BEELDHOUWWERK
naar synthese van verstand en gevoel
J
MH
Cultureel
venster
KEIZERKWARTET VAN HAY DN EN
EUROPA'S GROOTSTE KERKORGEL
Gebed
in de lijdenstijd
ZATERDAG 29 MAART 1958
ROTTERDAMS
DIRIGENT
EN COMPONIST
EEN opmerkelijk* men, - PIET KETTING in zijn,
met planten en antieke vazen bezette, zon
doorstraalde studeerkamer. Hij draagt een hoog
aan de hals gesloten zwert-zijden repetitie-jasje.
Zijn gelaat, haast klassiek, verraadt ondanks de
zachte, fijnbesneden trekken, een door harde wil
bedwongen emotie. Daarboven een krans van
reeds grijzend haar om de slapen. Zo is Piet
Ketting, sedert tien jaren medebouwer aan het
Rotterdamse muziekleven.
Een opmerkelijk man, ja. Maar een moeilijk
interview. Immers zal deze 54-jarige musicus, die
mij zo gul entree tot zijn binnenkamer verschafte,
mij ook een sleutel tot zijn persoon en leven
willen en kunnen geven?
Hoe moet ik hem benaderen? gerde. Snel ging
Encyclopaedisch lijkt het zo het bergopwaarts
makkelijk. Immers we kunnen jn 1929 schreef
hem zien alt kamermuzikant Ketting zijn
of als componist, als dirigent of
als musicoloog. Maar is dit fair
tegenover een man wiens hele
carrière feitelijk het resultaat
't" "f",
goediDitlenden die hem deze 0/ kend !maU
Symphoni
een Trio voor
fluit, klarinet en
fagot. Vit 1930 is
geve kant wilden opduwen?
fluit
Eén onafgebroken worsteling, piano. Hij werd in
óók tegen eigen zachtmoedigheid, hetzelfde jaar
die anderen niet voor het hoofd hoofdleraar aan het Toonkunst-
v conservatorium te Rotterdam.
Ketting was op weg naar een
],en maar ala dirilent wil ilen. Prominentt plaats onder de
tenslotte overwint toch in Ketting Nederlandse toondichters.
de man die niet wil worden
geleefd. Die het zelf wil doen. Op
De Ned. componist ir. Henk Badings, die
>or de Suidafrikaanse Uitsaai Korporasie gesci
1 Zuid Afrika verblijft, heeft ook een radio-
c componist ons toezond, heeft Badings (rechts) vc
aaggesprek met de dirigent Anton Hartman (links) ov
idiofonische opera van Badings. Op 11 en 22 april wor
idio uitgezonden en op zondag 13 april wordt de opei
icciaal voor Nederland, van 13.30 tot 16.30 uur. Verd.
Badin
•ert, de Ballade
1 lieder
Piet Ketting
zan gerei Ver
zijn eigen tijd.
De kamermuzikant®
Hij 1
ertoe bijgedragen, misschien was
ook zijn huwelijk met de zangeres
ernstig be- Vera Doniska van invloed. Hoe
het zij, een breuk met Pijpers
was onvermijdelijk.
Het eerste resultaat daarvan
was losmaking van Ketting als
componist en terugkeer
i^worverTliefde vo^r'de^kam'e" Van ieU anders wilde hU nlet h°" vSitrit. MaarFhit "weed" het
ren! Op die manier werd in 1935 orkest-dirigentschap,
een conflict onvermijdelijk"
Jaren lang heeft Pijper die 1935 tot 1949, dus veertien lange
wits vasthoudend Ketting weg-
liefde voor de kamer
muziek. In een filmscenario zou
Vader Ketting mededirecteur
van Nljgh en Van Ditmar aan
de piano zingend en vanaf de sofa
beluisterd door een vergeestelijkt-
peinzend kind, het zeker
enorm doen. Maar, in
werkelijkheid kroop de
jeugdige Piet van narig
heid onder tafel! Veel la
ter. toen een zanger be
weerde dat dirigenten
niets van zang wisten en
hij teruggeflapt had „de
meeste zangers net zo
min", haalde hij toch twee
en een half jaar zangles
bij Jan Dekker.
