Jlicuwe fciitsr(je (Courant
Wraakneming van Indonesië
Mislukte aanslag Nederland
op Sukarno
Stanvac staakt
exploitatie
Hollanders in Indonesië
wachten rustig af
Adenauer waarschijnlijk
niet naar Parijs
In geen geval
naar Londen
Gratis koopuur
Elke dag 1 uur gratis kopen.
LUNS HOUDT DE
DEUR OPEN
Maar basis voor gesprek is
wel zeer smal geworden
Geen alarmstemming over
werkloosheid nodig
MAANDAG 2 DECEMBER 1957
afdeling- Tel 31441
ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter
Familieberichten ƒ0,18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936
Achtendertigste jaargang no. 11125
CHRISTEL! JK-N AT ION ALAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stoiüwistirb is gheblmm
tnyn l)«rt in legljenspoef"
Sport
en
wedstrijden
ZIE PAG. 6, 7 EN 9
Landingsverbod K.L.M. - Ned. publikaties geweerd - Stakingen
Bloedbad onder lijfwacht en
schoolkinderen aangericht
SUKARNO is zaterdagavond om 9'
uur ontkomen aan een aanslag,
welke een bloedbad veroorzaakte.
Acht mensen, onder wie zes school
kinderen en twee leden van de lijf
wacht, kwamen om het leven, 26
werden zwaar gewond en 19 licht. In
hét geheel moesten 104 mensen door
dokters behandeld worden. De pre
sident werd gered doordat een ad
judant hem tegen de grond wierp.
Ook zijn elfjarig zoontje Guntur en
zijn negenjarig dochtertje Megawati
bleven ongedeerd.
De aanslag werd gepleegd, juist toen de
president zou terugrijden naar zijn paleis
na de viering van het driejarig bestaan
der school van zijn kinderen.
Het hoofd van de geneeskundige dienst
van Djakarta deed via de radio een beroep
op de dokters om zrch met spoed naar het
centrale ziekenhuis te begeven om de
slachtoffers te behandelen.
De vloer van de school in Tjikini, waar
de gewonden werden gelegd in afwach
ting van het vervoer naar het ziekenhuis,
was doordrenkt van bloed.
De militaire politie in Djakarta heeft
nauwkeurig naar de daders gespeurd. De
meeste openbare gebouwen en het radio
station stonden onder scherpe bewaking
van tanks, pantserwagens en een kordon
van politieagenten. Ook het paleis van
Sukarno was geheel omsingeld
Arrestaties
Gisteren kon bekendgemaakt worden,
dat een aantal personen was aangehouden
Men wenste geen enkele mededeling le
doen over de identiteit van de arrestanten
Zondagmorgen vroeg hield Sukarno een
rede voor de radio, waarin hij Allah
dankte, dat hij nog in leven was.
In een toespraak van twee minuten zei
de president. „Dit is mijn stem. Ik heb
met diep leedwezen vernomen, dat er
bij de aanslag slachtoffers zijn ge
vallen onder de leerlingen van de
lagere school, onder hun moeders en
onder de leden van mijn eigen lijf
wacht. Sommigen hunner hebben zelfs
het leven verloren. Laat ons verenigd
staan in de smart."
En hij vervolgde:
„Ik doe een beroep op het gehele volk,
en diegenen die belast zijn met het hand
haven van de veiligheid hun kalmte te be
waren en de nationale veiligheid te ver-
De minister van voorlichting, Sudibjo,
heeft een strenge censuur ingesteld op
alle berichten over het bloedige incident
De Standard Vacuum Oil Company
heeft de exploitatie naar olie op Sumatra
gestaakt en zal enkele van de deskundi
gen naar andere Aziatische landen over-
De leider van exploratie en produktie
H. Gibson zeide. dat dit geschied is om
dat de Indonesische regering geen toe
stemming gaf voor exploratie en ont
wikkeling van nieuwe concessieterreinen
De exploratiegroepen worden naar India
Pakistan en andere landen gezonden. Pro.
duktie, raffinage, tankvervoer en afzet
In Indonesië gaan voort.
