KERSTLIED Woord en beeld in de huiskamer op de kerstdagen PUZZELT U MEE? PRIJZEN: „...Wani met Kerstfeest liggen ze allemaal te huilen" KERSTRIJI.AGE 1937 Naar de Kerstprogramma's, welke via radio en televisie op de a.s. feest dagen onze huiskamers binnenkomen, wordt door velen, en niet in het minst door zieken en thuiszittenden met belangstelling uitgezien. Daarom geven wij U hier een overzicht van de speciale programma's wel ke U op Kerstfeest „van buiten af" worden aangeboden. U kunt dan zelf Uw keus bepalen. Eigenlijk begint het grote feest op de avond van 24 decèmber: Kerst- avond. De wijding van het feest doet dan zijn intrede en dus behoren de programma's, voor deze avond opgesteld, 'hier ook bij. voor do Kerst VOORBEREIDING Ter voorbereiding op het Kerstfeest, in de vooravond van dinsdag 24 december, zendt de K.R.O. een internationaal Kerstliederenprogramma uit. Bij het Cascade-orkest o.l.v. Johnnie Ombach zingen Elisabeth Weynand, sopraan, Michele Molese, tenor. Henk Dorel, bariton en het meisjeskoor „De Riet vogels." Over Hilversum II kunt w die avond van 7 tot 8 uur luisteren naar het jaarlijks 1 Kerstfeest voor de kinderen van het VP.R. O.-zondagshalfuur. Der traditie getrouw worden dan in het hele land tegelijk de kaarsjes van de kerstboom ontstoken door de luisterende kinderen en de zieken, die een pakje van de Vreugdecentrale hebben ontvangen. De A.V.R.O., die de V.P.R.O. een uurtje zendtijd heeft afgestaan, komt na 8 uur met het spel „Koningen in Judea" van Dorothy Sayers, met muziek van Else van Epen-de Groot. Tenslotte zendt de K.R.O. van 12 tot half 2 de Nachtmis in de Basiliek van St. Bavo te Haarlem uit. KLOKKEN LUIDEN Om één minuut voor zeven, in de ochtend van de Eerste Kerstdag-, luiden in het NCRV-programma de Kerstklokken. Direct Ïlaarna hegint een Kerstzangdienst, die, naar raditie, wordt uitgezonden uit de Ned. Her vormde kerk in Rijswijk. Ds. K. J. H. Bur- gy uit Den Haag en ds. G. Lugtigheid uit Maarn spreken. O.m. hoort U het Chr. Jon- leren Kamerkoor „Sursum Corda" uit Den Haag, o.l.v. Meine Pot. Nadat de KRO een hoogmis uit Utrecht heeft uitgezonden, komt de NCRV weer in de ether met een programma „Feestmu ziek". dat om 12.15 uur begint en waarin u kunt luisteren naar het NCRV-Vocaal En semble o.Lv. Marinus Voorberg en het Am sterdams Koperkwartet. In het middagprogramma van de NCRV is opgenomen een hoorspel voor de jeugd, ge schreven door Herman Felderhof en getiteld ,.Maroesjka". Het gaat over vluchtelingen. Ook hoort u in de middag een half uur Mid deleeuwse Kerstliederen, en concert door de Marinierskapel en een door Kees Deenik ge leide uitzending „Looft God den Heer met zingen en met spelen". Het grootste deel van het NCRV-avond- programma wordt in beslag genomen door een uitvoering van „De Messias" van Han del. Deze uitvoering werd opgenomen in de ^ieuwe Zuiderkerk te Rotterdam. Solisten in dit oratorium zijn: Jeannette van Dijk, so praan, Watty Krap, alt, Alexander Young, tenor, David Hollestelle, bas, Piet van den Kerkhoff, orgel en Jan Marinus, trompet. Sf KONINGIN SPREEKT Zo als gewoonte is, zal H.M. de Koningin in het middaguur van de Eerste Kerstdag, en wel van 11.15 uur, een toespraak houdenDeze toespraak wordt in beide programma's als nationaal programma uitgezonden. KERSTGEDICHTEN De zendtijd over Hilversum II wordt ge deeld door VPRO en VARA. „Komt horen den Nieuwgeboren" is de titel van het pro gramma. dat 's morgens om 10 uur begint en uitgezonden wordt