Wat de piano betreft.
Piet fantaseerde er als
kind zo mooi op los, dat
hij pianoles moest „onder-
gaan". Dus werd de piano voor gedrongen
hem het meest gehate instrument, gen
Eenmaal vrij, hèrontdekte hijgen
slotte de piano als mogelijkheid
tot rechtstreeks en individueel mu
siceren, iets dat de dirigent
componist nu eenmaal mis:
Toen ontwikkelde hij zijn pianis-
tische gaven. Het resultaat daar- schoolorkestjes
werd het befaamde trio Feit-
heeft hij moeten wachten.
Zijn uitgebreide koor-
practijk, het trio en de
concerten met zijn vrouw
waren een troost. Nr. de
oorlog werd hij eerst me
dedirecteur en later di
recteur van het Amster
dams Muzieklyceum. Daar
richtte hij, dwars tegen
het bestaande inzicht, een
florerende vocale afde-
ling op en bracht ze weer
tot bloei. Meer dan eens
heeft hij ingegrepen
duw. Want straks, over enige
jaren, zal bijv. het vèr onder
bezette Rotterdams Philharmo-
nisch, waaraan te weinig 'is
besteed, komen te spelen in
een monumentaal concertgebouw
waaraan te veel wordt be
steed. Liefst 23J miljoen, plus
het tonnen-verslindend gedokter
aan de bouwplannen. Waarmee
vult men straks de 3000 zit
plaatsen van dit mausoleum?
Tot welke artistieke con
cessies zal men dus moeten
komen Dit alles zit Piet Ket
ting nogal hoog. Wat de veel
te lage subsidies aan de orkesten
in Rotterdam helaas niet com
penseert. Hoe moeten ze op het
peil komen van hun toekomstig
artistiek milieu? Een ex-burge
meester zou hebben gezegd:
.Muziek is duur lawaai." Wij
met een zwak voor monu-
mentenzorg zeggen erbij: En
een gebouw is nooit weg
De musicoloog
Behalve door kwesties als deze Jacques Liochitz en
en de door hem gecreëerde, druk- 4
oezochte Dirigentencursus-1958.
wordt Ketting ook nog als musi
coloog in beslag genomen door
zijn Bachstudie. Kettings klassie
ke belangstelling als reactie op
zijn Pijper-periode is begrijpelijk.
Maar ook zijn koor-compositie
dwingt hem terug naar de tonali- (\an onze kunstredacteur)
teit. De koorzang verdraagt im- r)E natuurlyriek van een Meindert Zaalberg en
mers geen abnormale harmonie. de epische kracht van een Jacques Lipchitz
dat 2'-"> de twee tegenstellingen die thans te zien
speelt hij op de vleugel een paar j" (Lct SUdefik Museum te Am,te,dam.
harmonische noviteiten. Nieuw! Meindert Zaalberg is pottebakker, Jacques Lipchitz
Maar toch uit een madrigaal van is beeldhouwer. Dat alleen maakt nog niet hun
de 16e eeuwer Gesualdo di Veno- verschil uit. De aard van hun werk doet dat.
De oude goede tonica staat Tegenover de vitaliteit en oerkracht en beweging
van Lipchitz stelt Zaalberg pure rust en bezinning
en sierlijkheid.
