MINIATUURSCHEPEN
MALARIAMUG
Beschermheer'
lopen van
stapel
Churchill
ZONDAGS
BLAD
BRIEVEN AAN DE
ilieuiu? Cciftsrljc tfournnl
ZATERDAG 30 NOVEMBER 1957
Zeldzame industrie in Slikkerveer
Dit vraagt een ontzettende grote
toewijding en nauwkeurigheid van
de schilders.
Eigen cachet
Het bedrijfje waarmede de
vader van de heer Dubbeldam
ih 1906 begon, is uitgegroeid tot
een florerende industrie, die
terecht uniek mag heten voor
ons land, want nergens anders
worden zoveel modelvaartuigen
in massa geproduceerd. Men zit
in Slikkerveer niet op orders te
wachten, want doorlopend ko
men er bestelingen binnen, tot
zélfs uit het buitenland. En deze
bestellingen worden goed en met
precisie uitgevoerd, /jioor een
keur van „schee bouwers".
Of het nu modplj^n betreft
van passagiers-1-'.epen, van
vrachtboten, klit aarders, tan
kers, baggermgli is, bokken of
kranen, alle di^en het cachet,
de typische stijl van dit merk
waardige bedrijf. In de loop der
jaren is een geheel eigen genre
ontstaan. De heer Dubbelman
is daar trots op en met recht,
want deze geheel eigen bouw
trant wijst op een verworven
bekwaamheid die moeilijk of
niet te evenaren valt.
Geen speelgoed
V- V;
Schilder
Wat de Britten tot dusver niet
hebben aanschouwd, zullen de
Amerikanen en Canadezen binnen
kort kunnen zien: een tentoonstel
ling van dertig echte „Churchills",
een keus uit de totaal 500 schil
derstukken, die The Right Ho
nourable Sir Winston Churchill ge
maakt heeft. President Eisenho
wer (Ook amateurschilder) heeft
er bij de oude Britse staats
man op aangedrongen zijn werk
in Amerika te exposeren als blijk
van de Anglo-Amerlkaanse vriend
schap en Churchill (vandaag 83
Jaar) stemde toe.
exposeert in V.S.
om dan naar de volgende van de
in totaal twaalf steden te gaan
Als een Brit de schilderijen van
Churchill wil zien, moet hij óf
naar de Londense Tate Gallery,
waar het Rivièra-landschap „De
Loup-rivier" hangt óf hij moet
de zomertentoonstelling van de
Royal Academy bezoeken.
Daar exposeert Churchill eik
jaar een schilderij. Dit jaar was
het „Zwarte zwanen bij Chört-
well".
Recente werken van Sir Win
ston zijn twee schilderijen, die hij
die tegen DDT
bestand is
De Wereld Gezondheids Organisatie ziet zich door de enorm
snelle vermenigvuldiging van muggen, die bestand zijn tegen
DDT en andere insecticides, geplaatst voor de noodzaak, de
bestrijding van malaria drastischer dan voorheen aan te pakken.
Overal waar de malaria heerst, is de strijd tegen de dood door
deze ziekte, een wedloop met de tijd geworden.
In elke muggen-kolonie komen
enkelingen voor met één bepaal
de eigenschap, waarmee zij zich
van hun mede-muggen, de over
grote meerderheid dus onderschei
den. Zij zijn namelijk van nature
bestand tegen de vernietigende
werking van insecticides zoals
DDT. Deze eigenschap zou voor
de verdelging van de malaria
muggen van geringe betekenis
zijn als zij niet erfelijk was. Het
betrekkelijk geringe aantal dat
er mee „behept" is, blijft, zolang
de kolonie intact gelaten wordt,
gelijk. Elke paring van een, resi
stente mug. met een die deze
eigenschap mist, heeft een broed
sel ten gevolge, waarin de laatste
soort weer overheersend in aan
tal is.
