Jlieuuig £eiltsrije (fltmraitl
iDuizend uitreisvisa per dag
in Djakarta
Soekarno waarschuwt zijn
volk voor ontberingen
g! Russische acties tegen
5 N.A,V.O.-coiiferentie
DE
ONGERUSTHEID IN
VRIJE WERELD
K.P.M. zou 100 miljoen
vergoeding eisen
Tweede Kamer is bezorgd over
verdediging Nieuw-Guinea
Kan de „Karei Doorman" er
niet heen?
Gratis Kooouur
WOENSDAG 11 DECEMBER 1957
BUREAUS. Steenstraat 37
Directie Redactie. Abonnementen- en
Advertentie afdeling Tel 31441
ABONNEMENTEN 7,60 per kwartaal,
2.55 per maand, f 0.59 per week
ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter
Familieberichten 0.18 per millimeter
(BIJ contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936.
Achtendertigste jaargang no. 11133
LURlSTELtJK-N ATION AAL DAGBLAD
Foor Leiden en Omstreken
„$tanhttstirb is rteblcwn
myo gtft in tegfjertspoet"
Ontvangst
repatrianten
ZIE PAGINA 5
Massa-uittocht van Nederlanders is nu mogelijk
90
evacuatie van Indonesië naar Singapore is gisteren begonnen.
-Vandaag ontvingen we draadloos overgebracht de eerste foto:
twee (niet geïdentificeerde) Nederlandse vrouwen en een klein kind
op het vliegveld van Singapore, afkomstig vermoedelijk uit Djakarta
en op doorreis naar Londen.
Eisenhower gaat naar Parijs
C rPERWUL de voorbereidende besprekingen voor de N.A.V.O.-topcon
j A ferentie in volle gang zijn, heeft het Kremlin een krachtig offensief
len. ontketend tegen deze conferentie van regeringsleiders. Piemier Boelganin
0 van Rusland heeft namelijk drie brieven gezonden aan de regeringsleiders
laar van de Verenigde Staten, India en West-Duitsland. Brieven, aldus het
>di9 commentaar in Washington, die op dit tijdstip zijn-afgegeven om eei
groot mogelijk propaganda-effect te bereiken.
T~AE VERSTREKKING van uitreisvisa aan Nederlanders, die Indonesië
willen verlaten, is in hoge mate door de Indonesische autoriteiten ver
gemakkelijkt, aldus deelt het hoofd der consulaire afdeling van de Neder
landse diplomatieke vertegenwoordiging te Djakarta, de heer Ravesloot,
aan het A.N.P. mede. De Indonesische immigratiedienst heeft hem bericht,
dat de werkwijze zo eenvoudig mogelijk wordt, zodat de mogelijkheid be
staat zelfs binnen 24 uur een uitreisvisum te ontvangen. Volgens door hem
ontvangen inlichtingen hebben alle immigratie-ambtenaren in geheel Indo
nesië opdracht de uitgifte te vereenvoudigen.
1 In de brief van president Eisenhower
stelt premier Boelganin een topconfe-
1 rentie voor van de leiders van Rus-
j land en het Westen.
2 Rusland is bereid na 1 januari 1958
geen kernproeven meer te nemen, zo
'wordt in een brief aan premier Neh-
roe voorgesteld, als de Verenigde Sta
ten en Engeland zich ook bereid ver
klaren met ingang van die datum de
I proeven te staken.
3. Aangenomen wordt dat in de brief
aan Adenauer de Westduitse bonds-
j kanselier wordt gewaarschuwd voor
het bouwen van lanceerbases voor ra
ketten op het Duitse grondgebied.
Het nieuws over de Russische brieven
volgde op de verheugende mededeling
uit Washington, dat president Eisenho
wer vrijdag naar Parijs zal vliegen om
de conferentie by te wonen. De presi
dent zal zaterdagmiddag om drie uur in
Parjjs aankomen. Eerst donderdagmiddag
(19 december) zal hü naar Washington
terugreizen
Behalve de openingsvergadering van
maandag, waarin hij het woord zal
voeren, neemt de president deel aan drie
Plenaire vergaderingen. Verder zal Eisen
hower nog afzonderlijk confereren met
de regeringsleiders van de verschillende
N.A.V.O.-landen.
i De medici, die Eisenhower toestem-
jming gaven voor zijn Europese reis. ver
klaarden. dat de algemene toestand van
!de president uitstekend is en dat zijn
moeilijkheden met het spreken haast niet
imeér te merken zijn.