De zaal met wer
ken van Lipchitz
zijn huis. Daar vindt hij als leer-
Zaalberg geeft sfeer
OVER HET EILAND
Onder deze titel heeft de bekende predikant-
dichter Guillaume van der Graft een aantal ge
dichten uit Engeland en Wales gepubliceerd,'
gevolgd door een korte eenakter, genaamd H et
Eerste Kwartier Van der Graft lijkt
mij een van de belangrijkste dichters die na de
,l_ jongste wereldoorlog aan het woord gekomen
aarneia acn en al heeft hij in deze jongste bundel zijn
kogels en V i s sen niet overtroffen en mis-
lien ook niet geëvenaard, elk vers getuigt
T van een springlevend en individueel talent,
de beste tradities van Nijhoff bij een in-
j- tend gewijzigde constellatie voortzet. Toch
-verszoon ta^esbebalve Nijhoff-imitatie: Nijhoff roept
teleuree V scherp omlijnde beelden uit de wsrke-
ihimpten 'eid °P> maar biï Van der Grafl ontmoeten
ject en object elkaar halverwege of vloeien
ns in elkaar over.
■t Eu
il PEN
tegenheid vun de uitvoering van
nieuwe radiofonische opera „Asteri.
)W gehad. Op bovenstaande foto,
voor de radio in Johannesburg 1
over zün „Aslcrion". Dit is de twe.
rordt het werk voor de Zuidafrikaa
aden op de 11 nieterband,
er in Zui.l Afrika nog 10
in Zuid-Afrika uitgevoerd
(foto M. L Jansen, Johannesburg)
lijk
geh<
4
ahJAT
Meindert Zaalberg
en POTTERIE
hand, onbereikbaar. Alle plaatsen
n enig belang waren beiet. Van Dl«> va" b""!"» voelt Ketting.
mijn mening, het zó:
steeds zwakkere, zich tot spinrag
specialiserende muziek van heden
zal afsterven. De komende ver
nieuwing zal aan de oude klassie
ke stam moeten uitbotten. Ket
tings hartstocht, juist voor
Bach, is aldus bezien niet alleen
een zaak des verstands; doch bo- £j"d "-LV
In Bach vond rig°„, herf, gaatort
Straks, eind mei, zal hij dat
Ketting a.h.w. een alter
in 1956 overleden Henk Dieben
heelt Ketting z.jn lakkei overee- M|^ tijd moeten
dragen, nl. het onderzoek naar
het verband (usscn Bach's muziek Saat dan een tournee
de mystiek der getallen. Een het Rotterdams Kamei
die muzikale synthese dus van gevoel Spanje. Ook zijn echtgenote zal
laken rust als tegenwicht te- epos
gen het barnende muziekleven ^eid sarneTC Zaal-
hij zich als di- berg gaf uiting aan
ijn scnoonheids-
erlangen. Maakte
Lipchitz volstrekt
issen. mij vrije kunstwerken
aken met in eigen scheppingsdrang, Zaal-
kest door berg wist z'ch slechts dienaar
De dirigent
Ten slotte heeft Ketting de lei
ding gekregen over het in 1949 op
gerichte klassiek-georiënteerde
verstand. Pijper, die niet de
weg naar een synthese ^heeft kun- h,J mlssen-
Rotterdams Kamerorkest
Rotterdams Kamerkoor 'het oude
Spangense koor van Jos. Vranken
vinden,
ting naast de componist óók de
dirigent kon erkennen, ging in
„Merlijn" ten onder. Ketting na
het zijn worsteling met Pijper wordt
op zijn beurt door het probleem
Doch deze van haar kant heeft
nog een Ketting in reserve, nl. de
22-jarige Otto Ketting, die een car
rière als trompettist heeft ingezet.