door de VPRO. Guus Hermes en Elisabeth Andersen dragen Kerstgedichten voor van hedendaagse dich ters in het Nederlandse taalgebied; dr. An- thon van der Horst zorgt voor muziek daar- bij. Om 10.30 uur is er een VPRO-kerkdienst uit de Doopsgezinde kerk in Zaandam; voor ganger is ds. H. Wethmar. Daarna: reli gieuze liederen, gezongen door Engelse I kerkkoren. In het middagprogramma biedt de VARA een hoorspel „Geluk is niet te koop", een sprookje voor grote mensen door Lutz Neu- haus. In de vooravond kunt u luisteren naar de ontmoeting via de microfoon met pa tiënten in het Ned. sanatorium te Davos. Er worden, met familieleden in de Hil- versumse studio, groeten gewisseld en men zingt tezamen Kerstliederen. In de voor avond houdt ds. L. H. Ruitenberg een toe spraak: „Kerstmis 1957, feest van uitroep- 1 tekens en vraagtekens." BEURTZANG voor de Kerst DE KERSTROOS Aangezien de KRO op de ochtend van Twee de Kerstdag een hoogmis uitzendt, komt de NCRV pas in de middag met een speciaal programma. Dan wordt eerst het laatste deel van het vervolghoorspel „De Kerst roos" door A. G. Ballintijn uitgezonden en daarna volgt een uitvoering van de Bijbel se tragedie „Les enfants A Bethléem" van Gabriël Pierné, voor solisten, kinderkoor en orkest. Muziek: een symfonie-orkest van de Kon. Mil. kapel met versterking door het Residentie-orkest; koorzang: het Kra- lings meisjeskoor en een Haags meisjes koor. Dirigent: Rocus van Yperen. Om half vijf volgt een Kerstdienst, uitgaan de van de Ev. Broedergemeente te Para maribo. Voorganger is ds. H. Schouten. U hoort Evangelielezing en liederzang in vijf talen, Het avondprogramma is grotendeels gewijd aan de uitvoering van het Te Deum Ernst Pepping, uitgevoerd o.l.v. Mari- iroeporke i solisten. CONCERTEN Het Utrechts Byzantijns koor zingt in het AVRÖ-ochtendprogramma op TNveede Kerstdag Oekraïnische Kerstliederen. Des middags hoort u opnamen van het concert dat op 20 december werd gegeven door het Rotterdams Fllharmoriisch Orkest o.l.v. Georg Ludwig Jochém m.m.v. Elisabeth Schwarzkopf, sopraan, die twee aria's van Bach en het motet „Exsultate Jubilate" van Mozart zingt. In AVRO's avondprogramma valt „Het ker senbal" een muzikaal sprookje door H. M. Meyer jr. te beluisteren, daarna speelt het Hamann-quartet internationale kerstlied jes, met zang van Georgette Hagedoorn en en slotte speelt Eduardo del Pueyo de so nate „De jacht" van Beethoven. „Kerstfeest overal" is de titel van het NCRV-televisieprogramma voor grotere kinderen, dat op Eerste Kerstdag, 's mid dags om 5 uur op het beeld komt en waar in de kinderen o.m. kerstgebruiken in an dere landen zien. Bij een Kerstverhaal van Jo Kalmijn-Spierenburg tekent Jan Rodrigo illustraties. Des avonds geeft de KRO televisie-uitzending Deze begint om 8 uur met een studio-uit voering van „De Notenkraker" op muziek van Tsjaikowski, door het Ballet der Lage Landen onder leiding van Mascha ter Wee- me. Daarnaast wordt (op telerecording) een herhaling gegeven van het Kerstspel ..De weg naar het hart" van Toon Ram melt, dat handelt over het ontstaan van het kerstlied „Stille Nacht" en verleden jaar televisiepremière beleefde. KERSTDIENST Het televisieavondprogramma op Tweede Kerstdag is in handen van de NCRV en duurt van 8.15 tot 9.45 uur. U ziet eerst de film „Schelpendans" en dan een filmpje „En de toren zingt". Dan is er een kort spel „Edelstenen". Van vijf voor 9 tot kwart voor 10 kunt u een liturgisch Kerstprogramma in de St - Janskerk te