CHRISTELIJK
Bindt de kinderen als een
koor aan de eredienst
Eerste Chr. Geref. predikant
promoveerde aan de V.U.
Inwendige zending, taak van
de gehele gemeente
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Eert Heervele kerkert
mag dat zo blijven?
De onbekende man
2
Voorzichtig met woorden
In de Kralingse Kerkbode haakt
ds. G. N. Lammens in op een
discussie over liturgie, die blijk
baar gevoerd is in het plaatse
lijke jeugdblad. Die discussie is
een hele tijd geleden begonnen
naar aanleiding van een foto in
ons blad, waarop men een her
vormd kerkkoor kon zien, gehuld
in toga's, die herinneren aan de
koorkleding in de anglicaanse
kerk. Wij nemen van ds. Lam
mens' opmerkingen het een en
eredienst. Dat is m.i. een kwestie
waaraan wij als Nederlandse ge
reformeerden nog lang niet toe
zijn.
Als hierbij echter de hele re
formatie overhoop gehaald wordt
zou ik toch vriendelijk en drin
gend willen waarschuwen voor het
plenzen met woorden. Wij moeten
wat voorzichtiger zijn.
Denkt een zinnig gereformeerd
mens nu werkelijk, dat Luther de
vervloekte bul van de antichrist
verbrand heeft, omdat de paapse
koorknaapjes witte jurkjes droe
gen? We moeten niet zo lang aan
het habijt van Luther trekken tot
hij even klein is als wij of in
zijn hemd staat.
Laten we meteen niet vergeten,
dat de koorleden in de Christelij
ke Gereformeerde Kerken van
Amerika onze zusterkerken!
ook een korte bruine cappa. een
soort toga plegen te dragen!
koorgewaden vooraf dient
te gaan. is die naar de wèttig-
heid van een koor in de gerefor
meerde eredienst. Als een koor
daarin versjes zou zingen, die de
hele gemeente ook kan zingen,
dient m.i. de geméénte te zingen.
Als het koor een liturgische func
tie heeft, is die stellig niet, dat
het de taak van de gemeente
nt, maar dan zal het on-
dezelfde functie moeten
hebben als de vroegere voorlezer
had. Overigens betwijfel ik voors
hands nog de zin hiervan.
Dus helemaal geen kerkkoor?
i. kan een koor goede diensten
doen vóór en nk de dienst. Het
zingt als een vertegenwoordiging
de gemeente de kinderen
Gods bij het binnenkomen en
weggaan een welkom en afscheid
toe met de woorden van het lied
der kerk. Daarvoor zou ik ook
;raag kinderkoren hebben, ge-
ormd uit onze gereformeerde
scholen, waarmee we het kind al
binden aan de eredienst.
Wie kinderen herft. weet hoe be
langrijk dit is. Wie geen kinderen
heeft beschouwe èlle kinderen der
gemeente als de zijne!
U*R IS met het oog op de koor-
Lu gewaden van ogendienst
gesproken. Ook dit is. m.i. on
voorzichtig woordgebruik. Als dit
ogendienst is. geldt hetzelfde van
de zwarte pakken van onze ambts
dragers. de toga's van de domi-
nee's en de zilveren schalen op de
tafel des Heren.
Overigens weet ik met dat
woord ogendienst heus geen raad.
Ik kan het toch niet helpen, dat
ik ogen heb. Wil de heilige schrift
dan. dat ik gedurende de kerk
dienst mijn ogen sluit? Zodra ik
mijn ogen open heb. zie ik im
mers iets. En wat ik zie is mooi
of lelijk. Dus moet ik kiezen. In
Gods huis kies ik dan voor mooi.
Ben ik daarom een ogendienaar?
En is wie voor lelijk kiest dat
dan niet?
king, dat de eredienst ingericht
moet worden naar de schrift. Als
nu maar niemand gaat schrijven,
alsof hij het monopolie bezit van
bijbeltrouw. Wij moeten met el
kaar discussiëren vanuit de ver
onderstelde trouw aan de bijbel
en niet hoogmoedig schrijven:
,,het gaat mij om schriftuurlijke
liturgie".