het natuurproces, in het spel
klei en vuur. Beiden zijn kunste
naars, beiden zijn ook handwerks-
Jacques Lipchitz werd op 22 ken die steeds
ugustus 1891 te Druskienike,
klein badplaatsje aan de Niemi
te Littauen geboren, vertrok
1909 naar Frankrijk (leerling v;
Hij lost zijn zintuigelijke gewaarwordingen
zijn denken op in een soort dichterlijke boetseer- j 11
klei en kneedt daar verzen van; verzen die tege- BL|
lijk open en duister zijn. maar die nooit dik of
geheimzinnig doen. Het duistere houdt verband
het mythische en symbolische, dat bij hem j
meespeelt. Het mooiste gedicht vind ik
telief in Exeter", over of juister: op de
ibeeldhouwde stenen voet van een preekstoel j
Van der Graft weer op zijn best. De j
nakter voor drie engelen" brengt aan
lijmeren over het enorme verschil in de ma:
waarop Vondel zijn Lucifer j
schreef en die waarop Van der
Graft op het voetspoor van Nij- j
hoff te werk gaat. Vondel zoekt het
verhevene op de wijze der barok in
de „hemelval" in het gouden
trompetgeschetter van de Jupiter- B»
symfonie klinkt deze hemelval via 1
Handel nog na Van der Graft j
in de eenvoudige, onopgesmukte e
toch niet populaire spreektaal.
Voorbeelden te over; ik sla het
boekje maar ergens open en lees:
„De nachtwind steekt op met zoveel
geuren/dat het mij duizelig maakt,/
En hoe diepzinnig zijn ook de vol-
gende regels:
LUCIFER
In de hemel gebeurt nooit iets. j
MICHAEL
In de hemel gebeurt altijd alles.
Er gebeurt niets wat niet in de
hemel gebeurt. Ook niet daar
ginder op de aarde.
Van der Graft weet zó te dichten,
dat men altijd benieuwd is naar wat r-
komt;. dat geldt van de afzonder- t PJ
lijke verzen, maar ook van de d
bundels.
C. RIJNSDORP. i
•),Ultg. H. M. Holland, Amster*
de!
zich niet op de borst slaan
zeggen: dat heb ik gemaakt. Hij g
mag een natuurproces leiden en --
zal dankbaar zijn als een stuk
goed en zuiver uit de oven komt."
En ook schreef Zaalberg: ,,Het
werk kwam tot stand dank zij
God, Die door dit alles Zich open- «1
baart en de mens tot werken be- *-■
zielt."
Meindert Zaalberg als dienaar
in de kunst, als de man die zijn H
werk allereerst als ambacht ziet.
toont bovendien dat hij als
verloor wat hij als stand én
En als hij zegt' Maar zich thans tot componist Jean Antoine Injalbert
én met het ver- gaat ontwikkelen. Otto, igg Dj
ile de'
als muzikale vrijetijdsbeste- voeringen
dirigent won. Belangwekkende uit
kamp-Ketting-Stotijn. Ketting heeft ding. Zelf vond Piet de dingeer-
op die manier decennia lang in stok. En hij weet van geen losla-
binnen- en buitenland. Oost- en ten. Dat bevestigen mij ook de
West-Indië geconcerteerd. In het leden van zijn Rotterdams Kamer-
bijzonder aan zijn oude vriend, de koor. Zijn repetities zijn »n ens
begaafde fluitUt Johan Feitkamp. de w
mot wie hij reeds in 1926 concer
teerde. bewaart Ketting dankbare
herinneringen.
der Fuge",
Suites en Brandenburgse concer
ten en vele noviteiten uit oude en
nieuwe werken.
De tuKim Ketting is, naast
die van Flipse, een begrip in
het Rotterdams muziekleven ge-
Beaux-Art
je intuïtie benade- zachtaardige bescheiden verschij- eh»Vfn
-1 m v.;nedp Hp Eerst werkte hij in de naturalis- .u
werken 'ning brengt mij wat in verlegen- tische stijl (dus alles echt zoals sprankelende leven, mist 1
uit handen geeft Misschien ook beid: lijkt hij alleen maar op het voor ieder zichtbaar is), daar- stroom van het bloed, mist
tot zichzelf. zijn vader? Of ook op zijn moe- na kwam hij bij het kubisme te- de kracht van de menselijke wil.
geloof ik dat hij hiermede de
o.m. in „Zittende baadster",
taarspeler", „Stilleven" en „Ma
troos en gitaar". Maar
vormgeving mist men toch het
hij heeft er goed de wind on
der.