Het salaris van de hogere ambtenat
Morgen komen de hoogste militaire lei
ders -van de vijftien N.A.V.O.-landen bij
een om de militaire kracht van de or
ganisatie en het antwoord op de Russi
sche uitdaging te bespreken Een ant
woord op die uitdaging is het beschik
baar stellen door Amerika van raketten
aan de Westeuropese landen.
De hoofdmoot van de voorbereidende
besprekingen van deze week wordt ge
vormd door de plannen, die door de ver
schillende landen zijn ingediend.
Veelomvattend is het Amerikaanse plan
waarin voorstellen zijn opgenomen be
treffende het al of niet gebruiken van
kernwapens in een bepaalde kritieke
situatie. Het zou de bedoeling zijn dat
alle bondgenoten, dus ook die in het
Midden-Oosten en van de Z.O.A.V.O -
landen mede kunnen beslissen over het
gebruik van qe kernwapens. Geen der
bondgenoten zou echter in deze kwestie
het recht van veto krijgen.
Nederlandse voorstellen
Op tafel liggen ook een aantal belang
rijke concrete Nederlandse voorstellen
die voor een deel parallel lopen met de
Amerikaanse. Nieuw is de Nederlandse
suggestie een „militaire autoriteit" in te
stellen. Dit lichaam uiorSt opgedragen
om de research en de technische ont
wikkeling te leiden en de resultaten te
onderzoeken.
Fietsbanden iets
goedkoper
(Van een onzer redacteuren)
De fabrikanten van fietsbanden heb
ben, na overleg met het ministerie van
economische zaken, doch op eigen ini
tiatief. besloten tot verlaging van de prij
zen voor fietsbanden. Die voor bromfiet
sen worden twee procent goedkoper, die
voor gewone fietsen drie procent. De da
ling van de grondstoffenprijzen heeft do-
ze prijsverlaging mogelijk gemaakt
Blik goedkoper
(Van een onzer readeteuren)
Het ministerie van economische zaken
zal binnenkort overleg plegen met de
bl ik verwerkende industrie om na te gaan
of het niet mogelijk is uit blik vervaar
digde produkten goedkoper te doen zUn.
De Hoogovens hebben namelijk de prys
van blik met twge en een half procent
verlaagd, terwül nog een volgende prijs
verlaging ivan ongeveer vijf procent) zal
De heer Ravesloot heeft de Neder
landers in de buitengewesten ge
waarschuwd hun verlopen paspoor
ten bij zich te houden en niet naar
de consulaire afdeling te zenden,
daar zij bij de post verloren kunnen
gaan. De Nederlandse consulaire af
deling te Djakarta was vandaag een
der drukste plaatsen van de hoofd
stad. Honderden Nederlanders ston
den in de rij en ambtenaren helpen
ongeveer duizend mensen per dag.
Ook bij het kantoor van de Indo
nesische immigratiedienst stond een
grote menigte. Pasar Baroe. een der
drukste winkelstraten, werd over
stroomd door Nederlandse vrouwen,
die warme klederen voor het ver
trek willen kopen. In vele Neder
landse woningen zijn de bezittingen
reeds gepakt. De Nederlandse kamer
koophandel heeft de Nederland
se bedrijven opgave gevraagd var
het aantal personeelsleden met ge
zinnen. die binnenkort willen ver
trekken. daar de rederijen voorbe
reidingen treffen voor een massa-
vertrek.
De Indonesische premier Djuanda heeft
dr. W. Drecs. in antwoord op een gisteren
door hem verzonden telegram medege
deeld. dat Indonesië zijn best zal doen
hulp te verlenen voor het vertrek van
die Nederlanders, die Indonesië wensen
Met horten en stoten is gisteren de
evacuatie van Nederlanders uit Indonesië
naar Singapore op gang gekomen. Nadat
het vertrek van twee Garuda-vliegtuigen
met in totaal 80 passagiers vlot was ver-
'open, duurde, zoals wij gisteren reeds
meldden, het uren voordat de traag we
kende douane aan de evacué's 17 vrou
wen en 36 kinderen en dr. F. Reynha van
de K.P.M toestemming had gegeven,
aan boord van de gecharterde Argonaut
van de Britse maatschappij B O.A.C. te
gaan. Hoewel het in de bedoeljng lag, dat
dit vliegtuig een regelmatige pendeldienst
tussen Djakarta en Singapore onderhou-
verlecnd.
