Nieuwe veemarkt gaat vóór een schouwburg stribune Niet tornen aan sociale en culturele voorzieningen Gemeente heeft gedaan wat haar plicht was 9 Grens is, waar de financiën hq beginnen te ontbreken A. VAN DIJK HAD ATOMAIR AANLOOPJE NODIG Ook S. M. Stolp veegde Leidse straatje schoon toffiUWE LEroSCHE COURANT DONDERDAG 14 NOVEMBER 1957 Mr. Woudstra gaf richting aan 9^'k T.c HPT dp.m.nr.rnt.isr.h.p. m.p.dpcip.- LS HET democratische medege- voel van de Leidse burgerij zou porden gemeten naar de belangstel- ling op de publieke tribune tijdens een zitting van de gemeenteraad, dan jliaakte zij een slechte beurt. Een be- hrotingsvergadering maakt daarop heen uitzondering, afgezien dan van '"de schoolklas van meisjes, die gister- o'iiiddag onder leiding van een lerares eninkele uren alle banken van de tri- te*Hune bezette. lereb u *s er een Deidenaar met actieve irutielangstelling voor de gemeentelijke °h faken, die een lid van het college van n sir- en ameerma^en aan het ver- vtftand had proberen te brengen, dat nen „het publiek" het verwijlen op vornrze tr^une wat aantrekkelijker maiijioet maken, al was het maar met een loonkleinigheid. Deze burger liet zich er »nder Van weer^l0U^en' maar het was m iem toch steeds weer een ergernis. omülot bij het serveren van koffie en thee lat handjevol „publiek" zonder blik- pleifcn blozen werd overgeslagen. ing \erwijl de politie-ambtenaar op die- delfde tribune wat bedekt werd ge- *Terpaarschuwd om zich ergens in een ;id ichterafje te laven. Ilen-' Gisteravond is daar verandering in 1 aciekomen. De belangstellende burger Maakte tijdens het serveren van de n b«r^e *n e raa^zaa^ met ziïn rech- de lierhand bij de mond een drinkgébaar laar diezelfde wethouder en een kort itstefsrstaan van deze met de burge- ond (tester had na enkele minuten zo- iteraiiaar tot resultaat, dat een stadhuis- p bepde met zes koppen dampende koffie i vrije tribune betrad. Ze zijn alle zes gebleven, die vol- rdige Leidenaars. tot het ind, 11 uur. Die koffie heeft hen on- 'loojjtgenzeglijk verwarmd, niet alleen drank, maar ook als geste. hte En mochten vanavond soms dertig len fadgenoten het in het hoofd krijgen. reid l0'1 °P het gemeentelijke aroma te aaneen vergasten, laat het college dan ere lijn geste niét intrekken. Want het aok ijkt ons, dat de confrontatie met de i vrifraktische politiek zoals die in de "de badzaal besproken en bedreven h°uüpordt, van nog meer betekenis is dan rrn enhele „burgerdag" waaraan °Sarlijks het nodige wordt gespen- SderK chteri De gemeente Leiden zou in de >ewejeidse bladen eigenlijk de volgende happff/iciële publikatie moeten zetten ivori|urgers onzer stad, leeft met uw be ien iuurders mee en weet wat het zeg- inJfen wil, deel van de samenleving te rijsb^'n. Bezoekt in ieder geval een be- \rotingsvergadering, waarin wordt uitgestippeld, hoe uw stad volgend aar zal reilen en zeilen. In de pauze tatis koffie voor ieder! Er mag, als e burgemeester het sein met zijn e Tabakspot heeft gegeven, ook worden 'as 1erookt. stend erovi ïalifa 'an L. Voor vervolg stads nieuws pag. 4 en 7 MOETEN DE GEMEENTEN ZWIJGEN over het feit, dat zij in het nieuws zijn gekomen als grand seigneurs, die maar raak hebben ge leefd en ondertussen duizelingwekkende kasschulden hadden? Ik niet. Een onjuiste voorstelling van zaken moet worden weersproken; fabel tjes, die alleen maar onheil kunnen stichten, moeten de wereld uit. Maar vanzelfsprekend zal dan elke gemeente haar eigen straatje moeten vegen.' Mr. C. J. Woudstra, voorzitter van de protestants-christelijke fractie in de Leidse raad, was de tweede in het koor, dat de stem verhief tegen hen, die doen alsof in de eerste plaats de gemeenten schuldig zijn aan de overbe- steding, die leidde tot bestedingsbeperking, waarvan, naar het schijnt, ook de gemeenten het eerste slachtoffer