De Stanvac heeft 15 Indonesische werk
nemers onmiddellijk ontslagen en meer
zuller volgen. Het totale personeel is
12000. Reeds in 1948 heeft de Stanvac bij
de republiek Indonesia nieuwe conces
sies gevraagd.
Er mogen alleen maar mededelingen wor
den gedaan uit officiële bron.
Het kabinet besprak in een speciale zit
ting de aanslag. Sukarno vertrok gister
middag onder een sterk escorte naar
Razzia's
Met stalen helmen uitgeruste troepen
hebben te Djakarta grote razzia's ge
houden in verband met de aanslag. Alle
motorvoertuigen en alle voorbijgangers
werden zorgvuldig onderzocht, evenals
zondagavond de bioscopen.
Sukarno kreeg honderden gelukwensen
uit de gehele wereld, o.a. van Eisenhower
Het blad Merdeka hoopt, dat de aanslag
de aandacht niet zal afleiden van Nieuw-
Guinea.
Het linkse dagblad Republik noemde als
factoren bij de aanslag Sukarno's plan
een kabinet van alle partijen, de
strijd om Nieuw-Guinea en de verwer
ping van de resolutie door de Verenigde
Naties, alsmede de mislukking der po
gingen Sukarno en Hatta tegen elkaar uit
T^E K.L.M. mag met ingang van dinsdag zes uur plaat
selijke tijd niet meer in Djakarta landen. Het laatste
vliegtuig kwam zaterdag aan en is vanochtend kwart voor
zes Ned. tijd zonder passagiers vertrokken omdat het
douanepersoneel alle medewerking aan de veertig passa
giers weigerde.
De verschijning van alle Nederlandse bladen is ver
boden, evenals alle andere Nederlandse publikaties en
verspreiding van publikaties uit Nederland. Ook Neder
landse boeken zijn taboe. Filmonderschriften in het Neder
lands zijn uitgebannen.
Een algemene staking van 24 uur tegen Nederlanders
is afgekondigd. De anti-Nederlandse boycot breidt zich uit.
Door de staking van het Indo
nesische vliegveldpersoneel kon het
K.L.M.-toestel vanmorgen niet op
tijd vertrekken Nederlands K.L.M.-
personeeJ hielp de passagiers de ba
gage naar de douane te brengen,
maar daar werd controle geweigerd
op instructie van de procureur-
generaal. Vracht werd niet toege
laten.
Ook zijn instructies gegeven,
die het de Nederlanders in Indo
nesië, 46.000 in getal, onmogelijk
maken het land te verlaten. Uitreis
visa worden geweigerd
Vice-premier dr. Leimena heeft
aan de pers medegedeeld, dat het
kabinet verdere maatregelen tegen
Nederlanders in Indonesië en het
buitenland bespreken zal.
Anti-K.L.M.
Telegrammen aan en van de K.L.M. te
Djakarta werden heden niet afgeleverd en
verzonden. Ook Amerikaanse. Indonesi
sche, Britse en Portugese passagiers kon-
üich niet aan boord van het K.L.M.-
toestel begeven, o.a. de echtgenote van
de Portugese ambassadeur.
De directie van de K.L.M. betreurt het
besluit van de Indonesische regering. Er
il maatregelen genomen om passa-
post en vracht voor Djakarta van
Singapore of Bangkok door andere maat
schappijen verder te laten vervoeren
Soortgelijke regelingen zullen worden ge
troffen voor het vervoer uit Djakarta.
De landingsrechten voor Djakarta wer-
?n telkens voor een jaar aangevraagd
Afboekingen van
scheepspassage
DE
i onzer redacteuren)
,E REACTIES in Nederland op de
jongste Indonesische maatrege
len beperken zich in hoofdzaak tot
het innemen van een afwachtende
houding. De K.L.M. bijvoorbeeld
heeft haar personeel in Indonesië (29
man sterk, van wie 8 met verlof) nog
geen opdrachten gegeven om het land
te verlaten of wat dan ook.
