Dr. Loenen herinterpreteert
Eleatische filosofie
Indien conclusies juist moet
huidige visie worden herzien
GAMELANMUZIEK IN MUSEUM
VOOR VOLKENKUNDE
Brandgangen L. Morsweg
worden betegeld
Scholieren van Leiden
toonden zich artiesten
Chigiano-kwintet komt
vijf maart naar Leiden
MEITWE LEIDSCHE COURANT
3
DONDERDAG 27 FEBRUARI 1958
Z.W.O.-subsidie voor Leids geleerde
Het monument van
Piet Paaltjens
in Leiden
Zoals wij gisteren al meldden, hebben
I. en W. van Leiden aan de beeldhouwer
A. Hettema te Amsterdam opdracht gege-
van een monumentje te maken ter
herinnering aan Piet Paaltjens, die men
de vertegenwoordiger kan noemen van
het vroegere romantische studentenleven.
Hij bewoog zich vooral op literair terrein
tn heeft vele gedichten geschreven.
is nog niet zeker, waar het monu-
een plaaits krijgt. Gedacht is echter
n dat gedeelte van Leiden Zuid-
West, waar de straten herinneringen op
roepen aan de letterkundigen van de
tachtiger jaren.
Heropening van zaak
Vanmorgen is in de Kraaierstraat de
zaak heropend van de heer C. D. Ligtvoet.
Deze zaak heeft een belangrijke moder
nisering ondergaan. Er was veel bclang-
telling voor de heropening.
Burgerlijke stand van
Leiden
Geboren: Frederlque Suzanna Apolona
r v. T. C. Nelson en N. G. de Raad; Jo
hanna dr van B. J. Dijkdrent en J- Buis;
Theo zn van J. Aandewiel en M. de Rui-
Engel zn van R. W Ouwehand en
C. Vlieland; Johan Jacobus zn van W
lok en J. C. van der Vos.
Gehuwd: A. F. G. W. Nijs en H. Kühler.
Overleden: A. M. Vlasveld, 11 jr, zoon:
J. Olijhoek, 93 jr, weduwe van T. Hoger-
De Nederlandse Organisatie voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek
heeft dr. J. H. M. M. Loenen. docent in de wijsbegeerte aan de rijks
universiteit te Leiden en leraar in de klassieke letteren aan het stedelijk
gymnasium aldaar, een subsidie verleend voor de Engelse vertaling van
een studie over de eleatische wijsbegeerte, getiteld „Parmenides, Melissos,
Gorgias. Een herinterpretatie van de eleatische filosofie". Deze studie is
een poging om op een taalkundige basis de eleatische wijsbegeerte vanuit
een nieuw gezichtspunt te verstaan.
en alleen het bestaan van verschijnselen
In zijn studie heeft dr. Loenen
uitsluitend de essentiële taalkundige
kwesties in de tekst zelf behandeld
en het filologische detailwerk in uit
voerige voetnoten besproken. Ge
zien de moeilijke terminologie van
Parmenides heeft de auteur hieraan
veel aandacht besteed. Mochten de
door mij getrokken conclusies juist
zijn, zo besloot dr. Loenen het onder
houd. dan zal het gevolg zijn, dat
wij de gangbare visie op de wijs
gerige ontwikkeling in de vijfde
eeuw voor Christus op fundamen
tele punten dienen te herzien.
Leiden bekeek
Europa-reizen
HET passage- en reisbureau Lis-
sone-Lindeman hield gisteren
in de foyer van de Stadsgehoorzaal
een propaganda-avond. onder lei
ding van de heer Koch, chef van
Lissone-Lindeman.
De heer H. Tiemstra, propaganda-chef
van het nationale Zwitserse Verkeers
bureau te Amsterdam, hield een inlei
dend praatje over Zwitserland. Het sta
biele prijspeil van dit land noemde hij
de redenen waarom Zwitser
land de laatste tijd zo geliefd is 01
de vakantie door te brengen.
