40 JAAR CHRISTELIJK ONDERNEMERSCHAP
De oude strijd
is nog nieuw
INDUSTRIE
Voorstander
van PBO
Een huis als symbool
van innerlijke kracht
Wat de organisatie voor
een bedrijf betekent
Veelbelovende voortzetting
van het werk der ouderen
Vit elkaartoch bij elkaar
TUINDERS
ma
A. BORST Pzn.
TT" OORAL dankbaar en verheugd toonde de heer A. Borst Pzn.,
Y voorzitter van het Verbond van Prot. Chr. Werkgevers zich,
voor alles wat het verbond in de afgelopen veertig jaren
heeft mogen verrichten en bereiken. Vergeleken bij veertig jaar ge
leden is er enorm veel verbeterd. Maar de heer Borst, die we zonder
overdrijving een kenner bij uitstek mogen noemen van het christelijk
organisatieleven in Nederland, zou zich zelf niet zijn, wanneer hij
verklaarde nu tevreden te zijn.
gesprek ter gelegenheid van
het jubileum van het verbond wees de
heer Borst ons op de principiële diep
gang en de praktische waarde juist
van de christelijke organisatie. Voor de
toekomst geloofde hij, dat de zwaarte
punten zouden liggen bij de strijd, die
ook het verleden heeft beheerst, name
lijk de strijd tegen het liberalisme en
voorts zal de toekomst vragen de ver
werkelijking van de publiekrechtelijke
bedrijfsorganisatie.
De „doorbraak", waarover men na
de oorlog in Nederland zo veel gespro
ken heeft,
secretaris, die zijn vrije tijd gaf
voor het verbondswerk, is men ge
groeid tot een verbond met een uit
stekend geoutilleerd bureau, met
zes funotionnarlssen en twee weten
schappelijke adviseurs en 42 aange
sloten vakorganisaties.
In de vakorganisaties is christelijke
activiteit een gebiedende eis, omdat
deze organisaties ten nauwste betrok-
cijn bij de maatschappelijke ont-
wmaeling, Het Evangelie is ook de
sleutel die bevrijdt uit de doolhof
prot.-chr. werkgevers al honderd j
het verbond van economische vraagstukken, aldus de heer
oud, aldus de heer Borst. De grote ln v®n de maatschappi
■trijd van hst verbond in het verleden °«wUtkelta? bracht de heer B,
het verbond in het verleden
waarschijnlijk ook in de
toekomst is de strijd der prot. chr,
leden in de liberale werkgeversorgani-
laties tegen de gedaehte, dat een vak
organisatie toch niets met principes te
Hken heeft.
Een centrale is nog tot daaraantoe,
iaar een vakorganisatie is een tech
nische aangelegenheid, zo meent men
dikwijls nog. Tegen deze volkomen mis
vatting van de chr. sociale actie, 'een
liberale misvatting, die omstreeks het
midden van de vorige eeuw al verkon
digd werd, heeft het verbond nu veer
tig jaar gestreden.
De gedachte van de doorbraak", die
na de oorlog vooral in politieke en
werknemerskring werd gepropage^-d.
was voor de werkgevers overbekend.
Het betekende voor het verbond slechts
een herhaling van de historie.
En zoals dit in het verleden een
struikelblok betekende verwacht de
heer Borst hiervan voor de toekomst
ook moeilijkheden, temeer, omdat er
een concentratie van bedrijven gaande
is. Het aantal sleutelposities wordt ge
ringer en het zal moeilijker zijn het
aantal leden-bedrijven te behouden. Als
•11e prot chr ondernemers maar lid
waren, zo verklaarde de heer Borst,
i het allemaal nog wat eenvom
diger zijn.
Of er dan reden is tot pessimis
me? In de verste verte niet. In de
kring van het verbond is men ver
heugd over de grote groei in de af
gelopen 40 jaar. Van een achterbo
venkamer ln Amsterdam met een
iveet ivat samen
werking waard is
Dal de christelijke organisatie al
tijd aan verguizing heeft bloot ge
staan is in haar algemeenheid niet
naar. Een duidelijk voorbeeld gaf
hiervan mr. H. H. Sleneker te Hil
versum, die van 1920 tot 1935, de
functie ran secretaris bekleedde van
het Verbond van Prot. Chr. Werk
gevers in Nederland, of beter ge
zegd van de toen geheten Chr.
