RANDSTAD HOLLAND:
al heel wat plannen voor nieuwe steden
T\AARVAN zijn wij allen icel
overtuigd: de Randstad
Holland mag niet dichtgroei en9
Dat gevaar is zeer zeker aan
wezig, als er niet volgens een
icelomlijnd plan wordt gewerkt.
De weg van de minste weerstand
zou zijn er niets aan te doen en
maar af te wachten icaar straks
„de boot strandt99Dat wil dan
zeggen: plak maar nieutve wij
ken aan de grote steden als Den
Haag en Rotterdam. Maar wan
neer dat gebeurtdan is de tijd
niet ver meerdat er één trieste
steenwoestijn99 is ontstaan, die
begint bij Dordrecht en die ein
digt ergens ten noorden van Lei
den. Dat kan natuurlijk nooit
een oplossing zijn. Sterker: zo
iets moet tot elke prijs voor
komen ivorden. Zo9n „monster-
stad99 mag niet ontstaan. Wat
dan Nieuwe steden Of uit
breiding van kleinere plaatsen,
waar dit zonder bezwaren nog
kan Of misschien een combi
natie van beide mogelijkheden?
(Van een onzer redacteuren)
T^R ZIJN DE LAATSTE JAREN heel wat plannen voor nieuwe steden
op papier gezet, 't Leek soms wel, of de ene gemeente tegen de andere
opbood.Maar al die plannen hadden dit gemeen: zij waren het bewijs
van het inzicht, dat een verdere groei der bevolkingsagglomeraties van
Den Haag en Rotterdam niet verantwoord was en dat men elders, zij het
in de buurt, met een schone lei
diende te beginnen, opdat er ruimte
zou blijven tussen de huizenmassa's
der steden. Neem Den Haag: over
weinige jaren zal de Hofstad aan het
eind van haar latijn zijn, omdat er
geen bouwgrond meer zal zijn. En
enkele jaren later zal wat men de
Haagse agglomeratie pleegt te noe
men eveneens „vol" zijn. Neem Rot
terdam: de dynamische ontwikkeling van de Maasstad vraagt grond, voor
havens, industrieën en woningen: de Europoort moet er komen. Naar het
Noorden is er geen ruimte, maar op de eilanden is die er wel. En straks zal
het Deltaplan zijn profijt opleveren.
onder
\y. tfa' C&it
Laten we eerst „het Haagse" ec
de loop nemen. Het eerste plan
oplossing voor de problemen te vinden
dateert uit 1954 en kwam In feite neer
óp een annexatie van omliggende ge
meenten: Voorborg en Rijswijk in bun
geheel. Nootdorp, Leidschendam en Was
senaar gedeeltelijk. In 1956 is dit plan
gelukkig onder de tafel verdwenen.
Daarna werd het plan voor de satelliet
stad Wilsveen gepubliceerd. Vervolgens
verscheen de provinciale planologische
iienst voor Zuid-Holland met een plan
Pijnacker ten tonele, waarop Delft als
het ware „Inhaakte" met een plan, dat
in grote trekken beoogde: uitbreiding van
Delft ln oostelijke richting, vergroting
van Pijnacker van plattelandsgemeente
tot stad, jn bepaalde grenscorrecties in
de richting van Rijswijk en Schipluiden.
Enige tijd daarna kwam Den Haag voor
de dag met een plan voor de nieuwe stad
Wilsveen (dat later enigszins gewijzigd
werd in verband met de plaats, waar
mogelijk olie zou worden aangeboord).
Nauwelijks was het nieuws koud, of Pijn
acker lanceerde het plan voor de stad
Reyens, dat ook nog een kleine verande
ring onderging als gevolg van de even
tuele aanwezigheid van olie. - De plano
logische dienst Het zijn eigen plan Pijn
acker daarop vervallen.