Men meent, dat het beter Is de ontwik
kelingen Voorlopig even aan te zien. Ook
ten aanzien van 't personeel van de Garu-
da Indonesian Airways (ong. 300 man) is,
zoals men ook elders In dit blad kan lezen,
nog geen beslissing genomen. Dit perso
neel doet normaal dienst
BONN, maandag
(Van onze correspondent)
als zwaar gekwalificeerde ver
koudheid van bondskanselier dr.
Adenauer, die hem de tweede helft
van de afgelopen week reeds nooptt
thuis in Rhöndorf te blijven, blijkt
thans een zodanig ernstige griep
aanval te zijn, dat de leider der
Westduitse regering gedwongen is
geweest zijn bezoek aan Londen, dat
woensdag zou beginnen, af te zeg
gen. De arts van de bondskanselier,
mevrouw dr. Bebber. heeft hem bed-
rust voorgeschreven.
De secretaris-generaal van het ministe
rie van buitenlandse zaken, prof. Walter
Hallstein, heeft de regering in Londen er
van op de hoogte gesteld, dat dr. Adenauer
woensdag niet kan komen. Premier Mar-
millan heeft de bondskanselier een spoedig
nerstel van gezondheid toegewenst en
zijn spijt uitgesproken, dat dr. Adenauer
zijn (derde) bezoek aan Londen voorlopig
moet uitstellen.
In Bonn zowel als in Londen wordt
le verhindering van dr. Adenauer ernstig
betreurd. Men had er in de hoofdsteden
in verband met de komende grote Navo-
eonferentie in Parijs grote betekenis aan
gehecht. Het is op het ogenblik zelfs nog
geenszins zeker, dat dr, Adenauer over
twee weken de Westduitse delegatie naar
Parijs zal kunnen leiden. Dr. von Bren-
tano zal nu naar Londen gaan.
De K.L.M. vliegt thans tot Bangkok en
Singapore en verzorgt desgewenst over
boeking op de maatschappijen, die Dja
karta wel mog^n aandoen, te weten de
Australische Qantas, de Engelse B.O.A.C.
en uiteraard de Garuda.
Wat de scheepvaartdiensten op Indo
nesië betreft, is er nog niets aan de hand.
De Willem Ruys van de Koninklijke Rot
terdamse Lloyd is normaal (voor de zes
tigste maal) naar Djakarta vertrokken.
Men heeft enkele afboekingen van pas-
ngen.
Sommige mannen laten namelijk hun
vrouw en kinderen op dit moment liever
in Nederland. In Indonesië is er enige
toeneming van passageboekingen te be
speuren. Een aantal verlofgangers heeft
namelijk besloten hun gezinnen eerder
naar Nederland te laten vertrekken dan
aanvankelijk de bedoeling was. Deze
symptomen doen zich overigens altijd
voor als er in Indonesië iets bijzonders ge
beurt. Wat dat betreft, heeft men de laat
ste jaren nogal wat ervaring gekregen
Voorzover bekend is het personeel van
de cultuurmaatschappijen niet van plan
vervroegd te repatriëren, daar men nog
niets van overlast heeft ondervonden. Uit
het contact, dat men met de in Nederland
gevestigde kantoren onderhoudt, is al
thans daarvan niets gebleken. Er zijn on
geveer 50.000 Nederlanders in Indonesië.
De nu ingetrokken vergunning liep eigen
lijk pas 31 december af. Dezer dagen
een aanvraag voor 1958 worden ingediend
De 28 buitenlanders en 180 man plaat
selijk personeel in Djakarta zullen op
hun post blijven in afwachting van
nadere instructies uit Den Haag. Het
300 man sterke K.L.M.-personeel, dat
bij de Garuda Indonesian Airways is
gedetacheerd, blijft onder leiding van
de heer T K. van Houten voortgaan
met zijn werk, dat bestaat uit techni
sche bijstand aan de Indonesische
luchtvaartmaatschappij. Deze bijstand
Is bij afzonderlijke overeenkomst ge
regeld.