Wordt dit natuurlijke evenwicht
door besproeiing met bijvoorbeeld
DDT. verstoord, dan verkeert de
ze wetmatigheid, die geheel past
in het kader van de door Men
del c.s. ontdekte wetten, in zijn
tegendeel. Dan zijn van toepassing
Darwins theorie van de evolutie
door selectie en Herbert Spencers
wet van de overleving van de
sterks ten.
Heeft-een aanval met een van
de thans békende chemische be-
strijdings-middelen plaats gevon
den, dan blijven alleen de mug
zijn en een gering aantal dat
niet resistent is, maar dht toe
vallig de doden-dans in de gifwolk
is ontsprongen. Naarmate het
verdelgingswerk voortgang vindt,
raken de resistente muggen voor
nun voortplanting steeds meer op
elkaar aangewezen. Door deze
isolering krijgt van geslacht tot
geslacht, hun erfelijke eigenschap
steeds meer de overhand, totdat
zij kenmerkend voor het geheel
is geworden. Dan is een nieuw
superras ontstaan, waartegen wij
met de huidige ons ten dienste
staande middelen niets kunnen
ondernemen en waarvan de leden
zich vermenigvuldigen met een
snelheid, die wij van de muggen
van oudsher gewend zijn.
Er zijn ook andere, natuurlijke
bestrijdings-middelen, die in het
geheel niet selectief werken. Be
halve onder de mensen, heeft de
mug zijn vijanden onder de vo
gels m de vissen. De laatste
'iin de beste, want de meest han
delbare bondgenoten in de strijd
tegen de malaria. Overal waar
deze de volkskracht verlammende
ziekte optreedt, hand in hand met
de honger, worden de mensen
aangemoedigd visvijvers aan te
leggen. Daar werpen de muskie
ten hun broedsel in af, dat de
vissen tot voedsel dient, die op
hun beurt weer door het volk
worden gevangen en opgegeten.
Verder kunnen poelen en plas
sen, die geen ander doel hebben
dan dat zij de anopheles en an
dere-malaria-dragende muskieten
lot broedplaatsen dienen, door
droogleggingen, regelmatige af
voer. of het aanleggen van riole
ring. uit de omgeving van mense
lijke nederzettingen worden ver-
Tenslotte is het mogelijk om
stilstaand water, dat niet afge
voerd kan of mag worden, om
dat het bijvoorbeeld de landbouw
dient te besproeien met petro
leum. Het dunne laagje dat zich
dan op het water vormt, is vol
doende en verdampt langzaam
genoeg, om de larven, die onder
aan de waterspiegel hangen en
zich door middel van een minus
cuul schnorkel-apparaatje lucht
verschaffen, te verstikken.
Op zichzelf zijn al deze maat
regelen niet voldoende. Zij ver
tragen slechts het ontstaan van
het gevreesde superras, de over
winning brengen zij niet. Zij
schenken de medici hoogstens
ras van supermuggen overheer
send is geworden.
Ons scheiden nog slechts enkele
jaren van dat ogenblik. Een korte
spanne tijds, waarin de eind-over
winning behaald moet worden.
De deskundigen van de Wereld
Gezondheids Organisatie geloven
niet dat de strijd bij voorbaat
verloren is. Deze organisatie be
raamt. coördineert, steunt en
leidt, als een soort generale staf,
de wereldoorlog tegen de mala-
De regeringen en de gezond
heidsdiensten van de landen waar
de ziekte heerst, zijn zich be
wust van het dreigende gevaar.
Zij ontvangen en distribueren de
voorraden medicijnen, inentings-
stnffpn en verplegingsmiddelen.