Gouda bijwonen. Prof. dr. J. M. van de Linde verzorgt de liturgie en het muzikale gedeelte wordt verzorgd door de muziekkring „De Cantorlj" o.l.v. Maar ten. Kooy, koren en solisten. U hoort o.m. de organist George Stam en de sopraan Jo Vincent. In een Kerstnummer hoort een grote puzzel thuis. Dat is de traditie geworden, die de bijval van onze leze ressen en lezers steeds meer heeft gekregen. Vorige jaren ontvingen we grote stapels inzendingen en ook deze puzzel, zoals u reeds hebt gezien, een monstcrkruiswoordraadsel zal onge twijfeld weer velen aan het werk zetten. Er is naar gestreefd alles niet té gemakkelijk te maken, want dan zou u in enkele minuten alle vakjes heb ben ingevuld. Er zijn ditmaal verschil lende woorden, waarover wel even nagedacht zal moeten worden. Wij wensen u bij voorbaat succes bij deze inspannende en ontspannende taak. Voorwaarden: De voorwaarden zijn nogal een voudig: U schrijft uw oplossing over (als het mogelijk is liefst op een briefkaart) en u kunt inzenden tot en met zaterdag 4 januari a.s. Met de ochtendpost van maandag 6 januari moeten alle op lossingen binnen zijn. Inzendingen aan het redactie-adres van de krant en in de linkerbovehhoek van enveloppe of briefkaarten het woord: Kerstpuzzel. Nog een goede tip: Er zijn weer Kinderpostzegels. Als iedereen voor het inzenden van zijn oplossing nu eens deze postzegels voor een mooi en goed doel gebruikte? Afgesproken? Omschrijving: HORIZONTAAL 1. tevreden: 2. schijn; 11. kerstbomen; 12. koor, dans!14. Russische straaljager; 15. paragraaf, (afk.); 16. veraf; 18. nieuw- (als voorvoegsel); 20. lidwoord; 22. vast; 24. vader; 26. stomp; 28. groente; 30. klok; 31. frater (afk.); 32. vlaktemaat; 34. feest maaltijd; 37. hulde; 38. rituele handeling (afk.); 40. een Amerik. luchtvaartmij (afk.); 41. noodsein; 42. verdriet; 43-: de raad betreffende; 45. van af, (afk); 47. de vrouw van oom; 48. toestand zonder oorlog; 52. hondevrouwtje; 54. boom; 56 indien; 57. glad, stijf; 62. niet natte; 63. hervormen; 66. stemming; 68. stuk goed. 70. jongens- en meisjesnaam; 71. in; 73. getal; 74. luchtvormig lichaam; 75. op bergruimte; 77. ieder; 78. Alg. Transport- ondern, (afk.); 80. kerstversiering; 81. soort wafel; 84. wapenschouw; 86. toast; 88. hij gaat af (Lat.); 89. val. 91. varken; 93. ten; 94. Egypt, go din; 97. moeder v. Pr. Wilhelmina; 98. in woner van Sowjetunie; 99. lichaams deel; 100. vrucht; 101. stekelig zoogdier; 103. verblijfplaats van doek; 105. meisjes naam; 106. Spoorw. (afk.); 107. grafsteen; 108. wil; 109. verbond; 111. inwoner van Perzië; 113. nummer (afk.); 114. stop v.e. fles; 115. zat; 116. plaats o.d. Veluwe; 118. metaal. 120. plat; 121. veraf; 122. zwarte agaat; 123. kat; 124. Ver. Pers, (afk.); 126. bep. poeder; 128. deel v.e. schip; 130. tocht; 132. dwarsstuk c.d. koppen van heipalen; 133. dit is, (afk.); 134. breigaren; 136. plaats, gemeente; 138. inval. 140. ingeburgerde Engelse uitdrukking voor pienter; 141. niet lang; 142. aanwen sel; 143. een ogenblikje; 145. Russisch schiereiland; 147. loot v.e. andere boom; 148. insect; 149. Ned. tegenstander van Philips II; 150. tegenslag; 151. mist; 152. dom; 156. scheepseigenaar; 158- Engels eiland; 159. hert. 160. projectiel: 162. dominee, (afk-); 163. vat; 165. soort bier; 167. soort onder wijs (afk.); 168. vervoeging w.w. staan; 171. hoofddeksel; 172. onbehouwen, onbe schaafde; 173. hangt in kerstboom; 177. stok om te lopen; 179. rivier in Zuid-Duits- land. 180- levenswijze; 182. riviertje; 183. op dracht; 186. Duitse rivier; 187. uit.... de len bestaande; 190. Duits geld, (afk.); 192 verschil tussen debet en credit; 194. snoep 195. sprookjeswezen; 197. weldra; 199. bin nenste. 