COLGATE SUPER
MET GARDOL
Kerkdiensten voor Leiden
en omgeving
Nog deze maand
tweede Sow jet
kunstmaan
DRAGERS VAN EIGENSCHAPPEN
moeilijke
gesteld
Regering voor
beslissingen
Vraag en ik antwoord,
als ik kan.
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
9
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1957
LEIDEN
Herv. Gemeente: Pieterskerk 10
Groot, 7 u dr Oppenheimer, vrijdag 7.15 u
avondgebed; Hooglandse kerk 10.30 u ds
Vossers; Oosterkerk 10 u ds Ottevanger,
5 u ds De Wit. Marekerk 10.30 u ds Van
der Wiel; Kooikapel 10 u ds De Ruiter:
Maranathakerk 11 u en 7 u ds Van Achter-
berg; Herv. school Boshuizerkade 9.30 i
ds De Wit; Herv. ulo-school Asserstraat
10 u dhr Jansen; Ver. vrijz. Hervormden,
Volkshuis ds Mulder van Kaarden; Eglise
Wallonne 10.30 u ds Berthoud var
Dordrecht; academisch ziekenhuis 10 i
ds Vermet van Leidschendam; diacones-
senhuis 10.30 u ds Saraber van Voorscho
ten; jeugdkerk aula gynasium 10 u.
Van Daailen; tehuis voor ouden van dagen
7 u ds De Wit (donderda| 7 november).
Geref. Kerk: Zuiderkerk 10 u dr Wes
terink, 5 u dr Gilhuis van Amsterdam:
Herengrachtkerk 10 u ds Van der Brink
van Makassar, 7 u dr Westerink; Oud<
Vestkerk 10 u dr Gilhuis, 5 u dr Dron-
kert; Maranathakerk 9.30 u dr Von
Meyenfeldt, 5 u ds Van der Brink; school
Telderskade 10 dr Dronkert, 5 u dr Von
Meyenfeldt; Zuiderkerk 8 u ds Van Dui
nen van Wassenaar.
Geref. Kerk art 31: 8-30 u en 5 u ds
Dt Vries.
Chr. Geref. Kerk: 10 u en 5 u ds Kleisen.
Utrecht.
Geref. Gemeente: 10 u en 5 u ds Mole-
Geref. Gemeente in Nederland: 11.30 u
en 5.30 u leesdienst.
Evang. Lutherse Gemeente; 10.30 u ds
Doopsgezinde Gemeente: 19.30 u ds Ver-
Remonstr. Gemeente: 10.30 u ds Van
Goudoever.
Oud-Katholieke Kerk: 9.45 u hoogmis,
donderdag 7 30 u avondmis.
Engelse dienst (in Oud-Katholieke kerk):
2.3U u eveningsóng, rev. A. C. Austen.
Bapfcisten Gemeente: 10 u dhr Schouten,
5.30 u Heiflig Avondmaal; maandag 8 u
Bijbelbespreking; vrijdag 8 u bidstond.
Leger des Heils: 10 u heiligingsdienst,
6.43 openluchtsamenkomst; Gangetje, 7.30
u opwekkingssamenkomst, diensten onder
leiding van senior-majoor J. Hak.
Pinkstergemeente: 8 u zondagavond,
evangelist Van den Brugge van Den Haag.
Evang. Christen-gemeenschap: 10 u en
5 u dhr Van der Horst; maandagavond
8 u jeugddienst; dinsdagavond 8 u bid
stond.
TER AAR
Herv. Gemeente: 9.30 u en 6.30 u ds
Van Amstel (HA).
Geref. Kerk: 10 u leesdienst, 3 u ds
Wijma van Alphen.
AARLANDERVEEN
Herv. Gemeente: 10 u en 7 u ds Boe
senkool.
Geref. Keric: 10 u en 6.30 u ds Van
den Hoek.
Chr. Gerf. Kerk: 9.30 u en 6.30 u ds
Den Boer van Den Haag (HA).