warden. En hij hééft het straatje Leiden schoongeveegd. Schuld niet hier Wait de investering en betreft heeft Led den zich zeker mi et onbetuigd gelaten. Tientallen miljoenen zijn gestoken in de woningbouw, de gemeentebedrijven, de aanleg van straten en de bouw van scho len en bruggen. Maar had dit soms niet moeten gebeuren? Dan was de gemeente in haar taak tekort geschoten. Had het dan in een langzamer tempo moeten gebeuren? Dit is wellicht de op vatting van hen, die de moeilijkheden wijten aan het door de gemeenten ge voerde financiële beleid. Maar deze critici vergeten dan, dat de gemeenten met hun financiële politiek afhankelijk zijn van hun voogden en toeziende voog den in Den Haag. Als er van schuld sprake is, dan ligt die daar. aldus de heer Woud- srtra. Tegenover de bewering, dat de ge meenten teveel hebben besteed, kan met evenveel recht worden gesteld, dat zö te weinig hebben geïnvesteerd. Met name Lelden heeft, ondanks de hoogconjunctuur, nog steeds een tekort aan woningen, heeft nog steeds geen grote maatregelen genomen op verkeersgebied en mist nog steeds een moderne veemarkt en een nieuwe zweminrichting. De heer Woudstra wilde niet zeggen., dat er niets aan de hand is met de be stedingen. Maar het is onjuist, in dit ver band speciaal de gemeenten te noemen. Rijk, gemeenten en consumenten geza menlijk hebben te veel besteed, dat wil zeggen: hebben meer besteed dan onze nationale economie kon dragen. Als men verwijten wil maken, zal men moeten be wijzen, dat de gemeenten de gelden heb ben besteed aan onnodige zaken. Zij heb ben slechts gedaan wat hun plicht was: medewerking aan de wederopbouw van ons land na de oorlog. Welvaart verdienen De voorzitter van de prot.-christelijke fractie herinnerde aan de gedachte van het ohristedijk-nationaal vakverbond, dat welvaart eerst moet worden verdiend. De welvaart moet komen van de fabrikan ten. de boeren en de kooplieden, kortom van de ondernemers, van de arbeiders en van het produfcbie-apparaat, dat tot hun beschikking staat. Dat is de les, die de mens altijd weer schijnt te moeten leren. Leiden zal er intussen goed aan doen, als het deze waarheid bijzonder in het oog houdt. De activiteiten die het bedrijfs leven kunnen bevorderen, zullen speciale aandacht moeten vragen. Woningbouw, verkeer, ruimtelijke ordening, industrie- schap, volksgezondheid en scholenbouw, het zijn alle activiteiten, waarin de ge meente een taak heeft en waarbij behalve het belang van de gehele bevolking ook het belang van het bedrijfsleven direct is betrokken. De heer Woudstra sprak in dit ver band ook over een keuze. Een veemarkt is urgenter dan een schouwburg. Goede verkeersoplós- singen verdienen de voorrang boven gemeenschapshuizen. Investeringen in de eigen bedrijven moeten eerder aan de orde komen dan die in bij voorbeeld een cultureel centrum. Met de beperkte mogelijkheden zullen wij H J.G. Hagens over „het verworvene" t ge* angel reinJTET SPRAK VANZELF, dat de belastingexpert J. G. Hagens (v.v.d.) igebQ uitvoerig inging op de financiële moeilijkheden van dit ogenblik. Hij n pVed dat in een gedocumenteerd betoog, waaraan bepaald niet te merken I-7as. dat hij door ziekte niet zijn volle aandacht aan de nieuwe begroting j^jad kunnen geven. De heer Hagens constateerde. d«t er jjetiden zijn, die zich afvragen, of de teneur ,in de geleddebrief ndet wat zorgvol is jn aanzien van de mogelijkheden voor 57. Hij meende daartegenover, dat de ■1 komen moest; dat het in ieder ge- 5 val te verwach- en was, dat bij teeds stijgende ;n, aldus de 'enredig de inkomsten de schuld tijd t van de centrale overheid, die de ge- stijljeeijten onbhoudt, waarop zij aanspraak de tinnen maken. Maar hij noemde ddt langfcj^ waarheid en betoogde, dat het ïverklaarbaar is, dat de centrale over head grote aandrang op de gemeenten