VIJF STEUREN
h1nvToedrop AMERIKAANSE
LEVENSWIJZE
en toch bleef
de armoe
11J
ZONDAGS
BLAD
foeiiiuf Cciltsrlic QTonranl
Opeen bevolking van ongt
miljoen mensen in de V
Staten is het aantal Amerikanei
ran Nederlandse afkomst betrekke
]jjk gering. Twee miljoen bowc
ntrs van God's Own Country zyi
trots op het feit, dat hun vooi
ouders afkomstig zijn uit het lag'
land bij de zee.
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1958
In de i
itigden
zich de eerste Nederlanders op he
grondgebied van de Nieuwe We
reld. Zij kwa
docling om
en hun nazaten
Uit de oude Nederland
se nederzetting Nieuw
Amsterdam groeide in
nauwelijks drie eeuwen
de metropool New York.
De Knickerbockers, die
in de zeventiende eeuw
hun stad« geheel vol
gens plan, stichtten,
huldigden reeds toen
het waardige principe
van vreedzaam naast
elkaar leven. Vele na
tionaliteiten vestigden
zich in Nieuw Amster
dam. Dat principe geldt
ook vandaag nog in de
miljoenenstad, want in
New York leven vele
rassen en nationalitei
ten in de verschillende
wijken. Men verdraagt
elkaar en langzaam
maar zeker vallen de
verschillen weg en
wordt in deze smelt
kroes de vreemdeling
omgevormd tot een
Amerikaans staats
burger.
met de be
de wereldgeschiedenis
kort
lijkheden
e plaats
geld
;n. Hiii
altyd gaan ieder jaar
:1e duizenden landgei
de Verenigde
is zich blijvend te vestigen in
van de 48 staten.
neesten van de Nederlanders,
die zich in de loop van driehon
derd jaren een nieuw vaderland
aan de andere zjjde van de
Atlantische Oceaan, hebben een
belangrijke bijdrage geleverd aan
wat men daar zo graag „The Ame
rican Way of Life" noemt.
ogenblik geweest, waarin de beslissing viel of
Amerika een Nederlands- of een Engels
sprekend land zou worden. De keus viel op
het Engels en daaruit groeide in de loop der
jaren de taal, die de mensen aan de overzijde
van de Atlantische Oceaan spreken: zij noemen
het bij voorkeur Amerikaans. Het Nederlands
verdween, maar de Nederlandse invloeden
De Compagnie
van Nieuw Neder
land werd gevormd.
In het jaar 1613, toen alles in het lage land
bij de zee voor de wind ging en er grote
rijkdom was, vonden de heren, die het land
regeerden, het dringend nodig, dat ook de
Nederlanders een graantje zouden meepikken
van de rijkdommen, die daar in Amerika voor
het opscheppen lagen.
r het v
'tWasslechh voorde peizenhandel
I Zg brad
lus
hu
slechts hun v
vakniansrliap
r ook hun geloof en hu:
en voorliefde voor persoonlijk.
Rjjheid. De Nederlandse invloc
i op liet Amerikaanse leven zij.
rom aanzienlijk groter gewees
dan het cijfer van twee miljoei
Dutch-Americans zou doen ver
oe (Jen.
de bedoeling door
emigratie landgenoten af te voeren
naar dat vreemde land der India
nen. Er was trouwens niet zo veel
animo voor emigratie. De mensen
hadden het goed en in veertig jaar
tijd kon de Wëht-Indische Compag
nie, die als' zijtak Nieuw Neder
land exploiteerde, slechts zesdui
zend mensen zo ver krijgen, dat
zij zich vestigden langs de boor
den van de Hudsonrivier, van
Manhattan tot de Mohawk.
Engeland slaagde daarin beter,
want in diezelfde veertig jaar
kwamen 100.000 Britten naar de
Nieuwe Wereld. De Engelsen ves
tigden zich blijvend in New Eng
land, in Virginia en in andere
delen van het Oostelijk deel
van het land, dat Jater de Uni
ted States of America zou
worden.