Dit is Wilsveen
De nieuwe stad Wilsveen ls geprojec
teerd aan de noordzijde van de rijks
weg en de spoorlijn Den HaagUtrecht,
in .e buurt van Zoetermeer en Leid
schendam, waar een terrein van 1300 ha
is gereserveerd. De nieuwe stad, onder
de rook van Den Haag, is berekend op
105.000 Inwoners en verdeeld ln vijf wij
ken, die hun eigen winkelcentra e-d. heb
ben en die onderling en van de Industrie
gebieden door groenstroken zullen wor
den gescheiden. Uiteraard zullen de no
dige verkeerswegen niet ontbreken.
Bij het opstellen van het plan Is er
nauw contact geweest m°t de genabuurde
gemeenten. Zoetermeer en Wassenaar
namen wel aan de besprekingen deel,
maar konden niet de vrijheid vinden
hun medewerking te verlenen. B. en W.
van Leidschendam stonden achter het
plan, maar de gemeenteraad dlstancieerde
zloh ervan, terwijl de raad van Voor
burg er zeer veel kritiek pp had en op
nadere bestudering heeft aangedrongen.
Het standpunt van ged. staten van Zuid-
Holland omtrent Wilsveen ls nog niet
bekend (evenmin als omtrent Reijens)
Blijkens een officiële mededeling hebben
zij hun standpunt nog niet bepaald. Of
er ln dit college eenstemmigheid bestaat
op dit punt, is zelfs de grote vraag. In
ieder geval b de plaats, waar Wilsveen
ie geprojecteerd, op de provinciale
..ideeënkaarten" maagdelijk blank ge
laten
Dit is Reijens
De plan Reijens ls geprojecteerd op
het grondgebied van Pijnacker en Noot
dorp. Er zal 1520 ha voor nodig zijn en
de stad is berekend op een zielental,
Inclusief de 12-000 Inwoners van het hui
dige Pijnacker, van 106.000, n.l. 71 000 op
het territoir van Pijnacker en 35 000 op
dat van Nootdorp. Naar verhouding zal
weinig cultuurgrond nodig zijn. Dwars
door de geprojecteerde nieuwe stad zal
de Hofplein-spoorweg lopen. Slechts één
viaduct van 1000 meter zal nodig zijn om
het plan te realiseren. Ook hier zal wijks-
gewijze worden gebouwd.
Protesten
De kwestie der nieuwe steden heeft,
zoals te begrijpen was, heel wat re
acties uitgelokt. -Een regelrecht pro
test kwam van Gouda, dat helemaal
niets voor nieuwe steden in „het
groene hart van Holland" voelt en
die ook niet nodig acht, omdat er
een andere en betere oplossing be
staat. n.L uitbreiding van kleinere
steden, die op hoogstens enkele tien
tallen kilometers afstand van Den
Haag zijn gelegen, O.a. betreft dat
Gouda zelf. maar ook plaatsen als
Woerden, Alphen aan den Rijn, Bode
graven enz. De voordelen, die worden
opgesomd? Men kan toe met ver
antwoorde en harmonisch aangepaste
uitbreidingsplannen: er ls verhou
dingsgewijze weinig cultuurgrond
voor nodig; de investeringen 'zullen
aanmerkelijk geringer zijn; er zijn op
bestuurlijk gebied heel wat minder
zorgen en problemen, omdat het nl*t
nodig ls een bestuurlijk apparaat van
de grond af op te bouwen.
Verplaatsing
Ernstige bezwaren waren ook afkomstig
van het Landbouwschap, Dit weee de
stichting van nieuwe steden ai, om.
landbouwkundige en waterstaatkundige
redenen. Gepleit werd voor verplaatsing
van een gedeelte der Haagse bestaans-
bronnen (waarvan het rijksapparaat
belangrijk onderdeel Is) naar gebieden
bulten de Randstad, ln welk verband al
spoedig do uitdrukking „tweede schrtjf-
liw on d$ yeluwe" werd uitgevonden,
Ook nieuwe diensten en bedrijven zouden
mogelijk buiten het Westen gevestigd
moeten worden. En de diensten en be-
irijven, waarvoor vestiging op niet te
grote afstam, van Den Haag van over
wegende betekenis ls, zouden, met de
daarbij behorende bevolking, zoveel mo
gelijk in reeds bestaande kleinere steden
binnen de Randstad moeten worden on
dergebracht Den Haag antwoordde op
deze bezwaren o.m.: „Het onderling
samenhangende complex van werkge-
legenheidsbronnen in een stad is te
gelijken met een fijn weefsel, waaruit
en niet ongestraft stukken kan weg-
ijden, zonder dat het gehele weefsel
wordt aangetast...."