uit rende om hun begroting sluitend te On plezierig Natuurlijk zien wij wel in, dat het uitermate onplezierig is, verworvenheden te moeten prijsgeven en misschien wel wat te moeten teruggaan in het verzor- ^ingspeil. Maar wij herinneren ons toch de woorden uit de gel ei debrief van de begroting voor 1957, dat de verzorgings- grens daar ligt waar de financiën op houden aanwezig te zijn." En hij vervolgde: „Wij zullen al veel geleerd hebben, als wij inzien, dat uit het ontstaan van de financieringsmoeilijk heden is gebleken, dat economische wetrten ziöh niiet een streng doorgevoerde trale leiding laten opdringen. Een der gelijke leiding zal steeds menselijke krach, ten te boven blijken te gaan." De heer Hagens vroeg zich ten slotte af, of wij ons niet met de gedachte trouwd zuilen moeten maken, da overheid ziich wat minder zal moeter moeien met velerlei dingen en dat er worvenheden zullen moeten worden moeten woekeren. Wij zullen dit, al dus de heer Woudstra, moeten doen met een efficiënt, hard werkend korps van ambtenaren, dat, met name wat de lagere ambtenaren betreft, beter gesalarieerd zal moeten wor den. Autonomie In het vervolg van zijn rede wees Woudsbra op de gevaren, die de huidige situaibie meebrengt voor de autonomie van de gemeenten. Hij sprak van een vorm van centralisatie, waarvoor de gemeenten slechts beducht kunnen zijn. Wat de eigen verantwoordelijkheid en de armslag der gemeenten betreft, heeft het er wellicht nog nooit zo somber voorgestaan. Een klein lichtpunt kunnen naaT d< mening van de prot.-christelijke fractie voorzitter, de voorstellen vormen, die de Oud aan de regering heeft I voorgelegd met betrekking tot een defini- tieve regeling van de financiële verhou ding, als tenminste deze voorstellen ge nade kunnen vinden in de ogen van rege ring en volksvertegenwoordiging. Als het beheer van het gemeentefonds wordt verlegd van de regering naar een onafhankelijk college, bestaande uit ver tegenwoordigers der gemeente, dan zal dit de positie van de gezamenlijke ge meenten kunnen versterken. Ook van be lang lijken de voorstellen met betrekking tot de uitbreiding van het aantal objec tieve normen bij de verdeling van de middelen van het gemeentefonds. Ramingen De overschrijding van de ramingen van de kosten voor het openbaar lager onder wijs over de vijfjarige periode 1948—1952 met ruim vier ton had eveneens sprekers aandacht. Hij vroeg, of de kosten ndet nauwkeuriger kunnen worden geraamd B. en W. zeggen, dat de overschrijding een gevolg is geweest van de regelmatig opgetreden loon- en prijsstijgingen. Ma a de heer Woudsbra meende, dat die regel maat nu juist niet tot uitdrukking komt ii de bedoelde rekeningen en ramingen Overschrijding der ramingen kan eei verlies betekenen voor de gemeente; zij betekent in ieder geval een verlies de schoolbesturen, die de extra uitkering lang na het einde van de vijfjarige periode ontvangen. Reinigingscommissie Een commissie voor de reinigingsdienst verdient, naar het inzicht van de j christelijke fractie, voorshands geen beveling. De zaken betreffende beter in de behai Wat de uitbreiding van openbare werken betreft, meende de hee Woudstra, dat het voor het college belang is. dat alle fracties daarin tegen woordlgd zijn, zoals het voor fracties van belang is, dat een van Ten slotte reageerde 1 op de opmerkingen die de ter had gemaakt met bet de eventuele sam A.R.P.. C.H.U. en S.G.P. Hij verklaar de nadrukkelijk, dit geen zaak voor de raad te achten. Bovendien kunnen er zeker geen mededelingen over wor den gedaan als de zaak binnenskamers nog wordt besproken. De heer Meester had ook gesteld dat de A.R.P. zou worden verscheurd door interne tegenstellingen. De heer Woudstra meende daarop te moeten zeggen, dat niet iedere partij zo ge lukkig Is als de P.v.d.A., die geen Interne verscheidenheid en spannin gen kent(De heer Meester moest er zelf om glimlachen). Hij nam het recht, de waarschuwingen van de heer Meester aan het adres van christelijk- historischen en rooms-katholieken op hun juiste waarde te schatten. Koorts is niet altijd even hoog TAE 58-jarige K.V.P.