li
<v
PD
Uil
m
Grachtenhuis
CHARMEUR Joh. Chr. BACH
jin LONDEN
zondagsblad
Over
in de
sexualiteit
literatuur
Cultureel
venster
aan de
lopende
band
Populair
ZATERDAG 8 MAART 1958
kiEN vergisse zich niet: Dat i
de in brede kring gewaar- J
deerde literatuur tot voor enkele 1
tientallen jaren de meest innige fHP
verhouding tussen man en ^iBlllllllllllllllllllllillllllllllllllffl
vrouw negeerde, kwam niet
alleen voort uit onwaarachtigheid en ziekelijke preutsheid. Het
verzwijgen was lang niet altijd een doodzwijgen maar er school
veelal ook een gezond element in. Het gaat niet aan de schouders
op te halen over de angstvallige mijding van vorige generaties
met de opmerking dat de tegenwoordige psychologie, met name
die van de psycho-analyse, wel geleerd heeft dat een ontkenning
van de betekenis der sexualiteit dwaas en niet zonder gevaar
voor het menselijk zieleleven is, dat verdringingen zelfs psychi
sche defecten kunnen veroorzaken.
S1A
EENS EEN
loof en twijfel, is de jubel van de
overwinning op de dood bij velen
echter verstomd, bij veel anderen
tot een aarzelend geluid alge-
De stilte in de literatuur rond- brengselen dragen een veel
om de intimiteit in haar meest objectief karakter dan die v„„
tere vorm en als reactie daarop tegenwoordige literatuur. De psy-
de overmatige, luidruchige be- chologische
langstelling voor het liefdi
keer in uiterste instantie, in het schijnsel,
bijzonder voor de ongereglemen
teerde en ziekelijke vormen daar-
i betrekkelijk jong
veel gecompliceerder dan der handelingen
werden weergegeven. Te-
de eerste
moedtn. Het «chijnt zo eenvoudig geowoordig'wö'rdt mk
een en ender toe te schrtjven een bleven
punt der openhartigheid te stellen.
Maar er zijn allerlei andei
deze verschijnselen die j™1
de literaire figuren
belangrijke aandacht besteed. En
lualiteit vooral in het ge-
t uit het oog dienen te
dachtenleven
grote plaats
handelingen
tot uiting komt. is wef duidelijk.
van het meisje
is het verlangen
Bij haar mani
festeert het zich
zeer duidelijk als
verlangen. Ze kent
haar ouders niet
en heeft geen kind.
Er is geen band
met het verleden
en geen bestaan in
De mens die weigert te geloven de toekomst. Ze
in het evangelie van Gods genade tast in het duister
doet. althans verstandelijk, af- omtrent de aan-
stand van het verlangen naar vang en de be-
een individueel voortbestaan van stemming van haar
de menselijke ziel. Berusting in leven, van „Het
een schijnbaar onafwendbaar lot Leven" Zinloos is
voegt zich echter met hartstochte- het. zolang ze niet
lijk verlangen toch tenminste voort tenminste een kind
bestaan in een nakomeling- verwacht. Dit
Eeuwig leven, ach ja, het ver-
de langen ernaar bleef wij zijn
Gods geslacht maar ligt de
ftGvn» .,'Jve vervulling van deze wens niet in
voortleven in het nageslacht?
gesprekken schap. Zo projeceert de sexuali- langen obsedeert
teit zich in de eeuwigheid. Dat haar. Wanneer het
wat voor de Christen weliswaar niet vervuld wordt
van groot maar toch van secun- heeft haar leven
veel gevallen niet i
sieve kringen «o graag wordt ge
steld, maar dat dit zwijgen In te
gendeel dikwijls uitvloeisel is van
natuurlijke schroom en kuisheid.
