JlieutPC £eütsri)e (üimrant
FRANSE DEMOCRATIE IN GEVAAR
Noodtoestand: afwijzing van
aanbod generaal De Gaulle
Bezorgdheid in Y.S. over de
Libanese opstand
Wil®
111;
DAG
Crisis Parijs-Algiers is nog aanmerkelijk verscherpt
Burgeroorlog dreigt
Nixon terug in
Ver. Staten
lil
VRIJDAG 16 MEI 1958
BUREAUS: Steenstraat 37.
Directie. Redactie. Abonnementen-
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936.
Negenendertigste jaargang no. 11260
CHRIST ELI J K-IS AT ION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„^tanhmstirij is qI
myo b<rt ia tegijc
CHRISTEN jeugd
Zie pagina 7
TNE HELD uit de Tweede Wereldoorlog, generaal De
Gaulle, heeft de ernstige crisis in Frankrijk aan
merkelijk verscherpt door zich aan te bieden als leider
van de republiek. De verklaring van de 67 jaar oude
generaal, die jarenlang een diep politiek stilzwijgen
had bewaard, sloeg als een bom in. De reeds geconsig
neerde troepen bezetten alle strategische punten in het
onrustige Parijs om demonstraties voor of tegen De
TNE VERKLARING van De Gaulle is hierom zo verontrustend, omdat hij
U de moeilijkheden van Frankrijk heeft geweten aan het bestaande re
geringsstelsel. Van hem is bekend, dat hij grote, haast dictatoriale bevoegd
heden voor zich opeist en het parlement voor een zekere tijd met vakantie
zal sturen. Wanneer De Gaulle aan de macht komt kan dit het einde bete
kenen van de Vierde Republiek.
De Gaullc kan legaal de leiding van
Frankrijk op zich nemen, wanneer de re
gering aftreedt of ten val wordt gebracht.
Een tweede mogelijkheid is een staats
greep, die de generaal zeker door zijn
verklaring in de hand heeft gewerkt. In
regeringskringen bestaat namelijk de
vrees dal, na al die moeilijke jaren, de
publieke opinie in hem de redder van
Frankrijk zal zien. Wanneer dit het ge
val is zal het voor De Gaulle niet moeilijk
zijn de macht over te nemen.
Premier Pflimlin. die zijn kabinet eei?
hechtere basis heeft gegeven door de
socialist Mollet tot vice-premier te be
noemen (de conservatief Antoine Pineau
heeft deze functie geweigerd) is evenwel
niet van plan te wijken. In zijn krachtige
proclamatie, waarin hij de noodtoestand
aankondigt, zegt de premier nadrukke
lijk dat de regering alles zal doen om
de toestand het hoofd te bieden.
Leve De Gaulle
Generaal De Gaulle heeft zijn opzien
barende verklaring afgelegd, nadat do
i franse opperbevelhebber in Algerije, do
leider van de „tegenregering" daar, had
verklaard, dat hij slechts zijn macht wil
de overdragen aan een minister, die ls
afgevaardgd door een regering, geleid
door generaal De Gaulle.
Voor 'n enthousiaste menigte had Salan
zijn toespraak beëindigd met: „Ik ben
Gaulle de kop in te drukken. De nieuwe premier
Pflimlin reageerde door mee te delen, dat hij vandaag
bij de Nationale Vergadering een wetsvoorstel zal in
dienen om de noodtoestand in Frankrijk af te kondigen
en van de Assemblee toestemming te vragen een aantal
„subversieve rechtse organisaties", die bestaan uit aan
hangers van De Gaulle, te ontbinden.
i de u
mij
Algerijnse bodem, deze heilige bodem,
begraven.
Lang leve Frans Algerije, lang leve
Frankrijk, lang leve De Gaulle".
Deze toespraak was een van de weinige
bewogen momenten in Algerije, waar het
de afgelopen dagen vrij rustig is geble
ven, terwijl de „tegenregering", het cen
trale comité voor openbare veiligheid,
zijn macht verder consolideerde.
Alleen ontstond in Algiers nog enorme
geestdrift, toen de verklaring van De
Gaulle werd voorgelezen Deze verklaring,
ïen luitenant van het leger. Is be-!
slissend voor onze actie.
Parijse reacties
Geheel anders was de reactie in Parijs.