Een aantal vliegtuigen van de Garudé
Indonesian Airways kon niet van Kema-
loran vertrekken omdat het Nederland:
vliegtuigpersoneel het veld niet mocht
betreden.
Ned. taal
De Indonesische regering heeft elke pu-
bllkatic in de Nederlandse taal verboden
om het Indonesische volk te „beschermen'
tegen de Nederlandse invloeden, die de
nationale strijd zouden kunnen schadei
zo wordt het ingrijpende verbod officieel
door de minister van voorlichting, Sudib
jo. gemotiveerd.
Nederland; aldus zijn verklaring, g:
nog steeds voort „provocerende stappen te
doen, die gericht zijn op aantasten
de eenheid van het Indonesische volk'
Het verbod van Nederlandse publikaties
geldt voor onbepaalde tijd.
Zes Nederlandse kranten in Indonesië
en verscheidene weekbladen kunnen ni
niet meer verschijnen. Onder de tijdschrif
ten zijn ook de religieuze periodieken die
door het verbod worden getroffen.
De Nederlandse dagbladen in Indonesië
hebben een oplage van ongeveer 55.000
exemplaren. Tussen de 40 en 70 procent
van de lezers zijn Indonesische staats
burgers.
De invoer van dagbladen uit Nederland
beperkt zich tot luchtpostabonnementen
voor in Indonesië wonende Nederlanders.
Ook de Nederlandse weekbladen worden
eel in Indonesië gelezen.
De N.R.C. geeft een speciale wekelijks
editie uit, die in Indonesië or
er 1000 abonnees telt.
Indonesische boekwinkels hebben
grote keuze Nederlandse boeken
Staking
Als directe reactie op de verwerping
van de Nieuw-Guinea-resolutie door de
Verenigde Naties is door de Indonesische
regering n staking van 24 u. in alle Neder
landse bedrijven afgekondigd. Deze sta'
king is vandaag gehouden. „De gevolgen
onze actie moeten direct in het open
bare leven voelbaar zijn", werd officieel
meegedeeld. Gevraagd werd de ai
■delijk tc laten verlopen-
Geestelijken, doktoren, onderwijzers
Nederlanders in gouvernementsdienst
hebben niets te lijden gehad van deze
.strafmaatregel", die in verschillende
delen van Indonesië tegen de Nederlan
ders zijn ingezet. Deze boycotactie werd
afgekondigd door het bevrijdingscomité
„West Irian"
Tal van Nederlandse kantoren, fa
brieken, brouwerijen, im- en export
zaken zijn gesloten. In geheel Java
staakt het werk op vele thee-, rubber-,
koffie- en suikerondernemingen. Men
verwacht, dat het stakdngsbevel der
regering ook op Sumatra en Borneo
wordt opgevolgd. Nederlanders ver
wachten, dat de staking de Indonesiërs
meer zal schaden dan de B.P.M./Shell,
die 80 procent levert van de olie voor
plaatselijk gebruik. Door de staking
van 30.000 man van de B.P.M. zullen
(Advertentie
Zaterdag van 11 uur tot 11.30 uur en van 19.30 tot 20 u.
Zuiver wollen Leise dekens, wollen dekens,
gewatteerde dekens EXTRA verlaagde prijzen.
KOOP U RIJK
GOEMAAT
Katwijk Rijnsburg
).<kj
Leiden Noordwijk
de benzinestations in het gehele land
verlamd zijn.
In Djember, Oost-Java. verleende men
geen service aan de Nederlanders in win
kels, bakkerijen, restaurants, wasserijen,
bioscopen en benzinepompen. Ze kregen
sleohts beperkte stroom in hun woningen
en werden afgesneden van het water.