Een nota
liggen op het ogenblik de stukken,
r is niemand, die met enige zeker
heid kan zeggen welk plan er nog eens
worden uitgevoerd. Wel HJkt het niet
ogcl\jk, dat het uiteindelijk komt tot
èn de stichting van een nieuwe stad èn
uitbreiding van kleinere gemeenten,
dit verband moet gewezen worden op
i mededeling, die minister Struycken
kortgeleden deed, n.l., dat er een nota
ver de satellietsteden zal verschijnen
i dat het nodig is „in gans deze proble-
latick" spoedig tot klaarheid te komen.
heeft minister Strjiycken gezegd. Komt
het rijk in belangrijke male over de
Wie woont er?
De vragen zijn nog niet uitgeput: wie
komen in de nieuwe stad te wonen? Allen,
die momenteel in Den Haag al „teveel"
zijn? Of degenen, die er graag zouden
willen wonen, maar er nog geen woning
hebben kunnen krijgen? Of de „slacht
offers" van de sanering der Haagse bin
nenstad? Zal de nieuwe stad ook niet een
enorme aantrekkingskracht uitoefenen op
velen, die zioh in Den Haag willen vesti
gen, maar tot heden daartoe nog geen
enkele poging hebben gedaan, omdat er
toch geen kans bestond? Laat men bij
al deze vragen overigens niet vergeten,
dat het plan van Den Haag door de nood
!s opgelegd dat de stad straks aan alle
kanten vasi zit en dat het gemeente
bestuur niet meer weet waar het de
groeiende bevolking moe* huisvesten.
Naar het zuiden
Ook Rotterdam staat voor enorme
vraagstukken. Maar die zijn niet zo be
nauwend als van Der Haag, omdat er
tan Zuiden van de Maasstad ruimtelijk
gezien nog ongekende mogelijkheden lig
gen. Hier gaat de Randstad in de Delta
groenen. Dat vraagt vele offers, waa
het verdwijnen van Rozenburg als agra
risch gebied wel het grootste is. Sommi
gen vragen zich af, of Rotterdam met zijr
Europoort niet te hoog grijpt, maar wan
neer men weet, dat reeds nu het geheli
Botlekgebied, toegankelijk voor schepen
tot 40.000 ton, is uitgegeven, en wan
men erop mag rekenen, dat de ontwikke
ling zich de komende tientallen jarei
voortzetten, dan is er niet direct reden
tot vrees. Tot 1980 zal er in het Rotter
damse havengebied naar schatting be
hoefte zijn aan ca. 4700 ha aan diep vaar
water gelegen industrieterrein, met in
begrip van de 1300 ha in het Botlek-
gebied.
Kernpunten
Men kent de voornaamste punten uix
het rapport Randstad en Delta over de
ontwikkeling van het Zuidhollandse ha
vengebied: West Rozenburg voor de
supertankers, een tweede Waterweg, pa
rallel aan de bestaande, het Drieweg-
banaal. met. een aftakking naar de Oude
nieuwe steden gaat. Trouwens: met de
uitbreiding van Schiedam, Vlaardingen,
Maassluis-Maasland en van de Drecht-
steden is het niet veel minder, evenmin
als met due van Rotterdam-Zuid. Maar
men heeft getracht de woon- en werk
gebieden zodanig te spreiden, dat er
geen miljoenenagglomeratie ontstaat,
maar afzonderlijk gesitueerde steden met
open ruimten ertussen tot stand zullen
komen.
