BEVERS
KENNEN
MAAR EEN BEROEP:
waterloopkundig ingenieur
werpt vragen .op
„De Hemel is een Ster"
vragen op
Trekkracht: EEN P.K.
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 8 FEBRUARI 195
\7 ORIGE week hebben Rotterdamse studenten, verenigd in de Societas Studiosorum
RefQrmatorum Roterodamensis (S.S.R.R.een uitgebreid feestprogramma afgewerkt ter
gelegenheid van het achtste lustrum van hun afdeling. De viering van het jubileum bleef
niet tot eigen kring beperkt. De lustrumcommissie had namelijk de Rotterdamse middel-
bare scholieren een uitnodiging voor het deelnemen aan een opstelwedstrijd doen toekomen.
Een jury, gevormd door dr. E. Diemer. hoofdredacteur van ons blad: mevrouw mr. J. M.
van Walsum-Quispel, echtgenote van de eerste burger van Rotterdam, en de heer C.
van de Panne, lid van de lustrumcommissie, heeft het werk van de scholieren, die aan
de uitnodiging gevolg hadden gegeven, beoordeeld. De eerste prijs, een reis van vijf dagen
naar Parijs, ging naar Frans Jozef van der Heyden, leerling van het St. Franciscus Col
lege. Frans Jozef noteerde een aantal indrukken, opgedaan in Rotterdam. Hij noemde zijn
verhaal „Kreatie" en wist zoals men zelf kan constateren, voor de reeks indrukken
een aantrekkelijk vorm te vinden.
T~>E KNAPSTE waterbouwkundige in-
genieurs werken in Dièrgaarde
Blijdorp te Rotterdam! De Tuin heeft er
goedkope krachten aan, waint ze werken
uitsluitend voor kost en inwoning. Het
z\jn dan ook „maar" dieren. En toch een
titel alsof ze „van Delft" komen? Ja! En
met reden. Immers, de bevers zijn on
weerlegbaar de knapste waterbouwkun
dige ingenieurs in het dierenrijk-
Hoewel zij daarvoor in Blijdorp de „lengte"
niet krijgen, zijn deze dieren in staat, dammen
te bouwen van honderd meter en langer. Be
vers doen ook burchten uit het water oprijzen.
Deze ingenieurs weten precies hoe ze met eb
en vloed rekening moeten houden. Voor water
standen schijnen zij een speciaal zintuig te heb
ben; wat dat betreft doen ze niet onder
een loods op de Nieuwe Waterweg. Hoe zij
grote gebieden kunnen bevloeien, behoeft geen
mens hun te leren
Ook het vellen van bomen ls voor bevers
peuleschilletje. Houthakkers worden wel eens
slachtoffer van hun kapwerk maar onder
doorgeknaagde en omgevallen boom ls nooit
dode bever gevonden.
de stam naar de gewenste kant weet te laten
vallen. Geven we hem dan te veel eer met de ti
tel van ingenieur?
Mogelijk hebben we nu uw belangstelling ge
wekt voor deze vernuftige dieren, die op ratten
lijken, doch dan bekeken door een vergrootglas.
Wonderlijke dieren zijn het, met hun platte staart,
welke zo vlak is als de troffel van een metselaar
op maandagmorgen. Wij willen u gaarne iets meer
vertellen over deze dierlijke ingenieurs.
4-y-r
va
Al
Ü'BI
Pelzen en parfum
Ongeveer honderd jaar geleden kwamen ze ook
in ons -land nog voor. Ze zijn, helaas, uitgeroeid.
Bij Maagdenburg leven nog enige tientallen in fa
milieverband. Andere verblijf
plaatsen vindt men in het
Rhönegebied en in Polen, Rus
land en Noorwegen. De mooiste
bevers leven echter in Canada.
Deze waterbouwkundige ingenieur weet precies welk
materiaal hij op een bepaald moment nodig heeft voor
het bouwen van een dam of een kasteel. Duidelijk is te
zien hoe hij de takken met de voorpoten onder de bek
klemt om ze op de bouwplaats te krijgen.