In Soerabaja en Malang bleef de actie
beperkt tot de restaurants, de bioscopen
en het weigeren van het openbaar ver-
Premder Djoanda Kartawidjaja heeft
steun gegeven aan deze actie door in een
radiorede te zeggen, dat Indonesië zijn
krachten moet verzamelen voor de be
vrijding van Nieuw-Guinea. Hij leverde
in deze rede commentaar op de verwer
ping van de resolutie door de Algemene
Vergadering. De bezetting van Nleuw-
Guinea door Nederland is voor ons een
doorn in het vlees, zei de Indonesische
premier.
Van bevoegde züde in Den Haag wordt
vernomen, dat Nederland maatregelen
heeft voorbereid om de noodzakelijke
•oortgang te verzekeren van alle voor-
Jeningen met betrekking tot Nederlan
ders in Indonesië. De toestand wordt op de
voet gevolgd en voor elk geval zullen
gepaste maatregelen genomen worden. De
gewone repatriëring wordt voorshands op
de gebruikelijke wijze voortgezet.
NEDERLAND HEEFT GEEN BEZWAREN tegen besprekingen met Indo
nesië. De eerste wens van de Nederlandse regering blijft de spannin
gen tussen beide landen zoveel mogelijk te verminderen. Dit zei minister
mr. J. M. A. H. Luns gistermiddag, toen hij op Schiphol van zijn bezoek
aan de Verenigde Staten terugkeerde. Maar Nederland behoeft zich geen
xkel verwijt te maken, dat deze spanningen bestaan.
Ondanks deze spanningen achtte de Nederlandse minister van buitenlandse zaken
het niet onmogelijk, dat van Indonesische zijde het initiatief tot een wederzijds ge
sprek zal worden genomen. „Ik kan mij voorstellen", aldus mr. Luns, „dat Indone
sië enige maatregelen zou nemen om tot betere verhoudingen te komen. De om
standigheden zijn echter niet gunstig".
Minister Luns noemde een dergelijk gesprek een moeilijke kwestie. De basis is
nu wel bijzonder smal. Hoewel nog geen reacties zijn gekomen op de mededeling
van de Nederlandse rgerlng door middel van minister Luns in New York gedaan,
dat Nederland bereid is tot een gesprek, betekent dit niet dat deze reacties niet
zullen komen.
DE MINISTER van buitenlandse zaken toonde zich zeer tevreden over het resul
taat van de behandeling van de kwestie Nieuw-Guinea in de Algemene Ver
gadering. „Het is thans de virede keer, dat de Verenigde Naties hebben geweigerd
de Indonesische aanspraken te steunen. De uitslag van de stemming van dit jaar
was iets gunstiger dan vorig jaar en zelfs een gewone meer.
derheid voor het Indonesische standpunt kon niet worden
bereikt.
De Indonesische bedrijgingen, ook in de vergaderingen 1
van de V.N., hebben over het algemeen geen goede indruk j
gemaakt. De gemeenschappelijke verklaring van Neder-
land en Australië daarentegen werd over het algemeen j
«net voldoening ontvangen," vertelde minister Luns. „Het
begrip voor ons standpunt is groeiende."
Bij de behandeling van de kwestie hebben de Ver
enigde Staten tegenover Nederland bepaald geen vijandige
houding aangenomen.
Een winstpunt is, dat de Amerikaanse openbare mening I
hoe langer hoe meer de juistheid van het Nederlandse I
standpunt is gaan inzien. De Amerikaanse kranten steunen
over het algemeen Nederland.
T TELE AZIATISCHE LANDEN, deelde minister Luns verder mee, kunnen het
V Nederlandse standpunt volkomen begrijpen. Er la een aantal landen, dat niet
gelukkig ls met het Indonesische doordraven.
Mijn laatste rede in de algemene vergadering, aldus mr. Luns, heb ik met een
verzoenende verklaring beëindigd. Maar de rede van minister Subandrio blonk
echter wat.de verzoenende toon betrof, niet uit.