ALPHEN AAN DEN RIJN
Herv. Gemeente: grote kerk Juliana-
straat 9 u ds Hanemeijer, 10-30 u vicaris
7agema, 6.30 ds Bogers; kapel Gouwsluis
10 u ds Lefeber; gebouw Jonathan ds
Lefeber; kapel Martha stichting 1030 u
ds Van Endt v. Utrecht; Oudshoornseweg
10 u ds Cadée; Hervormde kapel 9.30 u
en 6.30 u ds Jorissen.
Geref. Kerk: Zuiderkerk 10 u ds Wijma,
6.30 u ds Mulder; Noorderkerk 10 u ds
Boonstra van Woerden, 6.30 u ds Wijma;
aula Chr. lyceum: 10 u ds Mulder, 6.30 u
ds Boonstra; Oudshoorn 10 u ds Van den
Berg, 6.30 u ds Kuiper, beiden te Sas-
senheim.
Geref. Kerk art. 31: 9 u en 6.30 u ds
Vreugdenhil van Zwolle.
Chr. Geref. Kerk: 10 u en 6 u ds Roos.
Oud-Geref. Gemeente: 9.30 u en 4 u
leesdienst
Evangelisatie ijscüubgebouw: 10 u Heilig
Avondmaal, 6.30 u ds Van den Brink te
Bloemendaal.
BENTHUIZEN
Herv. Gemeente: 9.30 u en 6 u ds Van
Eijk.
Geref- Gemeente: 9.30 u en 6 u lees
dienst.
HOOGMADE
Herv. Gemeente: 10 u ds Roth.
HAZERSWOUDE
Herv. Gemeente: 9.30 u en 6.30 u ds Van
der Leeden.
Geref. Kerk: 9.30 u en 6.30 u ds Van
der Hout.
HILLEGOM
Herv. Gemeente: 10 u ds Monteban,
Driebergen, 5 u ds Veenendaal.
Geref. Kerk: 10 u en 5 u ds Krabbe.
Chr. Geref. Kerk: 10 u en 5 u ds
Schippers.
DE KAAG
Herv. Gemeente: 10 u ds Steenbeek van
Wateringen, 5 u de heer De Wit van
Noord wijk.
KOUDEKERK
Herv. Gemeente: 10 u en 7 u ds Koer-
6elman.
Geref. Kerk: 10 u en 7 u ds Zijlstra.
KATWIJK AAN DEN RIJN
Herv. Gemeente: 9.30 u en 6 u ds Mak-
kenze; school Narcisstraat 10.30 u ds
Kramer, vlootpredikant.
Geref. Kerk: 9.30 u en 5 u ds De Valk.
KATWIJK AAN ZEE
Herv. Gemeente: Nieuwe Kerk 10 u ds
Hagen, 6 u ds Offeringa; Oude Kerk 10 u
ds Moerenhout. 6 u ds De Vos; kapel 10 u
ds Bouman, 5 u ds Hagen; zeehospitium
6.45 u ds Bouman.
Geref. Kerk: 9.30 u en 10.30 u ds Pijl
man, 5 U ds Nawijn.
Chr, Geref. Kerk: 10 u en 5 u leesdienst
Geref. Gemeente: 10 u en 5 u leesdienst.
Geref. Kerk art 31: 9.30 u en 5 u ds
LEIDERDORP
Herv. Gemeente: 10 u ds Honnef, 6.30
u ds Lietaart Peerbolte van Voorburg;
kerkzaal Hervormde school Zijlkwartier
1030 u ds Offeringa van Katwijk.
Geref. Kerk: dorp 10 u ds Dijk, 6.30 u
ds Banga; kerkzaal Zijlkwartier 9.30 u
ds Bangma, 5 u ds Dijk.
Vereniging van vrijz.-Hervormden: 10.30
mej ds De Jong te Overschie.
LISSE
Herv. Gemeente: 9 u en 10.30 u ds Pet-
tinga, 7 u ds Schouten, Vlaardingen.
Geref. KeTk: 10 u en 5 u ds Rothuizen
van Leiden.
Chr. Geref. Kerk: 10 u en 4 u ds Eer-
land-
Geref. Gemeente: 10 u en 4 u ds Kie-
boom.
Oud-Geref. Gemeente: 9 30 u en 3 u ds
Du Marchie van Voorthuysen, Leersum.