Werkgeversvereniging.
Mr. Sleneker, 26 jaar oud en
juist afgestudeerd aan de Vrije Uni
versiteit werd tof secretaris van de
chr. tverkgevers gemaakt op het
toen niet geringe aanvangssalaris
van 4000 per jaar.
Als belangrijkste taken kreeg
de heer Sleneker: propagering van
de organisatie en uitbreiding van
het ledental het aantal leden be
droeg toen nog 100 a 200 indivi
duele leden, aangesloten organisa
ties ivoren er nog nietJ, en de re
presentatie van de organisatie naar
Uil hoofde van deze representa
tie kreeg mr. Sleneker onmiddel
lijk al silling in de nijverheids-
rand. In deze raad waren vijf or
ganisaties vertegenwoordigd met elk
drie leden, pamelijk het verbond
van Nederlandse werkgevers, het
verbond van Nederlandse fabrikan
tenverenigingen, de maatschappij
van handel en nijverheid, het r.k.
werkgeversverbond en de chr.
werkgever
De chr. 11
kring volkomen gelijkwaardig be
handeld. Van achterstelling was
geen sprake. Zo heeft ook een
chr. werkgeversvertegenwoordiger
in 1919 deelgenomen aan de eerste
internationale arbeidsconferentie in
Amerika. De heer Steneker werkte
in de nijverheidsraad samen o.a. met
de secretaris van de r.k.-organisatie,
de huidige
i deze
de heer L. G.
Kortenhorsl, en de secretaris van
het verbond van Ned. fabrikanten
verenigingen, het huidige Eerste
Kamerlid, prof. A. M. Molenaar.
Aan het werk in deze nijver-
heidsraad, die tot de tweede wereld
oorlog is blijven bestaan, bewaart
de heer Steneker de beste herinne
ringen. Zelf beschouwt hij deze
raad als een voorloper vun de hui
dige Sociaal-Economische Hand.
Met betrekking tot de werkne
mers constateerde de heer Stene
ker een aanzienlijke verandering.
i nd
\de vakbeweging thans in staat is
over economische zaken Ie argu
menteren. De gezichtskring is aan
merkelijk verruimd. De strijd van
Amelink voor economische mede
zeggenschap van de werknemers is
hiermee door de vakbeweging ge-
De nijverheidsraad is er het voor
beeld van. dat er van hel begin af
aan met de christelijke organisatie
nok samengeuerkt is. De nijver
heidsraad heeft voor de uithouw
van de chr. werkgeversvereniging
veel betekend.
publiekrechtelijke bedrijfsorganisa
tie ter sprake en verklaarde:
„Daarom ben ik ook voor het prin
cipe van de publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie, want het is r
Deze pagina is een eresaluut voor veertig jaren dient de zedelijke waarde ven menselijke arbeid te
strijd. Strijd in het materiële vlak, natuurlijk, want worden erkend". Dit enkele citaat al is een voorbeeld
deze pagina is gewijd aan drie organisaties van on- van de denkwijze die in deze drie organisaties wordt
dernemers-werkgevers die in de komende maanden gehuldigd. En op deze pagina, die een aantal inter-
haar veertigjarig bestaan mogen vieren. Maar daar- views bevat met vooraanstaanden uit de drie bon
naast en misschien zelfs daarenboven strijd in het den, kan men er iets van zien hoe men worstelt om
ideële vlak. Want deze drie organisaties zijn ehrls- het christen-zijn ook in de practijk te verwezen-
telijke organisaties en dit bijvoeglijk naamwoord lijken.
kan niet zo maar een toevoeging zijn. Want een
christen mag niet alleen maar horizontaal denken,
in het aardse vlak wie de naam christen wil dra-
Een korte schets van elk der drie jubilerende
bonden: Het Verbond van Protestants-Christelijke
Werkgevers in Nederland (tot 1937 de Christelijke
gen zal omhoog moeten zien en luisteren willen Werkgeversvereniging), heeft thans samen met de
naar het Goddelijk gebod. Een gebod dat iets, dat andere werkgeversorganisaties een belangrijke stem
alles te zeggen heeft over het zakendoen van de jn a||e colleges die de belangen van de industrie
ondernemer en het „baas-zijn" van de werkgever, raken. Aangesloten zijn 42 vakorganisaties on 612
Veertig jaar Verbond van Protestants-Christelijk* individuele leden. De jubileumviering zal samen-
Werkgevers, veertig jaar Nederlandse Christelijke vallen met de jaarvergadering op woensdag 21 mei
Boeren- en Tuindersbond, veertig jaar Christelijke in het Kurhaus te Scheveningen.
