
w- K P Schaap; J J Blank*,..
Couperuuiraa: i0!h». a'dam. cur.
Duiker met zijn echtgenote, waren I én"Aiberturir..f v°ófk7i»ewtgHV:deudeo7 cur
de wethouders, hoofden van dienst ^£,Bo,ch; w Mo1, ko°Pm»° i
en gemeente-ambtenaren, waren de I Middelburg; 'a Kroljtasa! Brrakigtraa'
architecten en de woninginrichters ,?|,r M Praakefon o«n
gistermiddag naar de garage van de
nieuwe woning gekomen.
Nadat de heer U. Udema namens
de N.V. Bouwkas Nederlandse Ge
meenten, die deze woningen in Over-
duin heeft gebouwd, een welkomst
woord had gesproken, hield burge
meester Duiker een korte toespraak,
overhandigde mevrouw Broekema de
sleutel en ging de genodigden voor
de woning binnen, waar de inrich
ting tot wonen noodt.
De foto laat een gezellig zitje in
13. Hel-
H
.«□•co. J A Oeerdlnk. vertegen* Overttcweg W
Ba*» c w Vh.lfc,:
POrtjer. Buurtweg 24. Rbedeo. cor. nu L
WIlDgordM; H f d Spek. pensionhouder Be"
NlRnegeo. cur mr N 1 M
M 70 Roermood,
merktkoopm..
Doodera; Houbeo Cejeéeegti
Opgeheven5 Priosmai
Katealraat 97 IV A'dam; Tb J Fr
Utrechuewag 34. Hilversum, P v d Doorn koopm'"
Baronlelaao 241». Breda; N.V Steenfsbr' Eakerb'
ttaalTf*R|>en' M A,m' <neuel,,r- SfatW
Vernietigd: H Llgtvoet. textielhandel Kelwe.
«2. Oostsrboul.
Swaénnce: san W P Weljter». Koeatraai 91,
Tilburg, h/o Sportbula Halma, def IU (aar.
M/l Jl., bewiodv. mr. E L J Clausen.