200. boom; 201. kerstcorrespondentie; 205. wegje; 206. een ongenoemde, (afk.),; 207. wens; 208. jongensnaam; 209. geslo ten; 211. element, (afk-); 212. vorm; 214. I .Winterhard", een beurtzang op Kerstfeest voor menselijke stemmen en de geluiden l van de wereld, is de titel van een pro gramma door Hella Haasse, dat de VPRO om 7.30 uur uitzendt. Daarna vertelt dr. j S. van der Woude uit Amsterdam iets over Kerstfeest in Roemenië en om 10 uur kunt u nog luisteren naar internationale Kerst groeten, waarin men o.m. telefonisch con tact met Boedapest hoopt te krijgen. In het avondprogramma van de VARA hoort u o.m. Kerstliederen uit yenezuela en een harpconcert door Rosa Spier. De Heer is hier niet ver vandaan; niet verder dan de kleine stal, waar Hem Maria baren zal en groeten met een naam. Die naam verbergt een groot geheim, dat wie geloven wordt onthuld; de wereld is nu zonder schuld, de toekomst zonder pijn. Wie hier zijn geest verslagen vindt, en van het leed de zin niet vat, die reize naar de kleinste stad en vrage naar het kind. G. Boogaard namiddag, (afk.); 216. onderricht; 218. paard; 219. blode. 221. zuster van Rachel (bijbel); 223. bij; 224. welterusten!; 226. -vlieg: overbren ger van slaapziekte; 227. Griekse muze v. h. blijspel. VERTIKAAL 1. op die tijd; 2. Vrijz. Democr (afk.)j S. toestel om te remmen; 4. uniek; 5. grie zelig; 6. speelgoed; 7. niet breed; 8. voor, alvorens; 9. -fair: oneerlijk; 10. bep. merk auto; 13. boom; 16. tuimeling; 17. takken voor kerstversiering; 19. eveneens, 20. dat; 21. belofte; 22. door middel van; 23. wat kerstfeest is!; 25. zangstuk; 27. republiek, (afk.); 28. Ver. Staten v. N. Amerika (afk.); 29. muuruitholling; 30. vrucht; 31. roofdiertje; 33. staat (Frans); 35. spinnenweefsel36. bovenzijde; 37. een keer; 39- plaatsje o.d. Veluwe. 42. smalle strook hout; 44. Soc. Econ. Raad, (afk.); 45. veraf; 46. behoeftig; 47. soort metaal; 49. de Eerw. Heer (afk. Lat.); 50. ernstig; 51. vervoeging werkw. doen; 53. hoofddeksel; 54. woud; 55. wig; 56. stuk tafelbestek; 58. zeer korte tijds duur; 59. opbergruimte. 60. slede; 61. behoeftig mens; 64. hevig, heftig; 65. knaagdier; 67. bot; 68. luxe, weelde; 69 Pond Sterling (afk.); 71. -buis: soort verlichting; 72. bomen; 75. onder richten; 76. als volgt, (afk.); 78. vlakte maat; 79. ruzie. 80. weer nieuw maken; 82. soort zeil boot, (afk.); 83. eerst geboren stuk vee; 84. goed gaande hangklok; 85. groente; 87. toepass. verlichting m. kerstfeest; 86. Luidt extra met Kerstfeest; 90. gat; 92. Ver- Staten, (afk.); 93. in; 95. boom; 96. snel werkende pers; 99. overleg. 100. netjes; 102. jokken; 104. vertroos ting; 107. hoofdkaas; 108. zacht; 110. azijn; 112. voorgerecht; 114. kilovolt (afk.); 115. bij-voorbeeld, (afk.); 117. electrotechn. (afk.); 119. dominee (afk.). 125. armelijk; 127. een Ned. omroepver., (afk.); 129. eens; 131. voorschrift; 132. kou de; 133. hecht; 135. bestaan; 137. Kerst- dessert; 139. luitenant, (afk.); 140. lengtemaat; 141. wonder v. het kerstfeest; 142. vierkant stuk beton; 144. ontkenning; 146. uitroep; 149. gij; 150. vo gelziekte; 153. lof aan God (Lat. afk.); 154. droog; 155. meisjesnaam; 157. mu zieknoot. 