De aandeelhouders van Holland
waren niet in permanente volks
verhuizing geïnteresseerd. Zij
wensten beslag tc leggen (en zo
goedkoop mogelijk) op de pelzen,
die de Indianen wilden leveren.
Dat was het voornaamste doel van
de stiehtlng van Nieuw Amster-
De bonthandel maakte welis
waar een blijvende vestiging no
dig en daartoe werd Niéuw Am
sterdam ruim voldoende geacht.
Dat huidige New York kwam op
een voor die dagen nogal vreem
de manier tot stand. Men kent
het verhaal van Peter Minuit, die
de grond kocht van de Indianen.
Manhattan ging voor een klein be
drag (aan schelpen) in Hollandse
handen over. Dat was nog niet het
meest verbazing
wekkende. want
Minuit had (wat in
die dagen gewoonte
was) ook beslag op
het gebied bij de Hudson kunnen
leggen.
Op tekening
Toen de grondtransactie met de
Indianen achter de rug was. gin
gen de heren in Amsterdam rond
om de tafel zitten en zij begonnen
instructies uit te werken voor
Crijn Fredericks, die een stad
moest bouwen. Zo werd Nieuw
Amsterdam de eerste stad in het
nieuwe land. die door een „stede-
bouwkundige" ruimtelijk werd ge
pland. Men bouwde maar niet
kris-kras. Men had de hele stad
getekend, voordat de bouwers be
gonnen.
Ondanks het feit. dat de Neder
landers aan de Hudson weinig of
niet'; deden om hun gebied uit te
breiden en het koloniseren aan an
deren (Britten en Fransen) over
lieten. was de invloed, die zij op
het Amerikaanse leven gingen uit-
De andere naties hadden alle-
BEKROONDEN LOOPBAAN
Europa heeft veel aan hem te danken, want hij behoort
tot de groep van mensen, die hun verstand en hun door
zettingsvermogen hebben ingezet om ons werelddeel te
verlossen van een van de grote plagen dezer eeuw: het
nationaal-socialisme. Zijn naam is vele jaren op veler
lippen geweest, maar de tijd heeft de herinnering aan
hem zo goed als uitgewist en nu zegt men nog slechts:
„o ja, dat was hij", als men zijn naam tegenkomt in
oorlogsliteratuur. Hij is een Amerikaan en toen hij een
beroep moest kiezen, koos hij het soldatenvak.
Hij had de militaire academie nauwelijks afgelopen, toen de eerste wereldoorlog ont
brandde. In de jaren 19141918 deed hij zijn eerste ervaring op op het oorlogstoneel en
toen hij dat voor de tweede maal betrad toonde hij zich een meester in het doen van
zetten en tegenzetten. Zijn roem steeg met de dag en zijn verdiensten vonden hun be
kroning in zijn benoeming tot five-stars general, waardoor hij in rang de gelijke
werd van zijn grote wapenbroeder Dwight D. Eisenhower.
imaal gesloten gemeenschappen vrijheid,
gemaakt van hun
nederzettingen.
Maar Nieuw Am-
i sterdam werd al
1 spoedig wat New
York nog heden ten
dage is, de smelt
kroes van Amerika.
De Nederlanders
verwelkomden ook
buitenlanders in
hun fort. En zo be
gon reeds daar het
mengen der verschillende culturen,
die langzamerhand zouden samen
smelten tot wat tegenwoordig
„The American Way of Life" is
geworden.
In 1646 bijvoorbeeld, had Nieuw
Amsterdam een bevolking van
minder dan 800 zielen, samenge-
zij die hebben, maar alle r<
aarde States-bewoners zij
nog trots op het feit, dat
land het land was, dat als
hulp bood bij hun strijd c
AAN de voorbereiding van de
geallieerde landingen in
Noord-Afrika en Sicilië had hij
een belangrijk aandeel. Maar
zijn capaciteiten als aanvoerder
kwamen eerst tot volle ontplooi
ing, toen de oorlog zijn hoogte
punt bereikte en naar zijn ein
de liep. In 1944 was hij bevel
hebber van het eerste Ameri
kaanse leger in Normandië en
in augustus 1944 werd hij opper
bevelhebber van de 12de leger
groep, die in 1945 Zuidduitsland
binnenrukte. En om die redenen
leest men zijn naam voortdu
rend in de rapporten, die over
het verloop van de oorlog in
het laatste stadium zijn versche-
TN de nacht van 5 juni 1944,
1 de vooravond van D-day.