Zij sturen ze door naar de medi
sche ploegen dikwijls gefor
meerd en uitgezonden door de
Wereld Gezondheids Organisatie
die de ziekte in de districten waar
zij is uitgebroken, onder soms
zeer moeilijke omstandigheden be-
Als er geen geldgebrek komt,
dan is er goede reden tot hoop,
dat deze wedloop met de super
mug, die niet alleen een wedloop
met de tijd, maar ook een soort
bewapenings-wedloop is geworden,
voor de mensheid wordt gewon-
toeval deze „hobby" ontdekte,
mei 1915, kort na zijn aftreden als
eerste Lord van de Admiraliteit,
vond hij een kindervertdoos in zijn
woning. De volgende dag was hij
al zo'n liefhebber, dat hij zich een
complete schildersuitrusting aan
schafte. Hij stelde .zijn ezel en lin
nen in de tuin op en keek naar de
bloemen, staarde naar het lege
doek en weer naar de bloemen. Hij
had niet het minste idee, hoe hij
moest beginnen. Het eenvoudigste
wat hij kon bedenken, was de
blauwe lucht. Toch aarzelde hij.
Lady Lavery, een vriendin van
zijn vrouw, kwam achter hem
staan en vroeg: „Waarom begin
je niet? Geef mij dat grote .pen
seel eens aan... Zij smeet wat
wit, wat blauw op het doek en
begon. De ban was gebroken. Zo
kon Churchill het ook.
Spoedig daarna nam hij les van
James Sleator en later van Sir
John Lavery. Na de eerste we
reldoorlog schilderde sir Winston
vaak in Frankrijk onder de naam
Charles Morin en stelde zijn werk
in Parijs ten toon.
Hij wilde, dat zijn schilderen ook
werkelijk liefhebberij bleef. Af en
toe gaf hij een stuk weg. maar
ook dat was voor hem vaak moei
lijk. Zoals in 1949, toen de Y.W.-
C.A, een liefdadigheidsbijeenkomst
organiseerde. Lady Churchill, zelf
lid van het comité, achtte het on
mogelijk. dat haar echtgenoot een
schilderij zou afstaan.
Op aandrang van de overige da
mes schreef zij voor het comité
een brief, die begon met „Zeer ge
achte heer ChurchillEn zo
kwam dan een van zijn beste in
terieurs naar de bazaar. Het was
„De blauwe kamer, Trent Park
1034". Voor dertienduizend gulden
kocht een Braziliaan het schilde
rij en schonk het e
van Sao Paulo.
DOKTEREN
Terwijl in de laboratoria onver
poosd gezocht wordt naar een be-
strijdings-middel dat ook de
supermug te erg is. zijn de me
dici en andere wetenschappelijke
strijders tegen de maiaua, het
er wel over eens dat elk streven,
uitsluitend gericht op de verdel
ging van de muggen, slecht;
dokteren aan de symptomen is.
De kern van de zaak, de malaria,
wordt daarbij onaangetast gela-
lllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllr
van een groot bezit
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Deze week zijn er slechts
enkele vragen en daaruit con
cluderen we, dat de gehele
lezerskring zo ongeveer alle
wensen op het gebied van het
zoeken naar boeken en ge
dichten vervuld heeft gezien.
De redactie heeft dan ook be
sloten nog maar enkele keren
met deze (geslaagde) hulp
actie door te gaan. Als er dus
nog verzoeken zijn, dan moe
ten die in het jaar 1957 ge
daan worden, want in het
nieuwe jaar 1958, dat met
rasse schreden nadert, hou-
In Slikkerveer, onder
de rook van Rotter
dam, waar 'scheeps
werven en motorenfa-
brieken floreren, staat
een voor Nederland
vrijwel uniek bedrijf. Men heeft daar geen vermoeden van als
men de hoge rivierdijk afgaat en een stil weggetje, dat Emma-
straat heet, inslaat. Want in datzelfde straatje vindt ge op
nummer tien een gebouw, dat eerder doet denken aan een
timmerwerkplaats of iets van dien aard, dan aan een bouw
bedrijf voor miniatuurschepen. Maar gaat ge er naar binnen,
dan krijgt ge een keur van schepen-in-het-klein te zien en ge
waant u, zo zeker als twee maal twee vier is, in een speel
goedfabriek.
den wij er onherroepelijk
mee op.
