Wintermans
Woningnood: blijvende schande
voor een christelijk volk
Cor Bruyn ook in zijn werkf
een echte „Hollander"
Kerkdiensten voor Leiden
en omgeving
RAMP VOLTREKT ZICH AAN ONS GEZINSLEVEN
Meer bouwen de enige weg om aan
ellende een einde te maken
EKÖHS90H
Mieren, die zich stelselmatig bedrinken
VAN JONCSAFAAN NONCONFORMIST
IN HART EN NIEREN
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
7
ZATERDAG 17 MEI 1958
TN TEGENSTELLING met hetgeen bij vorige verkiezingen gebruikelijk
was, heeft men dezer dagen vrij onverwacht het probleem van de
woningnood in de openbare discussie betrokken. Dit is echter klaar
blijkelijk ingegeven door het verlangen om een goedkoop verkiezings
succes te behalen en in ieder geval niet door waarachtig medeleven met
de tienduizenden woningzoekenden.
Dit blijkt immers reeds uit het feit, dat geen enkele constructieve ge
dachte naar voren is gebracht om nu eindelijk eens met doortastendheid
aan dit ontzettende kwaad een einde te maken, maar dat partijen zich
beperkt hebben tot een zinledig vraag- en antwoordenspel, dat de argeloze
lezer de gedachte moet bijbrengen, dat de één met het oprechte verlangen
bezield is, om de woningnood een stap nader tot zijn oplossing te brengen
en dat de ander dit om de een of andere politieke reden niet wil.
Maar zo is het werkelijk niet. De woningnood is erg en blijft erg. En het Neder
landse volk is niet bereid, daaraan een einde te maken.
T>IJ DE WONINGTELLING van 1947
had ons land een tekort van rond
800.000 woningen en bij de telling van
1956 van 260 000. In 9 jaar zijn wij dus
40.000 woningen ingelopen. Zuid-Holland
had in 1947 een tekort van 74000 en in
1956 van 74.500. Deze cijfers behoeven
geen commentaar.
In 1956 heeft Nederland 68.000 wo
ningen gebouwd en daarmede volgens
het jaarverslag van de Direoteur-Gene-
raal van de Volkshuisvesting 10.000 op
het tekort ingelopen. In 1957 is een record
van 88.000 woningen gehaald, zodat wij
mogen aannemen, dat wij 30.000 zijn voor-
dergelijke recordproduktie zou
het intussen toch nog 7 4 8 jaar duren,
voordat wij door het tekort heen zijn.
Maar deze produktie halen wij niet meer,
in 1958 niet en in 1959 zeker niet. Van
officiële zijde is dit bevestigd, dat wij
op een dergelijke aanbouw niet meer mo
gen rekenen. Dat is maar één keer ge
weest.
Hieruit volgt, dat wij geen 7 of 8 jaar,
maar zeker nog een jaar of 12 met de
woningnood te kampen zullen hebben.
Daarbij komt nog, dat voor een behoor
lijk functioneren van de woningmarkt
een zekere reserve aan leegstaande wo
ningen nodig is. Stelt men deze op twee
procent van de voorraad, dan zijn daar
voor zeker 70 000 woningen nodig.
Alles bijeen komt dit erop neer,
dat er na de bevrijding van ons land
ongeveer dertig jaar zullen ver
lopen, voordat weer een bevredi
gende toestand op de woningmarkt
zal zijn verkregen.
MAAR dit ls nog niet alles. Wij hebben
nu al 20 jaar niets gedaan aan krot-
opruiming en sanering. Volgens het rap
port van de door de Minister van Volks
huisvesting ingestelde Commissie „Krot-
opruiming en Sanering" telde ons land
in 1954 ruim 145.000 krotten, die uiterlijk
1960 zouden moeten zijn vervangen. Dit
gebeurt natuurlijk niet.
Neemt men aan dat per jaar 10.000 onde
woningen door verval tot krotten wor
den, dan hebben w(J In 1970 meer dan
265 000 krotten, hetgeen meer is dan het
tegenwoordige tekort, zodat wij dan ge
heel opnieuw kunnen beginnen.
Wij staan dus tot aan het einde van
deze eeuw voor een enorme taak op het
gebied van de woningbouw. Op het
ogenblik heerst er een noodtoestand en
wanneer wij die eenmaal overwonnen
zullen hebben, ligt er weer een enorme
taak In onze oude binnensteden en elders,
waar tienduizenden gezinnen wel onder
dak hebben maar in feite verkommeren
door een volslagen onvoldoende behul-
Dit alles betekent, dat wij in ons land
met een noodtoestand te doen hebben,
die een mensenleven zal duren. Er groeit
een geslacht op. dat geboren is in een
tijd van woningnood en dat op het ogen
blik, waarop het zelf een gezin gaat
stichten nog niet anders voor ogen heeft
dan woningnood. Beseft ons volk wel,
hoe erg dit is?