Vragen
Dat deze plannen niet ieders instem
ming hebben, valt te begrijpen. Vooral
blijken er bezwaren te bestaan tegen de
stichting van de Deltastad. Waarom het
niet gezocht in de uitbreiding van be
staande steden als Dordrecht en Gorin-
chem, die toch ook uitstekende mogelijk
heden tot industrievestiging bieden? zo
wordt gevraagd. Dat kost natuurlijk ook
geld, maar zullen de investeringen niet
lager zijn dan bij het opzetten van een
geheel nieuwe stad en het in orde bren
gen van industriegebieden daarbij? Hier
tegenover wordt dan weer gesteld, dat
het juist gaat om industrieën, die zo
dicht mogelijk bij zee dienen te liggen en
die de gunstigste voorwaarden tot uesti-
ging en ontplooiing nu eenmaal niet ver
derop in het land aantreffen.
Verantivoord
Een andere vraag is, of het wel ver
antwoord mag worden genoemd ten be
hoeve van de toekomstige bewoners van
Deltastad niet minder dan zes zeer kost
bare kunstwerken aan te leggen (vier
bruggen en twee tunnels) om de verbin
ding tussen industrieterreinen en woon-
'bied mogelijk te maken. Want vooi
anderen hebben ze geen zin: het door
gaande verkeer zal van de brug via Tien-
gemeten gebruik maken. En wie betaalt
al die kunstwerken? Tegenstanders van
stichting van Deltastad betogen voorts,
dat zij niet op de juiste plaats is gepro
jecteerd. Ais er dan toch een nieuwe
stad moet komen, waarom dan niet ten
Dosten of ten Westen van het geprojec
teerde industrieterrein? Ten Westen,
dat het helemaal nog niet zeker is, dat
Helievoetsluis zich gaa.t ontwikkelen
als wordt gedacht, ten Oosten, omdat
daar nog gronden vrij zijn en het niet
veel uitmaakt (als men toch cultuurgrond
:cellentie verklaarde ook: „Ik
houd mU tbans in het bijzonder bezig met
de vraag, of, en zo ja, welke bijzondere
bestuursvoorzienlngen dienen te worden
getroffen voor de Haagse agglomeratie,
zulks mede ln verband met de eventuele
stichting van een nieuwe stad"- Overigens
gelooft de minister niet, dat er voor de
bestuursproblemen, die ir het algemeen
samenhangen met ontwikkelingen van
agglomeraties, een algemene wettelijke
regeling mogelijk Is: deze zaak zal van
geval tot geval moeten worden bezien.
Wie betaalt?
Da-t elke nieuwe stad, waar die dan ook
moge komen, een complex van vraag-
-tukken met zic.i brengt, U licht te be
grijpen. Punt één ls: wie moet betalen?
De stad. die er het meest directe belang
bij heeft, i.c: Den Haag? Maar hoe moet
dat dan: kan Den Haag „zomaar" be-
chikken over grondgebied van particu
lieren in een andere gemeente? Hoe lang
duurt een ev. onteigeningsprocedure of
is op dit punt een andere wettelijke voor
ziening mogelijk? Het is wel van belang
erop te wijzen, dat een nieuwe stad nooit
een soort van aanhangsel van een andere
stad mag worden, maar een „echte" stad
moet zijn. met een geheel eigen organi
satie en geheel zelfstandige gemeenschap.
Geen „slaapstad", maar een stad met
eigen bedrijven, kantoren enz. Wat die
financiële aspecten betreft: de regering
Deze kaart Is een combinatie van twee visies, die ten grondslag liggen aan
Ideeënschets van de provinciale planologische dienst voor Zuid-Holland en
een schema van studieobjecten van de Werkgroep Deltazaken Zeeland. De
kaart zegt niet: zo wordt het en niet anders, maar wel: zo kan het en zo is het
wenselijk. Om de kaart leesbaar te doen zjjn In de krant moesten enkele
eenvoudlgingen worden aangebracht. Maar de grote lijnen zullen er duidelijk
uit blijken.