Wij geven deze week de
twee verzoeken door, die ons
bereikten;
SCHIPHREVKEL1XG
Mevrouw A. Duindam. Toekomst
straat 11, te Noordwyk aan Zee,
heeft reeds alle mogelijke bronnen
aangeboord om beslag te leggen op
het boek „De Schipbreukeling"
(lste en 2de decll van Johanna
Breevoort. Zy is tot dusver niet
geslaagd. Wie helpt?
GEDICHT
De heer R. v. d. Pol, Maasdyk 78,
Wyk en Aalburg, zou graag het
volledige gedicht bezitten, waarvan
enkele strophen als volgt luiden:
„Ach Heer, bewaarder van ons
leven, Waarom hebt Gy my eerst
drie kindertjes gegeven en naaml
ze weer terug met éne slag, op die
noodlottige februaridag?"
STAMKROVERIJ
Enkele lezers waren verontrust
over het artikel van onze Londense
rorrespondent over „Motivational
Research", de struikroverij op de
sluipwegen van de ziel, die op hel
gebied der reclame op het ogenblik
worden toegepast. In Nederland is
l^ke^anten "zitten hier zeker aan,
dat zyn wy wel eens met de brief-
i schryvers,
LIM DBERGH
De heer A. B. R. te Dordrecht
schreef ons, dat hy toch nog twij
felde aan de oprechte bedoelingen
van Charles A. Lindbergh, toen
bij vóór de oorlog zo lang in Nazi-
Duitsland vertoefde. Die twyfcl
hebben meer mensen gehad, maar
uit de houding van „Lucky Lindy"
is toch wel duidelijk gebleken, dat
hij zyn land en daarmee de ge
allieerde zaak uitstekende diénsten
bewees door de meest-ingewikkeldc
gegevens over de Duitse lucht
macht te verzamelen en door te
geven Na 1945 werden die ver
diensten openlyk toegegeven, heer
Hoe lang werkt men ongeveer
aan zo'n model? vroegen wij de
heer Dubbeldam. Dat hangt van
de grootte en de constructie van
het te bouwen schip af, was zijn
bescheid. Maar in 't algemeen
moet op een werkduur van enke
le maanden worden gerekend.
Voor een doodgewoon vrachtschip
heeft men al gauw een 500 uren
De prijs van zo'n schip-in-klein-
formaat varieert van 2Mt tot 7 dui
zend gulden.
Het is dus bepaald geen kinder
speelgoed
In.de afdeling houtbewerking
die is ondergebracht in de timmer
fabriek van de heer Dübbeldam
worden casco's (de scheepsrom
pent en een gedeelte van de bo
venbouw vervaardigd. Momenteel
is men bezig met de „Jason'
(een motorschip), een tweetal
graanelevators en de „Euryme-
don". Dit laatste model wordt ge
bouwd voor de Verolme United
Shipyards en De Haan en Oerle-
mans te Heusden.
Zodra een model in de timmer
fabriek waar ook nog stuurra
deren worden gemaakt gereed
is gekomen, gaat het voor verde
re uitvoering naar de afdeling me
taalbewerking en vandaar komt
het terecht bij de schilders, die
zorgen voor de afwerking, die veel
al beslist over dc kwaliteit van
het produkt. Want alle kleuren
moeten zeer precies overeenstem
men met die van het grote sbhip.
Dat is een uiterst precies en se-
kuur werkje, dat bijzondere eisen
stelt aan het concentiatievérmo-
gen van deze. we mogen wel zeg
gen beroepsknutselaars.
„Een sneeuwbal
Rotterdamse Lloyd, toonde een
blijvende interesse voor de kunsti
ge arbeid van de heer Dubbeldam.