-fractievoorzit- ter A. van Dijk vertelde, aan de vooravond van de begrotingsbehap» deling alle kranten van zijn bureau te hebben geveegd om zich te kunnen losmaken van Spoetnikken en blik vangers in de pers. Maar nauwelijks aan zijn meditatie over de begroting begonnen, overmande het grote ge beuren hem weer door punt 5 van de memorie van antwoord van B. en W., waar een raadslid het college zijn dank betuigde voor de organisatie van een excursie naar de tentoonstel ling „Het Atoom" te Amsterdam. De heer Van Dijk voelde zich gedron gen, te verklaren, dat hij daar niet zo enthousiast vandaan was gekomen. Het lachende meisjeekopje op de affiche had hem naar binnen gelokt, binnen werd hij bevangen door de mach tige indruk van de geheimzinnige machi nes en apparaten, die aan de zorgen van de toekomstige technici zullen wor den toevertrouwd of aah de robots, die ermee door het luchtruim zullen vliegen. ,,Het college heeft de dank van dit raads lid in alle stilte aanvaard en ik der ook maai het zwijgen aar toedoen", zo be sloot de heei v. Dijk zijn ato maire aanloop- Ie. Met vreugdf dat In dt sfeer heerst. Om behouden, is nodig, dat onderwerpen mogelijk worden gesteld en over de betekenis geen misverstand kan ontstaan. Eenzelfde gedragslijn dient te worden gevolgd als besluiten moeten worden genomen op grond van mede delingen, die door het college in een ge heime raad zijn gedaan. Deze geheim houding moet niet langer duren dan strikt noodzakelijk is, zo meende de heer Van Dijk. Drie jaar geleden Dit raadslid bradht het college onder de aandacht, dat het nu drie jaar geleden is, dat een voorstel tot herziening van de verordening voor de huurbijslag aan grote gezinnen door het college in pre advies werd genomen. Hij vroeg, wanneei de raad dit preadvies kan verwachten Een langdurige gedachtenwisseling over de oorzaken van het begrotingste kort leek hem vrij nutteloos, aangezien een definitieve regeling inzake de uitke ringen uit het gemeentefonds nog steeds niet is vastgesteld. De plann< schouwburg, een zwembad en een vee markt kunnen wel worden, uitgewerkt, maar ze zijn voorlopig niet uit te voeren. Overigens meende de heer Van Dijk, dat er geen reden is, defaitist te worden. Met het geld is het als met mensen die ziek zijn: de koorts is niet altijd even hoog en wellicht keert het proces spoedig ten gunste. In cellofaap verpakt Verzachting voor vermakelijkheid Huurman onderstreepte belang van investeringen in bedijf TAE HEER K. F. DE BREE van de K.V.P. had het in zijn begrotingsbe- schouwing uitsluitend over het verschijnsel van de geheime zitting van de raad en van de geheimhouding. Hij was van mening, dat de huidige gedragslijn herziening behoeft. Geheimhouding dient zoveel mogelijk te worden beperkt en als het maar even kan te worden opgeheven. Het komt nu voor, dat anderen meer schijnen te weten dan de raadsleden zelf. Ver klaring en motivering van besluiten en verdediging van het beleid is dan niet mogelijk. Het is onbillijk, de bestedingsbeper king zwaar op de gemeenten te laten drukken. Dat zei de heer H. Zunderman (p.v.d.a.) Hij meende, dat de ambtenaren wat de beoordeling der uitgaven in het „licht"- van de bestedingsbeperking aan gaat, niet op de stoel van de raad moeten gaan zitten. In dit verband refereerde hij aan de kritiek, die mr. Woudstra enige tijd geleden had geuit met betrek king tot een onderwijsuitgave. Soepelheid Voorzichtig manoeuvreren TAE HEER S. M. STOLP (prot.