T>UIM een jaar geleden heeft de Ge-
zinsraad, waarin alle godsdienstige
en politieke stromingen vertegenwoordigd
zijn, aan de ministers van Volkslhulsvee-
ting en van Maatsohappelijk Werk een
rapport uitgebracht over de huisvesting
van jonge gezinnen. In dit rapport wordt
een ontstellend beeld gegeven van de
noodtoestand die in ons land nu al jaren
wordt geduld. De conclusies spreken van
een nationale noodtoestand, die het bren
gen van nationale offers en het treffen
van nieuwe bijzondere maatregelen eist
Uit dit rapport en uit de daarover op
7 mei 1957 in de Rolzaal op het Binnenhof
gehouden discussies kan men ontstellende
voorbeelden aanhalen van de nood van
jonggehuwden en van hen, dde In het
huwelijk zouden willen treden, maar geen
woonruimte kunnen vinden.
Wij hebben hier te doen met een slui
pend proces, dat knaagt aan de morali
teit en de geestelijke weerstand van ons
volk. De ernstige woningnood, de ge
dwongen inwoning, het gescheiden wo
nen van Jonggehuwden, dat alles is een
ramp voor het gezinsleven, die niet met
te zwarte kleuren kan worden getekend.
Ds Oberman van Rotterdam heeft bij
de discussie het rapport van de Gezins
raad een verpletterend rapport genoemd,
dat opnieuw duidelijk heeft gemaakt,
hoezeer de woningnood het mens-zijn be
dreigt en welke afschuwelijke gevolgen
deze noodtoestand voor ons volk heeft.
Predikanten en artsen hebben de erva
ring, dat het gezinsleven kapot gaat
Die noodtoestand bestaat nu al
dertien jaar en wij leggen ons erbij
neer, dat die dertien jaren er vijf
entwintig zullen worden en dat er
dan nog afschuwelijke woningtoe
standen zullen bestaan.
TN JANUARI van dit jaar ls ln het
raadhuis van Hilversum nog eens
een vergadering gehouden, waar naast
minister Klompé door het R.K. episcopaat
en de presidenten der Hervormde en Ge
reformeerde Synodes gesproken ls er
beroep is gedaan op ons volk om te be
seffen, ln welk een grote geestelijke
morele nood een deel van ons volk door
de nog steeds voortdurende woningnood
Er wordt telkens een beroep gedaan
p ons volk om woonruimte, die men
ver heeft af te staan om in te schikken
n daarmede plaats te maken voor ande-
Een dergelijk beroep is op zijn plaats,
•anneer een plotselinge ramp ons treft,
als het bombardement van Rotterdam of
de watersnood van 1953. Dan zwijgen
alle bezwaren en moet men tijdelijk
ruimte maken voor de slachtoffers.
Maar samenwonen als langdurige maat
regel leidt tot funeste gevolgen. En daar-
is er ernstig bezwaar om nog meer
samenwoning te bevorderen in een wel
vaartsstaat, die nu al jaren lang op een
schitterende wijze in alle maatschappe
lijke behoeften weet te voorzien, behalve
alleen de woning.
Mag men aansporen tot nog meer
samenwoning, wanneer men weet dat
het woningtekort geen onverwachte
natuurramp is, maar een gevolg van
jarenlang onjuist politiek beleid?
door
prof. dr. ir.
H. G. van Beusekom
De Gezinsraad heeft dan ook terecht
uitgesproken, dat samenwonen zonder
meer niet behoort te worden bevorderd,
maar dat het inwonen bij anderen alleen
toelaatbaar is. wanneer hef voeren van
een vrije, zelfstandige huishouding en de
mogelijkheid tot ontplooiing van huwe
lijks- en gezinsleven aanwezig kunnen
worden geacht
Dus geen inwoning, maar bouwen.
Meer woningen bouwen, dat is de enige
weg om aan de huidige nood een einde
te maken.
TW'IJ WETEN, dat er op het ogenblik
verschillende omstandigheden zijn,
waardoor de toeneming van het aantal
gezinnen sneller verloopt dan vroeger.
Wij noemen slechts het hogere huwe
lijkscijfer, de verlaging van de huwelijks
leeftijd en de verlenging van de leeftijd
der ouderen. Daardoor zullen wij relatief
meer moeten bouwen.
Omstreeks 1930 was onze bevolking na
genoeg 8 miljoen en bouwden wij meer
dan 52.000 woningen per Jaar. Naar de
maatstaf van onze tegenwoordige be
volking zouden wij dus in ieder geval
75.000 woningen per jaar kunnen bouwen.
Dit aantal hebben wij alleen in 1957, dank
zij de doorbreking door minister Witte
van het starre contingentenngsbeleid
een aantal gunstige factoren, waaronder
het goede weer. kunnen overschrijden.