Geref. Kerk art 31: 10 u en 4.30 u ds
LEIMUIDEN
Herv. Gemeente: 9.30 u ds Gijsbers.
Geref. Kerk: 9-30 u en 2.30 u dr Gilhuis
van Den Haag.
NIEUWVEEN
Herv. Gemeente: 9.30 u dhr Van den
Hoek, 4.15 u ds Cadée Oudshoorn, 6.30 u
dhr Van den Hoek.
Geref. Kerk: 9.30 u en 6.30 u ds Snel.
NIEUWKOOP
Herv. Gemeente: 9.30 u ds Stehouwei,
Alphen, 630 u ds Verwey, Zevenhoven-
Geref. Kerk: 9.30 u en 6.30 u ds Tom.
Alphen aan den Rijn
Chr. Geref. Kerk; 9.30 u en 6.30 u lees
dienst.
NOORDWIJR AAN ZEE
Herv. Gemeente: 10 u prof. Rasker te
Leiden. 5 u ds Cupédo.
Geref. Kerk: 10 u ds De Graaf, Voor
burg, 5 u ds Bouma.
Herv. Evangelisatie: 10 u en 5 u dhr
Van Vliet, Wieringerwaard.
NOORDEN
Herv. Gemeente: 9.30 u en 7 u ds
Van der Kooy.
Geref. Kerk: 9.30 u en 6.30 u ds Zelle,
Rockanje.
NOORDWIJK BINNEN
Herv. Gemeente: 10 u en 7 u ds Brou-
er, Hillegom.
Geref. Kerk: 9.30 u en 5 u ds Hetoen.
NOORDWIJKERHOUT
Herv. Gemeente: 10 u ds Wal vaart,
Sassenheim, 7 u ds Van Dijl, Heemstede.
OEGSTGEEST
Herv. Gemeente: hedenavond 7 u avond
gebed in zendingskapel; morgen Groene-
of Willibrordkerk 10.30 u ds Visser; Pau-
luskerk 10 30 u ds Gallenbach, 7 u ds Vis-
(HA); Hoge Mors dhr Van den Berg,
Valkenburg; zendingshuis, jeugdkerk 10.30
wika De Vlieger; Irene 10 30 u dhr
Van Luyn; zaal Endegeest 8.30 u ds De
Wit, Leiden.
Geref. Kerk: 10 u en 5 u ds Rijksen,
Apeldoorn.
Geref. Kerk art. 31: 8.30 u en 3 u ds
Ver. van vrijz.-Hervormden: 10.30 u ds
Hubeek.
OUDE WETERING
Herv. Gemeente: 9-30 u ds Knottnerus.
Geref. Kerk: 9.30 u en 3 u ds Brussaard.
Oegstgeest.
RIJNSBURG
Herv. Gemeente:! Grote Kerk 10 u ds
Van Gosliga, 5 u ds Groenewoud; Kleine
Kerk 10 u ds Groenewoud, 5 u ds Van
Gosliga.
Geref. Kerk: Voorhouterweg 9.30 u ds
Van der Linde, 5 u ds Bijleyeld; Rapen
burg 9.30 u ds Post, 5 u ds Van der Linde;
Marenathakerk 9.30 u ds Bijleveld, 5 u
ds Post.
Chr. Geref. Kerk: 10 u en 5 u ds
Kampman.
Geref. Kerk art 31: 10 u en 5 u ds
Brüning.
RIJNSATERWOUDE
Herv. Gemeente: 10.30 u en 7 u ds Van
Soest.
Chr. Geref. Kerk: 8.30 u en 5 u lees
dienst.
SASSENHEIM
Herv. Gemeente: 9 u en 10.30 u ds Van
Harten, Delft, 5 u ds Walvaart-
Geref. Kerk: 9.30 u ds Kuiper, 5 u ds
Van den Berg.
Chr. Geref. Kerk: 10 u en 5 u ds Rutters,
Wildervank.
VOORSCHOTEN
Herv. Gemeente: zie Voorschoten.
Geref. Kerk: 10 u en 5 u ds Den Boer.
Geref. Kerk art. 31: 8.30 u en 3.15 u ds
Brüning, Rijnsburg.
VALKENBURG
Herv. Gemeente: 10 u en 6.30 u ds Lek-
kerkerker.