(1) West-Rozenburg, voor supertankers; (2) Driewegkanaal, met
takking naar Oude Maas en Haringvliet; (3) haven, en industrieterreinen
Vuile gat; (4) recreatiegebied Brielse Maas en Oude Maas; (5) recreatie
gebied Voornse Duin; (6) recreatiegebied Brouwcrshavense Gat en Greve-
lingen; (7) bekken voor ocstcrcultuur Brouwersh. Gat en Grevellngen; (8)
secundaire dam Oosterschclde; (9) afgesloten bekken Oosterschelde; (10)
recreatiegebied Zeeuwse- of Deltanieer; (11) recreatiegebied Veerse Gat
Zandkreek; (12) industrie- en havenbekken Westerschelde; (13) inpoldering
Verdronken Land van Saeftinge; (14) tracé Schelde-Rijnkanaal; (15) ge
kanaliseerde Eendracht; (16) vaste oeververbinding Westerschelde; (17)
haven- en industriegebied Oost Zeeuwsch-Vlaanderen.
Maas (waardoor Dordrecht een weg naar
zee krijgt), en een aftakking naar het
Haringvliet, ontwikkeling van het Ha-
ringvlletbekken voor chemische- en
metaalindustrieën e-d., ontwikkeling van
net Merwedegebied. En het wonen? Voor
zien is In de stichting van een geheel
nieuwe stad, dde de toepasselijke naam
Deltastad zal dragen Helievoetsluis en
Hoogvliet-Spijkenisse zijn dan wel be
staande gemeenten, maar door de fan
tastische uitbreidingen, die verwacht
worden, mag men zonder al teveel over-
kan nog geen enkel Inzicht verschaffen,drijvlng joch wel zeggen, dat het om
voor woningbouw rijp moet maken) waar
die gronden liggen. Een stad oostelijk of
westelijk van het Industriegebied biedt
het voordeel, dat de verbindingen tussen
voon- en werkgebied aanmerkelijk min
der kostbaar zullen zijn dan de nu ge-
^jecteerde, zo is het oordeel. Men had
ian ook graag gezien, dat niet zonder
meer Deltastad was ontworpen op de
huidige plaats, maar dat er ook sugges
ties voor andere plaatsen waren gedaan
Dit z(jn heei wal bezwaren, die on-
setwjjfeld nauwgezette aandacht verdie
nen. Dat geldt ook van de bezwaren, die
in econ.
van de zijde van de landbouw afkomstig
zijn. Hoe men het ook wendt of keert:
ei zal, weik plan tot uitvoering komt,
cultuurgrond opgeofferd moeten worden.
De uitvoering van het Deltaplan zal in
zeer belangrijke mate de landbouw ten
goede komen, doordat de verzilting een
halt wordt toegeroepen en in de af te
sluiten bekkens gronden kunnen worden
gewonnen, al moe. men zich daarvan
niet al te veel voorstellen. Dat is dus
het tegenwicht. Naar welke kant de schaal
zal uitslaan? Het is nog moeilijk te zeg
gen. Wie spreekt of schrijft over de
plannen voor de Randstad Holland, die
zal er niet aan kunnen ontkomen vele
vraagtekens te moeten zetten! De pro
blemen zijn zo ingewikkeld en zij grijpen
zo in elkaar, dat er op dit moment nog
niet In de verste verte sluitende oplos
singen aan de hand kunnen worden ge
daan. Nederland heeft in de laatste de
cennia wel ervaringen opgedaan wat be
treft het koloniseren van gloednieuwe
polders als de Wieringermeer en de
Noord Oost Polder, maar nog nimmer
tevoren stonden wij voor de opgave de
structuur van bepaalde gebieden zo in
grijpend en op een zo grote schaal prin
cipieel te wijzigen als voor de nabiji
•oekomst noodzakelijk is. Waarbij wij nog
niet eens spreken van de maatschappe
lijke repercussies van deze omschakeling,
een onderwerp op zichzelf!
In het bovenstaande is met geen
woord gerept over de vormen
samenwerking tussen de gemeenten
noordelijk van de Waterweg en
evenmin over de functie, welke de
Drechtsteden in de toekomstige ont
wikkeling van Zuidwest Nederland
zullen gaan vervullen. De vraag
stukken, waarvoor de Leidse agglo
meratie zich gesteld ziet, zijn even
eens buiten beschouwing gebleven.