Vervolgens ging de heer Tiemstra
it de vertoning van kleurenfilms. Eerst
kregen de aanwezigen een tocht kris
kras door Zwitserland te zien. Hierop
volgden opnamen van de toeristencentra
Bijzonder aantrekkelijk was het filmpji
waarin zweefvliegtochten over de Alpen
werden gemaakt. Met een film over
Berner-Oberland In de vier jaargetijden
over de wintersport werd het
programma besloten.
Dat dr. Loenen zijn werk in het En
gels laat vertalen, ligt in de omstandig
heid. dat hij aldius een groter aantal spe
cialisten kan bereiken dan wanneer
sbud'ie in het Nederlands verscheen. De
vertaling zal worden gemaakt door
juffrouw C. Di'kshoorn te '6-Gravenhage
en naar wordt gehoopt, zal deze aar
einde van dit jaar gereed zijn. Intussen
hoopt dT. Loenen een Nederlandse uit
gever bereid te vinden zijn studie te
publiceren
Eleaten
In een onderhoud herinnerde dr. Loe
nen er allereerst aan. dat de school der
Eleaben gedurende de eerste helft van
de vijfde eeuw voor Christus haar bloei
tijd beleefde, vooral door de werkzaam
heid van Parmenides. Voorloper van deze
school, waartoe ook Zeno en Mekssos
behoorden, was Xenophanes uit Colophon.
De omstreeks 525 te Elea geboren Par
menides legde zijn denkbeelden nee
een wijsgerig leerdicht, getiteld „ove
natuur", waarvan slechts fragmenten be
waard zijn gebleven. Volgens de gang
bare opvatting zijn voor Parmenides
zijn aanhangers de veelheid en de v
andering, die wij dagelijks om ons heen
zien, niet werkelijk, omdat zij behoren
tot de wereld van de schijn, welke het
voorwerp van onze onbetrouwbare
tuigelijke Ikenni6 vormt. De enige werke
lijkheid is „het zijn" en de voornaamste
kenmerken hiervan zijn „eeuwigheid'
,onve rand'erlijkhei d'
Hoewel dit niet zonder meer duidelijk
is, nam men dus tot nog toe vrij alge
meen aan, dat dit zijnsbegrip betrekking
had op het fysisch heelal, evenals men de
mening was toegedaan, dat dit zijnsbegrip
het eindresultaat was van een wijsgerige
redenering, waarin tegenspraken dan ook
niet schenen te ontbreken.
Onderzoek
Op grond van een exact filologisch on
derzoek en met gebruikmaking van een
eenvoudige conjectuur, meent dr. Loe
nen nu te kunnen aantonen, dat hun
grondstelling luidde „iets is", dat wil
zeggen: er bestaat iets dat eeuwig en on
veranderlijk is, zodat primo het zijns
begrip der Eleaten reeds i6 te vinden
het uitgangspunt van hun filosofie
secundb, dat dit niet slaat op het fy
sisch heelal.
Daardoor vervalt de noodzaak hun
de opvatting toe te schreven, dat veel
heid en verandering niet bestaan en
dat dientengevolge de wereld slechts
schUn Is. BU Parmenides heeft dit
zijnsbegrip nu betrekking op het den
ken, meer In het bijzonder op het den
ken van het begrip zijnde als een
logisch-ontologische eenheid.
Zijn leerling Melissos trachtte op zelf
standige wijze, namelijk door een zuiver-
abetracte deductie, eveneens met een ten
dens naar een niet-stoffelijk zijn, de
grondstelling van Parmenides te hand
haven. Melissos werd bestreden door zijn
tijdgenoot Gorgias, die de these verdedig,
de. dat er geen zijn in de strikt eleatische
zin van het woord bestaat, en zo dit wel
bestond, men het niet zou kunnen kennen,
evenmin alè men het een ander zou kun
nen duidelijk maken voor geval het ge
kend kon worden. Dit betekent dus. dat
Gorgias op empiristische standpunt stond
Muziek in Leiden
Mannenkoren en accordeons
vormden treffende harmonie
HET HOHNER-ACCORDEON Or
kest ,.N eerlandia" en de man
nenkoren ..Kunst na Arbeid", „Inter
en „Onderling Zanggenot"
n in de uitstekend bezette Stads
gehoorzaal een buitengewoon con
cert.