Geref. Kerk: 10 u en 5 u ds Langerer.
Geref. Kerk art. 31: 10.15 u ds Brands,
u ds Breen.
WOUBRUGGE
Herv. Gemeente: 9.30 u ds Bogers, Al
phen, 6.30 u ds De Ruiter, Leiden.
Geref. Kerk:
geveld.
ZOETERWOUDE
Herv. Gemeente: 10 u ds Van Embden.
ZWAMMERDAM
Herv Gemeente: 10 u en 6.30 u ds Van
deii Broeck.
Geref. Kerk: 10 u en 6.30 u ds Wagenaar.
ZEVENHOVEN
Herv. Gemeente: 9.30 u ds Verwey, 7 u
ds Cnossen, Amsterdam.
Geref. Kerk: 9.30 u en 6.30 u ds Heiner,
Ter Aar.
ZOETERMEER
Herv. Gemeente: 9 u ds Zandt, Delft
11 u ds Beekenkamp, Delft, 4 u ds Zandt,
Delft, 630 ds Poldervaart, Scheveningen.
Geref. Kerk: 10 u en 6.30 u ds Gerritsma.
Geref. Kerk art. 31: 9.30 u leesdienst.
3 u ds Moggrée, Rijswijk.
Ver. van vrijz.-Hervormden: 6-30 u dhr
Schouwink, Schiedam.
Geref. Gemeente: 10 u en 6.30 u lees
dienst.
PTT-maatregelen
rond feestdagen
Zowel Kerstmis ais Nieuwjaar vallen
ditmaal tussen de weekeinden, zodat in
veertien dagen tijd vier keer de nacht
posttreinen niet zullen rijden (nameliik in
de nachten voorafgaande aan de zon- en
feestdagen). Bovendien wordt juist in de
periode Kerstmis-Nieuwjaar extra veel
post verwerkt.
Lp verband daarmee zullen er in de
nachten, voorafgaande aan die waarin
geen posttreinen zullen rijden, extra man
kracht en materieel worden ingeschakeld.
Daags voor de zon- en feestdagen zal ook
de post zoveel en zover als mogelijk wor
den weggewerkt, zodat men op de feest
dagen zelf „zo schoon mogelijk" denkt te
zijn. Post. die daags voor de zon- en feest
dagen de eindbestemming niet heeft be
reikt wordt weggewerkt met extra man
kracht en materieel in de nacht volgende
op de feestdagen.
De nieuwe
SpitntJL
is verschenen!
Jaarabonnement: 35 i
De wijk neemt naat Cn atelier? C
per week, f 4.55 per kwartaal. Opgaven aan: Bureau De Spiegel, Wageningcn.
Zeven dagen cel voor
hondenliouder
De rechtbank te Dordreoht heeft gister
morgen de 43-jarige opkoper W. C. vat
der Z. wonende te Sliedrecht. overeen
komstig de eis veroordeeld tot zevei
dagen hechtenis, omdat hij niet heeft
voldaan aan een schriftelijke lastgeving
het gemeentebestuur van Sliedrecht.
zijn woonkeet behoorlijk te reinige
het houden van honden op te houden.
5 man bivakkeerde in een tot woon
keet omgebouwde roef van een schip me!
aantal honden in een niet te beschrlj-
toestand. Toen het deze zomer erj
m was, was de stank zo erg, dat de
zelf maar buiten ging slapen. Hij
weigerde echter zijn honden op te ruimeD
en nam niet de moeite zijn woonruimte
behoorlijk schoon te houden.
De tweede Russische kunstmaan zal
nog deze maand worden gelanceerd. Dit
heeft prof. Koecharkin, vice-voorzitter
de astronomische raad van de Russi
sche academie van wetenschappen mede
gedeeld in een vraaggesprek met 't Hon
gaarse blad Nepakarat, welk blad is aan
gehaald door het Hongaarse persbureau.
