Jlicuiuo fd&sdje GTouraitl
Meer dan honderd miljoen
woni n gbou wlening
POEDIG
NOG GROTERE
SOWJET-KUNSTMANEN
Rente van 6 procent - looptijd 25 jaar
Geen afwijking mogelijk
i de lente pas eerste van
de Ver. Staten
Nuttig gesprek
in Washington
van ren t ega mi n a
Nu René Pleven
formateur
Vijf doden in
het verkeer
Djilas kreeg I
zeven
jaar
Düsseldorf leek zaterdag een
gebombardeerde stad
Spanning verminderd in
de Poolse hoofdstad
195]
INDAG 7 OKTOBER 1957
gang»
ADVERTENTIES: ƒ0,20 per millimeter.
Familieberichten 0,18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936-
Achtendertigste jaargang no. 11077
Directie; F. DIE MER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-red.: H. W. J. ENSERINK
CHRISTELIJKE ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stonhwstirij is dbeUcon
myo in tc^enspoci"
LINK VAN BRUGGEN:
Boelganin,
gebroken man
ZIE PAGINA 7
1 met 1 in Nederland wordt de kunstmaan geregistreerd. In liet P.T.T.-
io-ontvang-instituut te Nederhorst Den Berg worden de door de bol
de Ned gezonden geluidsgolven in beeld gebracht. Wanneer het signaal wordt
?rl| nomen, verwijdt een groen streepje op het scherm zich bliksemsnel,
totdat het gehele scherm is gevuld.
gezicht
Station
QP UITNODIGING van de regering zal de Bank voor
Nederlandsche Gemeenten 18 oktober de inschrij
ving openen op een nationale woningbouwlening van 100
miljoen gulden of zoveel meer als wordt ingeschreven tot
een nader vast te stellen maximum. De lening bestaat uit
25-jarige 6 procent obligaties van f 1000, f 500 en f 100
aan toonder, a pari.
De opbrengst zal worden uitge
leend aan gemeenten, voor de in
1957 onder handen woningbouw en
alles wat daarmede samenhangt, zo
als scholen. De aflossing geschiedt
in 20 jaarlijkse termijnen, het eerst
15 november 1963.
Spoetnik
De and
de acht
■et nog L.
ie statig
e zegswi
vereni
uwe
gesch:
wijze
king
blijft nog cirkelen
JSSISCHE GELEERDEN hebben gisteren aangekondigd, dat hun
eerste kunstmaan, die nog steeds met een snelheid van 28.000 kilo-
per uur rond de aarde cirkelt, spoedig gevolgd zal worden door
;t n-j ardere en grotere kunstmanen, die met meer meetinstrumenten
D-./ord re zenders zullen worden uitgerust. Er wordt in Rusland op het ogen-
het stati hard gewerkt aan een kunstmaan, die onbeschadigd op de aarde kan
p Amerikanen, daarentegen, die
hun eerste schrik heen zijn,
)en aangekondigd, dat de uit
het programma voor het
eren van satellieten niet ver-
d zal worden en dat de Ameri-
kunstmaan pas in de komen-
bet luchtruim zal worden
geschoten.
rwijl dan de eerste kunstmaan, door
lussen „Spoetnik" dat is aardsate-
- gedoopt, steeds maar door in
linuten en 2 seconden
rondjes rond de aarde draait, vraagt
op de wereld zich af hoelang dat
zal duren. Wanneer zal „Spoetnik'
heid gaan verliezen, de aarde nadei
een meteoor verbranden?
rand weet het precies. De Russen
heel bescheiden dat de
zijn baan zal blijven vervolgen,
at de radiozenders zolang zullen blii-
nerikaanse deskundigen
dat Spoetnik een groot aantal, dui-
jaren of misschien wel miljoen ja-
geven de seinen van de aard satelliet op
te vangen.