A LS WE eerlijk het gesprek voe-
-ri ren, dan is m.i. dit het kardi
nale en telkens weer vergéten
punt, dat de bijbel ons geen uit
gewerkte liturgie geeft! De bijbel
geeft wel de vaste elementen
voor de eredienst, zoals prediking,
gebed, sacrament, lied, collecte,
amen der gemeente, lofverheffing,
credo, maar schrijft geen vaste
vorm of volgorde voor. Wie wil
mij eens uit de schrift bewij
zen, dat we 's morgens de 10 ge
boden en 's middags de 12 artike
len (mensenwerk!) moeten lezen,
dat we psalmen van meneer Voet
moeten zingen, dat er 's middags
uit de catechismus van Heidel-
berg gepreekt dient te worden,
dat we een half uur plus vijf mi
nuten moeten preken, dat de
dienst met een votum moet be
ginnen. dat voor de doop een for
mulier gelezen dient te worden,
dat de collecte ergens weggemof
feld moet worden enzovoort. Dat
kan niemand er daarom moeten
we niet zulke grote woorden ge
bruiken. Je bent heus niet klaar,
als je zegt: 't gaat mij om de
schrift. De bijbel is geen mascot
te om gelijk te krijgen. Er zijn
meer mensen dan wij, die wei-
eens in de bijbel hebben gelezen.
N
4
Dr. W. H. Velema
Advertentie
Advertentie
De PHILIPS langspeelplaat van
ROTTERDAM
VOOR
CHRISTUS
(zie pag. 5 van het Zondagsblad)
is thans k 12,50 verkrijgbaar bij:
HANDELMIJ.
JOH. DE HEER ZH.
afd. Noorder Muziekhandel
NOORDMOLENSTRAAT 71
ROTTERDAM TEL. 40443
uit Eindhoven
ONDER grote belangstelling is
gistermiddag ds. W. H. Ve-
lema, Chr. Geref. predikant te
Eindhoven, in de faculteit der
godgeleerdheid van de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam gepromo
veerd op een proefschrift over
„de leer van de Heilige Geest bij
Abraham Kuyper".
Over dit proefschrift is het woord
gevoerd door ds. L. Floor uit Almelo
en de hoogleraren dr. D. Nauta en dr.
Nic. H. Ridderbos.
De eerste opponent bezag de dis
sertatie met critische sympathie. Hij
achtte het verblijdend, dat de promo
vendus Kuyper zo veel aan het woord
heeft gelaten.
Prof. Nauta uitte zijn grote be
langstelling en bewondering voor het
proefschrift. Het is een knap stuk
werk over Kuyper. Niettemin ken
merkt de verwerkte stof zich door ze
kere slordigheid in de bewijsvoering.
De hoogleraar ging hierna uitvoerig in
op de inhoud en bood ds. Velema het
boek van Kuyper „het werk van de
Heilige Geest" aan voor controle zij-
ir bedenkingen.
Prof. Ridderbos meende, dat Kuy-
pers opvattingen hier en daar zijn
scheef getrokken. Zijn arbeid is te
waarderen als een diadeem met dia
manten, gedolven uit de mijn van
Gods Woord.
De promovendus zeide dat hij met
bijzondere dankbaarheid voort te gaan
met de arbeid voor Gods Koninkrijk.
Na afloop van de plechtigheid volg
de een geanimeerde recpetae.
Dr. Velema is vandaag 28 jaar ge
worden, waarmee prof. Berkouwer
•enhage, de rijksuniversiteit te Leiden,
ae Theologische Hogeschool te Apel
doorn en aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam.
Hij is de derde Ohr. Geref. predi
kant die promoveerde, prof. dr. B. J.
Oosterhoff en prof. dr. J. van Genderen
aan de rijksuniversiteit te Utrecht. Dr.
Velema is dus de eerste Chr. Geref.
Beroepingswerk
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Aangenomen naar Papendrecht: H. C.
Bultman te i ssen (N.Br.) die bedankte
voor Meerkerk.
Bedankt voor Oosterwolde (Gld):
Graafland te Ameide en Tienhoven.
C.EREFOrMEERDE KERRKEN
Bedankt voor Exeter (Ontario-Canada)
C. L. Timmers te St. Pancras.
CHRISTELIJKE GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Tholen-Oud-Vosse-
meer: J. van Doorn te Ermelo.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Slikkerveer: J. B. Bêl te
Krabbendijke.
/rije Universiteit.