toen aan de gehele geallieerde
strijdmacht, die aan de invasie
zou deelnemen, het bevel „voor-
waarts-mars" was gegeven,
stond hij op het vlaggeschip van
admiraal Kirk en hij keek met
bezorgdheid naar de kust, die
slechts onduidelijk zichtbaar
was. Achter die kustlijn lag zijn
toekomstig operatiegebied. Zijn
kans kwam met het keerpunt in
Normandië. twee maanden na
het bevel tot de invasie Met
uitzondering van de geallieerde
corridor langs de zee hield de
Duitse linie het nog uit en ten
Oosten van Avranches vertoon
de de kaart een krachtige bewe
ging van Duitse pantsertroepen
rondom Mortain. Hier had gene
raal Von Kluge. die de vijande
lijke strijdkrachten in noordwest
Frankrijk commandeerde, drie
dagen achtereen vergeefs aange
vallen om de dunne geallieerde
verbindingslijnen door te snijden
de zee." Bij het bestuderen van
de kaart onder de appelbomen
van Normandië had generaal
Eisenhower een ernstig gesprek
met de opperbevelhebber van de
12de legergroep. De laatste
veldtocht in Normandië stond op
het punt te beginnen.
antwoorden, die zullen vragen
naar de noodzakelijke prijs van
onze overwinning. Een doorbraak
op dit scharnierpunt zal echter
de totale kosten tot een mini
mum terugbrengen. Generaal
Montgomery's plan heeft een
dapper en voortgezet offensief
door de andere geallieerden no
dig, waardoor jij de gelegenheid
zult krijgen elk mogelijk voor
deel te verwerven met een vuur.
Hij koos het
soldatenvak
dat roekeloosheid nabij komt en
met al je troepen, zonder vrees
voor een grote tegenaanval door
de strijdkrachten, die de vijand
nu op dit front heeft. Al deze
aanvallen ondersteunen elkaar
wederkerig en als het 2de leger
een doo'braak kan veroorzaken
gelijktijdig met die van jou zul
len de resultaten onberekenbaar
zijn. Geluk voor jullie allemaal.
IKE
HIJ speelde een belangrijke
rol in december 1944 toen
de Duitse legers een doorstoot
forceerden in de Ardennen en het
er alle schijn van had, dat zij
nog voor het eind van het jaar
Parijs hadden heroverd. Na de
ineenstorting van de Duitse le
gers daar zond veldmaarschalk
Montgomery hem een brief,
waarin hij zei het een grote eer
te achten het bevel te hebben ge
had over Amerikaanse troepen
en waarin hij hem complimen
teerde met hun uitstekende pres
taties in de slag in de Ardennen.
Bij de operaties ten westen van
de Rijn zette hij zich in om een
tweede bruggenhoofd te nemen.
En hij was het, die het nieuws
van Remagen aan Eisenhower
telefoneerde.
TV IET zijn troepen rukte hij
op door Duitsland. En het
was ook door zijn aandeel, dat
generaal Eisenhower als opper
bevelhebber van de geallieerde
strijdkrachten tenslotte aan de
gecombineerde chefs van staven
kon schrijven: „De opdracht van
dze geallieerde strijdmacht
werd vervuld om 02.41 uur plaat
selijke tijd. 7 mei 1945 Kort
na het eindigen van de vijande
lijkheden in Europa keerde hij
terug naar Amerika. Tot mei
1953 vervulde hij nog de functie
van voorzitter van de commis
sies van Amerikaanse stafchefs.
De tijd heeft zijn daden doen
verbleken. De herinnering aan
zwarte dagen wordt voor Euro
pa vager. Maar nu hij op 12
februari 65 jaar wordt, willen we
hem in het licht van de publici
teit brengen. Zijn naam is: ge
neraal Omar Nelson Bradley.
