CHRISTELIJK
W. G. J.proefpolder voor
gereformeerd leven
nieuw
„Ik ken n»emand". aanklacht tegen
veel kerkelijk leven in de stad
Een woord voor vandaag
Kanttekeni\
Cunerakerk te Rhenen
kreeg nieuw orgel
De dankbaarheidsklok aan
kampong overgedragen
INNSBRUCK
Puzzel mee
Hoe worden we weer
gemeenschap
J}s. J. C. J. Kuiper had in Cen
traal Weekblad wij na
men er iets uit over vorige
week enkele oorzaken aange
wezen van het in grote-stads-
kerken nijpende probleem van
het ontheffing vragen uit het
ambt van ouderling of diaken.
In een tweede artikel geeft hij
praktische wenken. Wij knippen
hieruit:
"LIET motief, dat bjj niet-ter-stem-
A ming-verschpnen vaak wordt ge
bruikt: „Ik ken niemand" is een
aanklacht tegen veel kerkelijk leven
in de grote stad. Hetzelfde motief
heb ik ook wel horen gebruiken door
iemand, die gekozen was tot ambts
drager. Dit bewijst, dat de kerk als
gemeenschap der heiligen op sterven
ligt. Wil men daarin berusten? Zelfs
zonder dat men over de begrafenis
denkt? Of wordt het, bij het horen
van deze dingen, niet dringend nood
zakelijk, dat men alle zaken van de
kerkeraadstafcl afschuift, om er die
éne, grote zaak op te leggen: hoe
worden we weer gemeenschap?
Men kan zo heerlijk rustig zit
ten debatteren over allerlei zaak
jes en men gaat volkomen onbevre
digd naar huis. God laat ons voe
len: je hebt het eerste en voor
naamste punt van het agendum
nog niet met een vingertop aange-
Men heeft wel eens gezegd: we
moeten de gemeente wat over de
aanstaande ambsdragers vertel
len. Ik las in een wijkblaadje de
verschillende functies, die een kan
didaat zoal bekleedde. Een ge
meentelid schreef daarna heel
nuchter: dan moeten we die man
maar kiezen, die de minste func
ties heeft. Die kan zich tenminste
eens gaan géven.
Alleen kerksplitsing tot kleinere
gemeenschappen zal aan dit nood
zakelijk gemeenschapsleven weer
een kans kunnen geven.
DAT er aan het bespreken voor
dat men tot kandidaatstelling
overgaat veel ernst moet worden
gegeven, behoeft, na hetgeen ik
reeds schreef, niet nader te wor
den aangeduid. Daartoe kan het
nuttig zijn met betrokkenen voor
af een ernstig gesprek te hebben.
Misschien komt men din te weten,
wat men allang weten moest!
Maar we moeten ook ernstig als
ambtsdragers met elkaar blijven
spreken. We hebben de onderlinge
steun heel hard nodig. Niet alleen
bij het uitbrengen van rapporten.
Ambtsdragers, die met min of
meer moeite hun ambt hebben
aanvaard, moeten weten, dat ze
op elkaar kunnen terugvallen. Het
gevaar van het automatisch, me
chanische ambtsdrager zijn ligt
vlak voor de deur. En het is de
dood voor het ambtsdrager-zijn!
De „sterken" moeten de „zwak
ken" opvangen, en dan kon het
nog wel eens blijken, dat de
„zwakke" de sterkere is.
Op deze manier moet er een
roep van het ambt uitgaan door
heel de gemeente. Deze roep:
„wat is dat een echt, sterk team".
Dan zullen er stellig veel bezwa
ren om ook ambtsdrager te wor
den op de duur verdwijnen. „Voor
beelden trekken"!
Zou ik ook eens mogen aanbe
velen een soort spreekuur van pre
dikanten voor ouderlingen? Voor
beide partijen uiterst nuttig. En
zeker voor ouderlingen, die bun
hart eens willen uitstorten over
hun ervaringen in het ambt. Die
met vragen worden geconfron
teerd, waar zij geen weg mee we
ten.