Hii
de
D\ Velema en zijn echtgenote
hadden vele gelukwensen
in ontvangst te nemen. Links
de heer en mevrouw Benschop,
de schoonouders van de jonge
doctor en rechts zijn moeder.
Nadat de senaat zich een half uui
had terug getrokken deelde de rector-
magnificus, prof. dr. G. A. H. Gros
heide F.W.zn., mede, dat ds. Velema
was gepromoveerd cum laude, een
uitslag die het talrijk auditorium tot
een vrolijk applaus verleidde.
De promotor, prof. dr. G.
Berkouwer, sprak zijn bijzondere
waardering er over uit, dat het proef
schrift was tot stand gekomen in de
drukke werkkring als predikant. Hii
merkte op, dat over de dissertatie in
de professorenkring veel is gesproken.
Dr. Velema heeft een geweldig werk
gepresteerd. Hij is er door heen ge
kropen.
Prof. Berkouwer wekte dir. Velema
op met bij dit allereerste begin te
blijven staan; maar op deze dag van
Discipel te zijn van Jezus is het een onmogelijke
opgaaf? Het lijkt wel zo, als ge dat laatste deel van Lucas
negen nog eens naleest en ge de mensen die wij u in de
afgelopen dagen hebben getekend, nog eens aan uw oog laat
voorbijgaan. Onwil, hoogmoed, jaloezie, misplaatste ijver,
hinken op twee gedachten het zijn eigenschappen die ge
ook bij deze mensen-rondcm-Jezus hebt kunnen aantreffen.
En dan, zonder enige overgang, vindt ge in hoofdstuk
tien deze zelfde mensen terug maar nu als afgezanten van
Jezus en bezield van kracht van omhoog. Ge ziet ze gaan,
door de steden en dorpen van het Over-Jordaanse, predikend
het Koninkrijk Gods. En ge hoort de jubel in hun stem ah
ze terugkomen bij Jezus en rapport uitbrengen: „Here, ook
de boze geesten onderwerpen zich aan ons in Uw naam!"
Discipel van Jezus, kerkganger van nu ziet ge uzelf?
Ziet ge uw macht, de macht die ge hebt ondanks alle fouten
en gebreken? In de naam van Jezus zijn de boze geesten u
onderworpen. Het boze dat in uw hart woont ge kunt
het overwinnen in de naam van Jezus. En al het boze, het
duivelse kwaad in deze wereld ge kunt het overwinnen
in de naam van Jezus. „Bid en u zal gegeven worden!"
dat is Jezus' belofte. En die belofte geeft u, geeft de kerk
van Jezus Christus, meer macht dan alle raketten en alle
kunstmanen!
GEVAARLIJK EXPERIMENT
Eenheid absolute
eis van het
Evangelie
onze we
adviseren u
deskundig
Moderamen Herv. Synode
naar Noordholland
Het moderamen van de generale sy
node der Ned. Herv. Kerk zal op 21 en
22 november a.s. een werkbezoek bren
gen aan de provinciale kerkvergadering
van Noord-Holland en aan de classes
Amsterdam. Haarlem. Hoorn en Alk
maar. In de afgelopen maanden bracht
het moderamen reeds bezoeken aan de
kerkprovincies Overijssel. Groningen en
Friesland.
houden jaarvergadering van
de Ned. Herv. Bond voor Inwen
dige Zending op Geref. Grond
slag in Nederland heeft prof. dr.
S. van der Linde, hoogleraar te
Utrecht, gerefereerd over „Het
missionair karakter der Christe
lijke gemeente".
De zendingsopdracht mag niet op de
schouders van enkelen worden overge
heveld. Dit is om te huiveren van blijd
schap en vanwege onze verantwoorde
lijkheid. Want wie is tot dit dienstbetoon
bekwaam? Tot troost mag het zijn, dat de
eerste en de laatste toerusting hiertoe
niet schools is (niet allereerst zaak van
studie en opleiding), doch dat het aan
komt op eenvoudig geloof en warme
liefde tot Christus.
