Jlicituic £rihsrl)e tfouraitl Deze maand 6000 evacué s S Enthousiast onthaal voor president Eisenhower Regering in Djakarta belooft N.A.V.O.-staatslieden in het Palais Cliaillot Europa huiverig voor de Amerikaanse raketbases In Perzië bijna 1300 doden Rijk verleent voorschotten Indonesië verlamd door eigen optreden Bijzonder veel begrip voor Nederland Gratis KooDuur MAANDAG 16 DECEMBER 1957 ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter Familieberichten 0,18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting.) Postrekening 58936. Achtendertigste jaargang no. 11137 t^HRISTELIJK-HATIOfiiAAL DAt,Hl,AL) Voor Leiden en Omstreken „$tautvastifi) is üljebleum myo (jari in tecdjcnspocf" Sport en wedstrijden ZIE PAGINA 6 EN 7 TJET LEEK de driejarige Brook Kitchen, page In de bruidstoet van bruid Ann Abel-Smith (25) en bruidegom David Lidell-Grainger, saterdag allemaal niet veel, daar in Windsor. Toen de stoet na de huwelijksinzegening de St. George- kapel verliet, vond Brook het welletjes en één van de bruids meisjes trachtte hem tevergeefs in het gelid te houden. Onder de acht bruidsmeisjes wa ren de prinsessen Beatrix en Irene en (vooraan) prinses Christina van Zweden. Onder de bijna 800 gas ten waren de vorstinnen Juliana en Elizabeth II, alsmede de hertog van Gloucester, de hertogin van Kent en andere adellijke gasten. De bruid is een dochter van ko lonel Sir Henry Abel-Smith, be noemd gouverneur van Queens land. Zjj verkreeg van de Britse koningin toestemming voor het huwelijk. De bruidegom is de zoon van Lady Muriel Barclay-Harvey. Hij is 27 jaar en eigenaar van een landgoed in Schotland. Er was ook van de zijde van het publiek veel belangstelling voor het huwelijk. De bruid was ge kleed in een bruidskleed van crè mekleurige satijn met een lange, gedrapeerde sleep. De sluier was van gouden organza. Prinses Bea trix viel in voor een bruidsmeisje, dat kort voor de trouwdag ziek geworden was. Er was vrijdag koortsachtig aan haar tollet ge- Eisenhower ontvouwt zijn plan tot intense samenwerking VANMIDDAG is de historische N.A.V.O.-topconferentie in het Palais Chaillot te Parijs begonnen. Terwijl een grote politiemacht paraat was om de hoge gasten bescherming te bieden, reden de regeringsleiders der N.A.V-O.-landen voqiv Drei dagen zal de conferentie, die gepresideerd wordt door de premier van Luxemburg, Joseph Bech, duren. De Franse premier Gaillard verwelkomde de gasten. Maar het hoogtepunt van van daag zou toch wel zijn de rede van president Eisenhower, gebaseerd op de versterking van de wereldvrede, de geallieerde eenheid en de ontwapening van oost en west. Deze bijeenkomst, die openbaar was, zou slechts een half uur duren. Pas later in de middag, wanneer de ministers In een besloten werkvergadering bijeen zijn, zou Eisenhower met zijn gedetailleerd voorstel komen inzake de raketbases, het „poolen" van de wetenschappelijke hulp bronnen, een betere arbeidsverdeling bij de wapenfabricage en het ODslaan van atoomwapens. De korte tijd, die president Eisenhower in Parijs heeft doorgebracht, heeft hij in- besteed aan de verbetering van hel politieke klimaat. In gesprekken met pre- Gaillard en minister Pineau, waar- Spaak echter waarschuwt voor realiteit van moderne oorlog PEN OMSTREDEN punt op de Parijse topconferentie, die vandaag is begon nen, zal het bouwen van Amerikaanse raketbases in de Westeuropese landen zijn. Bondskanselier Adenauer van West- j Duitsland heeft zaterdag in Parijs ver- iklaard, niet te kunnen beloven, dat der- gelijke bases op Duits grondgebied gc- [bouwd kunnen worden. In een onder houd met de Amerikaanse minister Dul- les heeft Adenauer erop gewezen, dat zijn regering in deze kwestie alleen