Nu, „buitengewoon" was dit con
cert wèl, tenminste: naar Neder
landse moatstaven gemeten.
Weliswaar was het reeds de derde keer,
dat deze combinatie hier ter stede optrad,
dan is dit een bewijs teméér, dat
Leiden op accordeongebied een unieke
plaats in ons land bezet. Want waar vindt
(ten onzent) elders een dergelijk evene
nt plaat6?
..Neerlandlia" is in zijn soort een bijzon
der ensemble. Samengesteld uit technisch
ver gevorderde spelers, die in meer
derheid met beroepsmuzikanten kunnen
worden gelijkgesteld, logenstraft het door
zijn sublieme prestaties alle laatdunkende
meningen, die er ten aanzien van het
•ccordeon als orkesbinstrument-van-voor-
rang nog mochten bestaan. De
beer Lauw BoeHaard, wiens leerlingen
voor het overgrote deel deze accordeonis
ten zijn, ziet. steeds meer algemeen, ook
In de wereld der kunstmuziek, het recht
van zijn onvermoeide streven erkend
Nu vormt dit gezelschap het enige spe
cifieke Hohner-orkest in den lande
draagt zo. mede door de waardevolle in
strumenten, die het bespeelt, het 6 tem-
J van de hoge kwaliteit
Om met de werken in de genoem
de combinatie uitgevoerd, te begin
nen: Men hoorde heel goede uitvoe
ringen van Bruckners „Mitt er nacht",
Sullivans „The lost Chord", „White
Christmas" en „Land of Hope and
Glory".
Louis van Wijngaarden, die in deze uit
voeringen de leiding had, hield de grote
schare zangers en instrumentalisten voor
treffelijk in de hand. De zang klonk wèl-
verzorgd, vooral in het mezzo en piano,
en tot in de kleinste détails volwaardig.
Een enkele maal (in het forte) toonden
zich enkele eerste tenoren wat èl
vervoerd, maar dit deed nauwelijks af
breuk aan de totaal-indruk. Het orkest
sloot zich hierbij nauwgezet aan. Men kan
wellicht de samengang van accordeons er
mannenstemmen, niet onder Alle omstan
digheden even ideaal achten, maar inter
essant is de verbinding zéker.
De koren alléén zongen, onder
meer, Bruckners „Trösterin Musik'
eveneens in artistiek opzicht zeer
verantwoord.
Persoonlijk hadden we de werken
Sullivan en Curt Mahr („Heimat,
griisze dich") graag door wat minder
drukkelijk romantische vervangen ge
zien, maar een „White Christmas"
„Land of Hope and Glory" vormden daar
tegenover toch een te waarderen besluit.
Het programma zag er vrij rommelig
uit en was bovendien ongelijk in waarde.
De samenstelling had in elk geval de
dienste, afwisselend en dus niet eentonig
te zijn.
Het orkest, onder de heer Boellaard,
was bewonderenswaardig in de wèl heel
erg grillige „Ouverture Caprice" van
Würthner. Het gaf vooral van Ponchielh'i
"Urendans" een vertolking, meesterlijk
van beheersing, accentuatie en frasering.
Ook in de ouverture „Ditihter und Bauer"
cn de suite „Variété" van Würthner,
toonde het spel dezelfde rustige beheer
sing, die het kenmerk is van grote
digheid, en tevens van de muziek-waar
dige eenvoud.
Joban van Wolfswinkel
De ondergelopen tuinen achter
de Lage Morsweg, tussen de
Dykstraat en de grens met
Oegstgeest. Door de hoge dor
pels komt het water net niet in
de schuren en de keukens.