En dat, terwijl wij op ieder ander gebied,
dank zij de voortschrijding van de tech
niek en de verhoging van de produktivi-
teit tot veel grotere prestaties dan in
1930 in staat zijn.
De 88 000 woningen van 1957 behoeven
geen uitzondering te zijn. De industriële
produktie. waartoe ons land op het ogen
blik in staat is, bewijst wel dat wij ook
op het gebied van de woningbouw veel
meer kunnen bereiken dan tot nu toe
het geval is.
Wanneer dit om politieke redenen niet
gebeurt, treft ons als volk een zware
schuld.
De nood, waarin ons volk op het
ogenblik verkeert is een permanente
schande voor een Christelijk volk,
dat wel zijn gestegen welvaart voor
allerlei luxe weet te gebruiken
van de meest geraffineerde con
sumptiegoederen tot dure buiten
landse reizen maar niet in staat
is, zijn jonge gezinnen aan een wo
ning te helpen en werkloos toeziet,
dat zich een ramp aan ons gezins
leven voltrekt.
lRR Door haar apart model.
■C zachterdan alle andere
1221) Op allerlei wilde planten, tuin-
bouwgewaesen en vruchtbomen komen
bladluizen voor, die zich met de zuig-
snuit in de bladeren boren en de plan
tensappen opzuigen. Bladluizen staan
bekend om hun buitengewoon sterke
vermeerdering en ten behoeve van deze
sterke voortplanting hebben zij veel
eiwitten nodig, welke stoffen in de plan.
tensappen echter maar in geringe mate
worden aangetroffen. Daarom moeten
de bladluizen geweldig veel plantensap
opzuigen om he* benodigde eiwit bin
nen te kragen, maar door die grote
ïelheden sappen krijgen zij
zoveel aandacht als het stamhoekvee in
onze samenleving. Zy worden in de
weide en op lijd weer in de veilige be
schutting van het mierennest gebracht.
Tijdens het weiden wordt dit vee voort,
durend bewaakt en tegen naderend ge
vaar beschut door speciaal daarvoor
door mieren aangebrachte, hcveiligin-
i. De gele weidemier haalt de groene,
zich I
i of
-vloed
bim
Waar
m, dat in het le
ven der bladluizen ook niet allee op
rolletjee loopt. Maar goed, de dieren
weten daar wel raad op, want de over
maat van suiker scheidein zy naar bui
ten af en de honing verlaat het lichaam
in kleine glinsterende druppeltjes. Mie
ren, die verzot op zoete Moffen zijn,
begeven rich daarom by voorkeur naar
planten waarop zich bladluizen bevin
den. Maar er zyn ook mierensoorten
dia er rich op hebben toegelegd blad-
grassen en andere planten bevinden, en
brengt ze naar ondergrondse stallen in
het mierennest, waardoor talloze wor
tels en wortelstokken lopen. Op deze
rden de bladluizen gedepo-
serd, r
wordt i
i ui ter
zorgzj
ren behandeld, als
broedsel.
Het zoete vocht waar het de mieren
om te doen is, wordt in de „vrye na
tuur" geheel naar behoefte uitgeschei
den, maar niet zodra worden derge
lijke dieren door de mieren als vee ge
houden, of de uitscheiding vindt slechte
plant* tijdens het „melken"! Tydens
dit proces gaat de mier achter een
bladluis ritten en streelt het dier met
de sprieten over de rug. Na enkele
ogenblikken heft de bladluis dan het
achterlijf omhoog en scheidt een goud
gele druppel af, die gretig door de mier
wordt opgezogen. We moeten dit melk-
proces zien als een onderdeel van de
normale voedselvoorziening der mieren.
Het geval ligt echter een beetje anders
by de haarboskever, die ook in mieren-
nrMen voorkomt, welk dier echter sap
pen uitscheidt die de werking hehben
van bedwelmende vergiften. De mieren
kunnen hieraan verslaafd raken, geljjk
oen drankzuchtige aan alkohol, waar
door een algehele degeneratie van da
mierenkolonie kan optreden, zodat de
ondergang hiervan het gevolg is.
Over vreemdsoortige gasten in het
mierennest kunnen we nog wel het een
?n ander
teller
Auteur „Sil de Strandjutter' 75 jaar
TNE SCHRIJVER van „Sil, de strandjutter" is vandaag vijfenzeventig
jaar. Wie enigszins bekend is met onze romanliteratuur weet dade
lijk zijn naam te noemen: Cor Bruyn, en voegt er meteen een serie andere
werken aan toe: „Muziekmeester Adriaan", „Arjen", „Vlucht naar het
eiland", „Koentje van Kattenburg", „De strijd om den Eenhoorn" en tien
tallen andere romans en jeugdboeken: in totaal een oeuvre van veertig a
vijftig werken.
schoolvereniging. Toen hij 58
ging hij om een keelaandoening
met vervroegd pensioen en sindsdien is
hij in zijn heerlijk huis aan de Eikenlaan
59 te Hilversum blijven wonen. Daar
Maar „Sil, de strandjutter" heeft toch
het meeste tot de verbeelding gesproken.