Het vliegveld Kebajoran werd streng
bewaakt door Indonesische parachutisten
Mannen, die hun gezinnen naar de wach
tende machine brachten, vertelden, da'
zij hun vrouwen en kinderen vooruit
stuurden vanwege de verwards toestand
De vertrekkenden lieten zich vei-der
niet uit over de toestand. Zij werden
grondig gefouilleerd. Sommige vrouwen
droegen een baby op de arm. Oudere kin
deren hadden schooltassen in de hand
Men scheen opgelucht, maar tegelijk vol
spijt over dit gedwongen afscheid.
Enkele uren later streek de Britse ma
chine neer op het vliegveld van Singapore
waar de douane zich niet liet zien. In
net restaurant kregen de passagiers ge
legenheid, wat op hun verhaal te komen
Een onbekend aantal Nederlanders o
van Singapore reeds onderweg naar Lon
den. Zij reizen in een Brittannia van de
B.O.A.C. Anderen zouden rechtstreeks
naar Amsterdam zijn vertrokken.
Een der vluchtelingen was de heer M
R. Titus, planter xn Oost-Java. Hij ver-
•elde dat in de winkels van Soerabaja
■Het aan Nederlanders werd verkocot
maar de bedienden deden de inkopen aan
•le achterdeur
In kringen van het Internationale Rod<-
Kruis te Genève verluidt, dat Nederland
«en beroep zal vragen om hulp bij de re-
Hr. Ms. fregat Evertsen is giste
ren uit Den Helder naar Nieuw-
Guinea vertrokken. Er bestond
meer dan gewone belangstelling
voor. Een Scheveningse neemt
afscheid van haar zoon.
patriëring van onze landgenoten. Men
'al slechts kunnen helpen incnen de In
donesische regering hiermee instemt.
De Nederlandse ambassadeur te Bern,
|hr J. W. M. Snouck Hurgronje, heeft op
dracht gekregen zich tot het Internatio
nale Rode Kruis te wenden, vergezeld
iet dr. E. baron van Boetzelaer.
De premier van de Centraal Afrikaan)
ideratie, sir Roy Welensky, heeft dr.
rees hulp aangeboden voor verdreven
Nederlanders. De immigratie-autoriteiten
zoeken onmiddellijk contact met de Ne
derlandse emigratiedienst.
DullesNederland handelde juist
door NAVO in te schakelen
ZOWEL EV AMERIKA EN ENGELAND als in Australië en India be
slaat grote ongerustheid over de toestand in Indonesië. Uiterst
voorzichtig, niaar daarom niet minder positief, moet premier Nehroe
van India de Indonesische regering hebben benaderd over de kwestie
met Nederland en aangedrongen op matiging. In Londen had de Britse
minister van buitenlandse zaken, Selwyn Lloyd, gistermiddag een be-
ipreking met de Australische hoge commissaris. Zijn Amerikaanse
collega Foster Dulles sprak zich op zijn wekelijkse persconferentie
onomwonden uil tegen het omverwerpen van wet en orde. De Verenig
de Staten hadden de Indonesiërs hierop gewezen.
Dulles stelde vast, dat communisti
sche of onder communistische in
vloed staande vakbonden de cam
pagne tegen de Nederlandse onder
nemingen in Indonesië hebben on
dernomen.
Hij verklaarde verder, dat de Ne
derlandse regering juist heeft ge
handeld door de kwestie voor te leg
gen aan de raad van de Noordatlan-
tische Verdrags-Organisatie, al kon
men van dit lichaam geen bindende
besluiten verwachten.
volg zie pagina 9)
Communisten loeren op B.P.M.
deed gistermiddag een gerucht
de ronde, dat de Koninklijke Paket-
vaart Maatschappij bij haar assura
deuren een eis van 117 miljoen gul
den had ingediend in verband met
de inbeslagneming van haar schepen
door de Indonesische regering. De
directie wilde dit gerucht niet bi
vestigen of bespreken.
