CHRISTELIJK
De verdwenen
miniatuur
Inschikkelijk zijn, als men zo
geen verbod overtreedt
Ds. M. Geleijnse (Celebes)
werd vandaag 65 jaar
KanttekenM
Puzzel
Onderwijs moet niet bang
zijn voor de research
r i
Ad
'vies van
Calvijn
Prof. C. Veenhof tchreef in
Opbouw over een onverkwik
kelijke strijd in de kerk der
Afscheiding over het ambtsge
waad. En over Calvijns zacht
moedigheid in dergelijke zaken,
icaar men nopal eens geneigd
is de zaken scherp te stellen
terwille van waarheid en recht".
Maar als deze strijd niet in de
gezindheid van Christus gevoerd
wordt, zo schreef Calvijn ergens,
dan is ze erger dan de pest.
Prof. Veenhof geeft een paar
voorbeelden:
T-vEZER dagen las ik in de Cal-
A-'vijnbiografie van Staehelin het
volgende verhaal. In een stad van
West-Duitsland was de kerk toi
reformatie gekomen. Ze had zich
in leer en kerkinrichting georiën
teerd aan dt Zwitserse reforma
tie Na verloop van een aantal
jaren verlangde de landsheer, dat
deze kerk de lutherse kerkorde
ning zou aanvaarden. Zoals haast
vanzelf spreekt ontstond in die
kerk toen een felle strijd tussen
hen die de vorst ter wille wilden
zijn en anderen. die_ de hestaan-
Het ging daarbij in concreto
over de volgende kwesties: per
soonlijke biecht bij de predikant
vóór het Avondmaal: particuliere
avundmaalsbediening (aan de zie
ken); de nooddoop: het begraven
in de kerken: het luiden van klok
ken bij de begrafenis; het houden
van de christelijke feestdagen ook
die welke ter ere van Maria wa
ren ingesteld.
/OAJjü zo dikwijls geschiedde
wendde ook deze kerk ,zich tot
Calvijn om advies. En merkwaar
dig: alleen de nooddoop door
vroedvrouwen enz. wees hij radi
caal af.
Ten aanzien van de feestdagen
schreef hij: ik zou wensen, dat gij
ten minste die standvastig af
wijst. die niet geschikt zijn tot op
bouw. maar reeds zonder meer
het merk van bijgeloof op het
voorhoofd dragen. Want wat heeft
een discipel van Christus bv. met
de ontvangenis en de hemelvaart
van Maria van doen?
Maar ten aanzie" van de rest
wilde hij dat de gemeente zich
zou schikken naar de wens van
de vorst.
Hij beëindigde zijn brief aldus:
Ik zie wel hoe onaangenaam uw
positie is ten opzichte van de
vorst. Maar als ge met beschei
den beslistheid toont, dat ge om
hem ter wille te zijn in geen ge
val tegen Christus kunt handelen,
dan twijfel ik er niet aan. of hij
zal zich uiteindelijk bil) en ge
nadig betonen. Weest da .m niet
trots, heftig, koppig. Me. gema
tigdheid bereikt men beter het
doel.
En bij alle trouw in dat wat gij
als recht en goed erkent, moet
gij steeds bedenken, dat nog ner
gens de volkomenheid is bereikt
en dat wij daarom overal daar
moeten toegeven en ons naar de
mening van anderen schikken,
waar niet uitdrukkelijk iets van
ons verlangd wordt wat verboden
is.
Zo was de felle Calvin, de gro
te strijder voor waarheid en recht!
Als de eenheid der kerk in ge
ding kwam, als het ging om het
behoud van de gemeenschap der
heiligen, dan moest men overal
toegeven waar niet uitdrukkelijk
iets verlangd werd dat God had
verboden!
Hoeveel ellende zou zijn voorko-
1 kerkelijke
bracht.
IK noem nog een ander geval
waarvan ik enkele jaren ge
leden hoorde.
In een van onze kerken was een
broeder, die er zich verschrikke
lijk aan ergerde, dat men bij de
voorlezing der wet de aanhef:
..Toen sprak God al deze woor
den". wegliet. Zijn bezwaar was
dit. dat de voorlezer door deze
woorden weg te laten net deed of
hij God was. De wetslezer zei im
mers: Ik ben de Here, uw God.
Er werd veel met deze broeder
gesproken. Maar men kon hem
niet tot andere gedachten bren
gen.
Wat nu?