VOORSPEL
/AT sloom slentert een slungelachtige knaap
door de Lijnbattn. Hij lijkt een doodgewone
scholier. Hij is het ook, maar hij heeft toch iets
bijzonders: een uitdrukkingsvol gezicht en grote
zachtgroene ogen; gloedvolle sprekende ogen.
Aandachtig kijkt hij rond, volgt soms een
opvallende verschijning, schudt dan zijn hoofd
en zoekt verder, totdat hij een leuk paartje in
het oog krijgt. Gespannen volgt hij hun bewe
gingen. Een wolk van bruin haar komt boven
een machtige, om het meisje heengeslagen arm
uitgewaaid. Er worden hateHjkheidjes gewisseld
met bestraffende porren en lieve woordjes met
belonende kusjes. Zij is lief en hij is een man.
JTVEN later volgt de wonderlijke jongeman
met belangstelling een kibbelpartijtje in de
Bijenkorf tussen twee da
mes, die overigens vroe
ger met het burgerlijke
„vrouw" betiteld werden.
Als bij intuïtie hadden zij
gelijktijdig eenzelfde een
malig koopje willen weg
grissen. Agressief kijken ze
elkaar beurtelings veront
waardigd en minachtend
aan. De situatie wordt gered door een chef met
een tweede eenmalig koopje; dat kan in zo'n groot
warenhuis. Twee stands verderop wordt een
lila geschort kosmetikameisje met grote ernst
door een paar snotjongens ondervraagd over
verf en dergelijkeze bloost een beetje.
FN de Maastunnel, op weg naar een haven
complex, ziet de geïnteresseerde knaap glim
lachend, hoe een menigte, die op de roltrappen
onverschillig langs elkaar heenschuift, uit het
lood schijnt te hangen; de een geroutineerd in
harmonie met zijn fiets, een ander in alle
mogelijke standen, met een rood hoofd, sukke
lend met de zwaartekracht.
or een graanelevator een brutale vent komt
immers overal is hij in een vreemde
wereld van gebaren en vakjargon beland, maar
ook in een wereld van kameraadschap en hulp
vaardigheid. Een bootsman probeert zich in de
herrie van het door de zuigpijpen slaande graan
verstaanbaar te maken. De putgast „hoekt een
hijsie an" en de pijpenvierder draait het er
uit met de winch. De schipper gilt bevelen over
de „geien", die gevierd moeten worden. De
ploegbaas houdt alles in het oog en vloekt
iedereen uit in woord en gebaar, soms met
overslaande stem. Hij is een „moordvent" en hij
kent zijn vak.
DE VERRUKTE GEZICHTEN
EN honderdtal kinderen zitten weer min of
meer naar het toneel gericht. De pauze is
voorbij en het „SSSST" sist alweer door de
zaal. Ook de schijnwerpers zijn reeds aan. Het
programma vermeldt „PANTOMIME", maar dat
zegt deze kinderen van haven- en andere
arbeiders niet zo veel
Het doek gaat op en daar staat de groenogige
jongeman. Zijn gezicht is wit gemaakt en grote
rode lippen aksentueren dit nog. Hij heeft een
groene broek aan, die een paar magere kuiten
bloot laat en een rood-wit gestreept truitje.
H\j schuifelt, beweeglijk in de lendenen, naar
voren en grijnst zijn publiek wat verlegen toe,
om dan direkt ernstig te worden en zijn jonge
kijkers te vertellen wat er gaat gebeuren. Op
smeuïge wirze vertelt hii hun. dat hij een paar
mensen gaat. nadoen, die hii op willekeurige
plaatsen in de stad gezien heeft en die hij toen
zo vermakelijk vond. Ook vraagt hij hun goed
op te letten en te kirken of zij de bepaalde
typen herkennen. Enthousiast beloven zij het
hem en hij gaat terug om opnieuw op te komen.