De Straits Times te Singapore meldt
volgens Reuter, dat er onrust begint op
te steken onder de 800 Indonesiërs, die
aan boord van K.P.M.-schepen gestrand
zijn. Indonesische militairen, zeelieden ei
gëvangenen zijn van de K.P.M. op Indo-
ichepen overgestapt, maar an
dere passagiers niet. Zij mogen niet aai
Volgens het communistische blad Sir
o treffen de arbeiders ook al voorbe
reidingen om de Bataafse Petroleum
Maatschappij onder toezicht van de vak-
te plaatsen. Gewacht wordt
slechts op het centrale comité van i
P.M. een gemengd Nederlands-
Engelse onderneming Is.
Echter heeft minister Sudibjo vandaag
:zegd dat de regering de B.P.M. r
zal overnemen. Dat ..komt niet op het
programma to.' inbeslagneming van Ni
dcrlandse eigendommen voor." zei hij.
De militaire gouverneur van Zuid
en Zuidoost-Celebes heeft alle 34
Nederlandse ondernemingen in xïjn
ambtsgebied onder regeringstoezicht
geplaatst. Door dit besluit worden
o.m. getroffen de kantoren van de
Kon. ShellB.P.M. te Makassar, die
van de firma Harmsen en Verwey en
van Dunlop
De directie van de Gebr. van Swaa
heeft bevestigd, dat het Indonesische per
soneel van het kantoor te Djakarta maan
dagmiddag geprobeerd heeft de Neder
landse vertegenwoordiger de sleutels af
handig te maken Deze wees de eis af
en gaf de sleutels af aan het militaire
commando, dat vervolgens het personeel
wees op het onrechtmatige van zijn han-
Philips
Bij de „overneming" van het hoofd
kantoor van Philips te Djakarta heeft de
bedrijfsleider, de heer H. A. C. van Beur
den, de overdracht geweigerd. Hij zei-
de. dat de toestand nog erg verward was.
Volgens telefonische berichten van dins-»
dag was de gloeilampenfabriek te Soera
baja nog niet overgenomen. Philips heeft
ook nog een radiofabriek te Bandoeng.
Het Philipsbedryf is volgens de heer
Van Beurden slechts voor 30 procent Ne
derlands eigendom. De uittocht van 133
personeelsleden en hun gezinnen, onder
wie 28 vrouwen en 72 kinderen, wordt
vooTbereid.
De Amerikaanse minister liet verder
doorschemeren, dat hij niet gelooft, dat
de moeilijkheden zyn ontstaan ten ge
volge van de weigering der Ver. Naties
om ten gunste van Indonesië tussenbeide
te komen in de kwestie om Nieuw-
Guinea.
D
tijei
Ambassadeur Allison in Djakarta, zo
verklaarde Dulles, is niet gemachtigd,
namens de Verenigde Staten een bemid
delingsvoorstel te doen of goede diensten
m te bieden.
Mogelijk werd op een dergelijke be
middeling van Amerika of India wel ge
doeld door het onafhankelijke dagblad
..Times of Indonesia", dat in een hoofd
artikel gisteren schreef: ,.Od dit moment
interventie door een derde partij wel
licht vruchten kunnen afwerDen."
Botte weigering
Een Brits aanbod aan de Indonesi
sche regering om in verband met de
sluiting van de Nederlandse consu
laten onze landgenoten in Indonesië
zo nodig bij te staan, werd afgewe
zen. Ook was in Londen bericht ont
vangen, dat Indonesië niet bereid is
toe te staan, het luchtverkeer naar
Singapore uit te breiden. Op grond
van deze botte weigeringen toonde
een Britse woordvoerder zich be
zorgd over de gebeurtenissen in In
donesië.
De Australische hoge commissaris
te Londen heeft een onderhoud ge-
(Van onze parlementsredactie)
T^EN GROOT AANTAL LEDEN der Tweede Kamer is met enige zorg
vervuld over de verdediging van Nederlands Nieuw-Guinea. Dit blijkt
uit het voorlopig verslag der Kamer over de begroting van marine. De
Kamerleden zijn niet zozeer bezorgd over de beveiliging van Nieuw-
Guinea op korte termijn, dan wel in de verdere toekomst, wanneer nl.