bijzonderheid die speciaal
ite literatuur
gt. Deze, dat h
•n naar verenigi
5 het verlangen i
Eeuwig leven
zijn geboren van Gods ge
acht. De evangelist Lukas
in zijn geboortenregister, dat
dair belang is. wordt i
de t
Democratisering
Adam de zoon van God
andere plaatsen leert de Bijbel
ons dat zij die Christus als hun
Heiland aanvaarden. Zijn broe-
ryAARNAAST is ook
van invloed dat de
beoefening van de kunst
der literatuur veel alge
mener is geworden. Was
het nog niet zo lang ge
leden zo, dat de toon
werd aangegeven door de
aristocratie van de geest
en dat ook het lezend
publiek voor een goed
deel prat wenste te gaan
op beschaving sinds
dien is het scheppen van
proza en poëzie gedemocratiseerd
en dichters en auteurs uit alle
lagen der bevolking laten een
eigen geluid horen, vinden voor
hun kunstproducten ook een eigen ders zijn en mede-erfgenamen
publiek. Een groot aantal lezers het eeuwige leven. Diep in het
der laatste jaren kreeg eerst ge- menselijk bewustzijn ligt het ver
legenheid naar het boek te gr ij- langen om eeuwig te leven veran-
kerd. wij willen voortleven, ook
dan wanneer de dood een schijn-
aliteit in de
Bezit van een kind '"«a1*"»-, zy is
niet eenvoudig een modeverscbyn-
sel, beheerst door aan de tyd ge
bonden fatsoensnormen, maar een
weerspiegeling van gevoelens en
denkbeelden, die het zieleleven
van de mens van nu beheersen.
In haar armoede bestiaal, niet
meer dan een verlangen naar
instandhouding van de soort; in
haar rijkdom onvergeteiyk mooi:
Wy zyn van Gods geslacht.
J. E. NIEMEIJER.
NU EEN JEUGDHERBERG
De beschouwer van de aan het slot van dit artikel afgebeelde
foto zal nauwelijks geloven, dat hij hier staat voor wat wij van
ouds noemen een Amsterdams grachtenhuis.
fJET verlangen, niet naar de
huwelijksdaad zonder meer,
maar in uiterste consequentie
naar het bezit van een kind,
komt men de laatste jaren tel
kens meer tegen, in de
wereldliteratuur, ook
in de Nederlandse. En
het merkwaardige w
dat men dit verlangen
niet zozeer als een
mode-thema ontdekt,
maar dat de erkenning
ervan tevoorschijn
springt als resultaat
van de analyse van het
menselijk zieleleven by
op volkomen in werkwijze van e'-
kander verschillende auteurs.
Van beïnvloeding kan geen spra
ke zijn. Eenvoudig de went om
een modern levensgevoel weer
te geven brengt de schrijvers
er onafhankelijk van elkaar,
toe om aan het verlangen naar
het kind aandacht te besteden.
Een Amsterdams grachtenhuis
is een begrip en het karakter van
deze stad wordt bepaald door zijn
grachtenhuizen. In tegenstelling
met andere steden met een syste
matische plattegrond, zoals b.v.
Karslruhe. is Amsterdam geen
stad, waar alles zich concentreert
op een vorstelijk hof en wat daar
mee samenhangt, maar een bur-
gerstad zonder paleizen. Er is
slechts één domineerend gebouw,
het stadhuis, thans paleis, op de
Dam.
Er is in geen enkele Nederland
se stad zulk een rijkdom en zulk
een verscheidenheid van burger
woonhuizen te vinden als in het
oude Amsterdam
„Eindeloos is dé verscheiden
heid der koopmanshuizen"
zegt een nota van de gezamen
lijke oudheidkundige verenigin
gen over het probleem van de
Amsterdamse binnenstad „een
guirlande van speelse schoon
heid langs straten en grachten,
met als machtig middelpunt: de
dubbele herenhuizen der 18e
eeuwse regenten."