Eerst verschijnt hij als het ..paartje". Zijn
gezicht straalt van trots en hij houdt zijn, arm
om het denkbeeldige meisje geslagen. Met
behufcp van de andere kletst hij honderd uit,
ondertussen van tijd tot tijd een pakkert uit
delend. Helaas voor hem schijnt dit niet altijd
in goede aarde te vallen, gezien zijn komische
teleurgestelde snuitwerken. Opgetogen reageren
de jongens, overdreven lachend wijzen zij naar
de meisjes, die verlegen giechelen van toekom
stig genot.
WERVOLGENS komt hij als „dame" de plan
ken op. Spiedend met een bijna toegespitst
gezicht loopt hij langs denkbeeldige toonbanken,
K'jpt iets jachtig vast en rukt er wat aan.
n richt hij zich verontwaardigd met fonke
lende ogen op en deinst wat minachtend terug,
haal' adem, krimp' ineen en met giftig groene
ogen en een afschuwelijk gelaat meesmuilt hy
met de tegenstandster mee, wint het kakelduel
BEKROOND OPSJEL
DOOR
F. J. VAN DER HEIJDEN
en deint koninklijk weg, vriendelijk naar ieder
een lachend.
De derde maal stelt hij een fietser voor. Aar
zelend wordt de roltrapscène ingezet. Wanhopig
rukt hij aan zijn fietsstuur, bijna dertig graden
gestrekt achteroverhangend staat hij schrap,
steeds angstig kijkt hij omlaag of hoopvol
omhoog. Beneden gekomen is hij een ander
mens een overwinnaar, die iets presteerde.
De gierende bende is pas weer rustig als hij
voor de vierde en laatste maal terugkomt en
mei waarschuwende vinger om aandacht vraagt.
yyANKELEND sjouwt hij met een lange kabel,
waarvan hij het eind telkens met een ruk
voor zich uit sliert. Hij is bootwerker geworden.
B\j een ruim gekomen laat hij de kabel voor
zichtig vieren, terwijl hij gebaart als een gek
om ze beneden tot uitkijken te manen. Hij
krijgt een teken van beneden en slaat aan het
ophalen op een manier,
die doet herinneren aan
het touwtrekken van Mar
cel Marceau. Helaas doet
hij zijn handen pijn en met
een akelig verwrongen
gezicht laat hij de lijn
los, slaat dan zijn
handen om zijn oren
en wacht trillend op de
klap. Die komt en hij schijnt uit elkaar
te springen van schrik. Bijna steels schuift
hij naderbij om naar de schade te kijken, maar
het ts al niet meer nodig: hij krijgt er onbarm
hartig van langs van zijn baas. Dreigend met
armen, vuisten en benen bewegend rent hij
van het toneel.
DE kinderen klappen en roepen met opgetogen
gezichten hun clown terug; zij willen hem
op kinderlijke manier huldigen; de jongens
doen hem na en de meisjes zijn een beetje
verliefd.
Onder het af schminken worden zijn ogen
zacht van geluk en dankbaarheid als hij terug
denkt aan zijn verrukt publiek, dat hij heeft
kunnen laten lachen, dat hij even heeft bevrijd
van de druk en de haast van een bruisende
stad.
Goedaardig spot hij voor gich heen:
„Rotterdam heeft alles in het groot, behalve
iets voor kinderen"
Vandaar zijn ze beroemd gewor
den. Jammer genoeg niet om hur
ingenieurswerk al is dat wel be-
Onderaannemers
ruien, iiuB- de audere knappe achterpoten en de staart en werken
De mooiste waterbouwkundige wordt opge- door öp de wijze van de bijlsneden
knoopt om dames allure te geven die een houthakker in de boom
met een bevervacht. Dank zij de- maakt. Wanneer zij aan de ande-
ze dieren kunnen charmante vrou- re zijde hun tanden in de stam
wen ook lekker ruiken. Er be- slaan, hebben de bevers de eerste
staat namelijk een kostbaar par- snede reeds op de juiste diepte
astoreum geheten gebracht, zodat hunslachtoffer
bestanddelen worden precies in de verlangde richting
gehaald uitzal vallen. En dan hier een sterk
beverklieren. staaltje van hun arbeidstempo: in
Wij prefereren Canada zijn bomen van een me-
een levende bever ter dik door bevers in nauwelijks
aan het werk te een nacht klein-jan gemaakt!
zien. Hij woont bij
het water, dat
spreekt vanzelf. In
veel hout 'te vin
den is. Ook dat is
logisch, aangezien de ingenieur verwijdert eerst de
bouwmateriaal^0 kruin, d'e voldoende materiaal op
maakt. Zijn werk- levert voor de afwerking van zijn
tuigen zitten in de project. Daarna volgen de dikke
fantastisch takken. Is de vracht voor het
bek:
scherpe tanden.