160. bep. papiertje, bekeuring; 161. bloedverwante; 163. ogenblik; 164. opgehe ven politieke beweging, (afk.); 165. Noach's boot; 166. tak v.e. andere boom; 169. Trans Europa Express, (afk.); 170. indien; 172. bep. onderwijs (afk.); 173. zuidvrucht; 174. bewoner van Ierland; 175 riviertje in Utrecht; 176. luchtvormig li chaam; 178. in; 180. doodlopend steegje. 181. wenk; 184. Rijnboot; 185. deel v.e. pet; 188. huldigen; 189. Soc. Econ. Raad, (afk.) 191. tijdsdeel; 193. nat, vochtige grond; 195. hevig; 196. Bewoner v. Est land; 197. in dat geval; 198. artikel, (afk.); 201. vochtig, klam; 202. vat; 203. schaal; 204. barrière; 207. bijenproduct; 210. bep. belofte; 212. gedroogde graankiemen; 213. emballage; 215. tegenslag; 217. rijstveld; 219. zeevis; 220. lofgedicht; 221. lang, dun hout; 22. uitroep; 224. element, (afk.); 225. ten laatste, (afk.). De directie heeft ook dit jaar weer een mooi bedrag aan prijzen voor de winnaars van de Kerstpuzzel beschikbaar gesteld. Zo is er een EERSTE PRIJS van VEERTIG GULDEN; een TWEEDE PRIJS van TWINTIG GULDEN en voorts: twee prijzen van TIEN GUL DEN en vier prijzen van VIJF GULDEN. ütiüüüitüüitüüttirtttilT-txti-trtrti-trtc-bit-ü-b-irü-ü-ti-Cr-üiTtr-tj-trif-tr-Cr-b-btr-ir-trii-tr-ü-ir-b-b-CT-b Marian lag in het eerste bed, bij de schuifdeuren, en ze was de terreur van de zaal. Eigenlijk was ze maar een heel kleine kriebel met al haar zestien jaren, maar ze was ie zuster glad de baas en over de andere negen patiënten, die veel ouder waren dan zij, heerste ze met een waar dictatorschap. Het kwam omdat Marian al behoorlijk lang ziek was, al ruim vier jaar, en haar erva ringen in het sanatoriumleven waren ran dien aard, dat de anderen zich maar beginnelingen voelden ook al waren ze zelf al een half jaar, een jaar of nog langer ziek. Marian had een soort levensvisie opge bouwd, die hieruit bestoTid, dat je maar liever moest lachen in plaats van huilen. Janken, zei Marian. Zij wilde per se geen drama, maken van het leven, dat voor haar tooh al dramatlsóh genoeg was ge weest, en nóg was, want ze ging eerder achteruit dan vooruit. In dat opzicht was ze dus een dapper klein ding, dat al heel wat patiënten had zien komen en gaan. en dat zelf maar maand in maand uit, jaar in, jaar uit, in haar bed bij de schuif deuren lag en dat alleen maar kon hopen dat de uitzichtloosheid van haar hestaan- tje een beetje draaglijk gemaakt kon worden door kleine, fleurige gebeurte nisjes. Zij was een van die vroeg wijze kinderen, die gierend van het lachen door haar bed kon dollen als er een twijfelachtige mop gedebiteerd werd, die intens genoot van een kibbelpartijtje tussen twee verpleeg sters of zich gretig verdiepte in details van welk roddeltje, relletje of ruzietje dan ook. Het was een kind, om diep mee lij mee te hebben maar de patiënten, al zouden ze het voor geen goud willen toegeven, haatten haar. Ze haatten haar om de niets ontziende wreedheid waar mee ze het verdriet (om het lange, lange liggen) en de teleurstellingen („wéér niet vooruitgegaan") van anderen uiteen- rafelde, kleineerde en belachelijk maak te. Haar refrein was: zolang je hier nog niet zo lang ligt als ik, heb je nog niks te klagen. Zelfs oudere, getrouwde vrou wen, vol zorg om haar gezin, kon ze honend toevoegen dat ze blij mochten zijn tenminste man en kinderen te héb ben, want zij, Marian, zou wel nooit trouwen en wel nooit meer beter worden. Het was wel waar, wat ze zei, maar het was op zo'n alleronaangenaamste ma nier waar. Een flinke huilbui, die een mens soms zo kan opluchten, was een weelde die niemand zich op