Op de Amsterdamse grachten
staan huizen, gebouwd door Hen
drik de Keijser en Philip Ving-
boons, maar ook door honderden
anonymi, die onder de naam van
meester-steenhouwer of meester-
ces wiarbij het gaat
Men zou het een
oorlog" kunnen noem
doordat de sociale omstandig
heden zo verbeterden dat het be-
S eind, h.«J, 8e-
man. schone werkelijkheid werd. maakt aan het voor ons zintuige-
De verbetering van maatschap- bjk waarneembaar bestaan,
pelijke en sociale omstandighe-
den betekende echter, jammer ge- w In a°v"re de belijdenis van
r. .eg. lang niet steeds verfijning het geloof in de wederopstanding
der beschaving. des vlezes en een eeuwig leven
niet strijdig met menselijke ver-
Veel minder dan vroeger 1« te- iangens. de mens is m tegendeel
genwoordig sprake van algemeen Van nature geneigd deze belijde- ce" 'nan en een vrouw
gestelde normen waaraan de nis tot de zijne te maken. In de len spelen. Niet alleen
voortbrengselen der literatuur laatste tientallen ji
i relativisme,
moeten voldoen. Grofheden die larisatie
vroeger zeker niet voor publica
tie geschikt zouden worden geacht
verschijnen nu in druk. Werk dat
voorheen slechts in bepaalde krin
gen zou worden geaccepteerd won
breder terrein, werd gemeengoed
en oefende een vergrovende in
vloed uit. De leerling van de mid
delbare school wordt geconfron- [ONDEN bezat
teerd met auteurs die In z.g. bete- 18e ee"w enkele
re kringen een. werden verguisd
(Heijermans).
Tal van voorbeelden zijn aan te
voeren maar het duidelijkst is de
Vlaamse auteur Bert van Aerschot
in zijn onlangs verschenen roman
,.De lift", waarin twee figuren,
een man en een vrouw, hoofdrol-
het le
de gespleten mannelijke
onge- romanfiguur, maar vooral
dat
len
En dan: De wijze van behande-
n van het thema heeft ook een
nmerkelijke verandering onder-
lan. De oude letterkundige voort-
«Alter Berg und
feuchtes Thai»
Met twee kunstenaars hebben we
een tocht door het prachtige
Lahn-dal gemaakt. De Lahn,
die bij Nicderlahnstein in de
Rijn uitmondt, kent U natuur
lijk wel. Bij Niederlahnstein zijn
we uitgekomen, maar we zijn
begonnen bij Wetzlar en over
Braunfels en Weiburg gegaan,
ons overal verheugend over de
sfeer van gemoedelykheid en
bezinning, ons terugvoelend in
de Biedermeier-tijd.
's-avonds
feeëriek verlicht was,
waar muziek gemaakt werd, waar
geten, waar wijn werd gedronken
bedreven. Men noemde die tuinen .Pleasure Gardens" (vermaak-
tuinen) en speciaal de Engelse aristocratie voelde zich hier best
op haar gemak. Gepruikt en gepoederd liep men er rond. de hoe
pelrok en het decolleté waren facetten voor de vrouwelijke charme,
de nauwe kuitbroek met pandjesjas moest aan de man de nodige Het
waardigheid geven. Dat er wel eens wat te veel bemind of te muziek uit een
veel gedronken werd in deze „pleasure gardens", die ook Spring- periode geworden.
gardens" lente-tuinenwerden genoemd, staat wel vast. Het alles
ging gepaard met muziek en zang.
Italiaanse vioolbouw betrokken
is. Hij is aangeklaagd, aldus
ontlenen we aan „Der Spiegel",
wegens bedrog in meer dan
20 gevallen. Dat bedrog zit dan
hjerin, dat deze expert echt
heidsverklaringen heeft gegeven
over violen, die in werkelijk
heid niet oud-Italiaans zouden
Men zal zich natuurlijk afvra
gen of zo'n verklaring of attest
van een expert dan zoveel ge
wicht in de schaal legt. Inderdaad,
de handelswaarde van een oude
viool stijgt aanmerkelijk als zo'n
instrument is voorzien van een
expert-attest. Expertises van vi
oolexperts als Hamma, Hug, Her
mann. Hill en Werro golden tot
dit proces als onaanvechtbaar ten
aanzien van de echtheid van het
instrument. Nog steeds zijn er
Stradivarius-, Guarneri-, Guadag-
nini. Bergonzi- en Balestrien-vio-
len in omloop, die in werkelijkheid
niet door deze Italianen uit vo
rige eeuwen gebouwd zijn.
Hoe groot het aantal zgn. oude
violen is, bleek wel. toen Cremo
na, de geboortestad van Stradiva
rius. in 1937 de '00ste sterfdag
van deze befaamde vioolbouwer
wilde herdenken met een ten
toonstelling van oude Italiaanse
violen.Uit de gehele wereld werd
de jury niet minder dan een 2000-
tal dezer oud-Italiaanse violen
aangeboden, waarvan er slechts
ongeveer 40 voor echt werden
gehouden, dus 2 pet. In 1949 heeft
Cremona toen een vioolregister
aangelegd, waarin alle als echt
bevonden violen werden geregis
treerd. Tegen een dergelijk regis
ter verzetten zich echter de han-
cuiuiR- delaren in oude violen en dus ver-
mante liederen, die dan door de te naam Steenwick) een prachtig dween het register weer.
destijds befaamde zangeressen reliëf. De Sweelinckvariaties over
bekend als ..Wie Verhaal t
Echt of onecht -
altijd r,
VIA NAALD
ÉN PLAAT
Mrs Weichsell, Miss Cowper. Mi__^|
allerlei lekkernijen werden ge- Cantilo en Mrs. Pinto (alias Char- gaat me
het liefdesspel werd lotte Brent» werden uitgevoerd, begin iet
Ook Concerten voor klavier en or- daarna r
kest componeerde hij, waarbij de gespeeld
klavierpartij niet alleen op cem
balo. clavichord of pianoforte werd
uitgevoerd, maar ook op orgel.
het
worden Men zal begrijpen dat het
lichte sprankeling Zwitsers proces niet eenvoudig is.
ichtig en groots De rechters zullen nu moeten uit-
opbouw is Bach's Passacaglia maken welke viool echt en welke
op het kleine Oosthuizer orgel
alles de
klinken de ..Pavana Hispanica"
van Sweelinck en de ..Canzona
charmante dopo L'Epistola" buitengewoon
In 1732 werd bij de
Theems een nieuwe „plea
sure garden" geopend door
een zekere Jonathan Tyer,
die in 1736 deze tuin elke
avond tijdens de zomer
openstelde. De tuin had al
enige bekendheid. want
reeds in 1660 werd dit eigen
dom van de weduwe Jane
Vaux verkocht en tot een
plaats van openbaar ver
maak gemaalat Jonathan
Tyers gaf de tuin echter
de definitieve voivn en be
stemming. engageerde een
orkest (dat op een soort
ben ons alles getoond, zij heb- groot overdekt balcon speel-
ben ons de geschiedenis geleerd de> en iiet in 1737 ook een
en ze hebben ons te verstaan ge- orgel bouwen, waarvoor Ja-
geven dat er veel veranderde, mes Worgan werd aange-
zelfs in deze idyllische omge- trokken als organist. Het
Die twee kunstenaars zijn de
schrijver Helmut Domke en de
schilder Hans Braun. Zij heb-
We zijn ook te gast geweest in
Nassau, een naam die voor Ne
derland onvergetelijk is en blijft.
Het i» de mooiste tocht die we
ooit maakten. Zonder veel kos
ten. slechts voor 13,15.
De pure lyriek van een Helmut
Domke en de romantische schil
der- en tekenkunst van Hans
Braun is ons thuisgebracht in
boekvorm onder de titel „Al
ter Berg und feuchtes Thai" door
Prestel Verlag te München
(voor Nederland W. P.
ckum. Den Haag
orgel heeft steeds
langrijke rol gespeeld in het
vermaak van het uitgaande
publiek in de tuin. Ook
werden befaamde zangt
ressen en zangers aange
trokken. die liederen zon
gen vanaf het balcon.
Eerst in 1786 kreeg deze
tuin de offciële naam van
„Vauxhall Gardens". In
1622 werd het openlucht-
karakter aangetast door de bouw
van een theater in de tuin en in
1859 werd de gehele tuin ver-
Sto- kocht om de grond vrij te' krij
gen voor het bouwen van huizen.
L'oiseau-Lyre heeft van deze mu
ziek van Joh. Chr. Bach voor de
verma'aktuinen in Londen 5 solo
liederen, 6 duetten voor 2 sopra-
In 280 bladzijden met 12 kleurple- d' moeiekseechiedeni, zal de
naam Vauxhall Gardens echter
ten en tal van tekeningen is het blyven bestaan, omdat voor deze
boekje uitgegeven, een verruk- tuin veel charmant werk uit de
king voor een ieder die van de muziekliteratuur is geschreven,
zowel door componisten als Tho-
schoonheid der natuur, van de m„ sn Friderlc
eerlijkheid der kunst en van de Handel, als door Bach's zoon Jo-
rijkdom der geschiedenis houdt, hann Christian Bach 1735—1762),
het Orgelconcert Op. 7
2 opgenomen, uitgevoerd door The bracht
Boyd Neel Orchestra o.l.v. Thur
ston Dart, de sopranen Elsie Mo-
rison en Jennifer Vyvyan
organist Thurston Dart. (3u cm.
langspeelplaat OL 50132'. Welk
verrukkelijk musiceren is er op
deze plaat vastgelegd, onbekom
merd. licht, sprankelend en stijl
vol. De sopranen wedijveren
stemschoonheid en in het O
concert is er een nobel spel
sen solo-instrument en strijkorkest,
waarbij alles in de juiste klank
verhoudingen is opgenomen. Die
18e eeuwse musici wisten toch wel
te genieten van het leven en de
kunst. En de 20ste eeuwse uitvoe
renden op deze plaat tonen in de
uitvoering niet te willen onder
doen voor hun voorgangers.
1VTU ik het toch over orgelspel
-I-en oude muziek heb, wil ik
graag de aandacht vestigen op de
Telefunken-plaat, die de organist
Piet Kee maakte met werken van
Buxtehude Sweelinck, Scronx,
Frescobaldi en Bach. Op vier
oude orgels heeft hij een recital
gegeven: Schnitgerorgcl van de
Grote Kerk te Alkmaar, het koor-
orgel van deze kerk, het Schnit-
gerorgel van de Grote Kerk te
Zwolle en het 16e eeuwse orgeltje
(één manuaal, zonder pedaal' van
de Ned. Herv. Kerk te Oosthuizen.
(30 cm. langspeelplaat LT 6594».
De 30-jarige Piet Kee is wel
geen onbekende meer in ons land
en daarbuiten. Op het Internatio
naal Orgelconcours te Haarlem
won hij in 1953, 1954 en 1955 de
le prijs voor improvisatie en ver
wierf daarmee voor altijd de „zil
veren tulp". Zijn spel. zoals dat
een ietwat geparfumeerde char- op deze plaat te beluisteren is,
meur. precies passend in de sfeer kenmerkt zich door grote muzika-
van een dergelijke pleasure-gar-
Zwitsers proces
om zgn. oude
instrumenten
Dit recital op barok- en renais-
sanceorgcls mag in geen disco
theek ontbreken. Vooral niet om
dat hier nu eens geen offer is ge-
de populariteit bij het
publick, maar de muziek zó wordt
dg gebracht (en dan nog goede mu
ziek) als het behoort. In dit op
zicht prijs ik Telcfunken, welke
m„,t„L,nnii een kopie is. En daarbij is de hulp
maatschappij ten aazizlen van dc nod,g v,„ experts Zal nu de e„£
orgelkunst niet haar kracht zoekt expert de ander afvallen? Zo ge
in goedkoop effect of speculeert zien is het een haast onmogelijke
op sentimentele stemmingsmu;
mtwoorde kunst op
wijze laat uitvoeren. tje. dat aan de binnenzijdi
viool op de bodem is vastgeplakt.