De kerkeraad had volkomen ge
lijk in deze afwijzing van het be
zwaar van deze broeder. De wets-
lezang werd immers aangekondigd
met woorden als: Luisteren we
nu naar de heilige wet van God
of iets dergelijks. Moest men de
broeder nu verder trotseren en
zijn gang gaan? Misschien brak
hij, een oud man, dan wel met
de kerk?
Natuurlijk waren er die zeiden:
Stoor je toch niet verder aan die
dwarskop. Laat hem opkrassen
als het hem niet aanstaat in de
kerk.
Maar de kerkeraad dacht zo
niet. Hij schreef zo ongeveer:
Waarde Broeder u hebt volko
men ongelijk met uw bezwaar!
Maar we willen met uw zwakheid
in deze rekening houden. In Chris
tus' kerk móg men over kwesties
als deze geen ruzie maken. En
daarom zullen we de wet voortaan
laten lezen mèt de inleiding.
Ook al zou het bezwaar van
deze broeder niet ernstig zijn ge
weest. dan had de kerkeraad door
zijn wijs en broederlijk optreden
deze man in ieder geval op lief
devolle wijze een voorwendsel ont
nomen! En dat is ook een zeer
belangrijk ding van de pastora
le zorg.
Ik geloof, dat de Here Christus
zeer blij is geweest met deze echt
broederlijke, kerkelijke daad!
1846 terug te komen: Deze had
volkomen ongelijk toen ze bepa
lingen maakte over die ambtskle-
dij. Maar zou Christus niet blij
zijn geweest als de dissentiërende
broeders tegen de synode hadden
gezegd: U doet beslist verkeerd
met te besluiten zoals ge deed!
Ge tast in feite de christelijke vrij
heid aan. Wij zullen daarom blij
ven getuigen tegen wat u vast
stelde. Maar omdat die kledij als
zodanig niet de substantie der leer.
niet de grondslag der kerk raakt
en het dragen ervan als zodanig
geen zonde is, zuilen we ons om
der wille van de eenheid en de
vrede der kerk voorlopig schikken
naar wat u vaststelde?
Er is geen sterker, geen meer
Geestelijk verzet tégen, geen ver
nietigender kritiek óp een derge
lijke kerkelijke beslissing moge
lijk dan dit!
Er mogen in onze kerken een
voortdurend gebed zijn om wijs
heid, liefde, vriendelijkheid, barm
hartigheid, inschikkelijkheid, be
wogenheid. zelfverloochening bij
allen die God in zijn kerk verwaar
digde tot de ambtelijke dienst.
God geve in deze werkelijk
voortgaande reformatie.
- - 1
Chr. geref. zendingspredikant met verlof
„Vier maal beroofddrie maal
gevangenen nog leven wij
Dertig jaar geleden begonnen de Christelijke Gereformeerde Kerken in Neder
land hnn zendingsactiviteit onder de Toradja's op Celebes. In de loop der jaren zijn
150 gemeenten gesticht met ruim 30.000 inheemse christenen.
Ds. M. Gelejjnse, een van de zendingspredikanten der Christelijke Gerefor
meerde Kerken, viert vandaag zijn 65ste verjaardag. 27 Jaar lang heeft hij gewerkt
onder de Toradja's In de gebieden Kaloempang en Pitoe Oeloena Saloe. Mede door
zijn arbeid konden hier 93 gemeenten groeien.
BESTENDIGD ONBEHAGEN
Ds. Geleijnse was in 1930 kandidaat;
11 november van datzelfde jaar werd hu
door ds. K. Zuidersma bevestigd als mis
sionair predikant van de gemeente Hoo-
geveen (de twee andere zendende chris
telijke gereformeerde kerken zijn die
Rotterdam-Centrum en Hilversum-Cen-
trum). Voordat hij de theologische studie
begon zwierf de predikant enkele jaren
op zee. Ook was hij enige tijd werkzaam
in de bouwhandel.
eigenlijk voorbeeld voor het andere
werk. Met grote dankbaarheid, denkt
ds. Geleijnse terug aan de pionierstijd
van 1930 tot 1940. „Al zwervend leefde
je met de mensen mee. Vijandigheid
ontmoetten wij eigenlijk nooit. De To
radja's zijn een zeer goedaardig volk".
De mooiste herinneringen heeft de pre
dikant aan de tijd na 1946. Ondanks de
gevaren van de guerrilla trok hij de bin
nenlanden in. De resultaten waren soms
massale overgangen naar het christen
dom van hele dorpen tegelijk. Juist daar
om is het zo jammer, zegt ds. Geleijnse,
dat de guerrilla zoveel onheil stichtte.