AA:
.N de vooravond van de gro-
slag zond Eisenhower hem
een brief. Hij luidde:
BESTE BRAD,
Mijn goede hoop en beste wen
sen gaan met jou mee bij je
aanval van vandaag, die de
grootste landaanval is, die in de
ze oorlog ooit werd opgezet met
uitsluitend Amerikaanse troepen
Ik spreek meer als de verant
woordelijke Amerikaanse dan al:
de geallieerde bevelhebber wan
neer ik je verzeker, dat de over
van ons gehele vaderland je zul
len volgen bij je opmars cn ik
neem de volle persoonlijke ver
antwoordelijkheid om hen te be-
Twee miljoen
Neder'anders a ngen
op in de smeltkroes
dei volkeren
Toen de koloniën
zich losmaakten van
Engeland, waren de
kooplieden van Am
sterdam er als de
kip]
pens te verschepen
naar het eiland St.
Euslalius in de Ca
ribische Zee. In 1778
leenden de Staten-Generaal vyf mil
joen gulden aan de jonge républiek.
Taal verdween
zoekers aan deze welvarende
Amerikaanse stad een welkom
toeroept.
Holland (Michigan) heeft wei
nig typisch- Hollands meer. Of
het zou het museum moeten zijn,
en de vele Nederlandse namen op
winkels en «woonhuizen. Slechts
een oudere immigrant spreekt nog
de moedertaal. De Nederlanders
(na verloop van tijd ook niet die
van Holland (Mich.) hebben zich
nooit geïsoleerd en dat bleek tel
kens weer de juiste opvatting
IllIlllllllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllflllllllllllllllllllIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
fabrieksschoorstenen
groeien sneller dan
cypressen
Het Italiaanse eiland Sicilië was tot de Tweede Wereld
oorlog alleen maar bekend als het gebied, waar de citroenen
en sinaasappelen in menigte groeiden en waar voorts bit-
migratie^ te zj^arZ^aJ^ehle1^ tere armoe werd geleden door de massa. Het werd wel eens
"3TT,®n.ne^®" romantisch voorgesteld. Men sprak dan over het heerlijke
nietsdoen van de Sicilianen en over de chianti, die zij tij
dens dat uitrusten bij flessen tegelijk dronken.
naast en met elkaar
leefden. Er heerste
godsdienstvrijheid in
de kolonie en zo kwa
men mensen, die in hun
eigen land voor hun
geweten niet meer
konden leven naar
Nieuw Amsterdam. En
het waren nooit de
slechtsten, die kwa-
Omdat de Britten wèl
koloniseerden, moest
de stad aan de Hudson
wel aan de land- en
machtshonger der En
gelsen ten offer vallen
In 1664 waren 500 sol
daten voldoende om
Nieuw Amsterdam
zonder slag of stoot te
bezetten. Toen werd
dus beslist, dat niet het
Nederlands, maar het
Engels de voeitaal van
het nieuwe land zou
worden.
Santa Claus
Toch bleef de Neder
landse invloed. Sint
Nicolaas werd de San
ta Claus van Amerika
Knickerbockers (zo I
genoemd naar hun
klederdrachtwaren F afbeeldt
blijkbaar zulke kook-
kunstenaressen. dat he- de aunkonp
den ten dage nog Ne- ]M6 door
derlandse woorden of
het menu terug te vin
den zijn. Coleslaw was oorspronke
lijk „koolsla"; wat in het Engels een
„biscuit" is, werd in Amerika een
..cookie", ivan „koekje" dus).
De watersport kreeg tal van
Nederlandse woorden: yacht
(jacht). sloop (sloep), scow
(schouw), skipper (schipper).
Het kegelen, thans nog een po
pulaire sport in de States, kreeg
door een aardig Nederlands kunst
je een kegel extra. New York was
intussen de naam geworden van
de stad en de heersende Engelsen
waren zo puriteins, dat het kegel
spel (nine pins negen kegels)
werd verboden. De Knicker
bockers vonden daar al spoedig
iets op. Ze namen gewoon een ke
gel meer en noemden het spel
„ten pins". De Europeanen kege
len nog altijd met negen stuks: de
Yankees met tien.