Misschien weet de predikant het
op het eerste horen ook niet, maar
dan kan er over gedacht, voor ge
beden worden. Waar het maar om
gaat is, dat de gemeenschap der
gelovigen weer gaat zien, dat het
ambt een schone zaak is, iets om
te begeren. Dan verdwijnen er tal
van bezwaren. ..Leringen wekken
werp: kerkeraadsvergaderingen
terug. Die zullen toch waarlijk
aantrekkelijk moeten zijn. Hoe
moeilijk de kwesties ook kunnen
zijn, die daar aan de orde komen.
En: hoe kleiner vergadering, hoe
meer men zich betrokken voelt bij
de hoge zaak van de regering der
kerk.
Daar moet alle „elkaar vliegen
afvangen" contrabande zijn, om
dat dit niet hoort bij het christelijk
karakter dezer vergaderingen. Het
moet een genoegen worden tot dit
college te behoren. Nog eens: hoe
moeilijk en verantwoordelijk het
daar ook kan zijn. Is het soms
niet een van de hoogste „genoe
gens" door de Heer der kerk tot
zo'n verantwoordelijkheid te wor
den geroepen?
Dan kan er ook niet „gezeurd"
worden over kleine dingen. Ieder
weet dan, dat de Heer eigenlijk
presideert en dat elk woord waar
dig en wat waard moet zijn. iDit
eist ook van de leiding een prima
voorbereiding van de vergaderin
gen.
Ik wil niet de kant uit, van wat
ik dezer Ida gen in een artikel las
over „brainstorming". Dat schijnt
in Amerika een nieuwe methode
van discussie te zijn. Iemand doet
een voorstel in minimale tijd, en
kele seconden. Anderen geven on
middellijk, ook in seconden, vlie
gensvlug, hun oordeel, of doen een
tegenvoorstel of een suggestie. Zo
komt soms, nadat een twintigtal
sprekers of meer hun visie heb
ben gegeven in een minuut of tien
een belangrijk besluit tot stand. De
hersens werken bliksemsnel, alle
kanten van een zaak worden in
een minimum van tijd belicht, men
„ziet" de zaak liggen. De mensen
doen ontzettend veel in een uur af
ze gaan alleen allemaal bek-af
en met hoofdpijn naar huis. Maar
er is tijd gewonnen. En time
is money.
Zo moet het in kerkeraden niet.
Maar in hond-erden gevallen zijn
we nog lang niet aan „brain-storm
ing" toe, wanneer de besprekin
gen tot de helft werden terugge
bracht.
Ook dit is een zaak van belang.
Waardoor broeders met meer
„vrijmoedigheid" en zeker met
meer blijmoedigheid het ambt zou
den aanvaarden en van vergade
ringsmisère geen reden voor ont-
heffingvragen zouden kunnen ma
ken.
-
Werkgemeenschap van gereformeerde jongeren
Zij gaat het niet langer alleen
in conferenties zoeken
(Van een medewerker)
HET gereformeerde leven lijkt sterk op een schilderij van Picas
so: hier een losse hand, daar een losse voet, ginds een los oog.
De bloedsomloop staat stil, de band tussen de delen onderling is
weg. Deze vergelijking met Picasso, die onlangs is gemaakt door 'ds.
Chr. W. J. Teeuwen, gereformeerd predikant te Diemen, werd ons
voorgehouden door een aantal aktieve gereformeerde jongeren, die
deel uit maken van de WGJ, de [Werkgemeenschap van Gereformeer
de Jongeren, die thans bijeenkomsten voor belangstellenden houdt om
zich af te vragen wat gedaan kan worden ter aktivering van de gere
formeerde jeugd: „om de mensen bij elkaar te krijgen en bij elkaar te
houden", zoals men ons zei.
Beroepingsiverk
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen te Ouwsterhaule (Fr. toez.):
vik. C. Nauta te Drachten.
Aangenomen de benoeming tot vikaris
te Dedemsvaart: kand. F. H. Scheffer te
Leeuwarden.
CHRISTELIJKE GEREF. KERKEN
Beroepen te Chatham Ont. (Free Chr.
Ref. Church of Canada): C. Noorde-
graaf te 's-Gravendeel.
EVANGELISCH-LUTHERSE KERK
Beroepen te Haarlem: D. Solingen te
Purmerend.