Indertijd op hbt Utrechts Conser- iici 1Wkl„i, n.
MÜrTilta "°?<t™.«™r.yertnuwt Ketting tatumelTevori 'l
ook niet: „Meindert Zaalberg",
r „Klei en Vuur". Want klei
uur hebben het gedaan. Door
deze de eeuwen heen.
iet Dat toont ons deze expositie ook,
de daar men er niet alleen werk van
ar, Meindert Zaalberg vindt, maar
„.„c- 00't beel oude tijden. En ook
Dvprifpnc hppft Hp N f R V on V" J T"* "1*1 *"wT; recht (voorstellingen worden opge- Het is alles harmonisch, geome- z'e' men er foto's van de tech-
grond van Kettinas theoretische e moge hij ^ouwd uit geometrische vlakken) trisch en compositorisch knap op- niek van het pottebakken,
bewijsgronden de lel omstreden van elk de kwaliteiten hebben ge- en thans - eigenlijk
Lukas-Passion geaccepteerd als erefd. Hij zal ze hard nodig heb- kan men van een stijl
een waarlijke schepping van Bach ben. Om (zo zuchten we) dit e? beweging spreken,
en gisteren uitgezonden. alles zjjn
heel ander terrein be-
vijze wee
kunnen gaan
Er zijh heel wat werken 1
CARL LANS. kubistische periode te zien,
De componist
veel heviger be- gebouw, een halve meter boven de
bemoste tegels, bevond zich een
luchtrooster. Daaraan luisterde hij
naar de repetities van de Haar
lemse Orkest Vereniging. Hij
oorontsteking liet betalen We
vragen ons af. wat de mensen die
HUniHRc hem daar altijd zo half gebukt
aiKwijis - yj
*-*
kunst die toch steeds een functio
nele kunst is gebleven, al is die
functie dan ook gewijzigd.
Meindert Zaalberg heeft het
„.j functionele van de ceramiek be-
het bruisende leven zelf grepen. Geen lege ornamentiek,
die geen overdaad in vormen, geen
dje barokke plastiek, geen al te grote
~^«A«Agen spanningen. Maar ceramiek in
komen. Geen rust maar dra- de eenvoud van de schoonheid,
1930 gebc
i passie Jacques Lipchitz moest terug j}ele Runst
in een tot de beweeglijkheid van de ba- Ëffigjg
plastisch geweld als eens Miche- rok, hij moest zijn werk met le-
langelo, van een haast grillige venssappen gaan overgieten
barokke spanning. moest het bruisende leven
gaan vastleggen voor hij tot die
overweldigende kracht, tot die
sterke suggestieve verbeeldingen
naar Haarlem was verhuisd,
wilde naar het Conservatorium,
doch kwam op de H.B.S.
moest ten slotte zo dikwij»
schoolblijven, d.t v.der Kettin»
hem er maar af wilde nemen.
Toen kwam uit, dat hij geen straf-
i op school, maar compo-
deze jongeling heb
ben gedacht.
Zijn eerste officiële uitvoering
het Ncd. Chr. Studenten r~
VIA NAALD
EN PLAAT
TOEN Joseph Haydn
van zijn tweede En-
.ov-v. --- - - - aeland-reis naar Wenen
punt achter en hij is dan ook do ting glimlacht: „In spanning me- t(,niaiceerde bracht hij
»>nier> man voor wie Kettin» ooit neer?'" vraagt hij: „Verschnkk*- terugKeeraz, u j
sitirs bij vrienden zat te schrijven, kest heugt hem. De proef op de
Vader zette hier
beslist een
„Zat i
wie Ketting ooit neer?" vraagt hij:
heeft gebogen. Hoogst onwillig, lijk! Ze hebben me vé
maar in zijn hart toch beseffend ten moeten halen. Ik s
da' en musicus zonder algemene dig zóek!"
ontwikkeling qua kunstenaar niet
verder boert dan de Welbekende-
Jongens-met-een-Gitaar.