Wellicht is er later nog gelegenheid
op al deze onderwerpen nader in
te gaan. Het simpele opnoemen er
van zij op dit ogenblik al voldoende
om aan te geven, dat de gehele Rand
stad Holland zich in een fase be
vindt, waarin beslissingen van de
grootste betekenis moeten worden
genomen Beslissingen, die naar
menselijke berekening zullen be
palen hoe de komende generaties
hier zullen leven en werken. De tijd
zelf zal „automatisch" heel wat vra
gen beantwoorden, maar het huidige
geslacht zal moeten vooruitzien
ervoor moeten zorgen, dat deze
Randstad bewoonbaar blijft.
Industrie met 3
zetels
comité E.E.G.?
(Van onze sociaal-economische redactie)
De Sociaal-Economische Raad is het in
principe in meerderheid eens geworden
over de sleutel tot verdeling van de
twaalf Nederlandse zetels in het eco
nomisch en sociaal comité van de E.E G
Aan de regering zal de volgende verde
ling worden geadviseerd: Voor de in
dustrie drie zetels, waarvan één zetel te
vens voor do handel, één zetel voor de
landbouw en één voor het vervoer, vijf
voor de werknemers
kroonleden (algemeen belang). Hierbij
komen ook nog twaalf plaatsvervangen
de zetels, waarvoor de samenstelling Iets
afwijkt van de permanente zetels. De
mdddenstandsvertegenwoordigers in de
S.E.R. konden zich hiermee moeilijk ver
enigen, omdat deze categorie bij de ver
deling ontbreekt. De raad was echter
niet bereid ten behoeve van een mddden-
standszetel de pariteit tussen werkgevers
en werknemers aan te passen.
De S.E R, zal nu de organisaties nog
moeten aanwijzen, die binnen het kader
deze verdeling voor een zetel in
aanmerking zouden moeten komen- Hier
bij zal ook de kwestie van verdeling naar
levensbeschouwelijke basis een rol spe
len. De mogelijkheid bestaat dat de re
gering nog van het S.E.R.-advies zal af
wijken, te meer waar het advier niet
unaniem uitgebracht zal kunnen worden
MOSKOU'S AANTAL
RAKETTEN GROEIT
Over enkele jaren zullen de Russen be
schikken over een redelijk arsenaal van
raketten voor middelgrote afstanden. Ook
de N.A.V O. zad tegen die tijd zo ver zijn
Het Westen gaat ook uit van de veron
derstelling, dat in 1963 de Sowjetunde zad
beschikken over operationele interconti
nentale raketten.
Generaal Norstad, de opperbevelhebber
van de N.A.V.O., dde ddt gisteren bekend
maakte, zei ook, dat het geallieerd opper
bevel terdege de dreiging van de grote
Russische onderzeevloot ziet, doch met
voldoening de reeds genomen afweer-
maatregeden beschouwt.
Het geallieerd opperbevel ln Europa
overweegt ook aanbevelingen te doen
over diensttijd en opleiding van aide
N.A.V.O.-soldaten.
Verbindingen met
Menado verbroken
Een woordvoerder van de Garuda In
donesian Airways heeft verklaard, dat
alle vluchten op Menado zijn gestaakt
Ook aMe telefoonverbindingen zijn ver-
Mr. C. L. F. Crommelln. consul-gene
raal te Algiers, is benoemd tot officier
ln de orde van Oranje-Nassau.
ETHERGOLVEN
Dat vloeken voor de camen
en de microfoon...
HET IS WAARLIJK geen wonder dat er, tot in de Tweede Kamer li
klachten 2ijn geuit over vloeken en grove woorden, welke nogal ei
voor camera en microfoon worden gebruikt. Een deel van ons volk e
dat misschien niet erg vinden, maar een veel groter deel wordt er
gekwetst. In de eerste plaats natuurlijk stoten christenen zich aan het
vloek, maar in de tweede plaats zijn er ook nog vele anderen, die mèt
uit een oogpunt van beschaving zich ergeren aan grove bewoording
Wy hebben b'y de verschillende omroepverenigingen eens geïnformeerd, I
de programmaleiding zelf tegenover dit envel staat en verrassende antwoorl
gekregen.