I, de 36-jari,
Joh. Chr.
liteit. grote technische beheersing
en groot stijlgevoel. Zo worden
„Preludium en Fuga in g" en „In
AJEERDERE composities heeft duicj jubilo" van Buxtehude leven-
-L*-* hii sneciaal voor uitvoeringen diep werker
Alkmaar en Haarlem, maak
voor Telefnnken een recital
renaissanceen barokorgels
ons land.
CORN. BASOSKI Zo betekent het papiertj
schrift „Antonius Stradivarius fa
ciebat anno 1697" dat dit instru
ment m 1697 door Ant. Stradiva
rius is vervaardigd. Door het F-gat
van de viool is dat etiket zich-
baar. Verder ziet de vioolexpert
ook aan de bouw van de viool,
of het een echte Stradivarius is
of niet o.m. door de vorm van
de F-gaten en van de hals. Ten
aanzien van de bepaalde karak
teristieken der oude violen kan
men genoeg literatuur raadplegen.
En het is net als met schilderijen
handige kopiisten kunnen alles
namaken.
Paganini-vergissing
Er gaat een verhaal, dat de be
roemde violist Paganini eens zijn
kostbaarste Guarnerius del Gesü-
viool aan de Franse vioolbouwer
Vuillaume ter reparatie had ge
geven. Toen Paganini zijn instru
ment weer kwam halen, legde
Vuillaume hem twee volkomen
op elkaar gelijkende instrumen
ten voor. En Paganini zou toen
zijn echte Guarnerius met de
Vuillaume-kopie verwisseld heb
ben. Yehudi Menuhin heeft naast
zijn twee echte Stradivarius-vio
len ook een meesterkopie van de
Franse bouwer Emile Frangias
en hij wist aanvankelijk niet wel
ke viool er nu echt was of niet.
Bij het onderzoek worden na
tuurlijk houtsoorten, lak en lijm
grondig bekeken en ook chemisch
onderzocht. Maar ook de verval
singen van de aan de binnenzijde
geplakte papiertjes geven soms
uitkomst. Papiersoort, het schrift,
de inkt, alles kan een bewijs op
leveren. Maar de vervalsers weten
er wel wat op. Vioolbewijzen wor
den kunstmatig ouder gemaakt
door deze papieren een tijdlang in
de schoenen te dragen of ze met
koffie-extract te prepareren.
Verrassend
Verrassend was onlangs de ont
dekking van enkele viooldetectives
toen ze in een ogenschijnlijk zeer
oude viool een nylonvezel vonden.
Verder bedienen de vervalsers
zich van ongeveer dezelfde mid
delen als de schilderijen verval
sers: kunstmatig craquelé, schijn-
repajaties, namaken van slijtage-
plekken, speciaal bij het kingedeel
te en de handgrepen, o.m. door
het inwrijven van roet en vet.
Het probleem is niet eenvoudig,
daar het natuurwetenschappelijk
onderzoek niet alleen kan staan
en er ook stijlexperts aan te pas
moeten komen. Die stijlexperts
zullen elkaar niet verraden.
In 1954 nam de
Züricher politie bij
een bekende viool-
handel een groot
aantal vioolverkla
ringen van reeds
lang gestorven be
faamde vioolbou
wers in beslag. De
ze verklaringen
waren nog niet ge
bruikt en wacht
ten dus op hun
slachtoffer: de na
gemaakte oude vi
ool. Zo zijn er heel
wat violen in om
loop, die niet door
Stradivarius of
door Guarnerius
gemaakt zijn, maar
door knappe kopi
isten. Men zegt
zelfs dat in het
Museum te Ox
ford de achter glas
opgestelde be
roemde zgn. „Mes-
Stradivarius in
werkelykheid een
kopie van de Fran
se bouwer Vuil
laume is. Voor het
muziekleven is dit
alles echter niet
zo belangrijk.