Ben boom met een '™sP°rt °ver water te zwaar
diameter van 35 voor één dier, dan trommelt hij
tot 45 cm wordt soortgenoten op. Hoe dat uitbe-
doorgeknaagd „ter- steden aan „onderaannemers" in
in* ongeveer drië Z n werk *aat- 's d* tot
er zwemt met zijn „bouwmateriaal" naar het minuten! dusver niet duidelijk. Maar ze
Tijdens het transport gebruikt het dier zijn ze,tten de klaren het; zeKs zeer dikke tak'
en uitsluitend om met stammetjes en takken te de ken voeren zij naar hun bouw-
vreren. Zu,rmme„ don hij mn dad,t„p,un. vaSVs J? Z.I "laate-
Zijn platte staart is een prachtig roer. zitten daarbij op de
J De bever is een uitgesproken
witerdier. Voor een veilig
familieleven wil hij de toe
gang tot zijn nest onder
water hebben.
2 Uit vrees, dat de
het water zal vermin»
(denk aan het opdrogen
stroompjes in de zomer) gi
hij er toe over, de bevlori
ing zelf te regelen door hi
opwerpen van dammen.
Bewijzen hiervan kunt u vind>
in de Rotterdamse diergaard
vaar de bevers regelmatig ca
trólewerkzaamheden uitvoera
Zelfs tussen de afrastering
hun vijverdeel en het beton
de „wal" ziet men de dieren
veus bezig met het dichten v»
ie gleuven. Al weer die angt
dat het water zal weglopen. Oi
onder water inspecteren ze regt
matig. Duiken van vijftien miis
ten zijn geen zeldzaamheid.
Staart voor alan
Misschien kunt u zich thu
voorstellen, dat bevers in de vrij
staat met him waterbouwkunde
werkzaamheden hele gebieden
ander aanzien kunnen geven. Ti
slotte moeten wij een fabeltje t
de wereld helpen: deze ingenlee
gebruiken hun platte staart ni
als troffel, zoals vaak wordt l
weerd. Hun staart is roer i
alarmsignaal. Zodra er onru 14"®
dreigt, slaan de dieren met i
staart razend snel zo hard opk,
water, dat soortgenoten in wijjj
omtrek worden gewaarschm
Wel is het waar, dat om de h
vers doör mensen oorlogen i
gevoerd, doch dat kan n
lijks meer verwonderen.
U zegt: al dat hout blijft toch
op het water drijven; hoe kunnen
ze dan een dam bouwen? Het
antwoord is eenvoudig. Als alle
goede bouwers beginnen ook de
bevers met het fundament. Dus
brengen zij het zware materiaal
naar de bodem van hun „bouw
put". Soms tot drie meter diep.
rA»*tAl" irtinrrAis /-v ■*■-* Ze werken dan met „zinkstuk-
-*• VJ ben een verankeringssysteem
Lun Go was in die dagen het reservaat Europa, waar vaTzee^'doetaa^rbenuUen." af"
de anti-christelijke wereld- alles nog in de oude twintig- zo verrijst de dam. Hoger en
wetenswaardig y v- |- ay
merkwaardig ntUtll
uit de tvereld van vandaag ch gisteren.
heerser, die van Lhassa in ste-eeuwse toestand was
Thibet uit, de aarde regeer- laten-
de. -De techniek was tot gro
te hoogten geklommen en de
mensen, die nog de Christe
lijke godsdienst aanhingen,
waren uitgeworpen „in de
buitenste duisternis", d.w.z.
hoger. Maar vergist u zich niet:
ze stapelen niet luk-raak. Er komt
wel degelijk „voegwerk" aan te
Bevers vlechten. Ze planten ste
vige takken verticaal en rammei
en ander materiaal dat ze ste
vig tussen bek en voorpoten ge
klemd houden met kracht links
en rechts in het vlechtwerk van
project.