Laat ik beginnen te zeggen, dat er niet
één omroep is, die deze kwestie bracht
goed te praten of „het niet zo
neemit". Om maar met de VARA te be
ginnen: hier wordit wel degelijk en scherp
controle geoefend op de teksten welke
worden gezegd.
Tot tweemaal boe worden ,die teksten
op vloeken, maar ook op zgn. „bastaard
vloeken" en ruwe woorden nagekeken.
,We zitten er soms erg mee ln, hoe we
bijv. 'n woedende zeeTob krachtige, maar
toch gekuiste taal moeiten laten spreken,"
werd ons verzekerd We moeten boegeven,
dat het hinderlijke gevloek voor de radilo
aanmerkelijk minder voorkomt dan bij de
televisie. De moeilijkheid zit ml hiierdn,
dat bij directe uitzendingen de door mee
spelenden, geïnterviewden of vertellen
den gesproken woorden zomaar de lucht
ingegaan en er dus van controle geen s
ke is. Hoewel een niet-godsdienstige
roep het wellicht niet zo zwaar neemt als
een protestantse, wordt er bij controleer
bare tekst inderdaad heel veel voorko-
Aangealen er voor radio-programma'
veel op de band wordt vastgelegd, kan
men er vóór de uitzending ook nog wel
wat uithalen, maar bij televisievoorstel-
Ungen ls dat ten enenmale onmogelijk.
Zo heeft het de VARA werkelgk ver
droten, dat er in de jongste voorstelling
van „Anders dan anderen" by het onver
wachte weerzien van oude vrienden by-
zonder veel werd gevloekt, hetgeen o.i
niet wegneemt, dat men dat had kunnen
verwachtenl
Bij de KRO is het gebruik van vloeken
en ontoelaatbare krachttermen bepaald
verbonden, maar is het u wel bekend,
vrienden, dat in r.k. kringen een „onwil
lekeurige aanroeping van God" niet als
een vloek wordt beschouwd, omdat hier
geen heilige eigennaam wordt geuit. Wél
wordt er ln r.k. gemeenschappen herhaal
delijk op gewezen, dat men die onwille
keurige aanroeping dient na te laten, ook
al omdat dit op andersdenkenden eer
•slechte Indruk maakt en omdat protestan
ten zich hieraan stoten. Maar het is eer
ingegroeid euvel dat zich niet of nauwe-
1 ijks laat uitroeien
Ook hier is de directe uitzending zon
de bok, bü uitzendingen door eigen mede
werkers of bU controleerbaar gesprokei
wordt komt dit kwaad niet voor, is he
althans niet toegestaan.
Ook de andere omroepen zijn zeker nle
gesteld op gevloek voor de nviorofoon: da-t
is integendeel taboe. Iets anders is, dat
men het soms wel op zich neemt, perso
nen die gewend zijn te vloeken, in direc
te uitzendingen te laten optreden.
En dan is het maar weer, met welke
maatstaf men meet. Een VARA-med-ewer
ker zeide in verband met die uitzending
„Anders dan anderen": „Die mensen spre
ken nu eenmaal met krachttermendal
COMMENTAAR
Spannend geval
Wie gisteravond naar het eerste deel
van het NRCV-hoorspel „De zaak
Vampier" heeft geluisterd, heeft zich
ttellig voorgenomen de volgende vier
delen niet te missen. In dit begin heb-
i we als het ware mee het terrein
kend, waarop de detective Cross de
diefstal van een kostbaar halssnoer tot
klaarheid moet brengen.