Na de dood van zijn vader ver
huisde het gezin naar Bilthoven.
Zijn moeder gaf ten leste
toestemming Het was 1922.
Omstreeks 1926 kwam Kettinq
rui het Utrerhts Conservatorium
onder de ban ran de grote
WiLem Pijper. Deze openbaarde door. ga door. Tn Jou steekt
hem de mvtitoe comporitoriichc ccboren dlrlrcnt'
horizonten waarnaar hij hon-
Negen jaar later was er Iemand
anders zoek. Eduard van Beinum
tijdens een repetitie. „Neem j(j
het even over, drie minuutjes
maar, ik heb telefoon". Ketting
aarzelde misschien even: hij stond
voor het Concertgebouw-orkest,
dat onder meer zijn liederen van
Nijhoff op het prograr
De drie minuten werde;
tig: Van Itelnum bleef
Eindelijk vond Ketting hem:
tttend achter in
twln-
Misschien heeft dit commentaa:
HET WOORD IS AAN
de die C. R. Stoelmann Leysner in
rcrrtdvorlor hel »in boek ..He: woord ii aan
woerd In on. land ere 'u.lgave Succes. Den Haagl hel-
ie diskrediet. Aan de holle reto- der rn du.delijk bewust. D,1 boek.
ri»ir van voordien was men onl- da* boeiend is als een roman,
eroeid maar een nieuwe vorm maar tevens zo praktisch als een
had men nog niet gevonden. Men systematische handleidmg. g_««tfl
aag, dat spreken anders
7°
Li tweede
gesproken
niet alleen de herinne
ring aan onvergetelijke
eerbewijzen in Londen
en de tekstboeken voor
twee oratoria „Die
Sfhöpfung" en „Die
Jahreszeiten" mee, maar
ook 5000 gulden. Daar
voor kocht hij in
de toenmalige Weense
voorstad Gumpendo'f
een klein huis. Gum-
pendorf w nu geen
voorstad meer doch een
wijk in Wenen, mair
het lage huis van Haydn
aan de Haydngasse 19
staat er nog en is
ingericht als museum
Het staat niet meer.
zoals in Haydn's tijd.
tussen het groen en
het heeft geen uit
zicht meer over uitgestrekte
weiden. Nu staat het huis tussen
fabriekgebouwen onopvallend,
onbelangrijk schijnbaar.
is de plaat opname-technisch heel zelf
goed geslaagd en gaat er niet een vorr..
stem verloren van dit prachtige dood te "vechten"6
stemmenweefsel.
matiek, geen berekening
spontaneïteit, geen stilstand maar
ritme, geen gezapigheid maar
worsteling. Lipchitz heeft de vorm
doorbroken, heeft de ruimte ge
vuld met beweging en spanning.
En zo is deze expositie tot een
overrompelende expositie gewor
den, waarbij men zich klein voelt
tussen de kunstwerken. Maar
arbij men ook voelt dat Lip-
hemelbestormer wil zijn,
die, zoals Lipchitz het
in de kunst ziet „een
verlangen om tegen de
de soepelheid
reine werking van de kleur.
Geen pronkstukken dus, m
eerlijke, dienende potterie. w£
van het wordingsproces door
meesterhand is geleid.
de
Meindert Zaalberg
orgelplaat, die zeker de
teresse van orgelliefhebbers
hebben. En dat wel speciaal i
dat hier werken van Bach
speeld worden op het grootste studeerde
de, hoge wit-zijden kousen en zil
veren knopen aan de schoenen.