De Russische hoogleraar voegde hier
aan toe, dat binnenkort de eerste raket
naar de maan kan worden afgeschoten.
bestrijdt tandbederf de gehele dag
en geeft U wittere tanden - gezondere tanden - frissere adem
Alléén Colgate Super bevat GARDOL! GARDOL - het doeltreffendste be
standdeel, dat ooit tegen tandbederf in tandheelkundige laboratoria werd
ontwikkeld en waarop Colgate het uitsluitende recht bezit. De GARDOL in
Colgate omgeeft Uw tanden als het ware met een onzichtbaar schild, dal
minstens 12 uur blijft en er door eten en
drinken niet afgaat. Bovendien verfrist
Colgate op afdoende wijze de adem en
maakt Uw tanden schitterend wit.
Natrium N-Lau
Standaard tube f 0.75
Grote tube f 1.35
Probeer het en ondervind waarom Colgate Super met
GARDOL de meest verkochte tandpasta ter wereld is.
1076) Nadat Guyénot de bananen-
vlieg als studie-object had aanbevolen
en de Amerikaanse bioloog Morgan op
grote schaal het kweken en bestuderen
van de „zwartbuikige liefhebster van dr
dauw", zoals haar Latijnse naam „Droso
phila melanogaster" zegt, had georgani
seerd, zijn tot 1950 ongeveer 200 mil
joen van deze diertjes nauwkeurig
gadegeslagen. Vooral voor het erfelijk
heidsonderzoek bleek de bsnanenvlier
uitermate geschikt, omdat zij in haai
speekselklieren chromosomen bezit, dir
ongeveer 200 maal zo lang zijn als dr
gebouwd, zodat
als het
vat. Zot
loleculer
oorden kon worden
r deze 300 miljoen
lun structuurformulcs hoewel de
ïatelling van die molenden volko-
orrhekend is dan zouden daar-
•oor 10.000 boeken van 500" bladzijden
■lk noodzakelijk zijn. En die boeken
a in de cellen van de speekselklier,
tot nu toe niet worden onthuld,
de onderzoekers maken zich daar
weinig zorgen en grijpen de gun
gelegenheid die hun hier geboden
Juist
chrot
konden in de loop der tijdei
genen worden aangewezen die een dui
deljjk «an te wijzen functie hadden
Deze genen zorgden voor de beharing,
die voor de kleur, weer andere voor de
lengte der vleugels, enz. Met andere
woorden, de genen wsren stuk voor
stuk (en in vereniging) dragers van
bepaalde eigenschappen, die in bet
Dit lijkt op het gehoor uiterst een
coudig en verschillende schrijvers heb
ben dat aanvankelijk ook als zodanig
voorgesteld. Maar wanneer we er ons
rekenschap van geven, dat in een chro
nosoom zo'n 300 miljoen reuzenmole
culen aanwezig zijn, die hier met hun
allen een werkzaamheid uitoefenen, die
tot vorming van de nakomelingschap
leidt, zouden we on» toch kunnen voor
stellen, dat een en ander wat ingewik
kelder is dan de simpele voorstelling.
een gen een afwijkend molei
doet zich hetzelfde voor als w
een vliegtuigfabriek de mont«
gereedschappen te hunner be
zouden hebben: uit de aanwi
terialen kan onmogelijk een ns
lopende motor worden op
want de cylinders kunnen nir
gedraaid, moeren kunnen nie
langeschroefd, het staal kan
krijger
afwisseling
U
Tegenover zwart staat ook wit in de
Nederlandse economie
(door onze economische medewerker)
begroting voor 1958 geheel ingesteld op handhaving van de prijzen
en de lonen. Maar de stemmen worden steeds luider die, vooral voor de
laagst bezoldigde groepen, tot een verbetering van de lonen willen komen.
Vriend en vijand zjjn het er over een-
dat een algemene loonsverhoging nof
afgezien van de ondergraving van de be
groting voor 1958 het hek van de dam
zou slaan; wij zouden dan onherroepelijk
het beruchte haasje over springen
lonen en prijzen krijgen, wsar(j de w
nemer altijd In de verkeerde hoek zit.
Nog deze week heeft de Engelse minis
ter van financiën er met grote nadruk
voor gewaarschuwd, dat een loonsverho
ging op brede schaal de chaos naderbij
Het zoeken is daarom naar een soort
steen der wijzen, naar een tussenweg die
enerzijds aan de verlangens der loon
trekkers tegemoet komt en die anderzijds
niet de prijzen helpt opkrikken.