Maar het zendingshart in heel de ge
meente ontbreekt al te zeer. Hoezeer
wij ook de roomse onderscheiding van
geestelijken en leken verwerpen, deze
zuurdesem leeft nog onder ons: het
evangelisatiewerk wordt overgeheveld
naar de apart-bekwamen: predikanten,
evangelisten, ouderlingen. Doch dit is
in strijd met het bijbels ambtsbesef: i
de ambtsdragers vormen wel een kader
maar geen anarte klasse In het legerj
van Jezus Christus kennen wii geen i
generaals en kolonels: alleen soldaten I
Zo heeft heel de gemeente de Inwen
dige Zending tot taak met de daaraan
verbonden beloften. Wanneer wij huis
bezoek doen onder de buitenwacht, dan
leren wij ootmoedig erkennen wat God
ons schonk en wat niet. Dit werk is nog
de gewonere ge
meente. Merkwaardig, dat deze zwaar
dere taak meestal opgedragen wordt aan
niet-academisch geschoolden. Hier komt
aan het licht, dat alle geestelijk, werk
vraagt: een bewogen hart. geloof, tact,
enz., niet het uitsluitend die voorrecht
zijn van academici. De H. Geest is aan
de gemeente beloofd.... Hij bindt aan
Christus en drijft tot inwendige zending.
Het kinderdeel der gemeente is: gij zult
Mijn getuigen zijn. Van hoeveel belang
theologische scholing en cultureel inzicht
zijn om de geesten te onderkennen (juist
nu), een knap betoog wint geen zielen,
doch het getuigenis vanuit het hart. niet
redelijk noch ook redeloos.
Op de opleiding van predikanten, var
evangelisten en de vorming der ouder
lingen is genoeg af .te dingen: dit alles
dient verbeterd te worden, doch de ver
borgen leiding van de H. Geest vormt de
getuige. Anders is hij een bel, die ver
geefs luidt.
De roeping der gemeente om missionair
te zijn. stelt ons voor de vraag of wij uit
de genade leven. Misschien ontdekken wij
dan, dat wijzelf nog inwendige zending
Met deze woorden, die aanleiding wa
in tot een levendige discussie, legde de
referent de zaak der Inwendige Zending
het hart en aan het geweten.
Advertentie
Wat wil ik als gereformeerde
opgeven om te komen tot een
Evangelische Kerk in Nederland?
Over deze belangrijke vraag
sprak gisteravond prof. mr. W.
F. de Gaay Fortman in het Dey-
ler huis te Wassenaar. Daar wor
den dit winterseizoen vier oecu
menische avonden gehouden on
der de verzameltitel „Een Heer,
vele kerken: mag dat zo blijven?"
„Natuurlijk niet", zei prof. De Gaay
Fortman, „eenheid der kerk is een
evangelische eis". Men mag hiertegen
geen tegenwerpingen maken zoals bv
geschiedt door te spreken over eer
onzichtbare kerk. Er is een onzicht
bare kerk maar niet om ons bij de
gescheidenheid neer te leggen maar
integendeel om ons onrustig te maken.
Ook wordt we! eens gestreefd naar
een soort kerkelijk peaceful coexisten
ce. alsof men hier mee tevreden mag
zijn als mensen van verschillende ker
ken maar beleefd met elkaar omgaan.
Kuyper sprak van de „zegen van
de pluriformiteit der kerk", waar
door de veelkleurige wijsheid Gods
beter aan het licht zou komen, maar
dit is niet in overeenstemming met
2e Bijbel, die noch een onzichtbaar
heid. noch een pluriformiteit van de
Kerk kent. Eenheid is een absolute
eis van het Evangelie.
Prof. De Gaay Fortman was dank
baar dat hij tol de Gereformeerde Ker
ken behoorde, want geen kerk leerde
hem zo duidelijk, dat deze wereld van
God is en wij een boodschap voor
haar terreinen hadden.
Maar anderzijds is er de evange
lische eis tot de eenheid en voor deze
eis wilde spreker veel opgeven.
Hij zou bijvoorbeeld willen opgeven
de vertrouwdheid van het eigen ker
18.
„Ja en hij heeft geschreven, dat hij van plan
was een auto te huren voor de duur van zijn ver
lof. Ik zal er bij hem op aandringen, dat hij dat
doet; anders komt hij misschien in de verleiding
de wagen van mijnheer Forester te accepteren
als de ..graaf" hem zelf niet nodig heeft. Dit is
natuurlijk wel erg vriendelijk van mijnheer Fo
rester, maar ik zou niet willen, dat Peter mis
brui* maakte van zijn goedheid."