Foto N. van der Horst
Verjaardagsavond in
diaconessenhuis
Ter gelegenheid van de 61ste verjaar
dag van het Diaconessenhuis werd gis
teren in de „huiskamer" van het huis
een feestavond gehouden, waarop veel
zusters, doktoren, bestuursleden en geno
digden aanwezig waren. Omdat de i
zitter van het bestuur, prof. dr J. N. Bak
huizen van den Brink, door een lichte
gesteldheid verhinderd was, leidde de ge
neesheer-directeur, dr. F. A. Nolle,
avond.
Dr, Nolle gaf een overzicht van de vele
gebeurtenissen in het afgelopen jaar. De
geneesheer-directeur zei dat deze verjaar
dag daarom reden tot dankbaarheid geeft,
omdat we kunnen vieren de verwerkelij
king van de boodschap iets voor anderen
te zijn, lijden te verlichten. Het huis
oudert. deze boodschap niet
Aan de feestavond werkte mee de be
kende voordrachtskunstenaar Coos
Hoboken. „De legende van de derde duif",
waarin de duif getekend wordt die geen
rust zal vinden voordat in de harten
alle mensen vrede heerst, droeg hij als
•erste voor. „De Kruisweg" was het twee
de werk van zijn programma. Het zuster-
koor zong, versterkt door enkele mannen
stemmen en met medewerking van strij
kers onder leiding van Ab van Kapel
,Jesu meine Freude", een cantate van
Dietrich Buxtehude.
Vrijdagavond herhaling
GISTERAVOND had in het Rijksmusexim voor Volkenkunde de eerste
lezing in de geheel gerestaureerde en gemoderniseerde aula plaats.
Het was een lezing waarbij de muziek een voorname plaats innam en tevens
als illustratie diende bij het gesproken woord. De muziek, in dit geval
Javaanse gamélanmuziek, werd ten gehore gebracht door een groep jeug
dige Hollandse musici, die zich onder leiding van dr. G. D. van Wengen,
conservator van het Rijksmuseum voor Volkenkunde, in de gamelanmuziek
hebben verdiept.
Aan de hand van de «amelanstukken
worden de toehoorders door dir. Van
Wengen geleidelijk in de wereld der Ja
vaanse muziek binnengevoerd. Allereerst
werd aandacht besteed aan de verschilden
de eigen en de ons vertrouwde
ziek en het muzieksysteem
der Javanen. Zo is er het belangrijke ver
schil in toonschaal, waarbij de Javaan
octaaf in 5 delen verdeelt en zodoende
grotere intervallen i-n de muziek krijgt
wij gewend zijn. Een ander
verschil wordt gevormd door de klank
kleur van het orkest, dnie in ons eigen
westerse symfonie-orkest sterk wordt be
paald door snaarinstrumenten, maar die
de Javaanse gamela-nmuzdek tot stand
nt door de vele bronzen slaginstrumen
ten. Ten slotte is de stijl van spelen en
de opbouw van het Javaanse orkest ge
heel anders.
Die opbouw van het orkest vormt
eigenlijk de sleutel tot een beter be
grip van de Javaanse muziek. Dc aan
wezigheid van een volledig Javaans
orkest gaf een grote steun bij deze di
dactische uiteenzetting over gamelan
muziek. Achtereenvolgens konden alle
Instrumenten tot klinken worden ge
bracht. eerst afzonderlijk en later in
orkestverband. De klank en de tech
niek van ieder Instrument konden op
deze wijze duidelijk worden gedemon-
Vervolgerts worden verschillende soor
ten va>n orkest composities besproken,
waarbij het groepje enthousiaste jonge
musici telkens voor een passende illus
tratie vam het gesproken woord zorgde.
Demonstratie
Eén vam deze orkestcomposities vormde
al6 het ware de inleiding tot de wajang-
demonstratie. die het tweede gedeelte van
de avond vulde. Dit muziekstuk werd
meldjk tijdens het wajangspel weer ten
gehore gebracht als begeleiding van de
strijd tussen de goede en kwade partij,
vertegenwoordigd door resp. de wajang-
beid Ardjoena en z'n woeste en kwaad
aardige tegenstander Kala Fradangge.