Sterke invloed
Ofschoon na de Britse bezetting
de toevloed van Nederlanders naar
de Nieuwe Wereld voor bijna twee
eeuwen ophield, bleef de Neder
landse invloed sterk. Vele Neder
landse families kwamen in hoog
aanzien. De Van Rcnsselaers, de
Schuylers, de Van Cortlandts, de
Beekmans, allemaal namen, die
ook nu nog een belangrijke klank
in het Amerikaanse leven hebben
-* J
hun tradities,
ijverig deel aan het leven in het
nieuwe land.
Presidenten
In de historie van de Verenigde
Staten hebben Nederlands-klinken
de namen vaak een belangrijke
rol gespeeld. Er waren drie pre
sidenten van Nederlandse af
komst: Martin van Buren, Theo
dore Roosevelt en Franklin Dela
no Roosevelt. Senator Arthur H.
Vandenberg zou wellicht de vier
de geworden zijn, als hij niet uit
dit leven was weggeroepen.
Generaals JJH
bloede waren en zijn er ook: Hoyt met
S. Vandenberg, generaal
Vandegrift, generaal James Van In Messina
Fleet. De industrie heeft eveneens
prominente Nederlandse namen:
Van Camp voor conserven, die op
iedere Amerikaanse tafel ver
schijnen, Van 'Heusen voor over
hemden, en in de kunst kwam bij
Zo romantisch was het niet. De
Sicilianen leden honger in de
zonneschijn van de Middellandse
Zee. Na 1945 is er nogal wat ver
anderd op het eiland, dat de punt
van de Italiaanse laars vormt.
In Catania, de tweede haven,
Nederlandsen werd vorig jaar een staalfabriek
u™. apaciteit van een half
miljoen ton in gebruik genomen.
Europa's grootste
fabriek op het gebied van gecon
serveerde vruchtensappen (voor
namelijk citrusfruit) in aanbouw.
In Augusta staat in de buurt van
een oude Griekse tempelruïne een
olieraffinaderij met een vermo-
2.8 miljoen ton. Daar-
voorbeeld operazangers Gladys bij hoort een haven,
kaa
r tankers
tot 45 000 ton ligplaats kunnen kie
zen. In Enna wordt een chemische
industrie uit de grond gestampt.
Voor 2 miljard gulden is op Si-
Loon groeide tot cilië geïnvesteerd en de fabrieks-
i hoofdstuk apart in de Amcri- schoorstenen groeien sneller dan
Swarthout naar voren John
Druten werd een vooraanstaand
toneelschrijver, Edward Bok ken
gewaardeerd journalist
liters
i kunstgeschie- de cypressen.
Reden
Zo zou er nog een lange lijst
van namen te ontdekken zijn.
Maar er zijn ook de Nederlan
ders, die niet tot een vooraan
staande rol kwamen
,g ran de oorspronkelijke brief, unarm
an het eiland Manhattan in november
le Nederlanders, u erd geregistreerd.
ken preekten de dominees nog in
de oude taal, maar in 1770 wehf-
ook in de Nederlands Hervormde
Kerk van New York h°t Engelse
psalmboek ingevoerd. In de veer
tiger jaren van de negentiende
eeuw kreeg juist het Amerikaanse
kerkelijke leven weer een nieuwe
Nederlandse impuls. toen de
streng-calvinistische groep van ds.
Albertus van Raalte zich met een
grote groep aanhangers in Ottawa
County in de staat Michigan ves
tigde. Ds. Scholte leidde een an
dere groep nog verder westwaarts
en stichtte daar Pella in Iowa.
In Michigan herinneren plaatsen
als Holland. Zeeland. Noordeloos.
en enkele andere nog aan het va
derland. In de wildernis van Mi
chigan hadden ds. Van Raalte en
zijn mensen het niet gemakkelijk.