een besluit kan nemen na raadpleging van de volksvertegenwoordiging. Denemarken en Noorwegen en andere kleine landen schijnen eenzelfde stand punt in te nemen. Ook de Nederlandse regering moet niet enthousiast zijn voor het vestigen van raketbases op eigen grondgebied. Maar als deze bases op Ne derlands grondgebied van vitaal belang zou Nederland zeker geen princi piële bezwaren meer hebben. President Eisenhower, die in Parijs een onderhoud had met premier Gaillard van Frankrijk, zou enkele Franse bezwaren tegen raketbases uit de weg hebben ge- Premier Peila van Italië zeide". „Mijn land is bereid elke noodzakelijke prijs de vrijheid te betalen, die ook andere landen bereid zijn te betalen." Engeland en Turkije zijn voor raket bases op hun grondgebied. De secretaris-generaal van de N.A.V.O Paul-Heniri Spaak, die o.a. met minister Luns zaterdag op de „Grandes conféren ces catholiques" in Brussel sprak, vroeg zich echter af: „Hoe is het mogelijk zich bewust te zijn van het gevaar dat het Westen, en Europa in het bijzonder, loopl en tegelijk wapens te weigeren, die ?eker worden gebruikt als per ongeluk een derde wereldoorlog uitbreekt? Waarom in dat geval kanonnen en mitrailleurs aanvaarden? Waar om niet onmiddellijk teruggekeerd tot de kruisboog en de strijd met de blote hand?" Nieuwe aardschokken hebben het aan. tal doden en gewonden in Perzië de laat ste dagen schrikbarend doen stjjgen. Vol gens de laatste officiële gegevens zijn 1287 mensen om het leven gekomen en zt duizenden gewonden. Méér dan d dorpen zijn vrijwel geheel verwoesl SJah heeft gisteren in zijn eigen vliegtuig een tocht boven het rampgebied gemaakt. bjj ook minister Dulles aaifSvezig was, heeft Eisenhower de Fransen overtuigd, dat de Verenigde Staten niet van zins zijn de Franse invloed in Noord-Afrika te doorkruisen en evenmin het plan hebben de Franse commerciële belangen in Noord- Afrika te schaden. Het geschokte Franse vertrouwen in Amerika en Engeland zou hierdoor aan merkelijk versterkt zijn, ook al heeft Eisenhower geen belofte gedaan inzake de verdere wapenleveranties aan Tunesië. Gaillard echter zou overtuig'd zijn. dat in het vervolg beter overleg met Frankrijk :al worden gepleegd. Europese stemmen Met dat al zijn de verwachtingen voor de resultaten van de conferentie in Europa verdeeld. Ze variëren van een voor zichtig optimisme tot onomwonden pessi misme. Het invloedrijke Italiaanse blad II Mes- sagero schrijft: „Er staat veel op het spel. Iedere regering zal offers moeten brengen jor de algemene veiligheid". De Westduitse bladen hopen, dat tér conferentie het probleem van de Duitse hereniging zal worden aangevat, maar het onafhankelijke Berlijnse blad Telegraf voorspelt, dat Adenauer zelfs de hereni ging afhankelijk zal laten van de veilig- ;id van de Bondsrepubliek, De Britse, links georiënteerde. New Statesman meent, dat heel de Parijse con ferentie net zo zal aflopen als de Ameri kaanse kunstsatelliet, dus met een fiasco. Het blad pleit voor een consultatiesysteem de top-politiek, waardoor kwesties als Cyprus, Algerije en het Suezkanaal geregeld kunnen worden. ninorgen, nog voor de opening van de N.A.V.O.-conferentie,, sprak president Eisenhower 35 minuten lang met de Brit- remier Macmillan. Macmillan zou Eisenhower verscheidene voorstellen heb ben gedaan om de stemming der Europese partners te verbeteren. Hij zou de Britse anti-duikbootstrijdmacht en de R.A.F.- kustwacht hiertoe onder N.A.V.O.-beheer lllen stellen. Het gesprek had plaats in de woning in de Amerikaanse ambassadeur. 6lechts enkele minuten van het palais Chaillot gelegen. Tientallen politiemannen vorm en een kordon rondom het gebouw. Een woordvoerder van de Amerikaanse N.A.V.O.