In New York heeft minister Luns nog enkele korte persoonlijkheidsgesprekken
met de leden van de Indonesische delegatie gevoerd. Op het persoonlijke vle'-
vertelde minister Luns nog, waren de verhoudingen tussen de Nederlanders en
Indonesiërs niet slecht.
MINISTER SUURHOFF NIET BEZORGD
I MINISTER van sociale zaken
en volksgezondheid, de heer
J. G. Suurhoff, heeft zaterdag in het
televisiejournaal desgevraagd een
verklaring afgelegd over de invloed
de bestedingsbeperking op de
werkgelegenheid. „We hebben ten
aanzien van de bestedingsbeperking
geen keus gehad", aldus de minister
„Hadden we he-t niet gedaan, dan zou er
n groot gevaar voor inflatie hebben be-
lan met oplopen der prijzen en andere
funeste gevolgen, waarvan in de eerste
plaats de woningbouw en de export de
dupe zouden zijn geworden, wat dan ook
werkloosheid tengevolge zou hebben ge
had." De minister zei, dat wat nu ttjddg en
weloverwogen is geschied, anders in vee)
sterkere mate ook zou zijn gebeurd. De
invloed van de bestedingsbeperking op de
werkgelegenheid was tevoren slechts glo
baal te schatten, zo verklaarde de heer
Suurhoff. De uitwerking op de diverse
bedrijfstakken was bij voorbaat niet zo
te doseren, dat er een evenwicht op d«>
vrbeidsmarkt zou ontstaan
hierbij op, dat het
evenwicht reeds verbroken was, doordat
er een tekort van 100 000 tot 150 000 werk
nemers was. Er is. zo voegde hij daaraai
toe. sprake van een evenwicht bij eei
werkloosheid van 3 pet. wat in ons laiw
neerkomt op 100.000 man. De laatste ctj
fers zijn daar nog een heel eind onder ei
voor een alarms-temming vond de heer
Suurhoff dan ook geen enkele aanleiding
De minister zei het te betreuren, dat
„de kranten" tegenwoordig elk ontslag
met, wat hij noemde, „geweldige chocola
deletbers", publiceren. „We moeten ook op
onze hoede zijn," zo zeide hij, „en we
kunnen het volgende doen:
,j we kunnen een deel van de werklo
zen opvangen op werken van aanvul
lende werkgelegenheid.
Misschien is het mogelijk de beete-
H'"'as UJ~n daar terug te
De bewindsman voegde hieraan toe. dat
ons land een goede werkloosheidsverzeke
ring heeft, zodat men de mensen door de
moeilijkheden van de eerste tijd wel heen
kan helpen Hu concludeerde, dat er alle
aanleiding tot waakzaamheid i6, maar niet
tot g e alarm e erdheid.
Het is zo ver!
Rijstprijs in Indonesië
verdrievoudigd
De Indonesische bladen melden op do
voorpagina een aanzienlijke stijging van
de rijstprijs gedurende de vorige week. Do
prijs Is nu 9 roepiah's per kilo of drio
maal zo hoog als eind vorig jaar. In Oost-
Java worden duizend mensen door hon-
Het parlementslid Sumari verweet de
regering de mislukking van de rljstdistri-
butie en haar onvermogen de prijzen to
drukken. Indonesië voert nu elk jaar
800.000 ton in.
Het onafhankelijke dagblad Indonesia
Raya verklaart, dat de rijstprijzen op Java
omhoog gevlogen zijn als een Spoetnik
tijdens de eerste nationale conferentie
voor de wederopbouw, welke de welvaart
moet verbeteren.
HETZELFDE WEER
De Bilt verwacht tot mor
genavond:
Droog weer met enkel*
overdrijvende wolkenvelden,
weimig wind, vannacht lich
te vorst, moren overdag tem
peratuur om het vriespunt
Opgemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Dinsdag 3 december zon op 8.30 uur. on-
ter 16.33 uur; Maan op 14.35 uur, onder
4.10 uur. Op 7 december volde maan