Middenstandsbond driemaal dat veeleisende
woord „Christelijk"en juist daarom een ere-
De Nederlandse Christelijke Boeren- en Tuinders-
bond telt thans bijna 30 000 leden en is qua invloed
saluut. Want deze drie organisaties hebben in die niet de minste der boerenorganisaties. Tijdens een
veertig jaren laten zien dat het kan. Dat ondernemer grote vergadering op 5 juni hoopt men in Tivoli te
zijn
kan zijn dan alleen i
geld verdienen Utrecht het jubileum te
en dat werkgever zijn meer moet betekenen dan het De Christelijke Middenstandsbond heeft zich, na
in dienst hebben van arbeiders tegen zo- en zoveel noest volgehouden, moeitevolle strijd juist de laat-
loon. In het eerste hoofdstuk van de be- ste jaren kunnen consolideren tot een heeh-
ginselverklaring
het Verbond van te samenbundeling van 31 patroonsvak-
Prot. Chr. Werkgevers kan men dit lezen: organisaties met een totaal ledental van ver
„De arbeider dient te worden beschouwd boven de 20.000. De jubileumviering zal
als beelddrager Gods en niet als drager in Groningen plaats vinden op een nog
van de waar „arbeid" Dientengevolge nader te bepalen datum.
CHR. XAN BEN HEUVEL
EE zal in ons land moeilijk een categorie organisaties te vinden
zijn, die meer voor haar leden heeft ktnnen doen in de afgelo
pen tientallen jaren dan de boerenorganisaties. Oorzaak hiervan
was niet zo zeer de achterstand in ontwikkeling van de andere
organisaties dan wel de grote moeilijkheden, waarmee de leden van
de Nederlandse boerenstand hebben te maken gehad.
Wie zou men dat beter kunnen la- telijke retraite is, die misschien het
ten vertellen dan de Nederlandse christelijk onderwijs ten nutte kan
„boer" bij uitnemendheid, namelijk zijn,
(we mogen hem bij deze gelegenheid gezien
Chris van den Heu
vel, de voorzitter van de Nederlandse
Christelijke Boeren-
en de veteraan, die
ment in de donkerste ji
heeft de betekenis
de principiële richting in
maatschappelijk gebeuren. Vooral
..Ü8HIMR. - -930 zijn grote aantallen boeren en
Tuindersbond tuinders uit de liberale boerenorgani-
in het parle- satie
de christelijke overge-
het eerst rege-
Wat betreft de toekomst verklaar
de de heer Van den Heuvel zich zo
mogelijk voor 110 pet. voorstander
de publiekrechtelijke bedrijfsor-
in slaagde
gssteun te V'
troffen boerenstand.
De heer V»n den Heuvel vertelde m
on, ven de tijd, det de melk twee ga„isahs. Het elternetlef Is op het
cent opbracht en de suikerbieten hele- ogenblik p.b.o. of alles aan de staat,
maal niets. Van de audiëntie, die de Qat er k^iek is, is goed. Er moet
drie voorzitters van de landbouwor- ook nog veei verbeteren. De centrale
ganisaties bij Koningin Wilhelmina organisaties zullen „hun" bestuursle-
brachten om de moeilijkheden, waar- den in de schappen nog duidelijker
mee de boeren te worstelen hadden, moeten wijzen op hun verantwoorde-
uiteen te zetten. De Koningin is toen lijkheden en op wat van hen geëist
zelf naar Friesland gegaan en heeft WOrdt door de ondernemers in de be-
hier verschillende boerderijen bezocht trokken bedrijfstak. En de leden zul-
H. DE MOOY
HET is ongeveer een jaar geledendat in het pand, Oranjelaan 32 te Rijswijk
tientallen middenstanders druk in de weer waren om de huisvesting van het
bureau van de Christelijke Middenstandsbond voor te bereiden. Van alles werd
er binnen gedragen. Bijna de hele inventaris tot en met een bestuurstafel ter waarde
van een kleine duizend gulden.