Hij heeft niet nagelaten de firma
bij alle mogelijke scheepvaart
maatschappijen te introduceren.
Dit was na de eerste wereldoor
log. Wij hadden toen, aldus de
tegenwoordige directeur, tijdelijk
een horlogemaker, een zekere
mijnheer Lorenzius, in dienst.
Het was zijn taak onze mensen
wegwijs te maken met de ver
schillende onderdelen en appara
ten. ,Wij moesten zo veel moge
lijk improviseren, want onderde
len uit Duitsland, dié allemaal ge
catalogiseerd waren, konden wij
niet gebruiken.
Voor de historie
Tot nu toe zijn bij de firma Dub
beldam zo'n goede 6Ó0 modellen
„van stapel gelopen". Voor de Ko
ninklijke Rotterdamse Lloyd wer
den hele series gebouwd, onder an
dere van de „Indrapoera", de „SÊ
bajak", de „Slamat" en de „Ba-
lo.eran". Van de nieuwe „Staten
dam" werden niet minder dan hon
derd miniaturen vervaardigd.
Overal ter wereld kan men de
modelschéepjes uit Slikkerveer
aantreffen: in alle kantoren van
de Holland Amerika Lijn. in de
etalages van reisbureaus, in de
conversatiezalen van grote passa
giersschepen, in de eenvoudige ka
piteinshut van een vrachtboot, in
Londen. New York, Parijs. Dja
karta en Buenos Aires.
Na de tweede wereldoorlog,
toen de scheepsbouw sterk opleef
de, is -er een grote behoefte geko
men aan scheepsmodellen. Behal
ve precisiemodellen de model
len dus die een zuivere kopie vor
men van het werkelijke schip
worden er bij dé firma Dubbel
dam ook etalagemodellen ge
maakt. Deze etalagewerkstukken
dienen voor reclame.
Een pas gebouwd schip kan niet
door iedereen worden gezien en
bewonderd. Daarom is bij de di
recties van de scheepvaart onder
nemingen de idee geboren om de
reislustigen het etalagemodel te
tonen en ze zo als het ware naar
het schip te halen.
De etalageminiaturen worden
uitsluitend van metaal gemaakt
en kunnen tevens worden ver
licht. De precisiemodellen daar
entegen worden behalve van me
taal ook van hout gemaakt (lin-
denhout).
Ook voor de scheepvaart-histo
rie zijn de dingen die men in
Slikkerveer fabriceert van veel be
lang, want straks, als bijvoorbeeld
een schip na dertig of veertig
jaar dienst afgedankt wordt en
naar de sloperij gaat. .blijft, naast
enkele foto's, het model over. En
dit model komt dan terecht in
het scheepvaartmuseum, waar
iedere bezoeker zich aan de hand
van deze „kopieën" een beeld kan
vormen van de ontwikkeling in de
scheepsbouw.
Specialistenwerk
Bovendien moeten zij, behalve
kennis van de scheepsbouw en de
bewerking Van hout eh metaal.-
veel geduld en stalen zenuwen
hebben voor dit futiele werk. Mo
delbouwen is dan ook echt wat de
heer Dubbelman noemt een specia
listenwerk. De achttién mensen
die hij in dienst heeft (waaronder
timmerlieden. metaalbewerkers
en schilders i zijn hoofd voor
hoofd vakmensen, die het vervaar
digen van een bepaald onderdeel
van zo'n modelscheepje wel is toe
vertrouwd.
Voor de leek is het een wonder
om te zien hoe zij het klaarspe
len om van bijvoorbeeld een pas
sagiersschip. een tanker, een on-
Lrzeeboót, een graanelevator* etc.
een volkomen natuurgetrouwe re
productie te maken. Vanzelfspre
kend heeft men voor het een en
ander ook een aantal apparaten
in gebruik, maar de meeste on
derdelen moeten toch. daar de af
metingen nu eenmaal voor ieder