„II pescatore di relitti", heet het in het
Italiaans. „Strandens Folk" in het
Zweeds, het is vertaald in het Duits, het
Frans, het Noors, het Fins; minstens in
zeven talen. Het heeft tal van herdrukken
beleefd en het wordt verfilmd.
Dit is Hollands
Waar haalt die strandjutter toch sfjn
faam vandaan? Wie goed toesiet, weet dit
onfeilbaar te definiëren: vanuit dezelfde
oorsaken, waaraan Cor Bruyn self ook
s(jn kracht ontleentde door-en-door
Hollandse aard.
Cor Bruyn ls een Noordhollander van
top tot teen. Zijn wieg stond in Wormer
vee r (hij is er eentje van tien); hij be-
zocht de rijkskweekschool te Haarlem
(van de lichting: 18991903); tien Jaar was
hij verbonden aan de Humanitaire school
te Laren en daarna 25 jaar aan de Hil-
LEIDEN
Herv. Gemeente: Pieterskerk 10 u ds
Vossers, 7 u dr Schoonheim „Een veilig
verleden"; Hooglandse kerk 8.30 u ds
Groot, 10.30 u ds Kloek; Oosterkerk 10 u
ds Vam der Wiel; Mare kerk 10.30 u ds De
Rudter; Kooikapel 10 u ds Van Achter
berg; Maranathakerk 9.30 u ds" Ottevan
ger; Herv. school, Boshuizerkade 11 u ds
Ottevanger, 7 u ds De Wit; Herv. mulo-
school, Asserstraat 10 u ds Groot; Ver.
vrijz.-Herv. 10.30 u ds Rasch te Den
Helder; Waalse kerk 10.30 u ds Blom-
maert te Rotterdam; jeugdkerk aula gym-
im 10 u de heer Van der Tuijn; don
derdag 7 u tehuis voor ouden van dagen,
ds Van der Wiel; Academisch ziekenhuis
ds Maaskant; Diaconessenhuis 10.30
u prof. dr. Bakhuizen van den Brink.
Geref. kerk: Zuiderkerk 10 u dr Dron-
kemt, 5 u dr Van Meyenfeldt; Oude Vest
10 u ds Heule. 5 u en 7 u dr Westerink;
Herv. Maranathakerk 11 u dr Westerink,
5 u ds Maaskant; Telderskade 10 u ds
Wieldnga te Wassenaar, 5 u ds Heule;
Zuiderkerk 3 u dienst voor doven.
Chr. Geref. kerk: 10 u en 5 u ds Van
der Weele, „Uitermate verhoogd" en
„Geen koning zonder onderdanen'.
Geref. gemeente in Nederland: gebouw
Hoge Rijndijk 24, 11.30 u en 5.30 u dr
Steenblok te Gouda.
Geref. Gemeente: 10 u en 5 u leesdaenst
Geref. Kerk art 31: 10 u en 5 u ds De
Remonstrants Geref. gemeente: 10.30 u
mej. da. Poortman te Lochem.
Doopsgezinde gem.: 7.30 u ds Verheus.
Evang. Lutherse gemeente: 10.30 u ds
Allan te Heerlen.
Oud- Katholieke kerk: 9.45 u hoogmis,
woensdag 9 u vroegmis; zaterdag 7.30 u
Leger des Heils: 10 u heiligingsdienst,
6.45 u openluchtsamenkomst Gangetje,
7.30 u opwekkingssamenkomst, diensten
onder leiding van senior-kapitein A. de
Pinkstergemeente: 8 u de heer Van den
Brugge te Den Haag.
Evang. Christen Gemeenschap: 10 u en
5 u de heer Dikkes.
TER AAR
Herv. gemeente: 9.30 u en 6.30 u ds
Van Amstel.
Geref kerk: 10 u ds Heiner, 6.30 u da
Hengeve ld te Wou brugge.
AARLANDERVEEN
Herv. gemeente: 10 u en 6.30 u ds Boe-
Gerei. kerk: 10 u en 6.30 u ds Van Hoek.
Chr. Geref. kerk: 9.30 u leesdienst, 2.15
u ds Kampman te Rijnsburg.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Herv. gemeente: Grote kerk 9 u ds Bo-
gers, 10.30 u ds Pronk te Boskoop, 6.30 u
ds Lefeber; kapel Gouwsluis 6.30 u ds
Hanemaaijer; gebouw Jonathan 10 u ds
Hanemaaijer; Oudshoorn se weg 10 u ds
Cadée; kapel Hooftstraat 9.30 u en 6
ds Joris sen; kapel Marthastichting 9 u
kinderkerk mej. Ten Have, 10.30 u mej
Ten Have.