Scholen, kerken en dorpen werden ver-
Het grote wonder is dat al die chrls-
I tenen toch trouw gebleven zijn, terwijl
zij wisten dat ze het als mohammedaan
veel gemakkelijker zouden hebben
Jong hout kan veel verdragen In de
storm.
Sedert 1950 was ds. Geleijnse alleen
op Celebes. Zijn vrouw trok in dat jaar
met het hele zendingskorps terug naar
Nederland, omdat het te gevaarlijk werd.
onen zij in Hilversum. Ds. Geleijn-
daar tot september met verlof om
zendingszaken te regelen. Maar hij blijft
hier niet, heeft nu eigenlijk al spijt
dat hij gekomen is. omdat het, gezien de
onrust, heèl wat moeilijker zal zijn weer
in Celebes terug te keren.
Als er maar één kansje is zal de pre
dikant _in september proberen weei
terug te gaan. Hij is zendingsman in hart
en nieren. Op dit ogenblik zit hij eigen
lijk nóg in Indonesië, omdat hij er ir
geworteld is.
En dan te weten, dat ds. Geleijnse vroe
ger nooit over zending had gedacht; hy
i zat op zee of ln de handel. ..Maar wanneer
November 1957 is ds. Geleijnse terug- j God een deur voor je openzet, brengt Hy
gekomen uit Makassar, waar hij de laat- I je er ook doorheen. Ik kon er niet van
ste drie jaar gewerkt heeft onder de ver-1 loskomen. Ik wist me gesteund: vier maal
strooide Toradja's uit de binnenlanden, zijn we beroofd en drie maal gevangenge-
BKRUKPINGSWKRK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen te Vriescheloo (toez.): C.
Boogaard te Noordbergum; te Bovensmil-
de (toez.): kand. W. van Bruggen te
Utrecht; te Puttershoek: S. Kooistra te
Welsryp.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Groningen-Zuid (derde
predikantplaats): R. J. de Jong te Win
schoten; te Bussum (vak. E. J. Wassink):
H. Schut, missionair predikant van Mid
delburg. met verlof te Hilversum; te Nie-
zijl: kand. N. J. Goris te Apeldoorn.
Bedankt voor Noordwijk aan Zee: C. L.
Timmers te St. Pancras (verbeterd be
richt)
Examen. De classis Rotterdam heeft
preparatoor geëxamineerd en beroepbaar
verklaard de heer S. de Lange, theol.
kand. Kand. De Lange. Secretarielaan 24.
Rotterdam-Noord, zal gaarne een even
tueel beroep in overweging nemen.
CHRISTELIJKE GEREF. KERKEN
Tweetal te Woerden: D. Biesma te
Utrecht-Centrum en J. Kampman te Rijn-:
burg; te Schiedam: M. Vlietstra te Eem-
dijk en C. van der Weele te Leiden.
In deze tyd heeft hy meegewerkt
het opbouwen van twee gemeenten, één
van duizend en de ander van 700 zielen.
Eén kerk is deze jaren reeds Verrezen;
aan een tweede wordt gewerkt. In op
leiding zijn vijf inheemse evangelisten.
Het succes van deze drie jaren is
(Advertentie)
All 't vnnr hoof opiehlot
ln do kool -
oplaaiend vanalt de maat
Dat is geen kwaal die ge nog langer hoeft
te dragen. Neem Rennies die blussen
de brandende pijn. Voetstoots. Rennies
neutraliseren alle overtollig
nemen zo de oorzaak weg
pend brandende pyn.
De directie' van de A.VJLO. heeft by
de Hilversumse recherche aangifte ge
daan, dat in de laatste tijd op tot nog
toe onverklaarbare wijze gramofoon-
platen verdwijnen uit de studio. Het
betreft nieuwe platen. Er zijn tot dusver
wel enige huiszoekingen gedaan, maar
Bien aanhoudingen of arrestaties verricht
et onderzoek duurt nog steeds voort
Filmcentrum maakt film
over de Wereldraad
De Stichting Filmcentrum, het oecume
nisch instituut voor filmvorming en film
evangelisatie, heeft het afgelopen week
einde haar jaarlijkse conferentie gehou
den in het Eykmanhuis te Driebergen.
Zaterdag werd de Franse film ,,Les
héros sont fatiqués" vertoond, welke na
afloop van de voorstelling werd beoor
deeld door een schaduw-filmkeurings-
commissie. Behalve een hervormd predi
kant hadden o.a. de directeur van de
katholieke filmcentrale, een gerefor
meerd journalist en een buitenkerkelijk
lid van de filmkeuring zitting in dit fo
rum. Voorzitter was de heer P. J. van
Mullem, directeur van de Stichting Film
centrum en filmdeskundige van de Ne
derlandse Hervormde Kerk.