Bond van chr. muloscholen
De algemene vergadering van de Bond
van christelijke (m) uloscholen wordt
woensdag 9 oktober gehouden in Espla
nade te Utrecht. Na de openingsrede van
de voorzitter, dr. H. J. Langman, spreekt
prof. dr. L. W. G. Schol-ten over geschie
denisonderwijs van christelijk standpunt:
een wezenlijk onderdeel van het christe
lijk u.l.o. In de middagvergadering
f'reekt de heer Joh. Tigchelaar uit Den
aag over: Het wachtwoord voor heden.
In Israël werken thans ongeveer drie
honderd protestantse zendingsarbei
ders. Daarbij zijn niet alleen de zen
delingen enz. van kerken en kerke
lijke zendingsgenootschappen gere
kend, maar ook de werkers van de
Wereldbond van C.J.M.V.'s en derge
lijke organisaties.
Plaatselijk contact
J^E DEELNEMERS van deze lande
lijke beweging leden kent men
niet, omdat de WGJ geen vereniging
is hebben zich georganiseerd uit
verontrusting over de slapheid in het
kerkelijk leven. Het echte gemeen
schapsleven, zoals dat blijkt in de Han
delingen der apostelen, is verdwenen;
de kerkmensen hangen als los zand
aan elkaar, doen niets samen, en ver
richten daarom ook niets ten behoeve
van en met anderen. ,,Wij moeten zelf,
als jongeren, de problemen van deze
tijd op ónze manier benaderen. Het is
fout en gevaarlijk om alleen de oude
ren maar te laten praten, schrijven en
organiseren voor ons."
De methode die de WGJ-ers voor
hun streven naar bewustmaking ge
bruiken Is, eenvoudig gezegd, naar el
kaar toegaan. Het belangrijkste mid
del daartoe was tot nog toe het be
leggen van conferenties. Dat heeft de
WGJ sinds de oprichting, ruim tien
jaar geleden, gedaan met succes. Toch
bereik je daar op den duur niet veel
mee, zo zei men, omdat het aankomt
op plaatselijk kontakt. Daarom zijn de
organisatoren thans bezig met akties
In verschillende plaatsen, onder ande
ren in Rotterdam, Utrecht, Arnhem en
Groningen. Men wil komen tot de op
richting van verschillende kringen als
aktieoentra ter verbreiding van de ge
dachte der WGJ.
Oecumene
gereformeerd-zijn mede in: aansluiting
van de Gereformeerde Kerken bij de
Wereldraad van Kerken. De beweging
propageert deze aansluiting onder meer
door haar lidmaatschap van de Oecume
nische Jeugdraad in Nederland. Men
vindt, dat de Gereformeerde Kerken,
die zich nog steeds niet hebben aange
sloten bij de Wereldraad of bij de
I.C.C.C., de meer rechtse tegenhanger
van de Wereldraad, zichzelf te kort
doen met hun afzijdigheid. Wij kunnen
enorm veel leren en bovendien zijn wij
er van overtuigd dat de gereformeerde
kerken een groot stuk geestelijke erfe
nis op het podium van de Wereldraad
hebben te brengen, zo zegt men. Aan
sluiting bij de I.C.C.C. acht de W.G.J.
onjuist omdat deze oecumenische orga
nisatie een bestaansrecht slechts ont
leent aan haar tegen-de-Wereldraad-
Men wil een open gesprek, niet al
leen met de hervormde kerk, maar ook
met de gereformeerde kerken art. 31.
of andere gereformeerde denominaties.
Avant-garde
GERUIME tijd heeft de WGJ in een
impasse geleefd. Nu echter willen we
weer avant-garde worden, zegt men. We
willen geen partij zijn, evenmin een mo
daliteit of richting binnen de kerken.
Wij willen sommige dingen graag an
ders. In het program van aktie staat ook
een „experimenteel punt". De WGJ is
er namelijk van overtuigd, dat het her
stel van de gemeenschap binnen de
kerk kan geschieden door middel var
een andere struktuur van de gemeente,
zoals huisgemeente, buurtgemeente er
„categoriale" gemeente. Het gaat er
dus om de mensen in hun eigen sfeer
en ook per categorie, te benaderen.