Rusland heeft het lanceren van de
kunstmaan niet tevoren bekend gemaakt,
omdat het om een proefneming zonder
meer ging. Die proef kon slagen of r
lukken. Gelukkig was alles gesmeerd
Bij een volgende poging, zo beloofde
de Russische geleerde zal rekening w
den gehouden met de afspraken ged:
in verband met het internationale geofyi-
sche jaar.
Ook beloofde hij, dat Rusland de dooi
de kunstmaan verkregen wetenschappe
lijke gegevens aan de rest van de we
reld zal bekendmaken
Gepolijst
Om deze beloften aannemelijk te
ken deelde de Russische professor, di
Vooral is men in Amerika onder de in
druk van de omvang van de kunstmaan.
De Russische kunstmaan weegt namelijk
tien keer zoveel als de in voorbereiding
zijnde Amerikaanse aardsatelliet.
Na hun succes van het eerste kunst
maantje hebben de Russen zich al ge
waagd aan voorsprellingen betreffende 't
bereiken van de echte maan. Dr. K. P.
Stanykovic, een expert op het gebied van
de straalaandrijving, verklaarde voor
radio-Moskou, dat met vertrouwen kan
worden gezegd, dat binnen enkele jaren
vluchten naar de maan met een projec
tiel even werkelijk zullen zijn als het lan
ceren van de eerste kunstmaan.
In Den Haag gezien
Een Haagse amateur-sterrekunddge, de
heer J. M. Bosch, beweert gisteravond
Spoetnik te hebben gezien. Hij ontdekte
om vijf voor zes een klein, helder, glin
sterend bolletje, dat zich met grote snel
heid uit de sterrenbeelden Endrijanus,
Stier, Perseus en Giraffe langs de Pool
ster in de richting van de sterrenbeelden
Kleine Beer, Draak, Hercules en Schor
pioen bewoog. Hij ontdekte de kunst-
de
aardsatelliet in zijn raddokamer te hebben
gehoord. De maan zag er uit als een ster
van de zevende of achtste grootte.
Ook uit Amsterdam, Utrecht en Fries
land kwamen berichten binnen van men
sen, dde beweerden de kunstmaan te heb
ben gezien. Deze berichten waren echter-
bij gebrek aan nadere
controleren.
zal blijven vliegen.
Geen afspraak
Amerikanen hebben geprotesteerd.
Rusland zich niet aan de afspraken
het internationale geofysische jaar
hetgeift gehouden door op eigen houtje on-
ifo^wacht de eerste aardsatelliet te lance-
Bovendien zendt de kunstmaan op
ongebruikelijke frequentie uit
verpaT ^uss^so^e geleerde Blagonravof
geiegj b zijn Amerikaanse collega's reeds ge-
te bergi 'se3teld. Hij deelde mee, dat de kunst-
kje dus 8een boodschappen in code uit-
afzond! it- De lage frequentie was gekozen
weit ook radio-amateurs de gelegenheid te
ructlef I
e heeft ZO GAAT 0E KUNSTMAAN OMHOOG
Er is geen vervroegde aflossing; daarna
is aflossing telkenjare op 15 november
mogelijk en wel van 1967 tot en met 1971
a 102% 'It, 1972 tot en met 1976
101% 'It, daarna i 101 pet. Men kan aan
zijn stortingsplicht voldoen met vorde
ringen uit hoofde van lopende kasgeldle
ningen aan gemeenten of de Bank. De
storting is naar keuze op 15 november
of op 6 januari. De Bank treedt als coör
dinerend lichaam op. Voor kleine spaar
ders worden rentespaarbrieven van
f i00 èn f 500 uitgegeven
De uitgifte zal met een spaaractie
paard gaan, waaraan ook werkgevers
moeten medewerken.