Deze strijd tussen goed en kwaad (dUe in
dit geval als inzet had de hand van de
schone prinses Sumbadra) vormt het
hoofdthema van iedeT wajamgverhaal. Het
spel werd, nadat het was ingeleid,
lotte uitgevoerd door dr. Van Wengen
met begeleiding van het Javaanse orkest
In verband met de grote belang
stelling die voor deze Javaanse
muziekavond bestond, zal vrijdag
avond een herhaling worden ge
geven.
Ir. De Gruyter naar
Damascus
Op woensdag 5 maart wordt een verga
dering van het hoogheemraadschap van
Rijnland gehouden, waarin om 12 uur af
scheid wordt genomen van ir. P. de Gruy
ter, die zijn functie van ingenieur var
Rijnland neerlegt. Later op de middag
heeft een afscheidsreceptie plaats In he
gemeenlandshuis te Leiden.
Ir. De Gruyter vertrekt voor twee jaa
op uitnodiging van de Syrische regering
naar Damascus om daar leiding te geven
aan openbare werken.
Water dupeert bewoners
IN DEZE TIJD van het jaar met regen, sneeuw, vorst en dooi hebben
vele achtertuinen en brandgangen in Leiden te lijden van een teveel
aan water en ijs. Er zijn bewoners die laarzen hebben moeten kopen om
zonder natte kleren bij hun schuur en huis te kunnen komen. Een van
die natte complexen zijn de tuinen achter de woningen van de bouw
vereniging De Tuinstadwijk aan de Lage Morsweg, van de Dijkstraat tot
aan de grens met Oegstgeest.
de drainage wordt bedekt, op een ondoor
dringbare asfaltlaag is gaan gelijken.
Van belang was dc mededeling,
Een bewoner deelde ons mee. dat men
op sommige plaatsen wel dertig centi
meter en nog meer in het water zakt.
Als het water bevriest, kunnen de be
woners gerust van een particuliere ijs
baan spreken. Er zijn al meer dan eens
klachten ingediend, maar die zijn tot
dusver zonder resultaat gebleven. Vooral
de brandgangen zijn onbegaanbaar, omdat
de tuinen naar deze gangen aflopen.
Tegen een dergelijke wateroverlast zijn
twee maatregelen te ondernemen, name
lijk de ophoging van de tuinen en de gan
gen en drainage. Van de zijde van het be
stuur van de woningbouwvereniging ver
namen wij, dat de tuinen en de gangen
aan deze kartt van de Lage Morsweg reeds
van drainage zijn voorzien, maar deze
functioneert bij een regen- en sneeuwval
als van de laatste weken niet naar wens
omdat de grint- en koolaslaag waardoor
dat de woningbouwvereniging
samenwerking met de gemeentelijke
ingstichting juist nu heeft be
sloten, dat nog vóór de aanstaande
zomer in de twee lange brandgan
gen en in de zijgangen een tegelpad
zal worden aangelegd. Alle wonin
gen die achter de Lage Morsweg
liggen, zijn namelijk gemeentelijk
bezit.
KANTOORMACHINES
DemmeniE.
Haarlemmerstraat 184
Telef 21400
Tuinbouw en Plant
kunde
In de bovenzaal van Zomerzorg kwa
men gisteravond de leden van de afde
ling Lenden vam Tuinbouw en Plantkun
de bijeen. Bij de bestuursverkiezing werd
de heer J. H. Smit herkozen. Gekozen
werden de heren W. Oudshoorn en A.
Wetselear in de plaats van de heren C.
van Egmond en M. J. Esseveld. De heer
W Barnard koos men tot lid van de kas-
commissie Herdacht werd in deze ver
gadering de heer D. A. de Rooy. die dins
dag ten grove is gedragen.
Na de pauze verzorgde de heer J. Ver
mande een praatje over beplanting en
aanleg. Duidelijk Liet de inleider het ver
schil zien tussen de Engelse en Neder
landse gewoonten op diit gebied. Wij zien
bloemen en beplanting graag als een ge
heel. de Engelsman ziet deze afzonder
lijk. De heer Jonker dankte de inleider
hartelijk voor het inzicht, waarmee hij de
aanwezigen had verrijkt.