Thans is ditzelfde Michigan het
centrum van de religieuze invloe
den, die Nederland in de Refor
med en Christian Reformed Chur
ches op de Amerikaanse levenswij
ze uitoefende.
nieuwe vaderland. Zij zijn de
mensen die tezamen
miljoenen van andere
ming het Amerikaanse
En wanneer
plan is in dit land van de wijn.
exportbier te gaan brouwen.
Is er een reden voor die plot- Qok de grote Amerikaanse olie-
selinge industrievestigingen? De maatschappijen, die zich bedreigd
regeringsvorm van Italië heeft in voelden door het door de Itali-
1946 het eiland zelfbestuur gege- aansc regering beschermde Itali-
ven, evenals Sardinië, Aosta en aanse aardolieconcern. trokken
Zuid-Tirol^ Het regionale parle- zjch het Siciliaanse isolement
Palermo heeft dit zelf- terug,
mot io bestuur aangegrepen om het £n de rijke grootgrondbezit-
u- eiland tot een paradijs voor de ters van weleer varen wel bij dit
afstam- vrije ondernemingen te maken, alles. Zij zijn de industriebaronnen
geen dividendbelasting en Van thans en plukken de rijpe
ieuwe industrie behoeft de vruchten van de welvaart,
geen vennoot-
States op rfn brievenbus langs Bp^™'
de weg een Hollandse
leest, kan men gerust stoppen
Men is er welkom, men zal u
trots vertellen over de Neder
landse afkomst, maar rekent u
er me op, dat dit in het Neder
lands cal gebeuren. Het Ame
rikaans-Engels zal in het
vrindschappelijke gesprek de
voertaal zijn
dien wordt de komst van indus
trieën aangemoedigd door het ver
strekken van rentevrije leningen.
Van het Italiaanse vasteland kc
men steeds meer bedrijven, die
zich onder de beschermende vleu
gels van de Siciliaanse wetgeving
wensen te stellen. En er is zelfs
een Duitse bierbrouwerij, die van
Tulpenfeest
En in Holland (Michigan) her
innert het jaarlijkse tulpenfees'
(compleet met Volendammcr-pak
ten. draaiorgels, straatboenpar
tijen om de Nederlandse reinheid
te demonstreren, en voorts veel
filmsterren, die de publiciteit zoe
ken i. nog aan het vaderland even
als de monsterachtige neon-
klomp, die in dc avonduren de be-
Deze tekening van de stad werd drie
dus in 1667, van New York gemaakt. Dit i«
Amsterdam, maar mrn kan zich moeilijk i
metropool Neus York van tha
Schaduwzijde
De schaduwzijden van deze
groei der industrie liggen aan de
Bierbrouwerij kant van de bevolking. De arme
boeren van vroeger zijn nog pre
cies zo arm en er is niemand,
die zich iets aantrekt van het feit.
dat hun land steeds armer werd,
omdat de erosie de grond van de
akkers doet verdwijnen. Reeds se
dert eeuwen hebben de grootgrond
bezitters het eiland in hun macht
en het bandietenwezen tiert we
lig-
Van de opbloei heeft de bevol
king tot dusver weinig of niet ge
profiteerd. Het parlement, dat zo
royaal de industrievestigingen met
belastingvrijdom heeft aangemoe
digd, heeft ook de lonen van de
arbeiders (op een laag niveau) ge
blokkeerd. Het doorsnee-inkomen
van een gezin van drie'personen
bedraagt per jaar zeshonderd gul
den. tegen 2500 gulden in het
toch al niet zo rijke Noord-Italië.
Armoe
Zo blijft de bevolking in de dor
pen en de steden onder onbe
schrijflijk primitieve omstandighe
den leven en het opleven van het
banditisme is aan deze armoe toe
te schrijven.
De Italiaanse regering in Rome
heeft thans echter van de heren
in Palermo geëist, dat zij zich
nu ook eens met de sociale wetge
ving zullen gaan bezighouden.
De Siciliaan wacht af, gelaten
of opstandig cn voedt zich intus
sen met de gewone winterkost „lu-
mache ed erbe": slakken en krui
den. die in het wild voorkomen.
En verder lijdt hij honger....