-delegatie heeft verklaard, dat de Verenigde Staten ertegen gekant zijn de N.A.V.O.-conferentie thans beslissin gen te doen nemen inzake het Midden in. daar geen overleg met deze lan den op dit ogenblik mogelijk is. Arrestaties op Ambon De militaire bevelhebber van Ambon, majoor Pieters, heeft medegedeeld, dat onlangs een aantal burgers en militairen op Ambon is gearresteerd, omdat zij de wetten zouden hebben geschonden. Hij heeft de bevolking aangespoord waakzaam te blijven en zijn troepen tot dubbele waakzaamheid. Pieters zeide, dat men gereed was als de Nederlanders inbreuk maken op Indone- sdë's soevereiniteit. NOG DEZE MAAND kunnen onge veer zesduizend landgenoten per schip of per vliegtuig Indonesië verlaten, dank zij een plan van de Nederlandse regering, dat voor on middellijke uitvoering gereed is. Drie emigrantenschepen, de Sibajak, de Waterman en de Captain Cook, die zich reeds dicht bij de Indonesi sche wateren bevinden, zullen zo spoedig mogelijk de repatriërende landgenoten van Soerabaja, Sema- rang en Tandjong Priok naar Singa pore en andere havens en later naar Amsterdam en Rotterdam brengen. De Indonesische regering, zo heeft de Nederlandse diplomatieke missie in Djakarta verder meegedeeld, heeft beloofd alle medewerking te verlenen. De reiskosten moet men zo mogelijk zelf betalen, maar behoeven voor de Ne derlanders geen bezwaar te zijn De naar Singapore of andere havenplaatsen is, voor zover noodzakelijk, voor rijksre kening. Voor de reis naar Nederland ver leent het Rijk voorschotten. Deze voor- schotregelimg geil dit'ook voor het vervoei per .vliegtuig. De betrokkenen moeben te voren aanspraken op derden in verband met de overtocht aan het Rijk cederen. De diplomatieke missie in Djakarta heeft de Nederlanders, die willen vertrekken, aangeraden zo snel mogelijk een uitreis- vergunning aan te vragen en zich bij dc scheepvaartmaatschappijen te vervoegen De Sibajak is gisteren uit Fremawtle naar Indonesië vertrokken, om daar acht honderd zieken, merendeels Nederlanders op be halen. Deze zieken zullen onmiid- delüjk naar Nederland worden gebracht Aan boord bevindt zich een groot aantal verpleegsters. Tot en met 1 januairt zijn bij benade ring de volgende afvaarten vastgesteld: Uit Tandjong Priok met de Cadiptadn Cook naar Amsterdam, 23 december me! de Waterman naar Sipsapore, 24 decem ber met de Sibajak. naar Rotterdam. 1 januari met de Waterman naar Rotter- Uit Soerabaja 16 december met de Wa terman naar Singapore, 22 december met de Sibajak naar Rotterdam. 30 december met de Waterman naar Rotterdam. Uit Semarang 31 december met de Wa terman naar Rotterdam. De Waterman en Sibajak zijn schepen diie anders met emigranten naar Austra lië gaan en op de thuisreis uit Indonesi sche havens passagiers naar Nederland meden emen. De Captain Cook is door de regering gecharterd voor 700 pasagóers Zaterdag kwamen honderd vrouwen en kinderen te Singapore aan. waarvan- 4F gezinsleden van employé's der B.P.M. en 54 van Unilever. Philips en die K.P.M Zondag kwamen er 154. Een communiqué van de Indonesische regering verklaarde, dat alle Nederlan ders buiten Djakarta, Semarang en Soe- rabaje hun woonplaatsen moeten verla ten voordat zij bericht hebben ontvangen, wanneer zjj vertrekken kunnen. In Djakarta staan de meeste panden Een bemanningslid van een toestel van de Boac droeg gisteren in Londen twee baby's uit het vliegtuig, dat even tevoren met 43 passagiers allen employees uit Singapore was ge arriveerd. Na een kort oponthoud vloog men door naar Amsterdam Dertigduizend arbeiders trekken steun van Nederlanders DERTIGDUIZEND HAVENARBEIDERS te Tandjong Priok zijn werk loos geworden door de maatregelen tegen de