Jess keek haar verwonderd aan en mevrouw
Seacombe vervolgde: ,,Ik bedoel, Zuster, dat hij
wel eens zou kunnen denken, als Peter het aan
bod accepteerde, dat we niet weten waar onze
plaats is en dat zou ik heel onaangenaam vin
den."
„Mijnheer Forester zou het toch niet aanbieden,
als hij niet wilde, dat uw zoon het aanbod zou
accepteren!"
„Dat neemt niet weg. dat Peter het zal begrij
pen." Mevrouw Seacombe keek, .alsof ze er niet
veel voor voelde, het onderwerp verder te be
spreken en daarom ging Jess op een ander on
derwerp over en zei; „Wel, u zult spoedig in
staat zijn met Peter korte wandelingen te maken,
als uw enkel zo vooruit blijft gaan en intussen
zal juffrouw Hart hem va»t wat van de omge
ving willen laten zien."
Ze merkte onmiddellijk, dat de oudere vrouw
dit voorstel niet geslaagd vond. „Dat zou ik even
min gepast vinden." zei mevrouw Seacombe
„Juffrouw Hart heeft hier een heel bijzondere
positie als beschermelinge van mijnheer Fores
ter en ik zou niet willen, dat Peter beslag legde
cp haar tijd, waar mijnheer Forester misschien
door
Jane Arbor
t ze die anders besteedde."
O. hemel, dacht Jess, dit moet die beruchte
houding van mevrouw Seacombe zijn. waarover
Liane me gesproken heeft; dat de huishoudster
pijnlijk precies was in het bepalen van wat ze
„haar plaats" noemde. Tot nu toe was die hou
ding oorzaak geweest, dat Liane er niet in ge
slaagd was haar tot vriendin te maken en nu
zag het er naar uit, dat haar eveneens de om
gang onthouden zou worden met Peter Seacombe,
een jongen van haar eigen leeftijd. Jess aarzelde,
zich afvragend of het misschien verkeerd opge
vat zou worden als ze voor het meisje een lans
zou breken. Ze besloot het te proberen.
„Bü mijn eerste ontmoeting met juffrouw Hart",
zei ze zacht, „kreeg ik de indruk, dat ze niets
liever wil. dan dat haar tijd zo druk mogelijk
bezet is, onverschillig of dit nu door de omgang
met andere jonge mensen is of door het verrich
ten van kleine taken in het huishouden Ook al
is ze erg knap, dat wil nog niet zeggen, dat ze
nutteloos is en zelfs al is ze niet bekend met de
gang van zaken in een Engels huishouden; ik ge
loof. dat ze dit graag zou willen leren van u,
mevrouw Seacombe."
Jess zweeg, want ze voelde, dat ze misschien
een scherpe terechtwijzing had uitgelokt. Me
vrouw Seacombe scheen zich niet gekwetst te
voelen, ook al werd bet onmiddellijk duidelijk,
dat ze de bedoeling van de argumentatie niet be
grepen had. „Juffrouw Hart is natuurlijk vrij
om te doen in het huishouden, wat ze zelf wil.
Ik heb altijd aangenomen, dat mijnheer Fores
ter er niet erg op gesteld was. dat ze dit zou
doen en iedere verandering in haar positie of in
onze relatie zou natuurlijk van hem moeten uit
gaan en niet van mij In ieder geval kan ik me
niet voorstelllen, dat hij zou willen, dat. ze zich
met ordinair huishoudelijk werk bemoeide, aan
gezien het duidelijk is, dat hij uiteindelijk heel
andere plannen met haar heeft."
Jess gaf het op en zweeg. Ze moest mevrouw
Seacombe's wens om de grenzen van haar po
sitie scherp af te bakenen, respecteren. Ze trad
voor Muir Forester op als vrouw des huizes en
kennelijk wilde hij niets liever dan haar behan
delen met vriendschap en als zijn gelijke. Jess
hoopte, dat Peter Seacombe niet zo'n bekrom
pen opvatting zou hebben van zijn „positie";
anders zouden de sociale verhoudingen op Quin
tains de eerstvolgende weken erg moeilijk wor
den.