Kinderbijslag
Men meent die uitweg gevonden te heb-
ïn in een verhoging van de kinderblj-
ag voor de minder draagkrachtlgen.
eze laatste toevoeging betekent, dat die
verhoging alleen zal gelden voor hen,
wier inkomen tot een bepaald plafond
gaat. Over de hoogte van dit plafond
wordt thans in de Stichting van de Ar
beid druk onderhandeld tussen werkge-
en werknemers. Komt er een eens
luidend advies uit de bus, dan zal de re-
ng het besluit moeten nemen om dit
advies wel of niet te volgen.
Indien inderdaad deze weg wordt be
wandeld, dan zullen allen die kinderen
hebben en die in loondienst zijn een toe
slag krijgen. Kinderloze gezinnen staan
dus naast maar ook allen die niet in
loondienst zijn Wij denken hieribij in de
e plaats aan weduwen, kleine ren
teniers enz., een groep die in onze sa
menleving steevast verwaarloosd wordt.
Het ge'd voor deze toeslag moet na
tuurlijk ergens vandaan komen. Niet uit
de schatkist, want dan wordt het gat in
de begroting, dat nu zo zorgvuldig door
de minister is afgedekt, weer groter. Men
speelt daarom met de gedachte het geld
uit de reserves van het klnderbijelag-
fonds te halen. Dit zou inderdaad de weg
van de minste weeretand zijn, ook al
het gevaarlijk de reserves van een fonds
voor een groot deel op te souperen.
Een andere weg i6 natuurlijk een
hoging van de premie voor het kinderhij-
slagfonds. Maar dit betekent een
last voor de werkgevers, hetgeen wel
moeilijk te verteren ls, nu minister prof.
dr. J. Zijlstra nog de vorige week ee
roep op hen heeft gedaan om prijsverla
gingen op de grondetoffenmarkten door te
geven aan de eindprodukten.
Meer besteding
Een verhoging van de inkomens V?|
minst draagkrachtigen betekent, als die
verhoging uit de reserves van een fonds
komt, uiteraard een vergroting va
bestedingen. Wij veronderstellen in elk
geval niet dat deze extra tokomens naa:
de spaarsector zullen vloeien.
Dit is dan knelpunt nummer twee rooi
de regering: z\j hamert op een bestedings
beperking en klemt daarvoor consumen-
n en ondernemers tussen de tang. Maar
u zou zij weer enkele tientallen miljoe-
en aanzuigen en deze met een omweg op
e consumptiemarkt brengen.
Dit effect zouden wij alleen niet
al6 de kosten voor de toeslag wordt op
gebracht door een verhoging van de in
komsten- of een andere belasting in de
verbruikerssfeer. Dan wordt het eer
kwestie van overheveling.
is in wezen nog een derde moeilijk
heid. De kern van het gehele probleem
onze economie i6 een besteding, die
boven onze produktiekracht is uitge-
id. De produktie moet daarom-
welke vorm ook omhoog. Prestatiebe
loningen zouden hiervoor een prikkel
kunnen zijn. Een toeslag op de kinderbij
slag heeft echter niets met prestatie te
ïaken, evenmin trouwens als de aai
gheidspremie voor de mijnwerkers
Zivare taak
Het is nu eenmaal de taak van de
regering problemen op te lossen en
economische maatregelen op haar
wenselijkheid en doelmatigheid te
toetsen. Anders gezegd; economische
nadelen te stellen tegenover sociale
voordelen. Het is in deze tijd geen
benijdenswaardige taak.
Gelukkig ziet niet alles er even don
ker uit. Met groot genoegen zal onze mi
nister van financiën naar het verloop van
de deviezenreserves kijken. Deze weck
kwam er weer 92 min bU, waardoor wij
afgelopen maandag op f3558 min. als aan
wezig bij de Ned. Bank stonden.
Het is nog 6teed6 niet helemaal duide
lijk waaraan wij deze stijging precies
aan te danken hebben. Vermoedelijk
stromen o.a. de ln augustus weggevluch
te kapitalen terug. Hoe dan ook, wij
staan thans, mede door de aankoop van
dollars in september, op een niveau dat
wij ook half augustus, vóór de grote op
ruiming, hadden.