Dit sieraad was het eigendom van
Eliga, de vrouw van een Berljjnse ad
vocaat die 1940 de wijk nam naar Parijs,
ar Eliza bij een Duits bombardement
het leven kwam. De advocaat depo-
:rt het halssnoer b\j de Parijse bank
ar later blijkt het verdwenen te zijn
vervangen door een papiertje met on
verklaarbare aantekeningen. Detective
Cross vermoedt, dat de archieven ln
Neurenberg wel een spoor in de geheim
zinnige daad zullen opleveren.
kunnen wij niet helpen of voorkomen
z Ij n zo." Dit mag ons als een onvold^ J
de excuus in de oren klinken, ma-
godsdienstige kringen kwetst het vlott
niet: men lacht er om, men vindt hets
schiien niet beschaafd, maar da
Wij persoonlijk zouden echter r
het vloeken betreft, naast de-FHi3
cipiële ook de besohavingskweS r
willen stellen en dat in het algeiffl
gesproken en niet toegepast op li
paalde personen.
Ten slotte treedt men voor radio
televisie in het openbaar op
spreekt men ook niet plat of te
teert onbehoorlijke taal.
Wij geloven dat de omroepen f
degelijk een taak hebben op dit
rein.
We beginnen vanavond met relais
de Vlaamse televisie „De TV maakti
ziek" (8—8.45 uur); daarna volgen jour:
en weenoveraicht. Van 9 tot 10 uur:
hoofdfilm „Vallei der adelaars". Kia
ren beneden 14 jaar moeten dan ffd
één
Programma voor morgen
Hilversum I, 402 m. VARA: 7.00 N«'
Gym 7.20 Gl
1.00 V d -
10,00 Schoolradio. VARA: 10.20 Gi
12.00 Di
nbouwmeded 1G.3-3
>nd'kl anken 13.
:nda 13.20 Dai
.30 Lasl'
platteland H2.30
13.15 Tcntoonsl»
ital 14.30 V d jeugd 16.30 Gram
17.50 Regeringsuitz: Rijksdelen
an Ellen-Moowman: Steelbands
d jeugd. VARA: 20.00
70.05 Comm 20.15 Di
muz 21.35 Geïllustree
kwartet 22,45 Tussen
23.00 N-ws 23.16 Gr
magazine 22.15
ns en nevel-vlek,
23.50—24.00 Soc
8.00 Nwi
1.35 Gra
7.50 Een woord
8.15 Grw
VB 9.30 V d
10.15 Idem 10.30 Morgendien*
11,15 De zaak Vampier, hoorspel i
Gram 12.15 Lichte muz 12.30 Land- en
bouwmeded 12.33 Meisjeskoor 1253 Grtó
act 13.00 Nws 13.15 Met PIT op pad 13.20'
certork 13.50 Gram 15.00 Jeugdconc 15.45J*
16.00 V d jeugd 17.20 Mi
1718.00 Leger des Heilskwartier 18.15 Sp«j
v h Chr. Organisatie- en Verenigingsleven
19.10 Op de man af, caus ió.16 ^OrgelcoM
Passiestonde 21.00 Omr oric 22.00 Kia"»*
over Singapore 22.15 Geestelijke liederen
Avondoverdenking 23.00 Nws 23.15 ZslW
uitslagen 23.40—24.00 Gram.
17.00 V d
20.00
!0.25 De gel*11
TV-spel 21.50 Dagsluiting.
crammofoonplatenprogramma
draadomroep
i 4e IUn)
1958
18-20
'*ÏS
Woensdag 19 fobr
The marchin' strings, Orkest Ray
woodpecker's waltz, Blue tango,
bugle boy, Vcradcro, Bogorrah,
in Two sdeepy people - There's
- Isn't it romantic - The birth
September song - April in Portugal
h,üo- Tea fir m - Hey dneS, Orle* M
Kinsman; Melodieën uit „Maske in Blau", Jer'
MiUradt. lulius Katona, Anneliese RotheoM Kijfc
Willy Hofmann, Helga Wills, dc Nicole*
Waldo Favre Koor, Gerhard Gregor, 0*
Dirigent: Werner Schmidt Boelcke. Am IW,
gro„ Orkest Alfred Hause; Easy to love, 0J
ingo notuurno, Orkest Alfred Hfj
d the tables on me. Orkest
amuré. The Royal Polynesians;
'red Hause; That old black
bby Hackett; Mi destino, T.~
Boda de Luis Alonso, Hotdi*
Easy melody, Orkest Pi
t Bobby