IFerkgei
T van het Ver-
erkgevers in Nederland. De
ari jl. de 70-jarige leeftijd
in 1922 hoofdbestuurslid van
reniging en in 1931 vice-voor-
tienduizenden loopt is verheugend,
maar belangrijker nog
bijzon- de organisatie-gedachte
- nmet name de christelij
gedachte. -
Hulde bracht de heer De Mooy hier-
voor aan de dikwijls weinige getrouwen,
enkele maanden de die voor de oorlog door noeste volge- z j veertig jaar raia-
houden strijd de naoorlogse voortbouw ^eemg.jaar_mia
hphhpn mnenliik aemaakt. Door onder- denstandorganiaatle ook de
consument nog ten goede
En hiermee voltrok zich middenstandsorganisaties, dat^
toen het schijnbaar onmoge- i
lijke. Een centrale bond. die
tot nog toe met een bijzon
der kleine behuizing genoe
gen had moeten nemen en
die bovendien nog behoor
lijk onder de schuld
had f - j-
ongelofelijke sprong
maakt naar een kapitaal
pand in eigendom (hypo-
teek-vrij). volledig inge>
Mooy, „de middenstand te
brengen op het niveau van
het verantwoorde onderne.
mersehap".
mld-
dat kan?
i zonder schuld. Hor
hebben mogelijk gemaakt. Door onder
linge samenwerking is een hechte sa- 0
menbundeling van de vakorganisaties Kmnen-^
zitter
lijking van de christelijk sociale ge- standsbond gaf ons het antwoord: door
dachte, Het verzet van sommige werk-, saamhorigheidsgevoel
gevers hiertegen is onjuist, al is de van de christelijke middenstanders
wet niet geheel in overeenstemming Nederland,
met de gedachten van het verbond, Niet in d
Produktschappen zijn geen bedrijfsor- van deze representatieve
ganisatie, Er zullen meer horizontale maar vooral de wijze, w
bedrijfschappen moeten komen. Maar gelijk werd stelde de^ heer De Mooy
mogelijk geworden.
Is de middenstander dan niet de ster
ke individualist, die zich afsluit van an
deren en zijn eigen zaakjes wel zal op
knappen?
Dankzij veertig ja
„Zeer beslist'
heer De Mooy.
„De consument heeft im
mers belang bij efficiënt
werken van het bedrijfsle-
•hoging van de productiviteit.
i den Heuvel it alle veertig jaren, die de
C.B.T.B. nu beslaat, hoofdbestuurslid geweest ran
deze organisatie. Van 1918 tot 1945 tweede voorzit
ter en van 1945 tot heden voorzitter. De heer Van
den Heuvel is thans 71 jaar.
bij hét aanwijzen van deze feilen, mag a}s symbool
men het nrincipe niet afwijzen", aldus middenstandsorganisatii
de heer Borst. Bm
Een i
middepstands-
een openslaan - - - - -
anderen en het be- drijfsleven is tevens het voerdeel van de
van anderen nodig consument."
de eerste plaats het bereiken te hebben. Intensief overleg wordt er
huisvesting, gezocht met middenstandsvertegenwoor-
roD dit mo- digers in de volksvertegenwoordiging
P---,. ^®en met mensen, die de middenstands-
veertig jaar vraagstukken wetenschappelijk kunnen
j benaderen. Er zijn reeds eigen branche-
r.Wrt via verschillende Interpellaties ging
Het wetenschappelijk, gemeenschappelijk de,regering tenslotte tot steunmaatre-
bouwen aan het voordeel van het be- 8e
die toen nog geheel onbe-
Voor de toekomst verwacht de
hoer De Mooy voor de organisaties,
zo mogelük nog een machtiger taak
op een geheel eigen plaats. Voorde
publiekrechtelijke bedrljfsorganl-
Dat uoorzitter» en bestuursleden Onder zijn stuwende leiding kwam
uan centrale orpaniiaties de be- enkele jaren geleden van de zijde van
n-nnnitntia hnnn de zeepfabrikanten de eerste werkge-
tekenu van de organisatie hoog versaanvrage tot instelling van een be-
taxeren, ligt tot op zekere hoogte <jrijfschap. Zelf werd de heer Van Apel-
uoor de hand. Mgar wat denkt het doorn voorzitter van de bedrijfscom-
geuione lid er uan? Wat heeft de
ondernemer, die met beide benen t»<
de praktijk van het bedrijfsleven
staai aan zyn lidmaatschap biju. van
het Verbond van Prot.-Chr. Werk
gevers?