Deze versterking van de valutapot is
dringend nodig als fundering van onze
gulden. Want dalen de deviezenreserves,
dan verliest het buitenland zijn vertrou
wen ln onze gulden en dan komt de weg
naar een devaluatie open te liggen, waar
bij loontrekkers en (vooral) vergeten
groepen aan het kortste eind trekken.
Drenthse guldens
voor Israël
In de Statenzaal te Assen heeft de com
missaris van de Koningin, mr. J. Cramer,
gisteravond aan de gezant van Israël, de
heer H. A. Cidor. een album overhandigd
met de handtekeningen van inschrijver#
op de obligatielening van Israël ten be
hoeve van de economische ontwikkeling.
Voor meer dan 100.000 is ingetekend,
i ook de dent atals
schaars aangeboden Laplata mals n
ger. De gewachte en aangedtoroen i
regelmatig In het binnenland geph
gerstpositie heeft
spoedige posltlM
Er ging deze weck dan
regelmatig kopera. daat
gaan. De aangekomen partij wei
nemeUfke prijzen gepLaut, waar
stijging intrad. Op a/lading wei
onveranderd genoteerd.
MiHetzaad lag zo goed all v
markt bij onveranderde prijzen
De
rcnals
heffing verhoging
Dat moeilijke Nederlands
Hokus-pokus
FEN LEZER stelde mij enige vragen
over het plaatsen van komma's. En
kele weken geleden heb ik daarover al
het een en ander gezegd, waarbij dui
delijk uitkwam dat voor het gebruik
dezer leestekens geen nauwkeurig
lijnde regels bestaan. Wel kan me
een paar geven, wat ik toen deed, i
de komma blijft in hoofdzaak een
persoonlijk teken, vandaar dat twee
schrijvers soms zeer veel verschillen
ten opzichte van het plaatsen van kom
ma's. Wie zeer sterk de nadruk wal leg
gen op een woord zal er eerder toe ko
men dit van de rest van de zin af te
scheiden dan iemand, die deze bedoeling
niet heeft.
Dit geldt trouwens in enkele gevallen
ook voor de punt. Ik herinner u
de bekende zinnen uit de Max „Have-
iaar" van Multatull: ..Terstond
afloop daarvan, stapte de president, die
gaarne nog dien avond te Serang wilde
zijn: Omdat.Hij.HeLZoo.Bijzonder.Druk
Had. weder in zijn reiswagen. In gewone
stijl zou dit fout zijn. maar Multatuli
heeft er hier een bijzondere bedoeling
er bestaat behoefte aan telegrafische ge
meenschap, óf zij bestaat niet; is het
laatste het geval, dan moet de staat
dergelijke inrichtingen ook niet
legigen, want het is te veel, alléén
de behoefte van de Regering telegrafi
sche correspondentiën op te richten; be
staat de behoefte wezenlijk de particu
lier# vlijt zal er in voorzien."
Of deze van Groen van Pri
t e r e r: „Gewoon het beleid,
schrander en welberekend overleg, de
omzichtighedd. den behoedzamen gang
des Prinsen uitbundig te hooren
heffen, heeft men niet zelden, omdat
deze voortreffelijke eigenschappen, ir
den gewonen mensch, tot angsvtalllg-
heid en weifeling kunnen brengen, de
vastheid en het krachtige zijner s
kuinde miskend."
In beiide zinnen zouden, indien ze
zo nadrukkelijk waren, stellig een paar
komma's minder hebben kunnen staan.