Wij willen graag „proefpolder" zijn
voor het uitwerken van de methode.
Dat kunnen we ook zijn, menen d<
WGJ-ers, omdat wij, door onafhanke
lijkheid, ruimere armslag hebben. Als
zelfstandige beweging kunnen wij ook
gemakkelijker werken aan de overbrug
ging van de kloof in de kerk, die uit
haar gezapige rust gewekt moet worden.
Onafhankelijk
fhankelij
opgaan in de
kerk zou het uit zijn met de aktie,
meent men. Opgaan in de kerk betekent
namelijk ook: geaccepteerd worden,
het doel bereikt hebben. Dan zakt de
WGJ in elkaar. Maar ons ideaal ook,
denkt men. Het zou immers toch weer
geheel worden!
Voor nadere inlichtingen kan
Wij lopen onszelf voorbij in de jacht van de dagen, tal 1/
tijd geld is en elke minuut moet worden uitgebuit. Is t ff
wel gelegenheid voor bezinning, voor een afstand neme
de dingen, die ons beheersen? Zeker, wij zijn genoe;
onszelf bezig, maar dan eerst en vooral met de vratj
wij er materieel beter van kunnen worden. Middeni
wedren met onszelf staat dan plotseling een woord uit)
119: „Ik overdenk mijn wegen, ik wend mijn voeten ruu
getuigenissen". Lees er niet over heen! Maar ga bij uzi Ij*
of het waar is: ik overdenk mijn wegen. Dat vraagt e
zelfonderzoek en grote eerlijkheid tegenover uzelf. K\
uw wegen, uw doen en uw laten, het felle licht uan
schijnwerpers verdragen? Zij laten niets in de schadt
nog minder in het donker. Maar zij wijzen u ook de
weg naar het doel: u kunt uw voeten wenden naar
getuigenissen. Loop dan gerust hard: het is de goede
St!
GOE
.Ex -
EEN BEWOGEN JAAR (1848)
isseli;
emer
eente
hebl
Wordt vanavond in
gebruik genomen
Geschenk van Neutron-overlevenden
i de Neutron-ramp, door mr. J. O. de Rijke de luldklok -
het kerkgebouw van de kampong overgedragen aan de bevolking. Omdat de an e
werkzaamheden aan de bouw van de nieuwe kerk nog niet zijn voltooid had de ontleend
bevolking een tijdelijke houten klokkestoel opgericht. Als de nieuwe kerk
vreugde r
toespraak zei mr. De Rijke o.m., dat „het vandaag een dag is van
ar ook een dag van droefenis. Wij gedenken degenen die zijn gestorven,
wij zijn ook heel veel dankbaarheid verschuldigd aan hen, die onverschrokken
de zee opgingen om met gevaar voor eigen leven ons te redden." Aan het slot
van zijn toespraak trok mr. De Rijke het doek weg dat de luidklok bedekte,
waardoor ook de in de Biakse taal gestelde inscriptie „Munasus ro fararur pjun
ro Neutron ani 16-7-57" duidelijk te zien was (vrij vertaald: blijk van dankbaar
heid voor het goede werken bij de Neutron-ramp 16-7-57)
Ds. Rumainum heeft in een korte rede nog de nadruk gelegd op de plicht van
een christen om mensen in nood, onverschillig van welke huidskleur of landaard,
bij te staan. De plechtigheid werd besloten met zang door kinderen van de dorpsschool.
(Van onze kunstredacteur)
QE beroemde Cunerakerk te Rhe
nen, waarvan de toren min of
meer het gehele omliggende land
schap langs de Rijn beheerst, heeft
een nieuw kerkorgel gekregen. Was
de kerk eerst door brand vernield,
tijdens de tweede wereldoorlog heeft
de Cunerakerk enkele bombardemen
ten niet zonder ernstige beschadiging
kunnen doorstaan, waarbij ook het
orgel voor het grootste gedeelte een
prooi der vlammen werd.