Geref. kerk: Zuiderkerk 10 u ds Wijma,
6.30 u ds Groenevelt te Urk; Noorderkerk
10 u ds Mulder, 6.30 u ds Wijma; aula chr
lyceum 10 u ds Groenevelt, 6.30 u ds Mul
der; Oudshoorn 10 u en 6.30 u ds Feenstra
Den Haag.
Chr. Geref. kerk: 10 u en 6 u ds Roos.
Geref. kerk art. 31: 9 u en 4.45 u ds De
Wolff te Enschede.
Evangelisatie IJsclubgebouw: 10 u
dienst, 6.30 u de heer Van der Schors te
Amsterdam.
Oud-Geref. kerk: 9.30 u en 4 u lees
dienst; wodsenag 7.15 u ds Gebraad te
Sint Philipsland.
BENTHUIZEN
Herv. gemeente: geen opgave.
Geref. gemeente: 9.30 u en 6 u lees
dienst; woensdag 7.15 u ds Gebraad te
HAZERSWOUDE
Herv. gemeente: 9.30 u ds Van der Lee-
den, 6.30 u vicaris Oppelaar.
Geref. kerk: 9.30 u en 6.30 u da Zijlstra
te Rotterdam.
HOOGMADE
Herv. gemeente: 10 u ds Roth.
HILLEGOM
Herv gemeente: geen opgave.
Geref. kerk: 10 u en 5 u ds Van Houten
te Aalsmeer.
DE KAAG
Herv. gemeente: 10 u en 5 u vicaris
Joritsma te Nieuwenhage.
KOUDEKERKE AAN DEN RIJN
Herv. gemeente: 10 u en 7 u ds Koer-
selman.
Geref. kerk: 10 u en 7 u ds Zijlstra.
KATWIJK AAN DEN RIJN
Herv. gemeente: geen opgave.
Geref. kerk: 9.30 u en 5 u ds De Valk.
KATWIJK AAN ZEE
Herv. gemeente: Nieuwe kerk 10 u ds
Moerenhout, 6 u ds De Vos; Oude kerk
10 u ds Boufnan, 6 u ds Offerings; kapel
10 u ds De Vos, 5 u ds Moerenhout; zee
hospitium 6.45 u ds Bouman.
Geref. kerk: 8.30 u, 10.30 u en 6 u prof.
dr. Bergema te Kampen.
Ohr. Geref. kerk: 10 u en 5 u ds De
Jong.
Geref. gemeente: 10 u en 5 u leesdienst.
Geref. gemeente in Nederland: 10 u en
5 u leesdienst.
Geref. kerk art. 31: 9.30 u en 5 u ds
Breen.
LEIDERDORP
Herv. gemeente: kerk 10 u de heer
Schipper te Alphen aan den Rijn, 6.30 u
ds Honnef; school Zijlkwartier 10.30 u
ds Van der Woord te Spaarndam.
Geref. kerk: 10 u ds Dijk, 6.30 u ds Ban-
ga; school Zijlkwartier 9 u ds Banga, 5
u ds Dijk.
LISSE
Herv. gemeente: 9 u en 10.30 u ds Pet-
tinga, 7 u ds Van Veenen te Utrecht,
Jeugddienst.
Geref. kerk: 10 u en 5 u ds Schouten.
Chr. Geref. kerk: 10 u en 4.30 u ds
Eerland.
Geref. gemeente: 10 u en 4 u ds Kie-
Geref. kerk art. 31: 10 u en 4.30
Verleur.
Oud-Geref. Gemeente: 930 u en
leesdienst.
Ned. Protestantenbond: 10 u ds Brak
man te Naarden.
LEIMUIDEN
Herv. gemeente: 9.30 u ds Gijsbers,
Pniël 7 u ds Gijsbers.
Geref. kerk: 9.30 u en 2.30 u ds Bou-
kema te Den Haag.
NIEUWKOOP
Herv. gemeente: 9.30 u de heer Van den
Hoek te Nieuwveen, 6.30 u ds De Jong.
Geref. kerk: 9.30 u en 6.30 u ds Snel.
NIEUWVEEN
Herv. gemeente: 930 u ds Stehouwer te
Alphen aan den Rijn 3.15 u ds Smit te
Zeist, 6.30 u de heer Van den Hoek.
Geref. kerk: 9.30 u en 6.30 u ds Van
Oostrum te Utrecht.
NOORDEN
Herv. gemeente: 9.30 u en 7 u ds Van
der Kooij.
Geref. kerk: 9.30 u en 2 u ds Van Reenen
Hilversum (H.A.).
NOORDWIJKERHOUT
Herv. gemeente: 10 u ds Smits.