Indonesië over een betere vloot en gemoderniseerde luchtstrijdkrachten
zal beschikken. „De vernieuwing der strijdkrachten zou weieens spoediger
kunnen gschieden dan algemeen verwacht wordt", aldus het voorlopig
verslag.
Vermeerdering van onze vlooteeniheden
en de aanleg van een aantel vliegvelden
en radar insta Mattes op Nieuw-Guinea
vergen zeer hoge bijdragen, dae misschien
boven onze financiële draagkracht uit
gaan, aldus het voorlopig verslag Niette
min zou het naar het oordeel der Kamer
leden onjuist zyn om de ogen te sluiten
voor deze moeily'kheden en zou het aan
nemen van een afwachtende houding in
De verantwoordelijkheid, die Neder
land len aanzien van Nieuw-Guinea heeft,
brengt met zich mee, dat een duidelyke
lijn met betrekking tot de defensie wordt
uitgestippeld. Vele Kamerleden zouden
graag van de minUer vernemen, of hl)
zich reeds met dit vraagstuk heeft be-
ziggehoudci
en zo ja, of de mogelijkheid
zan een verdere opbouw van onze defen-
■ic in dit gebiedsdeel binnen afzienbare
ijd noodzakelijk wordt geacht en finan-
liecl binnen ons bereik ligt.
Ten overvloede willen deze Kamerleden
nog opmerken, dat de defensie van Nieuw-
Guinea een veel zelfstandiger karakter
draagt dan in ons land. waar kan worden
geleund op bondgenoten. Zy vragen zich
voorte af, of het niet doelmatiger zou zita
Hr. Ms. „Karei Doorman" In de Nieuw-
Guinese wateren te stationeren. Sommige
leden stellen vooral prys op een uitzetting
over de luchtverdediging van Nieuw-Gui
nea Met betrekking tot de huidige sterk
te aan personeel wordt gevraagd, of deze
wel in een jui6te verhouding staat tot de
door deze staf te verrichten werkzaam
heden. Bij verscheidene Kamerleden t«
de vraag opgekomen of het vastleggen
van een belangrijk deel van het in wezen
mobiele amfibische korp6 Mariniers op
Nieuw-Guinea een juiste beslissing Is ge
weest. Een hernieuwde bezinning hierop
Is naar de mening van deze leden zeker
op zyn plaats. Zeer vele andere Kamer
leden zijn daarentegen van mening, dat.
gezien de aardrijkskundige gesteldheid
van Nieuw-Oidnea het korps Mariniers
juist by voorkeur geschikt is.
Op last van de minister van binnen
landse zaken worden de 160.000 hel
men van de B.B. geïnspecteerd. Giste
ren werden in het veiligheidsinstituut
te Amsterdam een aantal helmen aan
veiligheldsproeven onderworpen, on
der meer aan de valproef. Het ver
eiste gewicht, waaraan de helmen
weerstand moeten kunnen bieden, is
een gewicht van 3's kg van een hoog
te van 57 cm (bijna 2 kg meter).
Volgens legervoorschriften mag hier
bij een deuk van 6.3 mm ontstaan.
Gisteren kwam men bü de eerste
proef op een deuk van 3.5 mm tegen
dc toegestane 6,3 mm. Links de val
proef, rechts het meten van dc deuk
Officieel wordt in New Delhi elk com
mentaar geweigerd op het bericht, dat
India bij Indonesië zou hebben aange
drongen op matiging in het optreden te
gen de Nederlanders. Uit goede bron werd
dit niettemin bevestigd. India, zo ver
klaarde men, verkeert In deze kwestie
in een niet gemakkelijke positie, aange
zien het op geen enkele manier de schijn
op zich kan Iaden, de regering te Dja
karta te veroordelen. India zon ook geen
kritiek kunnen uiten jegens een land, dat
.koloniale overblijfselen opruimt".
Volgens de correspondent van de
Noord- en Westduitse radio-omroep te
New Delhi zijn de Indische autoriteiten
elk geval zeer bezorgd over de situa
tie. Men schrijft de gebeurtenissen van
de laatste dagen volledig toe aan het
dryven van de communisten en door
communisten geïnfiltreerde vakbonden.