Op zondag werd een audiovisuele mor
genwijding gehouden. In de liturgie van
deze morgenwijding was de klankbeeld-
strook „Zie wy gaan op naar Jeruzalem"
opgenomen.
's Middags sprak de heer A. R. Dijk
over nieuwe plannen van de Stichting
Filmcentrum. Hij deelde mede. dat het
Filmcentrum de kleurenfilms ..Albert
Schweitzer" en ..The great mr. Handel"
heeft gekocht. Voorts komt het Film
centrum met een nieuwe Lutherfilm. Ter
gelegenheid van het tienjarig bestaan van
de Wereldr. van Kerken, die in 1948 werd
opgericht te Amsterdam, hoopt het Film
centrum een documentaire over de ge
schiedenis van de Wereldraad te ver
vaardigen. Voor dit plan bestaat ook in
het buitenland grote belangstelling.
Tot besluit van de conferentie werd de
nieuwe Deense verfilming van Kaj
Munk's „Het Woord" vertoond. De con
ferentie stond onder voorzitterschap van
wika J. A. Hes.
120.-
nóg leven wy."
Toekomstplannen op Celebes zijn er wel.
Thans werken er twaalf inheemse
gelisten, zes predikanten en dan nog de
gemeentevoorgangers, die bijv. niet de
sacramenten mogen bedienen. Maar eigen
lijk moet er een theologische schqpl .ko
men. En deze wil men stichten in samen
werking met de Gedeformeerde Zendings-
bond in de Hervormde Kerk, die op
V oorlichtingsdag
in Kampen
Herhaaldelijk is gebleken, dat men al
te weinig afwist van de mogelijkheden,
vreugden en moeilijkheden, die aan de
studie in het algemeen en aan die van
de theologie in het bijzonder zijn verbon
den. Daarom wordt in Kampen op don
derdag 3 april een voorlichtingsdag ge
houden in de theologische school aan de
Oudestraat voor a.s. studenten en hun
ouders.
Een der professoren en de praetor
van het studentencorps zullen toespra
ken houden. Tevens zal er ruimschoots
gelegenheid zyn met de verschillende
hoogleraren en de senatoren van het
studentencorps nader op het besprokene
in te gaan.
Voorts zal het o.m. mogelijk zijn de
gebouwen van de hoge school en de stu
dentensociëteit te bezichtigen. De samen
komst begint om half elf. Sluiting ca. 4
uur n.m. De reiskosten voor eindexamen
kandidaten worden vergoed.
In het afgelopen jaar werden tweehon
derd jonge mannen ongeschikt bevon
den voor het predikambt ln de Kerk
van Engeland. Bijna negenhonderd
kandidaten werden onderzocht. On
danks het grote gebrek aan voorgan
gers, vooral in de industriegebieden
van Noord-Engeland, wil de anglicaan
se kerk daarin niet voorzien ten koste
van het peil van het predikantencorps.
Het komt hoogst zelden voor, dat
universiteit van Kopenhagen een theo
logisch eredoctoraat verleent. In de
laatste dertig jaar gebeurde dit maar
tweemaal. De laatste keer was in 1945
toen de Noorse bisschop Berggrav ere
doctor werd. Thans heeft de senaat de
titel verleend aan de Kopenhaagse
kerk- en zendingshistoricus professor
Lorenz Bergmann.
DINNEN de P.v.d.A. blijven de ge
voelens van onbehagen voortbe
staan die op innerlijke verdeeldheid
wijzen. Een duidelijk staal daar
van geeft een beschouwing in het
jongste nummer van ,,In de waag
schaal".
In deze beschouwing blijkt de schrij
ver J. van Malde het wel bijzon
der moeilijk te hebben voor wat
betreft zijn politieke keuze. Bij vo
rige verkiezingen had hij het al niet
gemakkelijk, „maar ditmaal is het
vraagstuk nog nijpender geworden".
„De keuze is bijzonder moeilijk, om
dat enerzijds aan de houding der
partijen t.o.v. de vraagstukken niets
is veranderd,' anderzijds omdat er
sindsdien tenminste één vraagstuk
aan de orde is gekomen en op zoda
nige wijze is (en wordt) afgedaan,
dat de onlustgevoelens alleen maar
versterkt worden".