Premier E. Jonckheer van de Neder
landse Antillen wil tegen het einde der
week naar Nederland reizen voor overleg
inzake de interpretatie van het statuut
voor het Koninkrijk, aldus Beurs en
Nieuwsberichten. Dinsdag had hij te
Paramaribo een bespreking met de Suri
naamse premier.
Geslaagde demonstraties
T^IJDENS EEN BIJEENKOMST, die was georganiseerd door de com-
missie „Inter scholair e Culturele Ontmoeting", hebben de leerlingen
van de Leidse middelbare scholen gisteravond in het Antoniusclubhuis
hun prestaties op het gebied van muziek en declamatie getoond. Een jury,
bestaande uit leraren van de verschillende scholen en enkele personen
uit de wereld van het muziekonderwijs, beoordeelden wie er voor een prijs
in aanmerking kwamen.
Het programma, waarin muziek en voordracht elkaar afwisselden, was
zeer lang. Het is echter begrijpelijk dat alle scholen met een gelijk aantal
deelnemers(sters) voor de dag wilden komen, aangezien de wedstrijd niet
alleen ging om de individuele, maar daarnaast ook om schoolprestaties.
Wat de declamatie betreft kwam het
Rembrandit Lyceum 't best voor de dag.
Paul de Koning ontving voor de voor
dracht van „Een huis" van Gerrit Kouwe-
naar de eerste prijs. Mieke van Velsen
kwam met „Morgen" van P. C. Boutens in
aanmerking voor de tweede prijs. Ook
de schoolprijs, die door de L.J.A. beschik
baar was gesteld, mochten zij in ontvangst
Muziek
De schoolprijs voor muziek ging naar
het stedelijk gymnasium. Het pianospel
van Kees van Pinxteren van het r.k.
Lyceum werd beloond met de eerste prijs.
Zijn eerste nummer was „Menuet antique"
van Ravel en zijn tweede „Toccata" van
Gargiulo. Willy van Schalk van de Chr.
Kweekschool kreeg de tweede prijs voor
vioolspel (een stuk van Kreisler) én piano
spel (Menuetto van W. A. Mozart er
Melody van Schubert).
De tijd, waarin de jury zich voor geza
menlijk overleg terugtrok, vulden Margot
en Annemarie met gekostumeerde dansen.
Zij kregen hiervoor na afloop een bloe
menhulde. De schoolprijzen werden uitge
reikt door dr. Roosenschoon, chef van di
afdeling onderwijs, en de heer Zunder-
man van de L.J.A. De juryleden ont
vingen uit handen van de heer Vodegel
aan het eind van de avond een persoon
lijke attentie voor hun gewaardeerde
Foto-cabaret in Leiden
Op initiatief van de fotohandel en onder
auspiciën van de Stichting ter Bevorde
ring van de Amateurfotografie worden in
een 25-tal plaatsen van Nederland caba
ret-voorstellingen onder de titel „Juist
Belicht" georganiseerd. In een aantrekke
lijk programma van ernst en luim worden
de verschillende mogelijkheden van do
fotografie op een geheel nieuwe wijze be
licht. Medewerkenden zijn: de actrice
Sonja van Weerdenburg, bekend van het
gezelschap Toon Hermans, en de radio-
en televisieacteur Dick Gabel. De pianiste
Hansje Kerckhoff verzorgt do begelei
ding; dc muzikale arrangementen werden
samengesteld door Wouter Denijs. Op
maandag 3 maart om 8 uur zal in de
foyer van de Stadsgehoorzaal een voor
stelling van dit cabaret worden gegeven.
AGENDA VOOR LEIDEN
Donderdag
Schouwburg. 8 uur: Litterls Sacrum, op
voering van ,,De kinderen van Eduard".
Stadsgehoorzaal, 8 uur: K en O., con
cert Rott Philh Orkest onder leiding van
Eduard Flipse. solist Irma Kolassi.