Nederlanders. De handel in rubber is ingekrompen tot een tiende, evenals die van thee- In overige cultuurproduklen gaat niets meer om. In de havens van de buitengewesten hopen de voorraden zich op, nu de K.P.M. er niet meer komt. Zo ligt in Bandjermasin 3500 ton rubber op verscheping te wachten. de ïrklozi Nog steeds ontvangei havenarbeiders geld en rijst van de Ne derlandse bedrijven, doch het ziet ernaar uit, dat dit niet kan voortgaan. De drin gend nodige rljstleveranties liggen te wachten op schepen, evenals andere no dige goederen en dc post. De rijen voor de pandhuizen zullen steeds langer worden. De massa-uittocht van de Nederlanders zal de Indonesische treffen in de broodmand, zeide Regeringen willen niet van onze moeilijkheden profiteren rAVER HET ALGEMEEN kan men zeg- gen, dat de gehele wereldopinie en speciaal de atlantische geallieerden, bij zonder veel begrip voor het Nederlandse standpunt hebben en dat ook daadwerke lijk hebben getoond. Dit zeide de minister van buitenlandse zaken, mr. J. M. A. H. Luns, gisteren in de trein naar Parijs tegen een A.N.P.-verslaggever. Het zou mij niet verwonderen, zei de minister verder, als de Indonesische kwestie op de conferentie der Noordatlan- tische verdragsorganisatie zal komen. Op de vraag of Nederland zijn bondgenoten zal vragen niet te proberen de Neder landse economische belangen in Indoner sië over te nemen, zei minister Luns: „De Nederlandse regering heeft niet te klagen over medewerking van de rege ringen van andere landen wat het pro fiteren van thans geboden gelegenheden betreft." Het waarnemend' hoofd van de afdeling Zuidwestelijke Stille Oceaan van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken. Gordon Mein, is volgens het pers bureau Nieuw-China zaterdag in Djakar-, ta aangekomen om „inlichtingen uit de eerste hand" te krijgen over de toestand in Indonesië van Nederlanders leeg daar dezen hun meubels hebben weggehaald. De minister van openbare werken van Singapore heeft ontkend dat aan de Ga ruda landings vergunningen zouden wor den geweigerd als de Boac niet te Djakar ta mag landen voor het- weghalen van Nederlanders. Speciale vluchten De Boac zou vanmiddag een vlucht ma ken met 50 Nederlanders v. Djakarta naar Singapore, aldus A.P. Op 18 december volgt nog een vlucht en meer staan op het program, doch de data zijn nog niet vastgesteld. Morgen maakt Garuda nog een vlucht. Vorige week hebben Boac en Garuda 360 Nederlanders overgebracht. Dc leider van de Britse Labourpartjj, Hugh Galtskell, heeft zondag te Singa pore verklaard, dat het optreden van dc Indonesiërs tegen de Nederlanders niet gerechtvaardigd kan worden, aldus A.F.P. omdat het willekeurig en onmenselijk Is. De Indonesische oud-minister van bui tenlandse zaken. Ruslan Abdulganl, thans vice-voorzitter van de Indonesische na- ionale raad, heeft gisteren voor radio- Soerabaja de Nederlanders ervan be schuldigd d e N.A.V.O. te willen betrek ken In het geschil met Indonesië. De N.A.V.O. zou volgens Subandrio tijd liezen als zij haar aandacht liet aflei den naar Indonesië. Voorts beweerde hij. dat de maatregelen van Indonesië nog niet verbeurdverklaring of nationals zouden betekenen. Ibrahim Jaacob, voorzitter van de eniging Vrij Malakka in Indonesië, heeft de premier van Malakka een brief ge stuurd, waarin hij aandringt op een boycot van alle Nederlandse ondernemingen in Malakka. De Prawda beweert, dat „alle op aan sporing van Nederland genomen econo mische dwangmaatregelen tegen Indone sië" tot mislukken gedoemd zijn. Beroep op A.A.