NOORDWIJK-BINNEN
Herv. gemeente: 10 u ds Van Dok, 7
ds Van Harten te Delft, jeugddienst.
Geref. kerk: 9.30 u en 5 u ds Heinen.
NOORDWIJK AAN ZEE
Herv. gemeente: 10 u ds De Vos te
Rotterdam, 7 u ds Steenbeek te Amster
dam, jeugddienst
Geref. kerk: 10 u en 5 u ds Bouma.
Herv. evangelisatie: 10 u ds Terlouw te
Bodegraven, 5 u ds Van Eijk te Bent
huizen.
OEGSTGEEST
Herv. gemeente: vanavond 7 u avond
gebed; morgen Groene of Willlbrordkerk
10.30 u ds Visser; Pauluskerk 10 u ds
Callenbach, 7 u ds Visser Hoge Mors 10
u de heer Sierat; zendingskapel 10.:
wika De Vlieger, jeugdkerk; Irene, kin
derkerk, 10.30 u de heer Wielinga.
Geref. kerk: 10 u en 5 u ds Welbedacht
te Den Haag.
Ver. van vrijz.-Herv.: 10.30 u prof. dr.
De Graaf te Utrecht
Geref. kerk art. 31: 8.45 u en 3 u
Brands.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. gemeente: 9.30 u ds Knottnerus.
Geref. kerk: 9.30 u en 6.30 u ds Kornet.
RIJNSBURG
Herv. gemeente: Grote kerk 10 u ds
Groenewoud, 5 u ds Van Gosliga; kleine
kerk 10 u ds Van Gosliga, 5 u ds Groene
woud.
Geref. kerk: Voorhouterweg 9.30
Van Andel te Canada, 5 u ds Van der
Linde; Rapenburg 9.30 u ds Bijleveld,
u ds Van Andel; Maranathakerk 9.30 u
ds Van der Linde, 5 u ds Bijleveld.
Geref. kerk art. 31: 10 u en 5 u ds
Brilning.
Chr. Geref. kerk: 10 u en 5 u ds Visser
de Sassenheim.
RIJNS ATERWOUDE
Herv. gemeente: 10.30 u en 7 u ds Van
Soest.
Chr. Geref. kerk: 8.30 u en 5 u ds Kamp-
van te Rijnsburg.
SASSENHELM
Herv. gemeente: 9 u en 10.30 u ds Döns-
zelman te Amsterdam, 5 u ds Wal vaart
Geref. kerk: 9.30 u ds Kuiper, 5 u ds
Van den Berg.
Chr. Geref. kerk: 10 u leesdienst, 6 u
ds Eerland te Lisse.
VOORSCHOTEN
Herv. gemeente: zie onder Voorschoten.
Geref. kerk: 9 u en 5 u ds Kramer,
vlootpredikan t.
Geref. kerk art. 31: 8.30 u ds Brüning
Rijosburg, 3.15 u ds Verkade te Voor
burg.
VALKENBURG
Herv. gemeente: 10 u ds Lekkerkerker,
6.30 u ds Boonstra te Warmond.
Geref. kerk: 10 u en 5 u ds Langeler.
Geref. kerk art. 31: 10 u ds Brands, 3 u
ds Breen.
VOORHOUT
Herv. gemeente: 10 u ds Veenendaal te
Hillegom.
WASSENAAR
Herv. gemeente: Dorpskerk 10 u dr
Huls te Gouda, 7 u ds Beker; Zuiderhout
10 u ds Beker; Deylerhuis 10.15 u ds
Wiersrrva, 7 u de heer Paauwe te Voor
burg, jeugdkerk.
Geref. kerk: Bloemcamplaan 10 u
5 u ds Van Duinen; Zijllaan 10 u en 5
ds Holtrop te Scheveningen.
Protestantenbond: 10.30 u dr Van der
Woude te Amsterdam, 7 u dienst voor
padvinders.
Doopsgezinde gemeente: 10.30 u ds. Mei
huizen te Den Haag.
Herv. evangelisatie: 10 u en 5 u de heer
Grisnigt te Rotterdam.
WARMOND
Herv. gemeente: 10 u ds Boanstra, 7 u
ds Lekkerkerker te Valkenburg; 't Tref
punt, jeugdkerk, 10 u de heer Vink te
Katwijk aan Zee.
WOUBRUGGE
Herv. gemeente: 9.30 u ds Godthelp te
Rotterdam, 2.30 u ds Overgaauw, bevesti
ging en intrede.
Geref. kerk: 9.30 u ds Hengeveld, 6.30 u
ds Heiner te Ter Aar.
ZOETERWOUDE
Herv. gemeente: 10 u ds Honnef te
Leiderdorp.
ZWAMMERDAM
Herv. gemeente: 10 u ds Lefeber te Al
phen aan den Rijn, 6.30 u ds De Leeuw te
Boskoop.