-christelijk) heeft met zijn begrotingsrede VJ eveneens bijgedragen tot het schoonmaken van het sleutelstedelijke straatje, waarop hogere organen met hun analyse van de overbesteding, zoals op alle gemeentelijke straatjes, nogal wat vuil hadden geworpen. De gemeenten zijn de schuldigen niet, zei de heer Stolp. Het mag dan waar zijndat hier en daar wat meer soberheid had kunnen worden be tracht, maar wij leefden toch in een tijd van hoogconjunctuur. Er zijn naar de mening van deze fi- nancieel-deskundige tekenen, die erop wijzen, dat het dieptepunt haast is be reikt. De heer Stolp vroeg het college hoe 't de woningbouw voor '58 denkt te financieren. Kan Leiden de toenemende vraag naar elektriciteit verwerken en welke perspectieven bieden de nieuwe vondsten aardgas voor Leiden? Commissie De heer Stolp had de vraag gesteld, hoe het college denkt over het inscha- commissie, om met het college ke werken in portefeuille moeten worden gehouden en het personeels beleid nader onder ogen zou worden gezien Spreker onder schreef nu de >m de vraag, aan welke objecten priori- eit moet worden verleend binnen hel aam van de begroting. Hij dacht «pe naal aan de commissies van financiën :n personeelszaken Dc heer Stolp roerde eveneens de efficiency aan. Hij zei de resultaten af te wachten van het door B. en W. toegezegde onderzoek inzake moge lijke doublures bij de dienst voor so ciale zaken en de sociale raad en hij hoopte, dat met behoud van het zelfstandige karakter van de sociale raad een nieuwe werkmethode ge vonden kan worden, die kostenbe sparend werkt. Spreker constateerde, dat hier en daar een belangrijke uit zetting van personeel heeft plaats ge had. Zo was de bezetting van de af deling onderwijs In 1946 11 man. ter wijl dit nu 22 man Is. De heer Stolp vroeg het college, waarin de werk zaamheden van de taakanalysten der gemeente precies bestaan. Deze prof.-christelijke woordvoerder >esloot zijn rede aldus: „Ik mag het col- ege wel adviseren, voorzichtig te ma- ioeuvreren om het gemeentescchip in •eiligc haven te brengen. U kunt daarbij -erzekerd zijn van de steun van de prot- mening van B christelijke fractie. Wanneer wij boven- en W„ dat de samenstelling van een| dien weten, dat ons alle dingen uit Gods nieuwe commissie geen aanbeveling ver-1 Vaderhand toekomen, hetzij goede, hetzij dient, maar hij vroeg het college bij slechte tijden, dan zullen wij rustig kun- bijzondere vraagstukken, die zich nu nen en moeten voortvaren, het bidden voordoen, de desbetreffende commissies aan hot werken parend. Achter de wol- in te schakelen, ook wanneer het gaat' ken schijnt tóch de zon!" waterleiding tarieven staan nog steeds op een laag peil. De fractie van de heer Zunderman wil alleen meewerken, als met de belangen van de grote massa doende rekening is gehouden. Spreker pleitte voor bevorde- te zijn, dat hij aen schakel ii in het grote ge heel. Meer ver- ntwoordelijk- aeidsgevoel leidt tot meei loelmabigheid. Eén van dc beperkingen noemde de heer Zunderman het tornen aan sociale en culturele zieningen. Hij zei, persoonlijk het middel van de belastingverhoging voor te staan. Soepelheid wenste hij bij het hanteren van de verordening voor de vermake lijkheidsbelasting, speciaal voor het i van de clubhuizen en de speeltuinver enigingen. De mening van de inspecteur Telefooncentrale in Leiden te klein Burgemeester Van Kinsohot acht het wenselijk, dat de raad meer wordt inge- ljcht over de uitvoering van raadsbeslui ten. Hij zei dat gisteravond bij zijn be antwoording van enkele vragen. Een commissie voor de reinigingsdienst vindt het college niet nodig omdat de vraagstukken van deze dienst kunnen worden gecombineerd met die waarover de commissie openbare werken zich be raadt, Aan uitbreiding van de commissie O-W. heeft het college geen behoefte. Met betrekking tot de geheime zittingen van de raad en de geheimhouding van besprekingen zegde de