Telkens weer speelde de oude
man zijn bezoekers dan het Kai-
serlied „Gott erhalte Franz den
Kaiser" voor. Dat lied, dat voor
de kleine voorkamer het eerst klonk op de verjaardag
üi Keizer Franz I op 12 ie
le intimiteit en vertrouwelijkheid bruari 1797,
dan
15-tal hoofdstukken de regels
die gelden bij de kunst van
■Trh aan "te bet (doeltreffend» spreken,
■rde rede- iader hoofdstuk
bang
stellen als een „gevlei«v
n**r", bore iloh mlt rlto elo-lc
water In een katheder en beperk
te zich tot een droge, dorre op-
somminr. van wat hit had te
zeggen. Totdat
radii
met hen een nlenwe woordcnltuur
zijn Intrede deed: die van het ge
sproken woord.
dc schrijver
het gaat in een
aantal ge- en verboden samen. De
ze regels zijn eigenlijk van
zelfsprekend. Het is niet moeilijk
erop te letten, maar de praktijk
bewijst, dat bijna niemand erop
let Laat u dit niet overkomen.
Als u eens ergens een woordje
spreken moet en in de bijeenkomst
klinkt het enigszins verwachtings-
De apparatuur echter, die dit volle: ..het woord is aan", zorg
woord weer doet herleven, is op dan dat u beslagen
zijn beurt ook weer een voort- en dat u eerst dit gla
brengsel van zijn tijd. De tijden hebt gelezen. Wie deze regels in
veranderen. Niet langer Is het acht neemt. «-
„mooie", het oratorische spreken plezier*
gevraagd: thans ls het doeltref- kunst, ma
fend spreken aan de orde Dit leren kan;
spreken is een kunst. praten. Kan
„Wie kan praten, kan ook le- eerst nog evi
ren spreken" is da gulden regel, gopaedi9t
_.l eerbiedig zwij- lied worden,
gen omdat de oude Haydn hier
heeft gesproken en hier zijn lof
zangen „Singt dem Herrn
Europa, nl. in de Do,
i Eisenstadt. Na
Stimmen" en „Ehre. Lob und
Preis sei dir. ewiger, gütiger.
machtiger Gott"
zijn gebed
„Gott erhalte Franz den Kaiser"
heeft geschre» IMHI
weiden de mHMHPBii
gedeelten uit de genoemde orato
ria. het gebed werd de Oosten
rijkse volkshymne.
In dat huis ontving Haydn zijn
gasten steeds met de grootste kers. di
het lang-
2e deel de variaties op het
lied, waarbij de melodie afwisse
lend door een der instrumenten
in haar geheel wordt gespeeld,
speefde hij het „dreymai alsofwilde zag'
- - pinem Au*- gen dat het lied onder alle om-
sich selbst standigheden en in^alle tijden
het door "Napoleon ber.etle
Oostenrijk, zijn laatste bede om
het behoud van zijn vaderland.
Het was Haydn's lievelingslied
Enige dagen voor zijn dood in
nder. mit eim
lofzangen druck, über den
bewogen koor- wunderte". Het Oostenrijkse
lied heeft on dceKde wijs
veranderbaar is. Dan volgen nog
.'..I - c. OJl - pnrtjit he"-
thans de woorden ..Brüder. reicht "jk Presto.
die Hand
Keizerlied van
de harten
De Europese Fono Club heeft
ijs komt nauwgezetheid. Zijn pruik
dat u eerst dit glasheldere boek tijd keurig gepoederd als hij be-
- zoek kreeg. Om de hals droeg hij
een witte band met gouden kno
pen. Verder bestond zijn kleding
uit een bruin statiekleed, een rijk-
bestikt vest van zware zijde.
?;oud-bestikte manchetten. een
ijngeplooide jabot, bovenbeenbe
dekking van zwart-glanzende zij-
Haydn leeft noe dit Strijkkwartet
i>an alle Oostenrij- né's uitgebracht i
heimwee hebben king door
de terugkeer van de
Di' lied gaf Haydn eveneen?
in 1797 vijf onzegbaar mooie
variaties mee od zijn „levens
weg" in het Strijkkwartet Op. 76
no. 3. zogenaamd het Keizer
kwartet. Het werk werd op 28
september 1797 voor het eerst
gevoerd tijdei
leden van de Berliner Philhar-
moniker, nl. prof. Siegfried Bor-
ries (le viool), Alfred Malecek
(2e viool), Heinz Kirchner (alt
viool) en de cellist Wilhelm Po-
-egga. (25 cm langspeelplaat
.Opera" 3173» Een zeldzaam ga
ve vertolking, doorzichtig, homo
geen. stralend en met een bijzon-
kerkorgel van Europa, nl.
orgel in de Dom te Passau, dat
in 1928 door G. F. Stcinmeyer en
Co. gebouwd werd, 5 manualen
heeft, 206 sprekende stemmen.
16650 pijpen en vijfledig is opge
steld. Of het wel het mooiste or
gel van Europa is. wil ik sterk
betwijfelen. Het is in ieder geval
een imposant instrument. ge
plaatst in een imposante Dom.
De 27-jarige Domorganist Wal-
ther R. Schuster, die ook enkele
malen in ons land concerteerde,
was nog maar net 22 jaar toen
hij deze functie in Passau kreeg.
Des zomers geeft Schuster elke
dag in het middaguur een concert
op dit gigantische instrument.
Voor de Opera-plaat speelde
hij de orgelkoralen „Gelobet
sei'st Du Jesu Christ'
meine Freude" en de
glia en fuga in c-moll
(25 cm langspeelplaat
3129». Aan de technische kwali
teiten van Schuster valt niet tc
tornen. Hij is een groot organist
en bovendien een goed musicus
De opname van de beide knraler
is helaas iets aan de donkere
kant. Maar toch heeft Schuster
alles nog duidelijk hoorbaar ge
maakt. De Passacaglia is echte»
te weinig doorzichtig gespeeld
Het klinkt alles wel vol en groots
maar men mist te veel het zr
noodzakelijke doorzicht in Bach?
muziek Het totale klankbeeld »c
wat troebel. Wellicht is de kerk
ruimte ook niet ideaal, maar dar
haar abon- had Schuster een meer helder?
gistratie moeten gebruiken
hoogst interessante
dan Mein-
a 1907 ge
boren werd, van zijn vader het
pottebakkersvak leerde, het oud-
Chinees en Japans aardewerk be
thans in Leiderdorp
„de weke klei tot kelken drukt",
om een dichtwoord van Aart van
der Leeuw te gebruiken.
Dat plastisch geweld van een
Lipchitz is plotseling opgehouden
te bestaan, het is versteend tot
een rust en een vormschoonheid,
die geen innerlijke spanning wil
len verraden. Dat ligt ook in de
lijn van Meindert Zaalberg, die
schreef: „Een pottebakker mag
Passaca-
vooraanstaande Niettemin
opname.
Voor alle zekerheid vermeld ik
nog even dat de platen van d?
Europese Fono Club niet in de
handel verkrijgbaar ziin, maar
uitsluitend na aanmelding als
feestconcert der mooie articulatie. Bovendien
clublid rechtstrei
Dese Fono Club.
sterdam.
■k« bi'
11 Kruis van den Heer, wij zien u sinds die dag
m voor altijd in het hart der aarde staan.
11 wat ook de tijd tot stof verteren mag,
U gij zijt en blijft, niets maakt u ongedaan
Veeleer zijt gij sindsdien met zonde en lijden mee
naar zenith en naar horizon gegroeid en meet
uw schaduw uit tot over heel een zee,
tot over wolkenhoge bergen leed.
Heer van het kruis, er wonen velen waar
het duister van de aarde zo diep valt
dat zij vergeefs de nacht doorzoeken 'naar
die schaduw, die dwars door hun donker valt.
Heer van het kruis, leer hen die treuren dat
Gij Zelf het laatste duister overwint
en dat wie naar U opziet in de diepste smart,
in U de eindelijke vrede vindt.
NEL VEERMAN
CORN. BASOSKI