Op het terras was de theetafel gedekt. Er was
niemand in de buurt. Jess zette haar hoed af en
het zich met een zucht van welbehagen in een
stoel zakken. Ze sloot haar ogen tegen het felle
zonlicht en genoot van de zachte bries, die lief
kozend met haar lokken speelde.
(Wordt vervolgd)
kelijk milieu, ook bepaalde kerkelijke
instituten en bepaalde sleutelposities
in organisaties en instanties; Ja, ook
zou hij eigen sociologische, psycho
logische en theologische hobbies wil
len opgeven. Ook de christelijke or
ganisatie votmde voor prof. De Gaay
Fortman geen moeilijk probleem. Hij
erkende dat deze met name de
school en de vakbeweging in onze
huidige Nederlandse situatie een zegen
waren, maar hij zag de christelijke or
ganisatie intrinsiek slechts als een
kwestie van methode, hoe men als
christen het beste het evangelie in de
wereld zóu kunnen laten doorklinken,
waar de kerk dit niet rechtstreeks
kan doen. Maar nimmer wilde hij
deze organisatie vasthouden als zij een
beletsel zou vormen om in eenzelfde
evangelische kerk te verkeren met
mensen die dit niet zo zagen.
Bezwaren
AAN de andere kani zag de hoog.
7 leraar in zo'n ene grote kerk ook
bezwaren. In kleiner verband kan het
leven zich beter ontplooien. Ook het
persoonlijke geloofsleven, komt beter
tot zijn recht terwijl de zielzorg in een
grote kerk niet zo intensief kan plaats
hebben. Maar als we het er over e<
zijn dat er één evangelische kerk
ons land moet komen, als dit wonder
eens gebeuren zou, dan zal de Heilige
Geest ook wel deze moeilijkheden uit
de weg ruimen.
Wat zou prof. De Gaay Fortman
echter nimmer kunnen opgeven?
Nimmer zou hij kunnen opgeven de
reformatorische trits: sola fides, sola
Eratia. sola scriptura. In dit opzicht
onderschreef hij volkomen het eerste
hd van artikel 10 der Hervormde
Kerkorde waarin de Heilige Geest
erkend wordt als enige bron der
prediking in gemeenschap met de
belijdenis der vaderen. Wat ik heb
en weet van het Evamglie heb ik
uit de Schrift. Zij leert mii dat God
de goddeloze rechtvaardigt on zegt
maj dat ik in mijn geloof moet
kiezen. Dit mag ik nimmer opgeven.
JJARDE, ja zeer harde woorden nistische landen zou open zetten.
zijn in Parijs gevallen. Uit de Italië bleek, goedkeurend gadege.
mond van de Franse minister van slagen (en meer!) door Amerika,
buitenlandse zaken Pineau, maar bereid wapens te leveren, maar on-
ook van Engelse en Amerikaanse middellijk wees Frankrijk op het
zijde, terwijl bovendien de Franse N.A.V.O.-bondgenootschap en de on
parlementaire delegatie van de wenselijkheid dat een der partners
N.A.V.O.-conferentie woedend de te&en de wens van een andere in
vergaderzaal verlaten heeft. wapens zou leveren aan een land,
We kunnen nu in het midden laten dat door deze laatste niet of nau-
of deze harde woorden verstandig welijks vertrouwd wordt,
waren en ook of het weglopen uit "et is duidelijk, dat de Verenigde
een parlementaire vergadering, in- Staten van het getreuzel genoeg
dien er iets gebeurt of gebeurd is bebben gekregen en evenzeer waar
dat niet bevalt, een oirbare althans schijnlijk, dat zij het niet ongunstig
redelijke oplossing is. Waar het om vonden Bourguiba een genoegen te
gaat is de verhouding tussen de doen, nu hij in Noord-Afrika een
N.A.V.O.-partners (en nog wel tus- steeds belangrijker positie gaat in-
sen drie zeer belangrijke, te weten nemen en bovendien nog een gesle
de Verenigde Staten, Engeland en Pen diplomaat blijkt te zijn.