Wy hebben deze vraag voorgelegd
aan een trouw lid van het verbond,
namelijk aan de heer J. P. van
Apeldoorn te Heerde. directeur van
de zeepfabriek De Klok.
Behalve direeteur van zijn bedrijf is
de heer Van Apeldoorn ook voorzitter
van de Vereniging van Zeepfabrikan
ten en toekomstig bestuurslid van het
in oprichting zijnd bedrijfschap voor
de zeepindustrie.
De Vereniging van Zeepfabrikanten
is bij drie werkgeversverbonden aan
gesloten, omdat in de vereniging ook
drie levensbeschouwelijke richtingen
vertegenwoordigd zijn. Zonder nog een
antwoord te geven op de vraag, wat
voor de heer Van Apeldoorn persoon
lijk en zijn eigen bedrijf de beteke
nis van het prot. ohr. werkgeversver
bond is geweest, gaf hij ons de me
ning van de Vereniging van Zeepfabri
kanten, „Onze vereniging werkt uiter
aard met de drie verbonden (chr., r.k.
en liberale werkgeversverbonden
red.) samen", aldus de heer Van Apel
doorn. „maar voor de samenwerking
met het prot, chr, verbond geldt in
het bijzonder, dat men zeer prettige
ervaringen heeft en men steeds op ac
curate en zeer verantwoorde wijze
wordt bijgestaan en geadviseerd. Van
achterblijven is hier geen sprake. Juist
net tegendeel is waar."
En wat zijn eigen bedrijf betreft ver
klaarde de heer Van Apeldoorn: „Ik
heb me na de oorlog, de tiid waarin
het prot. chr. verbond eigenlijk groot
is geworden, altijd en met veel resul
taat gehouden aan de adviezen, die ik
van het secretariaat kreeg. Met alle
moeilijke zaken, zowel voor lonen als
voor prijzen wendde ik mij tot het ver
bond. En soms gingen we samen
naar het departement om hier de za
ken voor te leggen, wanneer ze moei
lijk waren. Steeds waren de resultaten
bijzonder goed."
De heer Van Apeldoorn is een fabri
kant. die zijn bedrijf tot een bedrijfs-
gemeenschao wil maken. Hij onder
streepte. dat met de opmerking, dat
een arbeider, die ztjn hele leven in
een bedrijf heeft gewerkt, toch werke
lijk ook wel iets te zeggen mag heb
ben over dat bedrijf.
De thans 06-jarige directeur heeft na
de oorlog zijn arbeiders, waarvan er
niemand georganiseerd was, ertoe ge
bracht zich te organiseren.
missie. De zeepfabrieken tellen op hel
ogenblik het hoogste percentage geor
ganiseerde werknemers.
Wat de zin is van dc christelijke
organisatie? „Wie z(jn leven richt
naar Gods Woord, die kan het in
het leven niet slecht gaan", ver
klaarde de heer Van Apeldoorn. En
hiermee bedoelde hij te zeggen, dat
christelijk sociale actie, handelen
betekent naar het Woord. Want de
noodzakelijke sociale doorleving is
niet mogelijk zonder h"t leven naar
het Woord. En de heer Van Apel
doorn weet het uit ervaring, dan
kan het in het leven niet slecht
gaan, ook niet ln het leven van het
bedrijf.
ja tie zullen zij de voedingsbodem
moeten zijn, materieel en geestelijk.
Luisterend naar het Woord en ge
trouw aan de Conventsgedachte zal
de Christelijke middenstandsorgani
satie bij dit alles kunnen ontkomen
aan het dilemma van de „neutrale"
organisatie „liefhebbers te zijn van
zichzelf".
Hoe het in de toekomst met de Al is d-m het electro-technisch be-
christelijke middenstandsorganisatie
zal gaan? Goed. was het resolute
antwoord van de 76-jarige oud-
voorzitte: van de Chr. Middenstands
bond, de heer W. Q. Scheeres, die
De nog jonge voorzitter van de Chris
telijke Middenstandsbond, H. de Moojj,
De ledenvergadering van de C-M-B. riep
hem in 1955 tot het voorzitterschap-
De heer De Mooij is ook voorzitter van
de Bond ran Christelijke Slagers
patroons.
praten, hij heeft de moeilijke strijd thans dc leiding
In de tu'intiger jaren geleid, hij heeft
een enorme ervaring opgedaan in het we^k gezet,
organisutieieven en voelt zich ook
thans nog als ere-voorzitter van de
C.M.g. in hart en ziel middenstander
\TAN 1870 tot 1891 heeft
V Nederland één ohrlste-
lijk-sociale organisatie ge
kend, nameljjk het Neder
lands Werkliedenverbond
Patrimonium, waarin niet
alleen werklieden in de en
gere zin, maar ook werkge
vers, landbouwers en mid
denstanders waren georgani
seerd.
Dit heeft geduurd tot 1891,
het jaar van het eerste chrls-
telijk-sociaal congres. Dit
congres heeft onder leiding
van dr. A. Kuyper namelijk
de stoot gegeven tot de op
richting van een afzonder
Ijjke christelijke onderne
mersorganlsatie. Dus een or
ganisatie, waarin nog bijeer
zaten de groot-werkgevers
de boeren en tuinders en de
middenstanders.
Deze ondernemersorgani
satie droeg als naam de Ne
derlandse Patroonsvereni
ging „Boaz" en heeft bestaan
tot 1918. De vereniging, die
ongeveer duizend leden om
vatte, stelde zich len doel
voorlichting te geven over
sociale vraagstukken.
In de ruim 25 jaar. dal
„Boaz" bestaan heeft, is de
vereniging echter niet tot
bijzonder bloelende activl-
Patrimoniumgedachte tot nieuw
leven gekomen
leiten gekomen, omdat de or
ganisatie nog te algemeen
was. De specifieke proble
men van de afzonderlijke
bedrijfstakken kwamen niet
aan bod.
Zo volgde op de splitsing
van 1891 op 7 maart 1918 een
verdergaande splitsing, toen
..Boaz" uiteenviel in de
Christelijke Werkgeversver
eniging (na 1937 het Ver
bond van Prot.-Chr. Werk
gevers in Nederland), de Ne
derlandse Christelijke Boe
ren- en Tuindersbond en de
Christelijke Middenstands
bond.
leden. In de eerste plaat*
zijn er de ondernemingen
waarvan de leiding geheel
of ten dele uit personen be
staat, die Instemmen met dr
statuten van het verbond.
Dan zijn er vakorganisa
ties van ondernemers, die
Srotendeels bestaan uit le.
en, die de grondslagen van
het verbond aanvaarden.
Dergelijke vakorganisaties
zijn echter dikwijls ook nog
bij andere werkgeversver
bonden aangesloten, omdat
een deel van de leden een
andere aansluiting voorstaat
Dan zijn er nog persoon
lijke leden, zoals leiders van
ondernemingen etc. en ten
slotte de buitengewone le
den. die niet geheel aan dr
vereisten van het lidmaat
schap voldoen.
O Bij de C.B.T.B. zijn ne
gen provinciale C.B.T.B.
organisaties aangesloten, die
op haar beurt in totaal meer
dan 500 afdelingen tellen
Naast de C B T B. brstaa'
nog specifieke jeugd- er
vrouwenorganisaties 'C.J.P
T.B. en C.B.P.B \ls in
stellingen kent de CBT.P
•en studiefonds en «en een
•raai boekhoudburesu. waar
van 4000 leden gebruik ma
ken. Dc C.B.T.B. is zeer
nauw betrokken bij het chr.
land- en tuinbouwonderwijs
en het chr. I&ndbouwhuls-
houdonderwijs.
De Christelijke Mldden-
standsbond is tweeledig:
ht| kent aangesloten vakor
ganisaties als lid, maar ook
plaatselijke middenstands
verenigingen.
Zijn de drie ondernemers
organisaties ln 1918 uiteen
gegaan. men heeft elkaar
nooit uit het oog verloren
In 1937 kwam het dan ook
weer opnieuw tot een geor
ganiseerd verband ln het
^onvent van Christelijk So-
Male Organisaties. In zekere
in Is hiermee de gedachte
•an Patrimonium tot nieuw
'•ven gekomen, want tot het
"nnvent zijn In het Christe-
!<k Nationaal Vakverbond
•»ok de „werklieden" toege
len beter voorgelicht moeten worden
omtrent het werk van de schappen.
Het werk dat de organisaties kunnen
verrichten zullen de p.b.-organen moe
ten laten rusten. In het bijzonder zal
de financiering van de bedrijfsorga
nen de aandacht moeten hebben van
de bestuursleden.
In één opzicht voelt de C.B.T.B.-
voorzltter de boerenstand niet ge
lijkgesteld nog bij de andere be
volkingsgroepen, e« dat ia wat be
treft de steun aan de boer en de
Industrieel. De steun aan de boer
wordt teveel als een knellende en
overbodige Iaat gevoeld.
Het is nog maar een „gesteunde"
boer. die naast de fiere industrieel
loopt, die zijn produkten beschermd
ziet met 20 tot 25 pet. invoerrechten.
Maar wat is hiertussen het verschil,
zo vraagt de heer Van den Heuvel?
WIJ zullen ons niet wagen aan
een antwoord. Maar we meneti.
dat wat tn de afgelopen veertig
Jaar bereikt werd voldoende reden
Is om de C.B.T.B. geluk te wen
sen met zijn Jubileum en de heer
Van den Heuvel met het feit, dat
hij de enige van de voorzitter»
van de drie ondernemersorganisa
tie» Is, die veertig jaar geleden
bij de oprichting van de C.B.T.B.
De heer Van den Heuvel U geen
groot voorstander van overheidamaat-
regelen. Als het even kan moet het
zonder, maar in de dertiger jaren
was er bittere nood. Ook de arbeiders
steunden toen de boeren. Op het
ogenblik kan er vergeleken bij toen
beslist niet van nood gesproken wor
den, zo meende de heer Van den Heu
vel.
In de moeilijke jaren zijn de boe
ren en tuinders juist gaan zien, dat
een christelijke organisatie geen gees-
drijf in Den Haag dat thans de beide
zoons van de heer Scheeres leiden,
al wel bijna uit zijn middenstands-
iasje gegroeid.
De heer Scheeres heeft het volste ver-
rouwen in de verdere ontwikkeling van
de C.M.B. Grote verwachtingen neeft
m apabele mensen waaraan
vertrouwd. Nu wordt de kroon op het
't gezet, waarvoor de heer Scheeres
zovele andere middenstanders vele
moeizaam gestreden heeft.
De heer Scheeres herinnert zich nog
het 10-jarig bestaan van de C.M.B., dat
op 5 maart 1028 in Zeist gevierd werd.
Persoonlijk sprak hij een radiorede uit,
waarin hij zich vooral richtte tot de
achtergebleven middenstanders in de
neutrale organisatie.
Op het congres in Zeist vergeleek
prof. dr. J. R Slotemaker de Bruine
de christen-midden6tanders ln neutrale
organisaties met „sinaasapplen in een
Kerstboom. De sinaasapplen zijn wel
echt, maar ze groeien niet aan de den-
neboom,"
De burgemeester van Zeist, baron van
TuyH van Serooskerken, sprak ook op
het congres. Deze merkte in zijn speeoh
op. dat de ohristelijke organisatie eigen
lijk niet naar zijn smaak was en hij ci
teerde daarbij een Franse uitdrukking:
L'union fait la force. (Eenheid maakt
sterk). De heer Scheeres paste toen in
zijn repliek deze uitdrukking toe op de
destijds lopende annexatie-kwestie tus
sen Zeist en Utrecht, een annexatie
waartegen Zeist zich hevig verzette, om
dat het een kunstmatige eenheid zou
zijn van elementen, die niet bij elkaar
horen. De heer Scheeres vroeg zich af.
of hetzelfde niet voor een eenheidsor
ganisatie geldt. De burgemeester kwam
toen opnieuw naar voren en reikte de
voorzitter de hand met de toevoeging:
Man je hebt gelijk.