Geref. kerk: 10 u en 6.30 u ds Wagenaar.
ZEVENHOVEN
Herv. gemeente: 9.30 u ds Verwey, 7 u
ds Van Endt te Utrecht
Geref. kerk: 9.30 u en 7 u kandidaat
Bolwijn te Amsterdam.
ZOETERMEER
Herv. gemeente: 9 u ds Vroegindewey
te Bledswijk, 11 u ds Van Roon te Pijn-
acker, 4 u ds Lindenburg te Klundert,
6.30 u ds Groenewegen te Den Haag.
Geref. kerk: 10 u en 6.30 u ds Gerritama.
Geref. kerk art. 31: 9.30 u leesdienst,
3 u ds Moggrée te Rijswijk.
Ver. van vrijz. Herv.: 10.30 u ds Los te
Delft.
Geref. gemeente: 10 u en 6.30 u lc
dienst, woensdag 7.15 u ds Rljksen
VI aardingen.
RADIO BLOEMENDAAL
10 u en 11.15 u da Toornvliet, 3.45 u ds
Wierda te Haarlem.
al sinds 1920. Nooit Is hij
de provincie Noordholland uit geweest
en wat ls er „Hollandser" dan Noord
holland?
Die relatie met de Humanitaire school
te Laren ls eigenlijk karakteristiek voor
deze man. Daar in Laren had prof. Van
Rees rond de eeuwwisseling een kolonie
gesticht van kunstenaars en intellectuelen.
Men wilde er de menslievende idealen
Leo TolstoJ verwerkelijken. Dat was
iets voor de Jonge Zaanse onderwijzer.
Opgeleid door de onvergetelijke directeur
van de Haarlemmer kweekschool, P. H.
van der Lely. was hij vervuld van het
onderwijsvernieuwingsprogram, zoals Jan
Ligthart dat had ontworpen.
In Laren kreeg hij de gelegenheid zijn
idealen te verwezenlijken althans bijna
want in idealistische ijver ging men daar
te ver. Men had er allerlei verboden op
gesteld: „niet roken", „ni et-drinken",
„geen-vleeseten", enz. enz. En dit was
voor de vrijheidslievende Zaankanter het
teveel. Niet, dat hij rookt, of drinkt, maar
om dit als een gebod aan anderen op te
leggen dat strookte niet met zijn aard.
„Ik ben altijd een non-conformist ge
weest". zegt Cor Bruyn. „Ik ben godsdien
stig. maar heb me nooit by een kerk aan
gesloten; ik heb politieke idealen, maai
voelde me nooit thuis in een politieke
partij en de enkele malen, dat ik ltd ben
geweest van een partij, heb ik er later
altijd spijt van gehad"Dit ij Coi
Bruyn ten voeten uit Er is iets in hem
van het weidse van het Noordhollandse
landschap, met zijn hoge wolkenluchten
helder en klaar, maar toch vervuld var\
een heimwee naar de verte. Zo is Cor
Bruyn; nuchter, zakelijk, met beide benen
op de grond, maar nooit oppervlakkig.
Integendeel.'
Met een grote liefde vertelt hij hoe het
(Advertentie,
Nederlandse familie
wekt opzien in Parijs
De familie K. uit Amsterdam, die mo
menteel op vakantie ls in Parijs, heeft
gisteren een leuk avontuur beleefd.
Tijdens het winkelen ln een van de
gTootste modemagazijnen vroeg een van
de aanwezige dames aan Mevrouw K„
waar zij toch wel haar modieuze ligne-sac
japon had gekocht
Groot was de verbazing toen
K. antwoordde dat zij deze japon zelf had
gebreid en dat zij hieraan niet meer dan
één dag had besteed.
Mevrouw K. vertelde dat zij dit heel
gemakkelijk kon doen met haar Knittax
breimachine. Voor weinig geld maakt zij
hiermede allerlei leuke kleren voor het
hele gezin.
Wilt u hier meer van weten? Elke Kniit-
tax handelaar zal u graag zonder enige
verplichting laten zien. hoe eenvoudig en
prettig u met de Knittax kunt breien.
U kunt ook een gratis Knittax bro
chure aanvragen bij Maschmeijer A Co.
N.V., afd. 9e. Prinsengracht 770-772, te
Amsterdam-C.
vroeger bij de Zaan was. Vooral Wormer-g,
was mooi met haar wijde uitzichv.ie
op de Zaan. Het was hot blad „De Zaan-oo
lander", waarvoor hij zijn eerste romarël
„Muziekmeester Adriaan" als feullletor*r
schreef en in dit blad schreef hij ook zijrHJ
Jeugdherinneringen: „Mijn jeugd aan dt 1
Zaan". Ja, als hij eens de tijd krijgt, za,isi
hij deze herinneringen omwerken tot eer
boek. Binnenkort komt zijn boek „Simor^
Johaimes" onder de titel „Zaans***
uit in een omnibusuitgave"1
Echte Zaanse boeken waren ook zijr3"
arbeidersromans „De Zaadsjouwers" ei,e
„Een zakkennaaier grijpt naar het geluk""
Terwijl zijn „Strijd om Den Eenhoorn'
handelde over een Zaanse molen.