-landen De Indonesische regering heeft besloten do aanspraken op Nederlands Nieuw-Gui- nea voor te leggen aan de conferentie van Afrikaans-Aziatische landen, die 26 december in Kairo begint. Dit ondcrwen zal zelfs een van de belangrijkste agen dapunten zijn. Verder heeft de regering In Djakarta dankbetuigingen gezonden aan de landen van het Afrikaans-Aziatisch blok voor de door hen verleende steun aan de Indo nesische eis bij de behandeling van de kwestie in de algemene vergadering van de Verenigde Naties. Eisenhowers intocht te Pa rijs is zaterdagmiddag een per soonlijke triomf geworden voor de Amerikaanse president. Ondanks de snijdende kou stonden langs de lange route van het vliegveld Orly naar de imbassade der Verenigde Staten dui- enden juichende mensen, die elkaar verdrongen achter het kordon jolitiemannen en militairen Op het vliegveld had een 6tralende Ike zijin speciale vliegtuig, de Columbine 3. verlaten, nadat dit om vijf minuten voor drie was neergestreken: Elsenhower was weer op bekend terrein, maar nu als pre sident. Na Wilsons bezoek in 1919 heeft geen Amerikaans staatshoofd meer een voet od Franse bodem gezet PROTOCOL President René.Coty had voor deze ge legenheid de hand gelicht met de pro- tocolaire voorschriften, volgens welke hij niet als gastheer mag optreden, aangezien Eisenhower officieel niet Frankrijk, maar de N.A.V.O. bezoekt en dus Paul- Henri Spaak als de secretaris-generaal van deze organisatie de hoge gast uit dc Verenigde Staten had moeten begroeten Coty was echter (per helikopter) als gewoon Frans burger naar Orly geko men, om daar in gezelschap overigens van Spaak, de ministers Gaillard (Frank rijk) en Dulles (V.S.) en van de opper bevelhebber der N A.V.O., generaal Nor- stad te wachten op de aankomst van het presidentiële vliegtuig. Eisenhower or zijn beurt trok zloh ook niets van het protocol aan: na even zijn hoed te hebben gelicht om Coty te be groeten, hield hij deze verder op, ook toen de volksliederen van Amerika en Frankrijk werden gespeeld en daarna de erewacht werd geïnspecteerd. De reden hiervoor was eenvoudig: doktersvoor schrift, evenals de artsen hadden bevo- Adenauer kreeg strenge orders van z'n dokter len, tijdens de vliegtocht de druk in Eisenhowers cabine op zeeniveau te hou den. „De president heeft de reis uitste kend doorstaan", werd later officieel meegedeeld. Voor radio en televisie hield Eisen hower een toespraak, waarin hü kort cn krachtig verklaarde, dat dc NAVO- conferentie een eensgezind en duidelijk antwoord zal zijn op de uitdaging van Bij zijn aariKumsi op nei f-nryse iineg- veld Orly hield presiden' Eisenhower een korte toespraak Links achtei hem premier Gaillard, rechts de Franse president Coty. de Sowjets aan de vrije wereld. De pre sident richtte zich in het bijzonder op vriendelijke too.i tot Frankrijk, waarbU hij herinnerde aan het Franse devies van eenheid, vrijheid cn broederschap, dat ook in het embleem van dc Atlantische ..VIVE IKE" Op weg naar Parijs werd de presideni door tienduizenden Parijzenaars toege juicht met kreten als: ,,Vive Ike". Bij de Po-nt des Invalides liet de president d< kap van de zwarte limousine openen. Hij ging rechtop staan en gebaarde met de handen boven zijn hoofd. Af en toe hij groetend zijn hoed af. Naast de president zat de Amerika: ambassadeur. Voor hem. naasl agenten van de geheime dienst zijn zoon John Achter de limousine reden twee auto's met agenten, daarna volgden zes auto's KERKDIENST Zondag woonde de Amerikaanse presi dent een dienst bij tn de episcopale Ame rikaanse kerk. Tijdens deze dienst las minister Dulles Psalm 46 voor De per manente Amerikaanse vertegenwoordi ger bij de N.A.V.O., Burgess las uit het evangelie van Lukas. De dienst werd ge leid door de deken. Sturgcss Lee Riddle Minister-president dr. W. Drees ls pas gisteravond per trein tn Parijs aange komen. Hij reisde