zaal kon ver oorloven, omdat Marian dan woedend overeind rees in haar bed en raasde. En als het slachtoffer dan poogde zich te verdedigen, kreeg ze de wind van voren en alle andere patiënten keerden zich tegen de huilebalk, want, net als Marian zei: wat helpt het nou of je ligt te grie nen, je wordt er geen dag eerder beter van. Iedereen kreeg op die manier wel eens een beurt en Marian wist met feil loze zekerheid wie wèl en wie niet volg zaam waren. Wie niet vóór haar was, was tegen haar; dot was ook de reden dat haar sympathieën met de patiënten sterk wisselden en dat haar beste vriendin van vandaag, morgen haar grootste vijandin kon zijn. Marian had al vier maal Kerstfeest ge vierd in het sanatorium; ze kende de gang van zaken precies en sprak honend over de zusters, die oefenden in het koortje en die op Kerstmorgen in de lange gangen „Stille nacht" zouden aan heffen. Daarna, zei Marian, kwamen ze met uitgestreken gezichten en poeslief, brandende kaarsjes brengen in de don kere zalen en bij ieder bed teder zeggen: „Gelukkig KerstfeestSchijn heiligheid, noemde Marian het. Een uur later liepen ze weer tegen je te kanke ren. En dan, zei Marian, waren er altijd wel patiënten die lagen te grienen. Vo rig jaar nog. nee. het jaar daarvoor (en daarmee onderstreepte ze dan hddr leed weer ongemerkthad ze een van de pa tiënten nog gezegd: „Als je gaat liggen blèren gooi ik je zo een pantoffel naar je kop." Het had geholpen, hoor. Met Kerstfeest liggen ze allemaal te huilen, als je niet oppast. Meer nog dan tegen welk ander feest ook, dat nu ver van huis gevierd moest wor den, zagen de nieuwelingen op zaal als een berg op tegen het Kerstfeest. De schampere en sarcastische opmerkingen van Marian werkten aanstekelijk en de zÜsters, die hun best deden zo mooi mo gelijk de zaal te versieren, hadden geen leven. Het was vreselijk en de radiokerk dienst, die die avond via de koptelefoons beluisterd kon worden, werd vergald door het galmen van straatdeunen door Ma rian, daarbij geassisteerd door een paar, die in de gunst stonden. Kerstmorgen was de „reveille" een uur vroeger dan anders. Op hun tenen slopen de zusters door de lange gangen, openden deuren van zalen en kamers en verzamel den zich dan in het trappenhuis. De ver rassing, gewekt te worden door het drie stemmig JStille nacht" dat door de duis tere en doodstille gangen stralend en ju belend klonk, was meer dan de meesten konden verdragen. Stil lagen ze in bed, bang door één gebaar of geluid hun emo tie te verraden, bang dat Marian de ge wijde sfeer zou verscheuren door een banale opmerking, of joelend en gillend door haar bed zou springen. Maar er gebeurde niets. In de schemerige zaal hieven zich de hoofden hier en daar bijna ongelovig, toen er uit het bed bij de schuifdeuren geen reactie kwam. Marian lag diep onder de dekens, maar niet zo diep, of de anderen merkten dat ze het te kwaad had. Kennelijk probeer de ze zich groot te houden, maar haar schouders schokten en het snikken, diep en gesmoord, was nog net te horen. Toen hebben ze daar op die zaal hun tra nen dc vrije loop gelaten, van verdriet om zichzelf, van verlangen naar hun eigen omgeving, om de bittere vraag: hoe lang nogMaar het ver driet van Marian was iets, tvaar ze al lemaal deel aan hadden, omdat Marian dan weliswaar een afschuwelijk kind was, maar omdat ze toch één van hen was en omdat ze misschien nooit meer beter zou worden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1957 | | pagina 19