Meerderen, zelfs inwoners van Rhe-
zijn onbekend met de herkomst
J-Cunera. Die naam is
de Heilige Cunera, eens
martelares te Rhenen. Van haar leven
is eigenlijk niets met zekerheid be
kend, maar wel vertelt de legende dat
zij een der elfduizend maagden was
van de Heilige Ursula. Volgens die in de
elfde eeuw onstane legende zou Ursula
de dochter zijn geweest van een ko
ning uit Brittannië. Een heidense
firins dong naar haar hand en zij be-
oofde zijn vrouw te zullen worden op
voorwaarde, dat hij zich tot het Chris
tendom bekeerde en dat hij haar toe
stond met elfduizend maagden een
pelgrimstocht naar Rome te onderne
men. Aldus geschiedde, maar op de
Advertentie
...-etizyi&ideebfitf
Zodra Uw kinderen over verkoudheid klagen,
of over hoofd-, keel- of kiespijn, wees er dan
vlug bij. Eén 'ASPRO' help! direct en vo
korpt schoolverzuim. 'ASPRO' is onscha
delijk voor hun maag en is hef idealeV
huismiddel tegen allerlei kwalen.
(Dosering: 2 ASPRO's voor Uzelf,
maximaal 1 voor Uw kind)
pijn verdwijnt!
81
En plotseling wist hij: hier naast hem op de
achterbank in die auto zat de moordenares van
Fritz Müller. Dat zweem van het parfum was
hem toen maar heel even opgevallen, maar de
geur was zo merkwaardig, zo persoonlijk, dat
hij zich niemand anders in gedachten kon bren
gen, die hetzelfde gebruikte, of zelfs maar een ge
lijkende variatie daarvan.
De auto reed in de diepe düisternis tussen de
dichte bomenrijen aan beide zijden van de stij
gende weg.
André Rost kon niet zien, waar hij zich pre
cies bevond. Hij meende zich te herinneren, dat
hij enkele dagen tevoren dezelfde weg had gere
den, toen hij in een taxi op zoek was naar de
ontvoerde Marianne.
Hij was verward. In de eerste plaats over de
ontdekking, dat de vrouw, die hier naast hem
zat Fritz Müller gedood moest hebben en verder
was de bijna tastbare zwijgzaamheid van het
tweetal in de auto geen aanleiding om vrolijk te
zijn.
Hij vroeg zich voor de zoveelste maal af, wat
ze met hem zouden doen. Hij kon niet begrijpen
wat hun plannen waren en hij was er van over
tuigd, dat ze weinig goeds in de zin zouden heb
ben.
De Japanner had na het op gang brengen var
de auto nog geen enkel woord gesproken. André
voelde de blikken van de vrouw telkens op zich
gericht, maar ook zij sprak niet.
JAS VAN HOFWEGEN
'Qaadneló
De wagen maakte eeh schielijke bocht en even
later hoorde hij grind onder tegen de auto spat
ten. Ze reden een brede oprijlaan op. Hij werd
dus niet, zoals Marianne, naar Die Kapelle ge
bracht. Dat had hij kunnen weten, want de vrouw
wist, dat de politie haar daar het eerst zou zoe
ken.
De koplampen van de auto beschenen een wit
te villa, die aan het eind van de laan stond, ge
bouwd tegen de helling. André herkende het ge
bouw. Hij kon zich niet herinneren, waar en hoe
hij het eerder had gezien, maar in het licht van
de lampen zag hij de villa, die hij op de een of
andere manier ook bij een vroegere gelegenheid
moest hebben gezien.
De motor viel stil. De Japanner stapte uit en
opende het portier aan de kant van André Rost.
„Geen moeilijkheden, bitte, dat is alleen maar
voor je veiligheid, dat ik dat zeg."
Het perfecte Duits van de Aziaat viel André
zelfs onder deze omstandigheden op. De man
sprak de taal met niet het minste spoor van een
accent.
André Rost nam zich nogmaals voor te waken
voor zijn eigen behoud, maar daarbij geen enkel
risico te nemen. Het grind knerpte onder zijn
schoenen en hij vond het op dit ogenblik een
nister geluid. De Japanner liep voor hem en
vrouw, die hij als Emmy had horen aanspreken
achter hem. In haar hand klemde ze een auto
matische revolver.
De man stak een sleutel in het slot van de
voordeur en trad binnen, ontstak het licht in de
hall en zei sarcastisch:
„Welkom, Herr Rost, welkom en ik hoop, dat
u, evenals wij, genoegen zult beleven van uw
bezoek."
Hij boog en in zijn spleetogen zag André een
wrede glinstering.
Toen de deur in het slot viel, vroeg André
Rost zich af, of hij deze plaats ongehavend zou
verlaten. De fluweelzoete stem van de Japanner
en de houding van Frau Emmy waren niet mis
te verstaan.
Zou Gustav Zuckwaller kans zien zo gauw het
spoor van hem te volgen? Zou hij in staat zijn
deze twee te overmeesteren, voordat er iets ern
stigs gebeurde?
En zou er zelfs sprake van een spoor zijn? Zou
er iemand op het terras geweest zijn, die iets
merkwaardigs aan hun vertrek zou hebben opge
merkt? Het waren meest buitenlanders geweest,
die daar op het caféterras bij de Maria Theresien-
strasse hadden gezeten en hun zou zeker niets
vreemds opgevallen zijn. Marianne was nog niet
terug geweest en had dus pas achteraf iets van
de ontvoering bemerkt.
(Wordt vervolgd)
vermoord, evenals Paus Cyriacus
zijn gevolg, die hen op hun tocht ver
gezelden. Kort daarop zouden de Hun
nen door elfduizend engelen zijn ver
dreven. Tot die maagden behoorde dus
ook Cunera uit Rhenen.
Op advies van de Hervormde Orgel
commissie heeft de Orgelmakerij Gebr.
Van Vulpen uit Utrecht de bouw van
een nieuw orgel opgedragen en dit
instrument wordt vanavond officieel
in gebruik genomen met een bespeling
door Wllem Hülsman, organist van de
St. Joriskerk te Amersfoort. Orgel
makerij Van Vulpen heeft het gehele
orgel zelf ontworpen (dus ook het
front dat' ideaal is aangepast bij de
kerkruimte) en ook alle onderdelen
van het orgel (dus ook de pijpen) zelf
vervaardigd.
Het instrument bestaat thans
nog uit een hoofdwerk, een rug
werk en een pedaal. De disposi
tie luidt: Hoofdwerk: Prestant 8'.
Qumtadeen 16", Octaaf 4', Octaaf
2', Spitsfluit 4', Roerfluit 8',
Spitsquint 3', Mixtuur 6—8 sterk,
Trompet 8\ Rugwerk; Holpijp 8',
Prestant 4', Roerfluit 4'. Woud-
fluit 2' Octaaf 2', Scherp 4 sterk,
Kromhoorn 8' en Sesquialter. Pe
daal: Pre-^nt 16', Octaaf 8' Oc
taaf 4^a2Uin 16' en Mixtuur
6 st.
We hebber, het orgel deze weel
bekeken en beluisterd en Rhenen zo
wel als de Ned. orgelbouw kunnen
trots zijn op een dergelijk instrument,
dat een volmaakt klaar en helder
klankarakter heeft, gebaseerd op het
klankkarakter van de barok. De stem
verhoudingen zijn vólkernen afgewo
gen, de mechanische structuur is per
fect en de gehele mechaniek is zonder
enige leemte. Er zijn drie manualen
met in de orgelkast ruimte voor een
borstwerk. Met dit instrument is de
land opnieuw
Weinig bekeringen in
de staat Israël
Veertien christenen en vier mohamme
danen zijn vorig jaar tot de joodse ge
loofsgemeenschap overgegaan, zo
blijkt uit het nieuwe officiële jaarboek
de staat Israël. Zeven Joden zijn
islamiet geworden en twaalf Joden be
keerder zich trt het christendom. Eén
moharrmv ^aan werd christen en elf
<t?nen zijn hinnen het chrlsteiidom
kerk of secte veranderd.