Cor Bruyn houdt ook van geschieden!^'
ook hier zoekt Hij het in het Hollands*;®
verleden. In de hongerwinter werlcte hi^
ln Hoorn aan zijn trilogie over de Bour-jg,
gondische tijd aldaar.
Zo ontstonden zijn romans: „Vreemd*
Macht", „Vrijheid" en „Ochtendscheme-
ring", over de strijd d'r steden om hur1^
vrijheden. (el
Lapland
met Cor Bruyn aan de praa^
komt, raakt men niet uitgepraat De lai
ste jaren heeft hij een grote liefde
gevat voor de Scandinavische landen, it
het bijzonder voor Lapland. In het naji
nieuwe roman ln de Nobelreeks:
Witte Rendier", waarvoor Anton Pl<
werkt aan de Illustraties. Zijn bekroon
de jeugdboek: „Lasse Lanta" speelde ooi
in Lapland.
Maar waarom nog meer titels opge-,j,
noemd? De lijst is veel te lang. In gocd».L
een halve eeuw groeide dat wait begono
in eenvoud en uit plicht tot een omvang-*0
dat in onze Nederlands*^
romanliteratuur een vooraanstaander»
plaats inneemt. Cor Bruyn begon te schrijd*-
ven. omdat er op de Humanitaire school^ 1
door de leerlingen toneelstukjes moesten»,
worden opgevoerd en die waren er nietia
Dan het zelf maar eens geprobeerd. De
volgende etappe was het jeugdboek (D«(k
Ketoltjesserie), is zeer bekend en pas toen-
hij al een stuk ln de veertig was, ver-?,
scheen zijn eeiste roman en ook, zoalsy
vermeld, omdat „De Zaanlander" graagf
een feuilleton wilde hebben. n
Sindsdien ia er geschreven, omdat hel3
niet anders kon. „De stof heeft Je bee%
en je kan niet nalaten er mee bezig te
■Un. Dan moet een boek geboren worden",*
zegt de schrijver.
Levensavond
Cor Bruyn is nu aangeland in de avoru#
van zijn leven. Zijn vijf dochters zijn allen! i
het huis uit. Zijn twr.alf kleinkinderen!
worden al groot. Hij zelf is de ouderdom)
gaan beschouwen als een groot geschenk^
Wat de groten der wereldliteratuur heb
ben geschreven over het ouder worden^ f
heeft hij neergelegd ln het prachtige bij
Ploegsma verschenen werk: „Wegen door
de avond".
Indrukwekkend blijkt hieruit zijn T
belezenheid; zijn onmetelijke dorst j
naar wijsheid. Neen, oppervlakkig- j
heid is niet het kenmerk van de Hol-
ander Cor Bruyn. Integendeel, deze
roerige schoolmeester (want zo mo- j
gen wij hem in zijn dynamische acti- 'I
viteit wel noemen) is altijd vervuld i
geweest van een grote liefde voor het
teven, voor de vrijheid, voor God
Wie zo zijn werken leest, voor hem j
gaat een weids landschap open,
waarvan de gezichtseinders raken j
aan de Eeuwigheid.
Bij zo'n kroonjaar mag dat wel j
eens gezegd worden.
Et. Grolt», j
Ds. A. v. cl. Kooij, Herv. j
em„ (83) overleden
Op ruim 83-jarige leeftijd ls t» Nijker- j
kerveen overleden de Hervormde emerl-
is-predikant ds. A. van der Kooij.
Geboren te Vlaardlngerambacht kwam
hij op gevorderde leeftijd tot het predik- i
ambt. Zijn eerste gemeente werd In 1905
Wijngaarden, daarna stond ds. Van der
Kooij te Ouddorp, Zuilichem, Schoonre- 1
woerd. Kampen en te Maarsaen, waar hij
in 1943 met emeritaat ging. Ds. Van der a
Kooij behoorde tot de modaliteit van de 'j
Geref. Bond
Schip
voor gezinnen
B.P.M.-personeel
Het te Singajore geregistreerde 2000
ton metende vrachtschip Darwell Is
woensdag onder auspiciën van het In
donesische Rode Kruis naar Tandjong
Prlok vertrokken om gezinsleden vaa
B.P.M.-personeel te Balikpapan en Tara-
kan weg te halen. Een woordvoerder vaa
de Shell te Singapore verklaarde niet ta
te weten hoeveel gezinsleden van de 500
man Europees B.P.M.-per»on»el zal ver
trekken, maar het achlp kan 400 passae
giers vervoeren.