Volkshuis. 2.15 uur: vogelmiddag.
Zulderkerk. 8 uur- bidstond voor Am-
bon. sprekers ds. H Heule (Geref. predi
kant alhier) en ds. W H Tutuarima, Am
bonees predikant te Amsterdam
Gebouw Leger des Heils, 7.30 uur: con
tactavond.
Oegstgeest: Irene, 8 uur: vertoning
zendingsfilm „Hakahana".
Vrijdag
Pieterskerk. 7.15 uur: avondgebed.
Prytaneum, 8 uur- K en O letterkun-
decursus „Moderne literatuur".
Foyer gehoorzaal, 8 uur: Anker mode
show.
Oud-Hortuszicht. 8 uur: afdeling Leiden
Ned. Chr. Beambtenbond familie-avond.
Het gulden Vlies, 8 uur- district Leiden
opleidingscommissie In het boek- en ras-
terdiepdrukkersbedrljf, uitreiking van di
ploma's.
Café Aniba, 8 uur: „Door Eendracht
Verbonden", jaarvergadering.
Herengracht 34. 8 uur: Leidse Smalfilm
liga.
Stadsgehoorzaal, 8 uur- K en O., po
pulair concert Residentie-Orkest onder
leiding van Willem van Otter'.oo, solist
Piet Schijf.
Luxor, 4.45 uur: K. en O., fllmserle
„Lachen en laten lachen'" onder leiding
van L. J Jordaan.
Schouwburg, 8 uur: Litterls Sacrum, op
voering van „De kinderen van Eduard".
Antoniusclubhuis, 8 uur; feestavond
speeltuinvereniging „Om de doorbraak".
Ambachtsschool. 3.30 uur. afscheid van
D. Scheer, leraar timmeren.
Tentoonstellingen
Rijksmuseum voor Volkenkunde: Volk
van Suriname.
Apotheken
De avond- en nachtdienst van de apo
theken wordt waargenomen door de apo
theek Reyst. Steenstraat 35, telefoon 20136,
en de apotheek Oegstgeest. Wilhelmina-
park 8. telefoon 26274.
Muzikaal evenement
dat de Maatschappij voor Toon
kunst te Leiden op 5 maart a.s. geeft,
de gelegenheid bieden kennis
te maken met het beroemde „Quin-
tetto Chigiano", dat dan voor het
eerst te Leiden zal optreden. Dit
ensemble omvat een pianist, twee
violisten, een altist en een cellist.
Opgericht in 1939 ontleende dit
kwintet zijn naam aan de beroemde
Chigiano-academie te Sienna.
Inmiddels verwierf het ensemble zich
sn grote reputatie, o.a. tijdens concert-
•Izen door Europa, Zuid-, Midden en
Noord-Amerika. Thans is het kwintet op
tournée in Duitsland.
Het aantrekkelijke van dit concert zal,
afgezien van dc kwaliteit van het en
semble, zeker ook hierin zijn gelegen, dat
het repertoire voor piano-kwintet, dat
hoewel beperkt, toch een aantal belang
rijke werken omvat, ons op die avond
wat nader zal worden gebracht. Het
programma zal de volgende werken om
vatten: kwintet in b van Boccherinl,
kwintet van Shostakovltch en kwintet in
César Franck. Via een klassiek
werk (Boccherini), een romantisch werk
(Franck) en een modern werk (Shosta-
kovitch) zullen we dus de ontwikkeling
n dit genre duidelijk kunnen volgen.
Het is wellicht interessant te
weten, dat het pianokwintet in de
18de eeuw is voortgekomen uit het
zgn. quadro. d.i. een sonate voor vier
strijkinstrumenten met continuo-
partij vooi clavecimbel. Dergelijke
quadro's werden in de late barok
periode vrij veel geschreven, al bleef
hun aantal achter bij dat van de
triosonates, voor drie strijkinstru
menten en continuopartij.