tn dezelfde trein als (van Brussel af) de Belgische premier Van Acker. Bondskanselier Adenauer, al eerder aangekomen, zal buiten de eigenlijke be sprekingen geen andere conferenties bij wonen. !n verband met zijn gezondheids toestand mag hij niet verblijven in ka mers waar gerookt wordt Ook moet hij de overgang van warme naar koude lucht vermijden een Nederlandse planter. Nooit zullen de Indonesiërs andere buitenlanders kunnen krijgen die zo goedkoop werken als wij, zeide een Nederlands zakenman. Een ser geant van de mariniers, dde de Ameri kaanse ambassade bewaakt, verdient meer dan een Nederlandse bankdirecteur, voeg de hij eraan toe. „Breng de Ondernemingen weer op gang!" Dc nationale raad te Djakarta heeft er bij de Indonesische regering op aan gedrongen, de Nederlandse ondernemin gen weer op gang te brengen. Dit is hard nodig om stilstand en moeilijk heden te voorkomen. In Noord-Sumatra zijn 39 Nederlandse ondernemingen onder beheer gesteld. Van de Nederlandse directeuren wordt ge- eist, dat zij afstand zullen doen van de exploitatierechten. Op die voorwaarde mogen zij eigenaars blijven. In Zuid-Sumatra hebben de veiligheids troepen arbeiders gearresteerd die de Ne derlandse ondernemingen Moesilandas, Alices en Melanie Sanna „overnamen" en zes rode vlaggen neergehaald van em- ployé's-woningen. De stafchef heeft met strenge straffen gedreigd tegen eigen machtig optreden. In Borneo is opdracht gegeven alle Ne derlandse ondernemingen onder beheer te plaatsen. Weer gerucht over Sukarno De woordvoerder van het Indonesische leger te Djakarta, majoor Harsono heeft gisteren ontkend, dat er een derde aan slag zou zijn gepleegd op Sukarno. Het blad Minggu te Surafoaja had namelijk gemeld, dat Sukarno's trein kort na het vertrek uit Blitar nog voordat Pangl was bereikt, plotseling langzaam was gaan rijden. Er zouden bommen op de baan hebben gelegen, die door veiligheidstroe pen werden verwijderd. Harsono noemde dit zuivere fantasie. Het Indoneslsdie kabinet heeft zater dag bekendgemaakt, dat de gezondheid van Sukarno reed6 lange tijd gestoord ie en dat dit niet het gevolg zou zijn van de aanslag op 30 november. De chef-staf van het Indonesische leger Nasutlon heeft aan do officieren mede gedeeld, dat de vijanden van Indonesië, in het bijzonder de Nederlanders, een ?enuwenoorlog zullen ontketenen. Zijn woordvoerder Harsono noemde het be richt van de N.C.R.V. over Sukarno daar van een voorbeeld en zeide, dat geen buitenlandse correspondent daarvoor ver antwoordelijk was. Hij wist verder te vertellen, dat er in Indonesië geen cen suur zou zijn. Sukarno heeft in admiraalsuniform een aantal zeelieden toegesproken, die naar Italië vertrekken om daar vier nieuwe oorlogsbodems over tte nemen. Hij zeide, dat men nu niet meer terug kan. Samen in de kerk Ondanks de spanningen der laatste we ken hebben de Nederlanders en Christen- Indonesiërs gisteren hun meningsverschil len een paar uur laten rusten om in de kathedraal van Djakarta een kerkdienst bij te wonen, aldus meldt A.P. Voor velen der Nederlanders wa6 dit hoogstwaar schijnlijk de laatste zondag In Indonesië. Cyprus. Bij relletjes op Cyprus is ddt weekeinde een Griekse Cyprioot om het leven gekomen, terwijl twee burgers en vier soldaten werden gewond. ZATERDAG van 12—1 uur (stempel 4) ELKE DAG 1 UUR GRATIS KOPEN KOOP U RIJK Leiden Noordwijk GOEMAAT Katwijk Rijnsburg Aanhoudende vorst De Bilt verwacht tot morgenavond: Droog weer en over het al gemeen weinig bewolking. Morgen overdag op de mcesto plaatsen lichte vorst (Opgemaakt om 11.15 uur). 17 Dec. zon op 8.45, onder 16 31; maan op 412, onder 14 05. 21 Dec. N.M.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1957 | | pagina 1