7IJ die in deze eeuw geroepen zijn alle, bevonden zich talloze
aan de mensheid leiding te ge- die eenvoudig niet in staat
ven, hetzij in politiek, maatschappe- zich tegen de ziekte te weer I !iin
lijk of godsdienstig opzicht, zijn, als len. Zij lagen huiverend op si
zij hun taak ernstig opvatten, stellig strozakken in smerige kamertj |Lr
niet te benijden. Want de plaatsen nauwe, donkere straten waar hi d
op de wereld, waar dit leiding geven nnni*
nog zonder schokken of stoten ver
loopt, moet men haast met een kaars
je zoeken. Alom broeit en woelt het liggen, omdat zij geen extra
Immers in de wereld en geen week hadden. Die geen warm pali rijs
gaat er voorbij, of de kranten moeten trokken, omdat zij opstonden e w
gewag maken van nieuwe uitbars
tingen of nieuwe haarden van
licht nooit kwam en de politli^
durfde komen. Dat waren i ,r e
niet onder extra dekens konde 3 okl
de enige kien ndse
Whisky,
rust en gevaar. Binnen een tijdsbe- meestal jenever, schenen
stek van dertig jaar beleefden
twee wereldoorlogen en het lijkt
soms op, of een derde, nóg afschu-
ondanks hun armoed altijGT
kunnen krijgen
- J— ver volk
weiijker, krijg de aarde opnieuw in konden. Het was vaak
lijk uit te maken, of de dode 3
van Ha vfraiot, itpVi q 1 r) nt *rOOH
brand zal zetten.
Wie onder zulke omstandigheden van de straten gehaald,
moet leven kan een zeker heimwee krotten gevonden werden, aa
naar vroeger niet steeds onderdruk- eind waren gekomen tengevoj
ken, wanneer hij afbeeldingen aan
schouwt uit de vorige eeuw, die, al
thans zeker wat ons eigen land be
treft, niets dan pais en vree adem
den. En toch heeft ook die eeuw een land tamelijk onverschillig on
periode gekend, dat de hele wereld grond gestopt.
die toen eigenlijk nog min of meer
tot Europa beperkt scheen dreun
de en wankelde, een periode, die haar nog veel groter,
influenza, de honger, of de j<
In ieder geval werden ze
armen begraven. Dergelijke
wekkende lijken werden in
Waarschijnlijk was de ellendt ^ijc
Russische hoofdstad St. Pete 16
dat f 'ron<
hoogtepunt vond in het revolutiejaar eenmaal de feodale resident)
chied
1848.
Het is de verdienste van de Engels
man Raymond Postgate, dat hij alle punt maar weinig verschil. De
belangrijke gebeurtenissen uit dit dinavische hoofdsteden warenperd
jaar bij elkaar heeft gebracht in een en dat gold ook voor r
boek van een kleine driehonderd talloze andere Duitse
bladzijden, dat als titel kreeg: „1848 residenties van onafhankelijk!
The story of a year". Onlangs ver-
scheen er bij H. J. Paris in Amster
dam een Nederlandse vertaling
sten. In New York, Philadelpl
Boston bestonden net zulke
als in Londen, maar daar had
bewerking
i door de heren dr. A. als het leven niet
te
is, nog uitwijkmogelijkheden D|tv(
Alberts en F. Kool.
Over de geschiedenis van Nederland het westen, waar men in
gedurende het jaar 1848 is zelfs in prairie een heel nieuw bestaan
ons eigen land nog betrekkelijk wei
nig bekend, zo stellen zij in eer
voorwoord vast. En van dit weinige Londen,
mag men veronderstellen, dat het Het Engelse vuil en de Engel1
in nog geringere mate toegankelijk moede waren in die dagen hetr
is voor buitenlanders. Het is dan ook werp geweest van een officie^'
begrijpelijk, dat Postgate niet meer derzoek, waarvan het rapport
dan enkele algemene opmerkingen hendige wijze de Victoriaans!
de gebeurtenissen te onzent heeft raai had geschokt. Er stond
kunnen wijden. Bij de Nederlandse lezen, dat de vloeren van r"~1
lezer zou een dergelijke, haast wille- Jer mijnwerkers in Durham
keurige leemte een begrijpelijk ge- umberland een paar decimetefjai
voel van teleurstelling verwekken, bedekt waren met vuil, meest
Teneinde dit te voorkomen, is het appelschillen. Het afval uit de
boek op verzoek van de uitgever van het dorp bij het koninklijk
aangevuld met enige fragmenten,
waarin, zo goed mogelijk aangepast de aanplant
aan het geheel, een aantal vader- wanneer me
landse bijzonderheden uit dit merk
waardige jaar zijn meegedeeld al
dus de bewerkers.
Dit Is natuurlijk een opvatting, waar
voor iets te zeggen valt, al hadden
we er het boek niets minder inte
ressant om gevonden, wanneer men zolderkamertjes verschillende
zonder meer met een vertaling had wen midden op de dag zonde
volstaan. Want interessant Is het zon- ren ohder dekens. Zij kondei
der twijfel, omdat in het licht van de niet aankleden, omdat andere
toestanden van een eeuw geleden de wen uit waren in de enige
huidige in menig opzicht er zo gun- die zij gezamenlijk bezaten,
stig bij afsteken. Wie dan ook ken- Ja, zó was het beeld van de
nis neemt van het leven in die dagen, bevolkingscentra in die dagen
kan er zich onmogelijk over verba- moest het op zeker ogenblik tolman
zen, dat de ene omwenteling zich hoopsdaden komen. Ook deze
Postgate op dezelfde indrln ejjjj
wijze, als hij de armoede en
mee te praten van griep, al noemde schildert. Yan maand tot
men het toen nog alleen maar in- voert hij de lezer mee door he
fluenza. En men vocht er zo goed revolutiejaar. En zo werd he
mogelijk tegen, dwz. de adel, de beklemmend boek, met hier ei
boeren en de welgestelden in de toch ook ei
steden. Doch in iedere grote stad en dig is om
vooral in Londen, de grootste van te maken.
chat
Windsor was zo giftig, c
an de boeren vet
het als mest gebij* G
In de nauwe stegen
hadden de bewoners geen W.CÈ*®
zij betaalden hun huur voor e
deelte in hun eigen uitwerpsel! K
men euphemisitisch nachtaarde
de. De rapporteurs vonden di s v
VAN DL DT
Ratje, een jongen
door Anne de Vries. Ultgavt
Voorhoeve, 's-Gravenhage.
Dat de geschiedenis van Ratje c
tijd in staat is de jonge lezer t
en blijkt wel uit het feit, dat nu
veertiende druk van het bekende
boek van Anne de Vries is verse! o
Het verhaal is van dien aard, di
alleen de jeugd, maar ook veel
geïnteresseerd
Jongens als Ratje
maar al te veel. Dat bij
aandacht op hun belangen gevest
liefde voor hen gevraagd wordt i ee
tig en nodig. Vandaar dat wij de
ste, welverzorgde uitgave van „1
met voldoening ontvangen hebb &tl£
van harte aanbevelen.
VAN HER EN DER
Bij de opening van de Makkab'
spelen, waaraan joodse sportliei tol
de gehele wereld deelnemen, w
het stadion van Ramath-Gan b
el een gebed uitgesproken, wa*
bijbelse formule „Eeuwige God
vangen werd door de woorden:
els eigen lot. De opperrabbijn vi
Aviv cn Jaffa heeft onmiddellij)(Ii
protesteerd.
Horizontaal: 1 Vervullen, 7 kleur,
gapende snijwond, 11 maat, 12 dans, 13
maanstand, 14 sierlijke plantjes, 15 groot
stuk hout. 17 baan voor balspel, 18 uit
nodigen, 21 maanstand, 23 zangnoot, 24
lawaai, 25 inhoudsmaat, 26 bindmiddel.
Vertikaal: 1 Schaaldier, 2 zwevende
...assa, 3 verfrisssing, 4 voorzetsel, 5
Ind. jongeheer, 6 sierplant, 9 hoogge- 9 kooi, 10 of, 13 la, 14 voet, 15 o
legen weide, 10 schrede, 12 tropische 17 eerst, 18 toeleg,
boom. 15 deel van een sleutel, 16 har- Vertikaal: 1 Stoof 2 baviaan, 3
dere oppervlakte, 19 voorzetsel, 20 tijd- 4 kolf, 5 toto, 8 oorveeg, 11 gee
perk, 22 dwaas. Ikort, 13 lade, 16 jee.