Daar was men zeer ontsteld. Deze ver
klaring betekende immers, dat de crisis
krachtmeting is geworden
De Franse militaire leiders in Alge
rije staan hier bij het oorlogsmonu
ment in Algiers. De foto werd geno
men kort voordat zij overgingen tot
de oprichting van het comité voor de
publieke veiligheid. Op de voorgrond:
links-midden generaal Salan, opper
bevelhebber der Franse troepen in Al
gerije. Achter hem links staat admi
raal Auboyneau, achter deze is gene
raal Allard met baret zichtbaar,
rechts achter generaal Salan staat
generaal Jouhaud van de Franse
luchtmacht en achter deze generaal,
iets naar rechts, ziet men generaal
Massu. commandant der
parachutisten.
parlement en de generaal, die de gehele
macht gedurende twee of drie jaar voor
zich zal opeisen en het parlement in die
tijd naar huls zal sturen.
Het accepteren van het aanbod bete
kent het loslaten van grondwettelijke
rechten en wellicht het einde van de
Vierde Republiek. Het verwerpen van
het aanbod betekent een verheviging van
de actie tegen de wettige regering djor
de leiders in Algerije. En in beide ge
vallen is het gevaar van een burger
oorlog niet denkbeeldig.
De eerste reacties van de politieke par
tijen waren dan ook scherp tegen De
Nieuw-Guinea moet
betalen
In het geschil tussen het gouvernement
van Nederlands Nieuw-Guinea en de re
der Van den Bos over het kustvaartbe-
drijf heeft de arbitragecommissie heden
beslist, dat het gouvernement de exploi
tatie-overeenkomst op 1 maart onrecht
matig niet is nagekomen, en dat het aan
de reder schadevergoeding moet uitkeren,
te verminderen met hetgeen de reder bij
afwikkeling nog verschuldigd zal zijn.
Voorts is de mogelijkheid van een schik
king opengelaten. Hoofdarbiter is prof.
mr. P. S. Gerbrandy, voor het departe
ment van zaken overzee was arbiter mr.
J. H. Hoogesteger en voor de heer Bos
mr. K. T. M. van Rijckevorsel.
Prins Bernhard vloog
tweemaal zo snel
als liet geluid
Prins Bernard heeft op Hemelvaartsdag
van het Amerikaanse militaire vliegveld
Palmdale af, (ruim honderd km van Los
Angeles) in een f 104-b Lockheed-star
fighter een uur lang met een snelheid van
ruim tweemaal het geluid gevlogen. Zijn
medepiloot was de Amerikaan Ed Brown.
Voordien was de Prins als tweede piloot
met de Amerikaanse vlieger Herman
Salmon in een Lockheed eleotra van Bur-
bank bij Los Angeles naar Palmdale ge
vlogen.
Kinderen konden de
Prins niet goed zien
Gemeente-autoriteiten van Van
couver vfndcn dat de kinderen in
deze Canadese stad niet voldoende
gelegenheid hebben gehad print
Bernhai
rige week een bezoek bracht. De
auto. waarin de Prins gezeten was.
reeds daarvoor namelUk te snel
Wethouder Anna Sprott zei: „Als
onze Koningin Nederland bezoekt,
wordt er zo langzaam gereden dal
ze naar iedereen kan wulven eD
ledereen haar kan zien". En haar
collega Reg Atherton vertelde dat
de auto van de Prins en de escor
terende politievoertuigen zijn bu
reau op Broadway waren gepas
seerd met een snelheid van naar
schatting tachtig kilometer. Hij zei
dat de politie te Vancouver al te
vaak op een dergelijke manier
vooraanstaande bezoekers escor-
Gaulle gericht. Men was zeer verontwaar
digd en ervan overtuigd, dat de actie in
Algiers reeds lang tevoren was voorbe
reid. Aanhangers van De Gaulle, onder
wie enkele parlementsleden, zouden do
staatsgreep hebben georganiseerd.
Intussen heeft premier Pflimlin zijn
eerste maatregelen tegen de Gaullisten
genomen. Hij heeft niet minder dan vier
organisaties doen ontbinden, waaronder
zich de revolutionaire volkspartij en de
beweging „Jonge Natie" zich bevinden.
Deze partijen hebben onlangs in Parijs
betogingen gehouden.
Deze maatregelen hebben echter
niet verhinderd dat een organisatie
van oudstrijders (parachutisten), die
ongeveer 125.000 leden telt, vanmor
gen zijn volle steun aan generaal De
Gaulle heeft toegezegd en verklaard
zijn aanbod om de macht over te
nemen te zullen steunen.