Het aambeeld, waarop de heer
Scheeres In het organisatieleven al
tijd heeft geslagen, was: Voor de
eigen levensbeschouwing moet plaats
zijn. dan alleen bestaat de krach
tigste organisatie. Andere mogelijk
heden zijn alleen een organisatie
onder dwang, die de naam organi
satie niet mag dragen, of een bij
sonder slappe en futloze organisatie,
1 niets uitgaat.
moesten er niet
veel van iveten
De heer T. Borst te Leidschendam
ni satie, of heter gezegd van de
Christelijke Boeren- en Tuinders
bond, want de heer T. Borst is geen
boer in de eigenlijke zin van het
woord, maar tuinder.
Deze, in dienst van de C.B.T.B.
vergrijsde 68-jarige pionier der ge
organiseerde tuinders, draagt mei
ere het leken van ridder in de Orde
van Oranje-Nassau, hem verleend
voor het meer dan dertig jaar ver
vullen van een hoofdbestuursfunctie
bij de CASTA
Het grootste deel van zijn leven
heeft hij belangeloos gegeven voor
de organisatie. Hij is jaren achter
een het hele land doorgetrokken
om de tuinders, die zich in hun
veilingsorganisatie al sterk genoeg
waanden, te overtuigen van het grote
belongvande standsorganisatie. Hon
derden lezingen heeft hij gehouden
om de tuinders te winnen voor de
organisatie, maar in de crisisjaren
ook om hen te helpen in de enorme
moeilijkheden. Legio waren zijn be
zoeken ten departemente, maar ook
talrijk waren de resultaten die hij
hier boekte voor sün mensen.
En zo kwam in de dertiger jaren
de doorbraak. De tuinders zagen het
belang van de standsorganisatie. Het
ledental van de CJB.TS. steeg van
1931 tot 1936 met bijna 10.000 le
den. Dc slag was gewonnen.
De heer Borst is een typische re-
presentatent van de vorige generatie
van organisatirmensen, die dc figuur
van de bezoldigde bestuurder nog
niet kende. Deze mensen deden hun
eigen zaken aan de kant. teelden so
goed en zo kwaad als het ging van
eigen geld en wijdden zich met hart
en ziel uit roepingsbesef aan dc or
ganisatie. In onze tijd sou dat niet
meer mogelijk tijn.
Twee perioden hebben bijzonder
veel indrukken bij dc heer Borst
achtergelaten, namelijk de crisisja
ren en de oorlogsjaren. Veel smart
is er toen geleden, maar ook do hu-
mor heeft niet ontbroken. Met
smaak vertelt de heer Borst ons
van de clandestiene vergaderingen,
die in de laatste oorlogsjaren weke
lijks In Delft gehouden werden door
de standsorganisatics en hel Cen
traal Bureau voor Tuinbouwveilin
gen. De vertegenwoordigers werden
per rijtuig voor f 60 van Den Haag
naar Delft gebracht. Als koetsier
fungeerde een 18-jarige jongeman
uit Leidschendam, die in een korte
lljkln *e"°ken om ionger ,e
De relatiekring, die zich hier
vormde is de heer Borst ook later
nog van dienst geweest. Want toen
in augustus 1946 hel tuinder,gebied
van Leidschendam door een ontzet
tende hagelbui werd getrolfen en
92.000 m2 glas uerd vernield, slaag
de hü er in voor de getroffen tuin
ders een grote partij glas le krijgen.
Hoewel thans niet meer In actieve
dienst bij de CJ1.T.R heef, de heer
Horst nog wel silling in de raad
van advie, van hel Centraal Bureau
voor Tuinbouwveilingen, i, bij ere-
bestuurslid van de Leidschendam,,
veiling en is hij secretaris-penning-
meester ton de provir-iale organi
satie tun veilingen en van de kring
Loosduinen-Berhel.