Toen nu het klavecimbel tegen het
laatste kwart van de 18e eeuw in onbruik
geraakte, deden zich twee mogelijkheden
met betrekking tot het quadro: men
kon de continuo-partij eenvoudig weg
laten, dan ontstond een strijkkwartet,
welk genre bij de grote Weense klas
sieken (Haydn. Mozart en Beethoven) een
groot succes zou hebben; men kon
echter ook de klavecimbelpartij vervan-
Venhof
CREAM CRACKERS
geheel eigen
karakter. Per groot
pak 80 ct. Los 28 ct
pet 100 gr. Ook zoutloos.
Een door een pianopartij, dan ontstond
planokwintet. Boccherinl, een Itali-
meester die vooral in Spanje heeft
gewerkt, heeft naast ontelbare andere
kamermuziekwerken ook dit genre met
es beoefend. Zijn stijl sluit nauw
bij die van de Weense klassieken.
Franck schreef zijn kwintet in f circa
1880, dus ln zijn derde en belangrijkste
periode. Het werk vertoont in vele op
zichten dezelfde kenmerken als de en
kele latere kamermuziekwerken, de
vioolsonate en het strijkkwartet.
De thematiek is compact en zeer
geschikt voor polyfone ontwikke
ling; tegenover dit ontwikkelings
principe staat een typisch franckis-
tische modulatietechniek, die zo rijk
geschakeerd is dat ook de minder
gespecialiseerde luisteraar voort
durend geboeid blijft.
Dit kwintet van Franck hoort men
slechts zelden, tengevolge van dc zelden
beschikbare bezetting. Het zal zeker be
langwekkend zijn het werk nader te
leren kennen. Hetzelfde geldt voor het
onbekende pianokwintet van Shos
takovltch. De Russische meester is tot
ïu toe vooral bekend geworden door
:ijn latere symfonieën, waarvan de grote
lengte meestal wordt goedgemaakt door
gemakkelijk aansprekende, vaak
pathetische zeggingskracht en kleurige
orkestratie (Leningrad-symfonie bijv.).
Het zal zeker de moeite Ionen nu ook
met zijn kamermuziek kennis te maken.
Dr. J. van der Veen.
Lezing voor Viro Leiden
over de Benelux
JN DE GROTE ZAAL van de Nationale
Levensverzekerlngbank, Rapenburg 8,
kwamen gisteren de leden van de afde
ling LeidenOegstgeest van de Vereni
ging voor Internationale Rechtsorde bU-
ecn om te luisteren naar mr. J. W. A.
Huibregtse. ambtenaar b(J het ministerie
van buitenlandse zaken, die sprak over
de Benelux Economische Unie.
Doel van die Benelux la volgens mr.
Huibregtse de afbraak va-n grensbelem-
meiringen. De verwezenlijking van dit
streven Is al vergevorderd, maar die rei
ziger merkt daar nog niet zo veel vam.
Ver verwijderd is men nog vam het ideaal
van de monetaire unie. Een stap vooruit
is echter de uitwisseling van ambtenaren
op enkele ministeries.
Mr. Huibregtse erkende de bezwa
ren, die door taalkundigen tegen het
woord Benelux zijn ingebracht. Het
„lux" van Luxemburg betekent wel
„Licht" en „bene" kam uit het Latljm
vertaald worden met „goed"; echter
afls bijwoord. Desondanks heeft men
besloten het woord te handhaven.
Dolle dinsdag 1944 was de datum, waar
op de Benelux startte. Afgezien vam het
landbouwprobleem is 97*1» vam de handel
tussen de drie landen vrij. Er is een vrij
personen- en kapitaalverkeer cn vooral ln
de grensgebieden is deze samenwerking
erg nauw
Mr. Huibregtse besloot zljm toespraak,
die eigenlijk een resumé was vam wat
9imds de bevrijding op Benelux-terrein is
gedaan, met te wijzen op het unieverdrag,
dat een uiteindelijke visie bevat. In de
bespreking gwvg hij verder in op deze
«amenwerkink in de Europese economi
sche gemeenschap.