Bommen
De Paryse politie heeft vandaag be
kendgemaakt dat bommen zijn gevonden
in de ministeries van economische zaken
en binnenlandse zaken. Speciale ploegen
werden vanmorgen naar de ministeries
gezonden om de projectielen onschadelijk
te maken voordat het personeel arriveer
de. De afgelopen nacht ontplofte
woning van premier Pflimlin een plastiek
bom. Er werd echter geen schade aange
richt
Oplichtingszaak
van allure
Scotland Yard ds een uitgebreid onder
zoek begonnen naar een oplichtlngszaak,
waarmee een bedrag van ongeveer vijf
miljoen gulden gemoeid zou zijn. Het
derzoek zal gericht zijn op de activiteit
van een veertigtal ondernemingen met it
totaal een kapitaal van ruim dertig mil
joen gulden. Deze ondernemingen zijn ge
associeerd aan een groep van z
schappijen waarvan de noteringen op de
beurs zijn stopgezet op order van de raad
van <le effectenbeurs. Men meent dat het
onderzoek zich zal uitstrekken tot Neder
land, Zwitserland en Zuid-Amerika.
Het onderzoek is op gang gebracht door
oen klacht vanwege de maatschappij
„United Panati" over het verdwijnen van
fondsen van die maatschappij tot een be
drag van ongeveer drie miljoen gulden.
Deze foto's geven wel een karakteris
tiek beeld van de grote onrust in de
Franse hoofdstad. Bij de regeringsge
bouwen hebben duizenden gedemon
streerd en de politietroepen hadden
de handen vol om orde en rust te
doen terugkeren. Dat men zich niet
ontzag politiemannen te molesteren,
toont de onderste foto.
Oorlogsschepen vertrokken uit Gibraltar
Ïj^VEN LEEK HET EROP, dat de regering van Libanon de wanordelijke
J toestand in het land meester was. Regeringstroepen slaagden name
lijk erin, het gebied van Beid al Din van rebellen te zuiveren. Betogers
trachtten daar de zomerresidentie van president Sjamoen te bezetten,
maar zijn daar niet in geslaagd. Thans worden echter nieuwe ongeregeld
heden gemeld. In het noorden van Libanon zijn gevechten aan de gang
tussen lucht- en landstrijdkrachten en ongeveer duizend opstandelingen,
die zich op een vliegveld hebben verschanst. Deze rebellen zijn voor
het merendeel uit Syrië afkomstig. Men verwacht, dat premier Sami el
Solh vandaag het parlement om extra bevoegdheden zal vragen, om aan
de verwarde toestand in het land het hoofd te bieden.
President Sjamoen heeft tot nu echter
,11e voorstellen om een geheel uit mili
tairen bestaand kabinet de regeringsmacht
i doen overnemen, van de hand gewezen.
De wanordelijkheden, die in de afgelo
pen week het land teisterden hebben tot
je aan meer dan zestig mensen hei
leven gekost, terwijl ruim 250 zijn ge-
rond. Het aantal slachtoffers neemt nog
>e. Gisteren nog werd in het centrum van
Beiroet een bom geworpen, waarbij negen
personen om het leven kwamen. Onmid
dellijk na de aanslag echter waren hon
derden militairen op de plaats des onheil»
aanwezig. Het centrum der ongeregeldhe
den is nu meer naar het Noorden ver
plaatst.
Volgens 't onder gezag van de Egyptische
regering staande persbureau voor het
Midden-Oosten is aan de Libanese kust
in Tripoli een bloedige strijd ontbrand
tussen het volk en het leger, waarbij het
leger het onderspit zou delven
Amerikaanse vloot
Amerika schijnt niet helemaal gerust t»
zijn over het verloop der gebeurtenissen
President Eisenhower heeft de toestand
ernstig genoemd, maar hierop verder met
geen woord commentaar geleverd. Wel
heeft het Amerikaanse ministerie van ma
rine woensdag bekend gemaakt, dat de
omvang van de Amerikaanse amfibische
strijdmacht op de Middellandse Zee tijde
lijk zal worden verdubbeld. Volgens een
woordvoerder der marine staat dit besluit
echter niet in verband met de toestand ln
Libanon. Hel gevolg van deze maatregel
zal zijn, dat de Amerikaanse amfibische
strijdkrachten nu uit ongeveer 36.000 ma
riniers aan boord van 11 schepen zal be-
Waar de extra schepen met marinier»
heen worden gedirigeerd, is niet bekend
Uit antwoorden op vragen van verslag
gevers is echter gebleken, dat de amfibi
sche strijdkrachten niet zullen opereren
met oorlogssohepen van de Amerikaans*
zesde vloot in het centrale bekken va
Middellandse Zee. Gisteren werden de
eerste van de Amerikaanse oorlogsschepen
bij de noordoost-kust van Cyprus waar
genomen.
Het Britse ministerie van defensie heeft
woensdagavond te Londen meegedeeld,
dat er van 19 tot 24 mei tussen Gibraltar
en de Dardanellen twee grootscheeps»
marine- en luchtmachtoefeningen zullen
worden gehouden, waaraan Britse, Franse.