Zaterdagavond heeft minister-president
dr. W. Drees de lening voor de radio
gelicht. Deze heeft de bedoeling de o
gangsmocilgkheden van 1957 te verlich
ten. Nederland kan volgens dr. Drees on
getwijfeld zijn woningprobleem oplossen,
mits wjj met ons allen onze gezamenlijke
besparingen vergroten. Door in te schrij
ven op de lening kan ons volk tonen
bet ernst is om de grootste vijand, de
woningnood, te verslaan Laten ook de
gelukkigen, die een goede woning hebbi
beseffen, dat ook speciaal op hen e
taak rust om te helpen. Nederland wil
moet blijven bouwen.
Sterrewacht rekent
op hulp amateurs
Op de Nederlandse waarnemingsposten,
de sterrenwachten in Uitrecht en in Lel
den, wacht men nog altijd aandachtig
geluid van de kunst-
nik mee.
De Russische kunstmaan is zódanig ge
polijst, dat zg negentig procent van het
licht kan weerkaatsen. Zij is voorzien
vier antennes van ongeveer 50 cen
timeter, die haaks od de bol bevestigd
zijn.
De zware batterijen van de kunstmaan
hebben een werkingsduur van ongeveer
drie weken.
Gisteravond deelde radio-Moskou mee,
dat nu reeds gezegd kan worden, dat
de gegevens, die de wetenschappelijke
stations, atronomen en raddo-amat
over Spoetnik verkregen hebben
grote wetenschappelijke waarde zijn.
Aangenomen wordt, dat de kunstmaan
van een plaats ten noorden van de Kas-
pisohe Zee is gelanceerd.
Toen de kunstmaan gisteren voor de
22ste maal om de aarde was gewenteld,
had zij een afstand van 1.000.000 kilo
meter afgelegd. Dat is veel meer dan twé<
keer de afstand van de aarde naar d<
maan. Bij de lancering van de aardsa
telliet is niet van atoomenergie gebruik
gemaakt, is van Russische zijde meege
deeld.
Militaire conclusie
Amerikaanse militaire deskundigen zijn
tot de conclusie gekomen dat de Russen
inderdaad over intercontinentale raket
ten beschikken. De redenering is,
als men een kunstmaan kan lanceren het
ook mogelijk moet zijn intercontunentale
projeotielen af te schieten.
Met verbazing volgt men overal in de
wereld de gedragingen van de Rus
sische aardsatelliet, die volgens een
vaste dienstregeling en zonder een
ogenblik te laat te zijn, overal ter
wereld wordt geregistreerd. In Wash
ington gaf de Russische geleerde,
A K. Kasatkin, een beschrijving van
de Russische plannen, ten aanzien van
vuurpijlen, geleide projectielen en
aardsatellieten.
Men heeft tot nu toe echter nog geen
enkele officiële melding gekregen van
personen, die de satelliet zouden hebben
gezien. In tegenstelling tot de stapel post,
die na de ontdekking van een nieuwe
meteoor altijd in Utrecht pleegt binnen
te komen is er over de zoveel meer inte
ressante kunstmaan nog geen enkele
schriftelijke melding gedaan.
De hulp van amateur-asbronomen,
met hun vrijwillige waarnemingen de
„beroepskijkers" bij te staan is oi
heerlijk. Het is dan ook de bedoeling
een oproep tot deze mensen te richten
om hun te verzoeken met behulp var
bestaande sterrekaarten de baan aan tt
geven waarlangs het projectiel zich voort
beweegt. Hiertoe zullen binnenkort de
nodige instructies worden gegeven.
Radio-Moskou heeft voor alle radio
amateurs ter wereld, dde de ontvangst
van signalen melden, niet nader omschre
ven „speciale prijzen" uitgeloofd.
Tussen Gromyko en Dulles
De ministers van buitenlandse zaken
van de Sowjetunle en de Verenigde Sta
ten, Andrei Gromyko en John Foster
Dulles, hebben zaterdag bijna vier uur
met elkaar van gedachten gewisseld over
de moeilijkheden in het Midden-Oosten.
|de ontwapening, de toestand in Europa
en de Amerikaans-Russische betrekkin
gen. Dulles ontving zijn Russische ambt
genoot, die in New York verblijft voor
de Algemene Vergadering van de V N.
in zijn woning te Washington. In een
communiqué na afloop werij het gesprek
nuttig genoemd ter opheldering van de
posities, die de regeringen te Washington
en Moskou met betrekking tot de be
sproken problemen innemen. Volgens een
woordvoerder van het ministerie van bui
tenlandse zaken weigerde Gromyko de
kwestie van de Duitse hereniging te be
spreken.
De vraag van de gemeenten naar ka
pitaal zal voorlopig nog via de Bank
Nederlandsche Gemeenten centraal
ten geschieden, schrijft de minister
binnenlandse zaken mede namens de
minister van financiën in een circulaire
de provinciale en gemeentebesturen.
Van de kapitaalmarkt kan namelijk niet
gevraagd worden dan deze kan ver
werken. Het gevaar bestaat immers, dat
indien de gemeenten tot de bedragen, die
thans geconsolideerd moeten worden en
de bedragen, die voor bepaalde investe
ringen nodig zijn, elk afzonderlijk op de
markt zouden verschijnen, deze markt on
middellijk verstoord zou worden.
De ministers hebben daarom besloten
op dit ogenblik nog geen algemene wij
ziging van het rentegamma in te voeren.
Voorlopig kan nog sleohts worden inge
stemd met afwijking van het rentegamma
leningen, die uit de opbrengst
Mollet geeft 't op
Guy Mollet, de leider van de Franse
socialisten, heeft gisteravond president
Coty meegedeeld, dat het hem onmoge
lijk is een basis te vinden voor een nieuw
kabinet. Hij heeft de partijleiders niet
kunnen overtuigen van zijn opvatting,
dat de nieuwe regering speciale bevoegd
heden moet hebben voor het nemen van
economische en sociale maatregelen.
President Coty wenste dat Mollet toch
zijn pogingen zou voortzettten, doch de
voormalige premier bleef bij zijn wei
gering.
De president heeft thans besloten een
beroep te doen op René Pleven, een ra
dicaal van de linkervleugel, die reeds
premier is geweest van juli 1950 tot fe
bruari 1951. Bovendien is de 56-jarige
Pleven verschillende malen minister van
defensie en van financiën geweest.
Pleven heeft de opdracht aanvaard.
de nationale woningbouwlening worden
gesloten.
Hoewel de ministers beseffen, dat de
vrijheid van de lagere publiekrechtelijke
lichamen hierdoor beperkt wordt, me
nen zij toch dat het dringend noodzake
lijk is, dat alle besturen aan deze maat
regelen hun volle medewerking verlenen
en zich onthouden van elke activiteit op
de kapitaalmarkt, die gericht is op de
verkrijging van een vaste geldlening tegen
andere voorwaarden dan die van het
thans nog bestaande rentegamma.
In de circulaire van de ministers wordt
tevens aangekondigd, dat met ingang van
7 oktober de rente voor kasgeldleningen
voor een jaar of korter gebonden zal zijn
aan een maximum van 5% pet, gelijk aan
het promessedisconto van de Nederland
sche Bank, met dien verstande, dat voor
21 oktober vervallende kasgeldleningen
nog eenmaal kunnen worden verlengd
voor dezelfde termijn en op dezelfde ren
tecondities als waarop zij aanvankelijk
waren aangegaan.
Bourguiba: ambassa
deur blijft toch
in Parijs
Met het oog op de Franse kabinetscri
sis en in het vooruitzicht van een verbe
tering van de betrekkingen tussen beide
landen, heeft de Tunesische president
Bourguiba besloten zijn ambassadeur in
Parijs niet terug te roepen. De ambassa
deur heeft vrijdag een bespreking gehad
met de demissionaire regering in Parijs.
Nog slechts één van
vijfling in leven
Roland, een van de baby's van de
Franse vijfling, die met grote zorg door
doktoren werd verpleegd, is vanmorgen
vroeg overleden.
Alleen Michelle is thans nog in leven.
De doktoren willen zich niet uitspreken
over haar levenskansen.
TWEE OP OVERWEG
met elkaar in botsing gekomen, toen een
van de bestuurders bij het passeren te
ver naar links uitweek. De 36-jarlge
Duitser H. Wachter uit Anlholt overleed in
een ziekenhuis, vier anderen werden ge-
Op de onbewaakte overweg ln de
Vossenweg te Apeldoorn is zaterdagmid
dag de 38-jarige L. T. op zijn fiets gegre
pen door een treinstel op de lijn Winters
wijkApeldoorn. HÜ overleed in een
ziekenhuis.
Op de onbewaakte overweg onder de
gemeente Beek is zondagmiddag de 41-
jarige landbouwer F. A. C. uit Beek on
der een treinstel op de lijn Sittard-Maas-
tricht gekomen. Hij was op slag dood.
In Spakenburg kwam zaterdagmiddag
het tweejarig zoontje van de familie H.
v. d. Groep op het Spulplein om het
leven, toen de jongen van een fiets viel
en onder een vrauchtauto kwam. Het
kind zat bij een nichtje op de fiets. Het
meisje viel toen de auto passeerde, maar
kwam zelf achter de vrachtwagen terecht
De vertegenwoordiger M. Rombout (59)
uit Ridderkerk gaf zaterdagmiddag bij
het passeren van de Kipstraat ln Rotter
dam geen voorrang aan een andere auto,
die van rechts kwam. De vertegenwoor
diger werd door de hevige botsing uit de
wagen geslingerd en was op slag dood.
1LTILOVAN DJILAS, voormalig vice-
president van Zuidslavië, Is zaterdag
wederom veroordeeld wegens „het ver
spreiden van tegen de staat gerichte pro
paganda". Het vonnis van de rechtbank
luidde: zeven jaar gevangenisstraf. Daar
Djilas eind vorig jaar al werd veroor
deeld tot drie jaar gevangenisstraf, moet
hij nu nog ongeveer negen jaar uitzitten.
Als bijkomende straf zijn Djilas de
hem tijdens de partiisanenoorlog verleen
de onderscheidingen afgenomen, ook die
van volksheld, het belangrijkste Zuidsla-
vische ereteken.
Djilas werd schuldig bevonden aan het
schrijven van het boek „De nieuwe
klasse", waarvan het manuscript naar
Amerika is gesmokkeld.
Djilas kan bij het hooggerechtshof van
de provincie Vojvodina ln hoger beroep
gaan. Het proces tegen de 46-jarige ex-
communist werd achter gesloten deuren
gevoerd en duurde slechts één dag.
De Nederlander mr. A. J. M. van Dal,
vice-voorzitter van de Internationale
commissie van Juristen, werd niet tot de
zittingszaal toegelaten. Hij had het pro
ces als waarnemer van de commissie wil
len volgen.
1
Een enorme ravage ontstond op
de weg van Manchester naar
Birmingham in Engeland toen
dertien auto's in een dichte
mist met elkaar in botsing
kwamen. Eén persoon kwam
het leven, drie mensen werden
gewond.
Russische basis
aan Middel, zee
Syrië heeft het Russische aanbod om
een marinebasis te bouwen in de Syrische
haven Latakia aanvaard, zo is in door
gaans betrouwbare kringen in Istanbul
vernomen. De twee landen kwamen tot
overeenstemming tijdens het bezoek van
de Russische vice-admiraal Kotof aan
Damascus. Latakia is een Middellandse
Zeehaven
(Van onze correspondent)
BONN, maandag
De Düsseldorfers, die door de radio
hadden gehoord of in de krant hadden
gelezen van de Russische kunstmaan, heb
ben misschien even gedacht, dat de satel
liet naar de aarde teruggekeerd en mid
den In de RUnmetropool was geland, toen
eg zaterdag omstreeks het middaguur een
geweldige explosie hoorden.
Inplaats daarvan waren in het stads
deel Fllngern door tot nu toe onopgehel
derde oorzaak vier ondergrondse „con
tainers" met elk 1000 liter propaangas.
toebehorend aan de gemeentewerken, in
de lucht gevlogen. Dat daarbij geen men-
Propaangas- 4000
liter - ging cle
lucht in
senlevens te betreuren zijn geweest 30
personen werden gewond is een won
der. want in een cirkel met een straal
van een kilometer, zag de plaats des on-
heils er uit alsof er juist een luchtaanval
had plaatsgehad. Vrijwel alle ln dat ge
bied staande huizen waren van hun da
ken beroofd. Ruiten waren Ingedrukt
gordijnen wapperden naar buiten, deuren
hingen in hengsels, stukken meubilair
lagen versplinterd op straat.
De steekvlam van 20 meter hoogte had
acht auto's van het pompstation dat was
geëxplodeerd, ln brand gezet en de brand
weer is de gehele zaterdag aan het blus
sen en nablussen geweest.
Alle dakpannenleggers en glazenmakers
van Düsseldorf en omstreken werden door
het gemeentebestuur opgeroepen om. za
terdag en zondag ln overwerk de wonin
gen zoveel mogelijk te dichten. In vele
delen van de stad was de elektrische
troom uitgevallen en gisteren was het
tramverkeer nog gestoord. De schade
wordt geraamd op tussen de 5 en 10 mil
joen mark.
Studenten niet van de partij
Hoewel het zaterdag- en zondagavond in Warschau opnieuw tot on
lusten en botsingen met de politie is gekomen, hebben de studenten van
de polytechnische hogeschool zich daar buiten gehouden. Daarmee is de
spanning in de Poolse hoofdstad iets verminderd, ook al omdat een
studentencomité contact heeft gehad met de minister van onderwijs. Deze
zegde toe, na herstel van de orde de gearresteerde studenten in afwachting
van hun berechting te zullen vrijlaten. Ook is hij bereid, met de studenten
verder te spreken over hun klachten.
Zaterdagavond legde de politie
don om het stadsgedeelte, waar een woe
dende menigte met stenen begon te
gooien. De relletjes duurden vier uur en
daarbij werden 150 burgers gearresteerd.
Tevoren was een van de bij de gevechten
van vrijdagavond gewonde demonstranten
overleden.
Zondagavond moest de politie
bruik maken van traangas en gummi
knuppels om voor het hoge „gebouw vi
de cultuur" enige duizenden burgers te
verspreiden. Ook ditmaal waren de stu
denten niet van de partij
GOMOELKA
Partijleider Gomoelka sprak drie uur
met vijftig vooraanstaande journalisten
en had daarna een conferentie van zeven
uur met premier Cyrankicwicz en het lid
van het politbureau Morawski. Gomoelka
verklaarde, niet bereid te zijn tot enige
concessie met betrekking tot het verbie
den van het studentenblad „Po Prostu".
In de kerk van St. Anna woonden vele
studenten een dienst bij, die werd geleld
door de Poolse primaat, kardinaal
Wy®zynski. Deze zei in zijn prediking
t de
kor- meningsuiting. Maar bedenkt, dat ons
land in .moeilijke omstandigheden ver
keert. Sléchts door hard te wetken kunt
gij een betere toekomst opbouwen".
Het stoffelijk overschot van de Neder
landse geologische student J. F. Smoor uit
Utrecht, die sedert begin juli in de Spaan
se pyreneeën werd vermist, is zondag na
bij het dorpje Soaso door twee politie
agenten gevonden. Het zal naar Nederland
worden overgebracht
WEERBERICHT
Droog weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Vannacht hier en daar mist
VM J Morgen droog en overwegend
zonnig weer. Zwakke tot mati-
VW/l* ge oostelijke wind. weinig ver-
anderlng ln temperatuur.
ZON EN MAAN
8 oktober, zon op 6.54, onder 18.04, maan
op 17.40, onder 6.26 uur. 8 okit. V.M.