Deze waterbouwkundigen we
ten ook „arbeidsmoeheid" te voor
komen. Bij een „over-water-trans-
de voorpoten niet
voor net zwemmen gebruiken. Dat
is de taak van de achterpoten,
waarbij de platte staart een per-
Blijkt het
Daar woonde, leefde en werkte
ook de Japanse pater Imari,
die als leider van de Christe
lijke kerk, de aardse tegen
stander is van Lun Go.
In zijn pas- verschenen boek
„De Hemel is een Ster" heeft
Hendrik Greven een „scien
ce-fiction" geschreven, waar
in hij zijn fantasie de vrije
loop heeft gelaten
Er worden in zijn wereld van P°A'. zMen
de toekomst noga' wilde uit- ÉH|U
vindingen gedaan en er is
onder het regiem-Urn Go Kt*«r£;n;j'
zeljs een ideaal van de mens- materiaal te zwaar, dan passen
heid verwezenlijkt, er is vre- ze de ..rugslag" toe om bij de
de en niemand lijdt gebrek, bouwerij te komen.
Het verhaal „De Hemel is een
Ster" is boeiend geschreven Kasteelbouwers
en de tocht van het Verte
schip Pyxis is adembene- Burcht, welke in Blijdorp
mend. In opdracht van Lun door drie bevers is gebouwd, heeft
Go moeten de ruimtevaarders waarschijnlijk twee toegangspoor-
de hemel bestormen. Zij na- :en- die tien tot vijftien centime-
deren het sterrebeela Am- :er onder de waterspiegel liggen.
phytrion en worden door een De gang naar het eigenlijke nest
enge' weggeslingerd in de - of om in stijl te blijven: de rid-
ruimte. Op aarde gebeuren ierzaal voert omhoog, zodat
vreselijke dingen: een asre- tiet verblijf boven water ligt. Het
gen daalt neer. televisiescher- iai njet groter zijn dan omstreeks
men springen kapot, er ts een meter in het vierkant bij een
"™°s ooogte van 35 45 cm.
Hie- en daar heeft Hendrik
rnn „„„„i Volgens de boeken moet zo'n
Greven zich op een nogal Kasteel luchtkokers hebben, doch
daarvan is in Blijdorp niets te be-
gewaagd terrein begeven
zijn fantasie gaat naar onze
smaak af en toe wel eens iets
te ver. Lun Go de wereld
heerser wordt afgeschilderd
als de anti-christ. maar is
ook de arote weldoener der
aarde. Hij kan echter hel
bestaan nan God niet erken-
daaraan aaat hii ter
-r Het einde
abij.
ard
speurpn. Wilt u de bevers gade
slaan bij het werk, dan dient u
er wel rekening mee te houden,
dat het schemer- en nacht-dieren
zijn. Na het werk is eten hun
voornaamste bezigheid. Van natu
re consumeren zij takken maar in
de diergaarde peuzelen ze even
gretig van wortelen en bladgroen-
Waarom zij bouwen
„De Hem°l is een Ster"
bij J. N. Voorhoeve ir
Hggg Teer verzorgd mtaege- JSÏal!
ven en tussen de tekst zift
enkele mooie foto's over d"
huidige stand van de ruimte
vaart afgedrukt.
Greven beter gedaan
ben als hij de aanvechtbarr
religieuze tendens uit zijn boek
had weggelaten Dan zou er
in ieder geval -en sriavn<>uf>
jongensboek zijn overgebleven
Deze vernuftige ingenieurs heb-
;n een bijzonder snel reactiever
ogen. Bij lagere waterstand dan
Blijdorp geble
ken, gaan ze de ingang onmiddel
lijk camoufleren. Enze zien
verder dan hun neus lang is, want
in het midden van hun domein
gële-
nge-
'pgd.