Frankrijk) die ernstig gekneusd is Engeland, na Macmillans bezoek aan
door het „symbolisch" zenden van de Verenigde Staten steeds vriend
wapens door de beide eersten aan schappelijker verbonden met de
Tunesië. Waarom werden die wa- overzeese partner, heeft op alle
pens geleverd en waarom Is Frank- communiqué's die van deze vriend
rijk zo boos? schap gewaagden, nu wel een bij-
De wapenlevering aan Tunesië Is zonder stempel gedrukt. De Suez-
een oud onderwerp. Herhaalde ma- partners zijn uiteen en Frankrijk,
len heeft president Bourguiba te binnenslands vrijwel uitgeput en
kennen gegeven een bewapening politiek tot in het absurde verdeeld,
met lichte wapens van het Tunesi- staat alleen.
sche leger noodzakelijk te achten. De heftige reactie van de groep
Tunesië kent nog genoeg onrust,
vooral in het aan Algerije grenzen
de gebied, om een leger geen over
bodige luxe te vinden. Frankrijk
heeft dit de laatste tijd nog eens
extra duidelijk gemaakt door het
achtervolgingsrecht op Tunesisch
Franse parlementariërs In de N.A.
V.O. was op zichzelf geen nuttige
daad, maar wel is daardoor fel het
licht gericht op de N.A.V.O., de
Atlantische Verdragsorganisatie,
waarvan de partners voortdurend
luide verkondigen, dat slechts In
gebied op te eisen en toe te passen hun eenheid een defensieve kracht
in de strijd tegen de Algerijnse gevonden kan worden die In staat
rebellen. Het heeft wapenleveranties is een Russische agressie te weer-
aan Tunesië steeds op de lange baan staan.
geschoven en daarbij gesuggereerd, Wat blijft er over van de herhaal-
dat het er geenszins zeker van kon delijk uitgesproken mening dat de
zijn. dat de wapens niet vanuit Tu- N.A.V.O.-landen niet alleen militair
nesië naar Algerije (in verkeerde maar ook in hun buitenlandse po-
handen) terecht zouden komen. lïtiek coördinatie zouden nastreven?
Bourguiba, het wachten moe, begon Frankrijk is door de „symbolische"
handelsbesprekingen met Tsiecho- wapenleveranties aan Tunesië door
Slowakije, daarbij opmerkend, dat zijn grote partners als een onmon-
hij wapenhandel op zakelijke basis dig kind terechtgewezen en het is
hetzelfde vond als handel in welk duidelijk, dat Frankrijk even mach-
produkt ook. Het Westen echter teloos hiertegenover staat als het
vond deze redenering niet gerust- woedend is.
,E?d Prof- De Gfiay Fortman
uitdrukkelijk verklaard dat hij slecbls
sprak voor zijn eigen persoon. ,,Eei
synode zou zo'n vraag ook niet kun
nen beantwoorden. Een synode is eer
stukje wereld, is diplomatie, bevindt
zich in een onderbendelinosposRie. Het
individuele lid der Kerk mag zeker wel
deze vraao overdenken en beantwooi
den, wat hij zou willen opgeven or
te komen tot een evangelische kerk'
Zuid-Afrikaner
aan de V.U.
gepromoveerd
C: l; van Heerden- theologisch
candidaat bij de Ned. Geref. kerk In
de Unie van Zuld-Afrika. I* gepromo
veerd tot doctor in de godgeleerdheid
ie Vrije Universiteit te Amsterdai
Zijn proefschrift over „die spontane
uitbreiding van die kerk bij Roland Al
lan is besproken door drs. J. Duples-
sis uit Z.-Afrika en de hoogleraren dr.
G. C. Berkomver,- dr. R. Schippers en
dr. D. Nauta.
De promotor, prof. dr. J. H. Ba-
vinek, prees het proefschrift als stu
die voor zendingsvrienden. Het is voor
het Geref. volk van veel betekenis
Allerlei onderzoekingen heeft dr. Van
Heerden in het buitenland moeten
doen. hetgeen de dissertatie ten goe
de kwam.
Na afloop werd de jonge doctor van
vele zijden met het resultaat zijner
studie gefeliciteerd.
stellend, wel wetend dat na rode
wapens, rode instructeurs plegen te
volgen en niets is het Westen
vreemder dan de wens, dat de jonge
zelfstandige Afrikaanse staat Tu
nesië de poorten voor de commu-
Dit moge voor Amerika's politiek
een overwinning zijn, voor de
N.A.VO. samenwerking is het een
groot experiment dat misschien meer
gevaren inhoudt dan de partners
lief kan zijn.