Een blad als „Wending", aldus de
schrijver, mag dan wel allerlei za
ken aan de orde stellen (hij doelt
op de polemiek tussen dr. Dippel en
ds. Ruitenberg, waarop wij ook om
standig de aandacht hebben geves
tigd), hij vindt het bedenkelijk dat
er van zulk een polemiek niets na-
cialistische beweging voor
rechtigheid heeft gestreden,
thans is gerechtigheid een hetU f{n
woord voor een partij, die ni« xiog
onrechte door een zeer groot °P!
van haar kiezers (kleine kapte""'
jes in de dop) gezien wordt
middel tot grotere persoonlijk uit
stand".
bei'
De schrijver blijkt het vooril( f*
hebben op de P.v.d.A., en znlb
te meer omdat hij in die partij
tijd lang een aanvaardbare
lijkheid had gezien,
hij het jammer, niet i
land te wonen; daar i
tisch Socialistische Partij y
zou kunnen en willen s
Niet in Noord-Holland
blijft hij zitten met zijn grote
tieke teleurstelling. Teleurges^
hij, „omdat wat men doorleeft
vraagstukken van de eerste orkwer
onze politieke groeperingen tenl f
ste op enige welwillendheid kit^l
kenen, als liefhebberijen v«
stelletje idealisten".
Het onbehagen kon moeilijk
per worden getekend.
VLIEGEN IN DE MIST
Maar dit noemt ds. Geleynse liever
toekomst-muziek-ln-de-verte dan toe
komstplannen.
Horizontaal: 1. herrie;
8. bevroren water; 11. vc
derw.; 12. onder meer, afk.; 13. echt
genote: 15. reptiel; 18. afk. luchtv. mij;
19. windrichting; 20. vanginstrument;
22. slede; 24. soort bier; 26. melodie;
27. beroemd vaartuig.
Verticaal: 2. getij; 3. dood lichaam;
5. rund; 6. bekend Utr. orkest: 8. dun
ne; 9. zie andere zijde, afk.; 10.
glad, gelijk; 13. boom; 14. meisjes
naam; 16. bootje; 17. door middel
van; 20. kom; 21. groente; 23. van
de wind afgekeerde zijde; 25. bijwoord.
OP HET MILITAIR APPÈL
Stormloop afgelast. Alle officieren zitten nog te lezen in de cantine."
(Zó boeiend is nu PANORAMA I)
Brede conferentie in Utrecht
Maar onderzoek houde man
voor de klas in het oog
De katholieke centrale voor studie en
research ten behoeve van onderwijs en
opvoeding is een bundeling van een aan
tal r.k. instituten die zich min of meer
bezig houden met wetenschappelijke on
derzoekingen op pedagogisch terrein.
ZIJ was de initiatiefneemster tot de al
gemene conferentie, die gisteren te
Utrecht gehouden werd over zin en
plaats van de onderwijsresearch. Men
zag daar vertegenwoordigers van de
meest verschillende pedagogische ,,scho-
eerste conferentie van deze aard was
bedoeld als terreinverkenning en kennis
making. Bij volgende gelegenheden
hoopt men een meer strak thema aan
de orde te stellen dan dat van gisteren.
De inspecteur-generaal van het onder
wijs dr. ir. M. Goote en prof. dr. A. D.
de Groot, hoogleraar aan de Universiteit
van Amsterdam, hebben beiden met na
druk het dienstkarakter van de onder
wijsresearch naar voren gebracht. Het
onderwijs dient niet bang te zijn, dat
de research die als wetenschappelij
ke methode naar het volmaakte
streeft weer nieuwe ontevreden eisen
aan het onderwijs gaat stellen. Het on
derwijs heeft al genoeg te stellen met
de veranderingen in het leven, die de
levensbeschouwelijke richtingen gestelde eisen aan het onderwijs doen
bijeen. Zij allen leefden in het besef stijgen, maar de waardering doen dalen,
zo ongeveer zei voorzitter prof. dr. J. Het gevaar is inderdaad niet denkbeel-
Th. Snijders uit Groningen het dat dig. dat de research uitgaat van een
ze nog maar beginnende leerlingen zijn ideale school. Maar zij moet zich
en veel van elkaar kunnen Ieren. Deze
47
Struve was oprecht beledigd. „Aan de andere
kant is het mij volkomen duister, wat de mi
niatuur van een onthoofde Engelse met Kopen
hagen te maken heeft. En waarom u er prijs
op stelt, dat ik niet in Bautzen, maar in Kopen
hagen moet zijn geweest. Wees toch eindelijk zo
goed u nader te verklaren!"