Maar in de gegeven omstandigheden zijn
ze volkomen te verdedigen Soms kan
een komma ook noodzakelijk zijn on
een misverstand te voorkomen. Ii
merkte dit vandaag op, toen ik eei
brief schreef, waarin deze zin voor
kwam: „Ik zal een brief schrijven o:
telefoneren aan A." Toen lk het ge-
sohrevene overlas, bemerkte lk dat ik
bedoelde: „Ik zal een brief schrijven,
of telefoneren aan A.". In de eerste zin
had ik medegedeeld dat alleen A voor
een bericht in aanmerking kwam, maar
dat was mijn bedoeling niet. Ik wou
zeggen: „Ik zal Jullie schrijven of ik
zal telefoneren aan A'1 Natuurlijk had
ik de onduidelijkheid kunnen wegnemen
door het woord „jullie" er tussenin te
voegen, maar een komma maakte mijn
bedoeling ook helder
Het komt ook voor dat een zin wat
lang wordt en tot recht begrip zal men
er dan ook eerder een komma Inzetten
dan wanneer hij korter was geweest
Uit deze voorbeelden blijkt genoegzaam
dat het plaatsen van komma's niet aan
vaste regels is gebonden, maar vaak
van de stijl, de lengte van de zin, de
nadruk en andere factoren afhankelijk
ls. Tot zover over de komma.
is. Want alles wat valt, valt t
niet op". Dit ls Juist, hoewel de rede
nering niet helemaal opgaat. Men kan
in de taal niet wiskundig redeneren, in
vele gevallen althans niet Men denke
maar eens aan de vroeger al eens ge
noemde uitdrukkingen: een koperen
blak, een kristallen gla6, een gouden
oorijzer en dergelijke. In dlit geval ech
ter heeft de vraagster de spijker op de
kop geslagen. Het woord opvallend ls
een insluiper uit Duitsland, die even-
wal bijna als een echte Nederlander
wordt beschouwd. Wij hebben er echter
geen behoefte aan, want we kunnen
even goed zeggen: in het oog vallen,
treffen, de aandacht trekken; het is
merkwaardig, opmerkelijk, verrassend.
En hoe is het met de uitdrukking:
ietsdatkomen ga at? Ja, ook hier
hebben we waarschijnlijk een over de
grenzen gekomene, lk denk uit Frank
rijk. Beter is: iets dat spoedig zal ko
men, dat te verwachten is (staat), dat
zich laat aanzien e.d.
een tol, dan ging ik tollen" in plaats
van: „Als Ik een tol had" Ik heb deze
verwarring van „al" en „als" nog nooit
door
dr. F. C. Dominicus
gehoord maar ln goed Nederlands is
ze natuurlijk fout. Hert gevaar van der
gelijke wijzen van zeggen is, dat ze soms
in het zuivere Nederlands binnenslui
pen. Vaak zijn ze eerst als (flauw) grap-,
je bedoeld, maar na een aantal keren
te zijn gebruikL verbezen ze dit ka
rakter en worden als goed beschouwd
(althans door een groot deel der niet-
nadenkende sprekers). Ik geef als voor
beeld hiervan de uitdrukking: „ala
maar" ln plaats van al maar voort
durend). Velen bezigen diie thans ln alle
ernsrt. Verder denk lk aan woof en
foof ln plaats van wuifde en fuifde. De
woordenlijst erkent deze normen nog
niet, maar wél reeds zweerde en ge-
zweerd, naast zwoor, gezworen, die
in mijn oren nog even foutief klinken
als woof en foof. gewoven, gefoven.
De klacht over de vele vreemde woor
den in de kranten ls al oud maar niet
temin nog steeds gegrond Helaas, de
regeringskringen geven in dit opzicht
een 6lecht voorbeeld.
HpEN SLOTTE nog een enkel woord naar
aanleiding van een Ingezonden stuk
over een vermeende fout in de Troon
rede. De schrijver vindt dat men niet
kan spreken van herstel van on
recht". Hij vergist zich Dit komt
doordat hij er niet aan gedacht heeft
dat vele woorden méér dan één beteke
nis hebben. Dit ls het geval ook met
herstel. De laatste uitgave van Koenen's
Woordenboek geeft dan ook zeer te
recht als tweede betekenis vergoeding.
Ook Kramers Woordenboek (door prof.
Van Haeringen uitgegeven) vermeldt
deze betekenis. Ik wij6 ten overvloede
op hot woord: herstelbetalingen, dat
goed Nederlands ls. Een woord als ver
goed! ngsbetaltogen zou men wel be
grijpen, maar het zou een taalkundig
monster zijn.
Men ziet uit dit laatste dat men
niet al te gauw een woord als foutief
moet brandmerken. Men dient eerst
het algemene taalgebruik te raad
plegen.