Oudste Joodse archief in
Europa naar Israël
medewerker)
wordt als het oudste Joodse archief van
West-Europa, is dezer dagen van Duits
land naar Israël overgebracht. Het ar
chief dateert van 1272 en omvat onder
andere 18 keizerlijke oorkonden en privi
legiën, de eerste van 1552 uit de tijd van
Karei V.
Dok zijn naaf Israël overgebracht de
resten van de wetsrollen uit de Wormser
synagogen. Deze rollen werden in de
beruchte .Kristallnacht" van novem-
er 1938 door de nazi's verbrand.
Tijdens de Hitlerperiode werd het uit
historisch oogpunt van zeer grote waar
de geachte archief van de Joodse ge-
Rumoer om kerke-
lijke voorwerpen
Een kerkelijke rechtbank van de
kerk van Engeland heeft de predikant
van de Mariakerk te South Shields
in' het noorden van Engeland gelast
niet langer gebruik te maken van
verschillende voorwerpen, die in
rooms-katholieke kerkdiensten wor
den gebruikt.
Er was door een groep gemeente
leden een klacht tegen hem ingediend,
luidende, dat hij rooms-katholieke
oraktijken invoerde.
De rechtbank weigerde hem te ver
bieden gebruik te maken van een
crucifix, maar gelastte hem andere
voorwerpen te verwij deren.
Beide partijen de predikant en de
tegen hem agerende groep gaan in
beroep. De predikant, R. L. Hilditsch,
heeft de steun van zeven kerkvoogden.
Liefhebbers van loterij
lieten kerken praten
Hoewel de protestantse kerken van
de Amerikaanse staat New York al we
kenlang een grote actie hebben ontke
tend tegen een verruiming van staats
wetten ten gunste van loterijen en prijs
vragen voor „goede doelen", heeft een
meerderheid van de kiezers in deze
staat zich ervoor uitgesproken.
De kerken hebben niet alleen met
pamfletten gewerkt, maar ook op
speciale zondag (de „zondag van
grote Neen") van de kansels ernstig
gewaarschuwd tegen de loterij, ook al
zal die alleen toegestaan worden voor
religieuze, liefdadige en sociale organi-
Men werd echter in zijn verwachtin-
;n teleurgesteld: de kiezers hebben de
kerken laten praten. Hierbij moet ver
meld worden, dat de R.K. Kerk al lang
dit soort charitatieve loterijen organi
seert. De meeste protestantse groepen
hebben echter steeds dit middel tot
financiering van kerkelijke projecten
afgewezen. 1
Twee predikanten vieren
gouden ambtsjubileum
Morgen zullen ds. J. E. Westerhuis,
predikant van de Geref. Kerken onderh.
art. 31 k.o., woonachtig te Arnhem, en
ds. Visser te Sassenheim, em. predikant
van de Chr. Geref. Kerken, hun gouden
ambtsjubileum vieren. Ds. Westerhuis
werd 16 november 1878 te Landsmeer
geboren. Hij bezocht de gymnasia te
Kampen en te Groningen en studeerde
aan de Theologische Hogeschool te
Kampen. 17 nov. 1907 aanvaardde hü
het predikambt bij de Geref. Kerk te
Zuidwolde (Dr.). Hij diende de kerken
van Gramsbergen. Asperen, Oud-Loos-
drecht en van 1924 tot aan zijn emeri
taat op 5 maart 1944 de kerk van Hel-
levoetsluis-Nieuw-Helvoet. Ds. Wester
huis, die o.m. kerkvisitator van de clas
sis Brielle was, ging in 1944 met de
vrijmaking mee. Na zijn emeritaat ves
tigde h(j zich te Arnhem.
Ds. Visser werd in 1879 te Apeldoorn
geboren. Tot zyn 21e jaar was hy in het
tmnrfprsbedrijf werkzaam. Hij studeer
de Theologische School te Apel
doorn en werd 17 november 1907 te
Veenendaal bevestigd. Ds. Visser diende
de kerken van Leeuwarden. Dordrecht
Sassenheim, waar hij 1 december
1955 met emeritaat ging. Ds. Visser was
lid van de particuliere synode van
het westen en heeft de Chr. Geref.
kerken in tal van deputaatschappen ge-