„Neen", zei de commissaris. „Ik heb er voor
lopig genoeg van mij met u bezig te houden."
Hij drukte op een belknop. Een politieman ver
scheen.
„Breng mijnheer Struve weer weg!" beval de
commissaris en liep naar het venster.
VISCLUB IN ZORGEN
Even voorbij Gransee werden 'enige leden van
de „Rostockse Visclub 1896" oproerig. En Storm,
die anders altijd aan de kant van zijn chef stond,
gaf hun gelijk.
„Waarop wacht je eigenlijk?" vroeg hij ner
veus „Hoe lang moeten we nu nog marsliedjes
ten beste geven en in dorpen de dorrume August
uithangen? Laat Paulig nu eindelijk uit z'n
stoomwals halen wat er in zit! We zullen de
jonge man inhalen en hem een paar gaten in
zijn benen schieten. Dan maken we hem de Hol
bein afhandig. Touwen hebben we bij ons- We
maken een mooi pakketje van hem en depo
neren hem op een afgelegen korenveld. Voor
men hem vindt, zijn we al in Berlijn.
„Bravo!" riep Philipp Achtel. „Die volkslied
jes hangen me langzamerhand de keel uit! Je
krijgt er alleen maar dorst van!"
Professor Horn was een andere mening toe
gedaan. „Jullie moet niet vergeten, dat de poli
tie gealarmeerd is," zei hij. „Zo'n herenfeestje
Erich KAstner:
loopt niet veel gevaar. Waarom zullen we hier
gaan rondknallen. Zo'n roffel is zelfs in Berlijn
aoorbaar."
„En als die bandiet zijn huurauto nu niet naar
de garage aan het Stettiner station rijdt? vroeg
Karsten. „Die jongen is niet van lotje getikt. Als
hij de wagen nu ergens laat staan en er vandoor
gaat? Wat doen we dan?"
„Dan kunnen wij en de lui van Graumann wel
gaan vissen", meende de worstelaar verbijsterd.
„Berlijn is groot. Dat heb ik op school al ge
leerd."
Professor Horn bestudeerde nauwkeurig de
kaart. Na enig aarzelen zei hij: „Voor mijn
part! Wanneer we hem nog voor Oranienburg
te pakken krijgen, is het mij goed. Anders hou
den we het op Berlijn."
De broeders in de hengelsport werden bedrij-
vig-
Paulig! Gas geven!" schreeuwde er een.
De chauffeur deed wat hij kon.
„Maar alleen in de banden schieten", beval
de chef. „Niet in de kerel zelf. Jullie weten, daar
ben ik niet op gesteld!"
de man in de klas.
Aan de andere kant mag het onder
wijs zich voor de resultaten van een
goede research niet afsluiten; het moet
er zich zelfs nauw bij laten betrekken
De keus van onderwerp en de probleem
stelling is evenzeer een zaak van de on
derzoeker als van de opdrachtgever.
Het graotsie bolwerk dat bijna on
wrikbaar vast staat is dat van de erva
ring. Zolang zij als illustratie dient kan
men de ervaring waarderen Maar zo
dra zij een zelfstandig argument gaat
vormen, dan «orden meningen tot fei
ten. De ervaring is vaak de enige ze
kerheid van sprekers uit onderwijskring
en is de krachtigste weerstand tegen elke
verandering.
De wetenschappelijke methode van de
research zal wellicht slagen, als zij de
ervaringsbeelden in ander licht brengt.
Het centrale onderwijsprobleem, zo
zei prof. De Groot, is de vraag:
Hoe vermijden wij, dat over vijftig
jaar het onderwijs nog net zo is als
nu? De research kan er welicht bij
helpen, dat het gesprek over de on
derwijsvernieuwing niet gevoerd wordt
als een oorlog met aanval en verde
diging van gevestigde tradities. Zij
kan er misschien aan meewerken, dat
het gesprek over de toekomst van het
onderwijs van de grond komt.
De situatie van de onderwijsresearch
in ons land is besproken door een forum,
even breed samengesteld als de verga-
d^üFF'u'1"" i
gemompel. Toen verdween de grijze Opel in eenjdamse nutsseminarium en het Kaski,
bochtl katholiek sociaal kerkelijk instituut, ver-
(Wordt vervolgd) tegenwoordigd waren.
De heer Achtel vertrok zijn lippen: „Waarom
richt je geen reisbureau op?" vond hij. „Dan
kon je onze uitstapjes per telefoon leiden. Of
per aangetekende brief."
„Als jullie eens wisten, hoeveel liever me dat
zou zijn!" beweerde de chef. „Maar men kan
jullie helaas geen seconde alleen laten! We zou
den het dubbele kunnen verdienen, als ik niet
voor jullie kindermeisje moest spelen!"
„Je reinste dienstklopper!" mompelde de wor
stelaar.
Professor Horn draaide zich om. „Wat zeg je
daar?"
De ander trok het hoofd tussen de schouders
„Niets," verklaarde hij.
De Rostockse autobus suisde zo hard ze kon
over de straatweg. De reizigers vlogen op hun
banken heen en weer.
Op eenzame landwegen hobbelden boerenwa
gens. Op een open plek in het bos stond een bos
wachter met jachthonden. De honden blaften ge
prikkeld.
Tien minuten konden voorbij zijn gegaan- Ein
delijk ontdekten zij een auto, die op enige af
stand voor hen uit reed.
„Een grijze Opel." zei Paulig. „Dat is 'm!
Als hij geen gas geeft, hebben we hem in vijf
minuten ingehaald.
Professor Horn klom naar voren, bij de chauf
feur. ging naast hem zitten en haalde zijn revol
ver te voorschijn. Daarna keerde hij zich om en
zei koud: „Wie tegen mijn orders handelt, kan
naar Berlijn lópen! Wat men niet in z'n hoofd
heeft, lieeft men in de benen, begrepen
"TEN ding is zeker, en wel dat door
het conflict bij de K.L.M. de
internationale reputatie van onze
nationale luchtvaartmaatschappij ach
teruit vliegt. En dat is dan, sinds het
uitbreken van de staking onder de
piloten, het enige vliegen dat we in
deze dagen kunnen beleven.
Het conflict en de staking waarop
het is uitgelopen zijn beide diep
betreurenswaard en het hoopvolle
teken dat ons is overgebleven is, dat
beide partijen met de situatie waar
in zij gemeenschappelijk zijn beland
kennelijk diep ongelukkig zijn.
Men mag zich afvragen, of aan alle
twee de kanten met de nodige wijs
heid is opgetreden. De directeur is
een soldatesk man, de vliegers heb
ben een te betrekkelijk besef van on
dernemingsgemeenschap.
De uitlatingen die de bestuursleden
van de vliegersvereniging op de be
faamde persconferentie hebben ge
daan waren fel en wij kunnen ons
indenken, dat de directie zich door
deze uitlatingen gegriefd acht. Maar
die uitlatingen waren niet maar par
ticulier gedaan, doch namens de
organisatie. Niet dat dan alles moet
worden geduld, doch de reactie van
de directie had onder deze omstan
digheden een andere kunnen zijn
geweest.
Daarmee i6 niet gezegd, dat wij het
standpunt van de vliegers een juist
standpunt achten. Dat zij hun wen
sen hebben, was ons bekend, maar
men kan moeilijk staande houden,
dat zij mgt hun wensen de sympa
thie hadden van allen. Vergeleken
met hun collega's in het buitenland
verdienen zij stellig minder dan
dezen, maar naar Nederlandse maat
staven gemeten waren en zijn hun
salarissen toch wel aan de forse
kant.
Is dit al een punt, dat men de vlie
gers kan tegenvoeren, een ander
punt is dat zij zij mogen dan met
hun zeshonderd zijn niet het to
tale personeel van de K.L.M. uit
maken. Integendeel, behalve hen
zijn er nog een zestienduizend in
allerlei andere functies, zestiendui
zend die van de werkzaamheid der
vliegers afhankelijk zijn.
Wanneer men op een sleutelpositie
een staking begint zonder overleg
met alle anderen die evengoed -tot
de gemeenschap van het bedrijf be
horen, mag men wel terdege weten
wat men doet.
Hier heeft zich stellig gewroken, dat
onder de vliegers ook het organisa
tiebesef in wezen nog zwak is ont-
.".P
wikkeld. Zeker, zij hebben
organisatie, zij hebben hun
vereniging, maar wat zij mlssq ie:
wat zij zichzelf tot dusver hi)
ontzegd, is de aansluiting bij"
vakcentrale. Daarom missen
van zulk een vakcentrale d«
ring en de wijsheid die ki
voorkomen dat een conflict
tot een hachelijke zaak.
Daarom heeft hier wel een
van jammerlijke feiten
werkt. Er was het slepende
waarvan men zich stellig mi||
vragen, of reeds het nodige vu
daan om het uit de wereld te
In de toestand van onbehagen,
het voortbestaan van dit
verscherpt, zijn de ongelukkige
latingen gedaan, uitlatingen
gens blijkbaar naar het hart vuj
vliegers. Die uitlatingen zijn
lopen op het ontslag van twee
gers, die echter tevens bestuni
waren van de allen omi
vereniging. Het uitbreken vuj
staking moest in deze sfeer
het te zwak ontwikkeld besel
ondernemingsgemeenschap wel
den gevreesd en dat uitbrel
ook prompt gevolgd.
De enige oplossing ligt in:
schroeven. Beide partijen mi
spoedig mogelijk om een tafel!
zitten. Jnlst het thans
ongelukkige gevoel bij beide
tijen kan daartoe bevorderlijk
Dat gesprek zal nog niet eens
eerst over de salarissen behoeTa
gaan. De vliegers hebben
anders méér behoefte: aan xli
besef voor de ondernemingsgel
schap. Wanneer deze zijn au l
kweekt, zal ook bij de ondernemli
gemeenschap zelve van de KI
de bereidheid ontstaan om de n
lijkheid van de verlangens der
gers onder het oog te zien en
nodig te erkennen.
Terugschroeven is de boodsd
Toegegeven zal- moeten worden,
de aanvankelijke nitlatingen
scherp waren. Toegegeven
moeten worden, dat bij
ontslag aan de twee vliegen
weinig is bedacht dat zij niet
particulier hebben gesproken, 1
namens hun organisatie. Toegegr
zal ten slotte ook moeten woi*lfc
dat de staking zelf een ondlnj *ch
Daarna is dan een nieuwe siting
geschapen, misschien gelijkend
de vroegere, maar toch
anders. De lucht is dan immeril
zuiverd.
Het is nu alleen maar vliegen ii
mist.
Uk S
,n
OOK OP ANTILLEN DE RECHTSSTAAT
bepaling van zijn beleid met wel
willendheid te volgen. Geen reden
echter om niet te verlangen dat het
de eisen en spelregels van een
rechtsstaat ernstig zou nemen.
Er is aanleiding dit laatste zo te
stellen, nu men op de Antillen er
nog altijd niet in is geslaagd zich
los te werken uit de impasse waar
in men zicb daar met de zaak-De
Wit heeft gemanoeuvreerd.
De zaak-De Wit is die betreffende
de Nederlandse journalist van deze
naam, een journalist die zich, niet
afwijkende overigens van op de An
tillen bestaande gebruiken, felle
critiek op het regeerbeleid aldaar
heeft veroorloofd en die men nu,
neen niet strafrechtelijk vervolgt,
doch wel uit de Antillen wil uitwij-
Dit laatste besluit is gemakkelijker
genomen dan dat het juist en ver
standig is. De Nederlandse gouver
neur van de Antillen heeft er zich
dan ook tegen verzet en het voor
gelegd aan de Kroon.
Thans is het aan de Raad van Sta
te, advies uit te brengen aan de
Op de synode van de Oostjavaanse kerk I
werd meegedeeld, dat opmerkeiyk vele
mohammedanen tot deze kerk toetra
den. Eén Javaanse evangelist, die eerst
ln 1955 geordend werd, bediende de I
Kroon. Wij achten dit een gelukifi;,
omstandigheid. Van uitwijzing! Ha
sluiten, door een regering te neö
zijn wij geen bewonderaars,
dat het neerkomt op een reel) F
spelen door de regering in el{211
zaak.
Het is in de regel geen sterk
wind dat het van uitwijzingen n» hl)
hebben. Gelukkig behoeft de W m
ring van de Antillen het daar^k
ook niet te hebben. Zij is de r
ring van een rechtsstaat, waarin
gen een journalist die te fel
critisch heeft geschreven desne
op andere en betere (immers ste b
rechterlijke) wijze kan worden I
getreden.
Het zou ons niet verbazen, war®
straks in het advies dat de Ri jj,
van State, dit college van io to
staatsmanswijsheid zal moeten
brengen daarvan het nodige
doorschemeren.
Wij zijn bereid, het jonge beidfj
op de Antillen in zijn bepaling
regeerbeleid met welwillendheid'
zo het kan, met sympathie te
gen. Maar dat het zich aa
gels van de rechtstaat houdt,
ten wij voor deze welwillendk t
toch wel een onmisbare voorwand
doop aan driehonderd bekeerlingen
kon meewerken aan het ontstaan
vier gemeenten. Tot de gemeente
Soerabaja van deze kerk traden
1956 honderdvyftig nieuwe leden