Premóer Nehroe zou Sukarno zeer drin
gend hebben aangeraden te trachten, de
die hij op de Nederlanders heeft
losgelaten, weer onder controle te krij-
de actie te brengen op een niveau,
waarop eerbaar overleg met Nederland
mogelijk zal zyn. Aldus onze correspon
dent in Bonn.
Gistermiddag heeft de Indonesische mi
nister van buitenlandse zaken, Subandrio,
bezoek gehad van de Australische am
bassadeur Macintyre, naar verluidt, om
over de jongste gebeurtenissen te spreken.
De Belgische minister van buitenlandse
zaken, La rock, heeft gisteren een onder
houd gehad met de Nederlandse ambas
sadeur.
Zeer ernstig
De Australische regering gelooft, dat
de toestand in Indonesië buitengewoon
ernstig is, aldus meldt A.P. uit Sydney,
en waarschynlijk zullen er speciale ka
binetszittingen gehouden worden in de
tijd van Kerstmis en Nieuwjaar. De
Australiër gevoelt, dat Indonesië dicht-
by ligt, 6lechts vyf en half uur vliegen.
De gewone man, die gewooniyk maar
weinig belangstelling heeft voor het bui
tenland, toont veel sympathie voor de
Nederlanders in Indonesië. Het telegram
van de Indonesische vakbond van zeelie
den is door de Australische vakbond be
leefd terzijde gelegd. Vroeger zou dit
onmiddeliyk een anti-Nederlandse boycot
hebben uitgelokt. De Sydney Morning He
rald wijst op het communistische ge
vaar in Indonesië. De Daily Mirror noemt
de Indonesisohe gebeurtenissen een be
dreiging voor Australië, daar Indonesië
als een averrtype vrucht in communisti
sche handen kan vallen.
De Canadese regering heeft volgens
A.F.P. aan de Indonesische ambassadeur
haar bezorgdheid te kennen gegeven en
de hoop uitgesproken, dat de Indonesische
regering een einde zal maken aan de
uitspattingen van extremisten.
De Arabisdhe Liga zal volgens A.F.P.
overleggen hoe zy Indonesië kan steunen.
(Advertentie)
Vroegere Nederlanders
in moeilijkheden
De uit Bali uitgewezen schilders H S.
en Arie Smit (volgens een ander bericht
Schmidt) werden 2 december gearres
teerd. aldus meldt A.P uit Singapore. S
n 1948 uit het Nederlandse leger zyn
gedeserteerd en dienst hebben genomen
by het Indonesische leger Hij werd sinds
dien als Indonesiër beschouwd. Smit var-
zocht in 1951 het Indonesische staats
burgerschap en werd ook als Indonesiër
aangemerkt. De mil. autoriteiten beschul
digen hen van overmatige omgang met
westerlingen vooral toeristen Voorts zou
den zij bij de heersende armoede in te
grote welstand hebben geleefl. De Indon.
politie zou thans de papleren van all*
buitenlanders grondig onderzoeken en
rscheidene Chinezen zouden daarvan
het slachtoffer geworden zijn.
DINSDAG VOOR KATWIJK EN
NOORDWIJK van 10—10.30 uur,
stempel 3.
VOOR LEIDEN EN RIJNSBURG
van 1010.30 uur, stempel 3 en van
2.303 uur stempel D.
ELKE DAG 1 UUR GRATIS
KOPEN
KOOP U RIJK
).d&)
Leiden Noordwijk
GOEMAAT
Katwijk Rijnsburg
Weinig verandering
De Rilit verwacht tot mor
genavond:
Veel bewolking maar geen
neenslajg van betekenis. Ma
tige tot krachtige wind tus
sen zuidoost en oost. Van
nacht plaatselijk tempera
turen om het vriespunt, mor
gen ongeveer dezelfde tem
peraturen als vandaag. (Opgemaakt om
11.15 uur).
ZON EN MAAN
12 dec. zon op 8.41 uur. ondier 16.30 uur;
aan op 23.02 uur, onder 11.48 'uur. 14
dec. laatste kwartier.