burgemeester toe, dat deze aangelegenheid scherper zal worden bekeken. Geheimhouding kan nó dig zijn wegens persoonlijke elementen in de bespreking en in het belang van de gemeente. Met vermindering van het aantal per soneelsleden der gemeente wordt ernst gemaakt, maar de plannen moeten klaar liggen als het getij ten gunste keert. In antwoord op de vragen van mr. Dr(j- ber zei de heer Van Kinschot, dat ook de P.T.T. met de bestedingsbeperking te maken heeft en dat de Leidse telefoon centrale te klein wordt; no de bouw van een nieuw belastinggebouw In Lelden door de omstandigheden voorlopig niet doorgaat, is een oplossing van dit ruimte probleem uit het zicht geraakt. De direc tie van de P.T.T. hier Is echter zeer dili gent. Terug De heer F. C. de Hosson (k.v.p.) sloot zich aan bij de bezorgden. Een voortleven van de gemeenten in de haohedijke situatie van dit ogenblik leek hem be paald onverantwoord. De begrotings positie maant tot grote behoedzaamheid. Ten aanzi-n van de subsidies meende dit raadslid, dat wij hier en daar wellicht zullen terug moeten, maar met wijs be leid; het gaat om het gezond houden van het essentiële. Het verzorgdngspei'l moet steeds de aandacht van het gemeentebestuur heb ben. De heer De Hosson wekte op, met het efficiency-onderzoek flink en desnoods rigoureus verder te gaan. Hij vroeg het college, of het niet kan overweegen, over te gaön tot verkoop van niet noodza kelijke eigendommen. Meer vaart Het antwoord van het college op vragen over Vermindering van de uitgaven bevredigde dokter H. Kort- mann (kvp.) niet. Hij wees op de stij gende uitgaven voor plantsoenen, be stratingen en sportvelden, om maar wat te noemen. De weg van de in terne reorganisatie moet met nog meer vaart worden gevolgd. Tariefs verhoging bij de nutsbedrijven mag naar zijn mening pas in laatste in stantie worden toegepast. De dienen de functie aan de gemeenschap moet Drevaleren boven de steunende aan de gemeente. De heer r- thedne (v.v.d.) verklaarde zioh met genoegen achter 'de steuners van sociale en culturele voorzieningen ten bate van de burgerij te scharen. De aanpevoerde belastingverhoging van de heer Zunderman noemde hij echter een dooddoener. Hij dacht aan de midden groepen en de werkgelegenheid. Een groot voorstander toonde hij zich van de bezitsvorming. De openbare nutsbedrijven moeten renderen. De batige saldi mogen niet ongelimiteerd worden gebruikt om tekorten «.-lders in de gemeentelijke huis houding te dekken. Voor een eventuela verhoging moet wel de uiterste noodzaak bestaan, meende ook de heer Portheine. die verder wees op het grote belang van het vreemdelingenverkeer en het conser veren van oude gedeelten in het stads- Investcringen Dc heer Meester had met zijn opmer king over de particuliere investeringen blijkbaar de aandacht van de heer Huur man (prot.-christelijk) getrokken. Wan neer de hee Meester het had over bij voorbeeld dc 19.000 televisietoestellen, die er in de afgelope maand weer zijn bijgekomen, zou de heer Huurman het m l i eens zijn. Deze spreker meende, dat bij deze investeringen een stevig be leid itbr '<t. Maar als de heer Meester doelde op de Investeringen in het bedrijf, dan was de prot.-chrlsteIijke woordvoer der het bepaald ndet me' hem eens. De heei Hi>* n óracht ook de dringende noodzaak om tijdig indus trieterreinen ter beschikking te heb ben onder de aandacht van het De P.T." ondervond kritiek van mr. 3. Drijber (v.v.d.) Hij vroeg met betrekking telefocnaansluitingen en t plaar- van Lellen,- of een grotere activiteit het col'.ge niet tot enig nut zou kunnen leiden. Hij drong op uitbrel- van de plaatselijke centrale en van aantal rellen. De PTT. past haar ven toch aan de kosten aan Tele- a*>n ng is bovendien vaak een economisch boli^*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1957 | | pagina 3