Daarvoor is alleen
belangrijk hoe
klinkt de viool?
timmerman aan de architectuur
van de 17e en de 18e eeuw vorm
en gestalte hebben gegeven.
„Stadsdoelen"
En nu staat daar midden tussen
deze oude huizen, in het oudste ge
deelte van Amsterdam, de jeugd
herberg „Stadsdoelen" aan de
Kloveniersburgwal. Een paar jon
ge architecten (W. A. Ulrich en
B. J. F. Kamphuis) kregen de op
dracht om een oud, inwendig ge
heel vervallen „voorhuis" met
een „middenhuis" en een „koets
huis" aam de Groenburgwal te ver
bouwen tot een jeugdherberg met
^200 bedden, met eetzaal en keu
ken en uitgebreide sanitaire voor
zieningen. Deze jeugdherberg
wordt voornamelijk door buiten
landers bezocht. Zij diende dus
aan hoge eisen te voldoen en dat
doet zij ook.
Veel van het bestaande binnen
werk werd weggesloopt en zo ver
rees een ook naar het uiterlijk mo
dern gebouw, dat volledig aan de
behoeften voldoet.
Maar hoe nu met de oude omge
ving? Moesten hier nu gevels wor
den gebouwd, gecopieerd uit het
18e eeuwse Amsterdamse Grach
tenboek? Of was hier plaats voor
een bouwwerk in de stijl van onze
eigen tijd?
Veel schroom
De architecten stonden naar hun
eigen woorden met veel schroom
tegenover dit probleem. Zij voel
den zich gedoemd om na te apen
wat eens was. Maar zij voelden,
dat dit niet mocht en dat dit niet
Toen kregen zij steun van de
Commissie Oude Stad. En met de
ze steun in de rug kregen we, zo
zeggen de architecten, „de over
tuiging. gewoon te doen wat we
moesten doen: een gevel maken
met onze eigen middelen, voor on
ze eigen doelen. Mocht het u be
vallen. het is ons wel; zo niet, wij
zullen ons er niet voor schamen."
Zo staan wij dan voor deze ge
vel van een jeugdherberg op een
Amsterdamse gracht. Wij voelen
het: wanneer wij de jeugd van on
ze tijd willen huisvesten, dan moet
dit niet geschieden achter een ge
vel van Vingboons, maar achter
een gevel uit hun eigen tijd.
Dat hebben deze architecten ge
daan. Is het niet het geheim van
een goede architectuur, dat een ar
chitect eenvoudig doet, wat hij
voelt, dat hij moet doen?
Wij staan hier wellicht wat
vreemd te kijken, wanneer we dit
gebouw bezien in verband met zijn
omgeving. Maar wij zullen eraan
moeten wennen, dat oude gebou
wen, die onbruikbaar zijn gewor
den, door nieuwe worden vervan
gen.
Het gaat er daarbij slechts om,
dat de architect zijn taak met
schroom tegemoet treedt, maar
dan ook bouwt, zoals hij voelt, dat
hij moet bouwen.
(Slavenkoor, opera „Nabucco" van Verdi)
„Va pensiero sull'ali dorati"
Koor
Waarmede Verdi zijn wedergeboorte aanvinq
In Werfels boek,
Waarmee
Toscanini ten grave gedragen werd,
Koor der Israëlieten
Wachtend hun terugkeer, de herbouw des tempels
Lied, begeleidster van mijn hoop,
Waarom is dit populair geworden,
Dat ieder het neuriet?
,,Ga mijn gedachte, op guldene vleugels".
De wind blaast, waarheen hij wil.
ANNA MERTENS.