Mogelijk is bij u nog één vraag
•oen geb'?ven, namelijk deze:
Waaróm bouwen bevers dam-
nen"" Boeken hebben ons daarop
leen antwoord gegeven, doch op
BEDOELING
Een groot deel verstrooiing, een klein beetje lering »ri
daartussendoor nog een lichte dosis voorlichting, dat is da
bedoeling van deze nieuwe rubriek in ons Zondagsblad.
WAAROM LINKS?
Het verkeer in Groot-Brittannië houdt links. Is dit alleen
maar eigenwijsheid van de eilandbewonersdie toch al zo
veel vreemde zak&n aan hun traditie hebben ontleend? Dat
linksrijden van ons, zeggen de Britten, gebeurt niet zo maar.
Vroeger was er een gegronde reden voor. The Highwaymen,
de struikrovers uit vervlogen eeuwenmaakten destijds de
wegen van Albion onveilig. In klinkend oud-Engels vroegen
zij de reiziger maar al te vaak meer dringend dan beleefd
„Geld of leven" af te staan De brave Britten van die dagen
waren rechtshandig en droegen dus hun zwaarden links.
Daarom werd het paard aan de linkerwegkant gehouden.
Bij een onverhoedse aanval kon de ruiter zijn zwaard uit
de schede haleii en terstond een prima vechtpositie innemen:
WAAROM RECHTS?
De Britten hebben zelfs een gegronde reden om aan te
nemen, dat ook de buitenwereld (Het Continent) vroeger
links van de weg bleefvanwege die uitstekende vechtpositie.
Hele legers trokken destijds links van de. weg op. Napoleon
Bonaparte evenwel, zocht het, volgens Britse bronnen, voor
het eerst ter rechterzijde. Het was bedoeld als een truc om
de tegenpartij in verwarring te brengen. Bonaparte liet zijn
roepen rechts van de weg marcheren en beval het verkeer
in de landen, die hij veroverde, hetzelfde te doen. Zo werd
de vijand in verwarring gebracht. Pas bij Waterloo had men
dit (eenvoudige) kunstje door.
TAAL
„Volgens
zei Solomi
de BBC.
GEMIDDELD
De gemiddelde man bf vrouw is al heel gauw in staat Iets
tegen te hebben op een taal, die niet verstaan wordt. Maar Sam
Pollock ook al een BBC-spreker zei over die gemiddelde
man en vrouw: „Zelfs statistici zullen moeten toegeven, dat in
werkelijkheid niet één op een miljoen mannen of vrouwen
voldoet aan dat, wat zij beschouwen' als „de gemiddelde man"
of „de gemiddelde vrouw" Een gemiddelde man is geen persoon.
Het is het antwoord op een som. Dit dient door iedereen goed
onthouden te worden, en niet alleen door de vrouw, die zoals
het verhaal luidt, niet meer dan twee kinderen wenste, omdat
zij ergens had gelezen, dat elk derde kind, dat wordt geboren,
een Chinees is."
STUWDAM
de hoogste ter wereld. De stuw
nog groter. Mauvolsin's maten zijn: dikte a:
aan de bovenkant 14 meter, lengte 520 meter,
beton en wel twee miljoen kubieke meter.
ande Dixenee wordt
n de voet 55 meter.
Gebruikt materiaal:
TAFEL
de plaats
die moderne
En dicht in de buurt
stuwdam werkt, hebben zo'n honderdvijftig jaar geleden de
'eden van een Zwitserse familie gegeten van de tafel op de
(oto hiernaast. In de dikke plank werd eenvoudig een holletje
gemaakt, waar het eten werd ingegoten Twee grote voor
vader en moeder en enkele kleinere voor de kinderen. In de
loop van vele maaltijden zullen ook de kleine ingebouwde
bordjes van de kinderen wel iets groter geworden zijn door
langzame slijtage. Er wordt tegenwoordig veel gesproken
over functionele vormgeving. Anderhalve eeuw geleden had
men daar in de Zwitserse Alpen
het toppunt van gemak reeds be
reikt.
T\