Amerikaanse, Italiaanse en Turkse sche
pen en vliegtuigen zullen deelnemen. Een
aantal Amerikaanse oorlogsschepen, dat
dinsdagavond in Gibraltar aankwam, i»
woensdag onverwachts weer vertrokken.
Men neemt aan, dat dit in verband staat
met de te houden oefening.
Uitrusting
De Amerikaanse leverantie van politie-
uitrusting aan Libanon wordt intussen
versneld, aldus een mededeling van het
state department. Amerika levert derge
lijk materiaal al sinds 1956 krachtens een
hulpprogramma. De leveranties betreffen
geweren, munitie, pistolen, traangas etc.
Of. zoals een woordvoerder van het Ame
rikaanse ministerie van buitenlandse za
ken het zei: „Materiaal dat gewoonlijk
gebruikt wordt om relletjes de kop ln
drukken."
De K.L.M. heeft meegedeeld, dat de
landingen van haar toestellen op de inter
nationale luchthaven wan Beiroet gewoon
doorgang vinden.
Nasser solidair
met Moskou
President Nasser van de Verenigde
Arabische Republiek heeft zich met be
trekking tot de meeste Internationale
problemen, die tussen het oosten en
ten bestaan, solidair verklaard met Rus
land. Dit blijkt uit een gemeenschappe
lijke verklaring van Nasser en Chroesj-
tsjef, diie aan het einde van het bezoek
van de president aan Rusland is gepubll-
In deze verklaring wordt de oorlog
Frankrijk tegen de Algerijnen ver
deeld en gesproken van de „wettige strijd
van de Arabieren in Palestina". Verder
spreken de twee regeringsleiders hun on
gerustheid uit over de buitenlandse in
menging in de binnenlandse aangelegen
heden van Indonesië. Ook zijn Nasser er
Chroesjtsjef van mening, dat het beleg
gen van een topconferentie moet worden
verhaast.
President Worosjilof, premier Chroesj
tsjef en andere Russische leiders hebben
een uitnodiging van Rusland om de Ver
enigde Arabische Republiek te bezoeken,
aanvaard.
Rebellen veroveren
Boliviaanse stad
Santa Cruz
De opstandelingen ln Bolivia hebben
de bijna 150.000 inwoners tellende
Santa Cruz In handen gekregen, zo heeft
de regering bekendgemaakt. Ook eer
groot deel van de omliggende olierijk!
provincie In het oosten van het land Ie
in handen van de opstandelingen.
De regering maakte bekend, dat
nationale opstand, die ln alle steden
het land tegelijk had moeten uitbreken,
de kop was ingedrukt. Er waren rege
ringstroepen naar het gebied van Santa
Cruz gezonden. De opstandelingen wer
den door de regering fascisten en com
munisten genoemd. President Hernan
Siles Suazo heeft het opperbevel van de
actie tegen de opstandelingen op zicb
genomen.
Het regeringscommunlqué zegt dat de
opstandelingen de president en verschil
lende andere regeringsleiders hadden wil
len vermoorden
Een dynamlctexplosie in een voorstad
van Santa Cruz leidde de opstand in.
Daarbij werden een kind gedood en vijl
mensen ernstig gewond.
Franse en Mohammedaanse
demonstranten slaagden erin
het gouvernementsgebouw in
Algiers te bezetten. De foto
toont duidelijk dat dit eerst ge
lukte na een treffen met de be
wakers van het gebouw. Het
gelukte de bewakers echter
niet met hun traangasbommen
de betogers op de vlucht te
jagen.
Vice-president Richard Ndxon en zijn
echtgenote zijn bij hun terugkeer in
Washington zo geestdriftig en hartelijk
door een enorme menigte ontvangen, als
nog maar zelden iemand in de Ameri
kaanse hoofdstad is overkomen. Nixon
zat in een open auto naast president
Eisenhower.
De vice-president is tijdens zijn rei»
door Zuid-Amerika in enkele republie
ken het slechtoffer geweest van kwaad
aardige anti-Amerikaanse betogingen. Hij
heeft na zijn aankomst een bespreking
van anderhalf uur gehad met Dulles, de
minister van buitenlandse zaken.
President Eisenhower heeft op zijn
persconferentie verklaard dat het voor
namelijk economische moeilijkheden in
de betrokken landen zijn, die de aanlei
ding tot de betogingen hebben gevormd.
VRIJ KOVD
De Bilt verwacht tot mor-
genavond:
VrU koud weer met enkele
buien en plaatselijke opkla
ringen. Matige tot krachtige
wind tussen noordoost en
noord.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
ZON EN MAAN
7 mei: zon op 4.44, onder 20.29, maan op
1.13, onder 19.12, 18 mei nieuwe maan.
HET WEER EN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur