VERMICELLISOEP
MAGGI
Indonesische militairen blij
naar huis te gaan
EXPEDITIE ^NAAR
Zsu
Men heeft echter veel gezien en
geleerd in het Gazagebied
Merauke borrelt van
activiteit
Geen herbegrafenis voor
Rost van Tonningen
5
WOENSDAG 14 AUGUSTUS 19S7
DE
WET DE
..CHT-GEKRUIDE SOEP
PER ZILVERZAKJE
J8
Terug naar sawah en sambal
(Van c
s correspondent Alfred van Sprang)
Half september keert het Indonesische bataljon, dat in het verband van de
U.N.E.F. (United Nations Emergency Force) aan de onrustige grens tussen
Israël en Egypte dienst gedaan heeft, met het Nederlandse pelgrimschip
Talissa van de K.N.S.M. van Port Said naar Djakarta terug.
ALFRED VAN SPRANG heeft kortgeleden enkele dagen bij dit bataljon
in het gebied van Gaza doorgebracht. Dit artikel is het resultaat van dat
bezoek.
RAFAH (Gaza) Voor een gebouw in een oud, Brits barakkenkamp
even buiten het plaatsje Rafah staat een hele stapel kisten klaar om naar
Indonesië verscheept te worden. Het is een van de vele aanwijzingen dat
de diensttijd van het Indonesische bataljon bij de U.N.E.F. (United Nations
Emergency Force) er bijna op zit en het bataljon zich opmaakt om de lange
reis naar huis te aanvaarden.
In de eenvoudige officiersmess
van de wanden beschilderd zijn met kleu
rige, heimwee-verwekkende Javaanse
landschappen en een grote kaart
donesië (inclusief de Nederlandse helft
van Nieuw-Guinea) steekt men zijn vreug
de over het naderende vertrek niet onder
stoelen of banken. Het is geen wonder
want Gaza is een verre van aantrekkelijk
oord. En waar men nu Is is het een hemel-
op-aarde vergeleken met de dorre, kale
Sinaï-woestijn waar men de eerste
den dienst gedaan heeft. Het was w
heel grote overgang van het groen
sawahs en de blauwe bergen van Indo-
nant-kolonel Soeadi Soeromihardjo voor
wie dit commando een soort vakantie
is na Celebes waar hij al tienmaal in een
hinderlaag van de Daroe-l-Islam terecht
gekomen Is.
„Onze gezinnen natuurlijk
„Het Indonesische eten
Men besohikt wel over rijst maar niet
over de Indonesische ingrediënten, die de
rijst tot een pittig en smakelijk gerecht
omtoveren. En vijftien jaar oude c-i
soenen lust niemand graag maar zeker
niet een Indonesiër die een heel ander
menu gewend is.
Veel verlof
De stemming is echter goed..Indonesiërs
zijn nu eenmaal zonnig van natuur
lachen gemakkelijk en veel. Daarom
ben ze zich zonder morren in de omstan
digheden geschikt. En ten slotte va'.
ook het nodige te genieten. Het is de
ste maal dat een Indonesische legereen
heid in internationaal verband optreedt
en stuk voor stuk zijn de leden van
bataljon er trots op dat zij van die
heid deel uitmaken. Bovendien is het
de meesten de eerste keer dat zij iets
anders dan Indonesië zien. Het contact
met de andere negen contingenten (Bra
zilië, Canada, India, Columbia, Noorwe
gen, Zweden, Finland, Denemarken en
Joegoslavië) is een sensatie op zichzelf.
Verder is er een royale verlofregeling die
iedereen in staat stelt de omgeving te ver
kennen. Men is naar Kairo geweest, naar
het historische Jeruzalem, naar de unieke
Dode Zee, naar Damascus en naar het
door alle militairen uitverkoren verlof-
Dertig man hebben de ervaring van hun
leven gehad toen zfl met honderdduizen
den andere Mohammedanen een pelgrims
bezoek aan Mekka gebracht hebben. En
de bataljonscommandant en enkele andere
officieren hebben hun verlof zelfs In Ne
derland doorgebracht. Met een vliegtuig
van de U.N.E.F. zijn ze (gratis) naar Na
pels gevlogen en toen zijn ze verder met
de trein gegaan.
„Was u al eens in Nederland geweest?"
vraag ik aan de overete, die evenals de
andere officieren Nederlands spreekt en
zelfs zijn Indonesisch met Nederlandse
woorden en uitdrukkingen doorspekt.
„Nee, nog nooit
„Hoe is het bevallen
„Ach, eigenlijk was ik een beetje hui
verig na alles wat er gebeurd is, maar
het is erg meegevallen en ik heb het best
Kroesjtsjef trekt
fel van lëer
(Vervolg van pag. I)
het oostblok politiek ongetwijfeld kunnen
versterken. Economisch wordt Oost-
Duitsland evenwel in toenemende mate
een lastposl~naar uit de thans opnieuw
in Oost-Berlijn gemaakte afspraken dui
delijk blijkt
De economische moeilijkheden in de
oostzone bergen voortdurend het gevaar
van politieke onrust in zich, waarvan het
na de opstand in Oost-Berlijn van 17
juni 1953 twijfelachtig is of Ulbricht en
Grotewohl c.s. die in een ncodgeval de
baas zouden kunnen blijven. Er blijft de
Sowjetunie dan ook niets anders over dan
voortdurend en financieel bij te springen.
Dat heeft met politieke liefde voor do
communisten in Oost-Duitsland en met
waardering voor hun absolute trouw niets
te maken. Het is na Polen en Honga
rije voor de Sowjetunie een kwestie
van zelfbehoud en dat kost een lief roe-
beltje.
Eylon vrijgelaten
De Israëlische schrijver-zeeman Ra-
phaël Eylon, die op 22 juli door de Egyp-
tenaren van de Brigitte Toft werd ge
haald en gearresteerd, is vanmorgen vrij
gelaten en in het gebied van Gaza ov<
Israëlische grens gezet.
naar mijn zin gehadDe anderen
hebben dezelfde ervaring opgedaan al
hebben ze wel eens een minder prettige
ontmoeting in een trein of zo gehad met
een verstokte koloniaal. Dat brengt ons
gesprek vanzelf op de politiek. En op de
verhouding Nederland—Indonesië
Verscheidene van de officieren geven
uiting aan hun bezorgdheid over de gang
van zaken in Indonesië. Zij zijn het met
me eens dat het land beter gediend zou
zijn geweest als de breuk tussen Neder
land en Indonesië niet zo abrupt was ge
weest. Een van de weinige terreinen
waarop dat niet gebeurd is is het mili
taire. Enkele officieren hebben na 1949
een cursus op de Koninklijke Militaire
Academie in Breda gevolgd en zij zijn
vol lof over deze instelling en dankbaar
dat zij de kans gehad hebben er hun op
leiding te krijgen.
Mijnen en dieven
De diensttijd in Gaza is natuurlijk niet
altijd van een leien dakje gegaan. Eerst
was er het aanpassen aan het leven in
een totaal ander land. Dan waren er de
taalmoeilijkheden want de voertaal in
U.N.E.F. is Engels. Men heeft ook zijn
deel gehad van de mijnen die de bewo
ners van Gaza nog steeds leggen in de
wegen die door de troepen van de Ver
enigde Naties gebruikt worden. En even
als de andere contingenten is men meer
dan eens het slachtoffer geworden van
stelende Arabieren die alles wat los en
soms zelfs dingen die vast leken trachten
Men heeft ook de betrekkelijkheid van
alles leren kennen uit de luxe die een
pakje kretek petjil of een blikje sambal
zo ver van Indonesië bleken te vertegen
woordigen. En men heeft geleerd zich
over niets te uerbazen toen men bv een
Israëlische grenspatrOuille iemand ont
dekte die vlot Indonesisch kon spreken
omdat hij zijn hele leven een winkeltje
in Soerabaja gedreven had.
Maar nu is alles voorbij. Men
wacht slechts op de komst van het
schip dat hen naar Indonesië terug
zal brengen. De mensen en de wa
pens en de voertuigen en de koffers
en kisten vol geschenken variërende
van flesjes Franse parfum tot deco
ratieve kamelenzadels, van kostbare
camera's tot Arabische waterpijpen-
Zevenjarige als
sollicitant
De personeelsafdeling van het
telegraafkantoor te Amsterdam, dat
deze zomer enkele duizenden ge
drukte sollicitatiekaarten liet ver
spreiden in de hoop nieuwe tele
grambestellers aan te trekken, heeft
de handschoen opgenomen toen één
van die kaarten terug kwam en
bleek te zijn ingevuld door de 7-
jarige Paultje Dijkstra.
„Beste Paul," schreef enkele da
gen daarna een der directeuren aan
de ondernemende jongen, „we heb
ben je kaart ontvangen. Op die
kaart staat gedrukt, dat je gaarne
inliohtingen wilt hebben op welke
wijze je kunt worden opgeleid tot
telegrambesteller. Welnu, die wil
len w(j je gaarne verstrekken en
dan zullen we je meteen door het
hele bedrijf rondleiden. Wil je dan
dinsdag 13 augustus bij ons ko-
Dat kon Paultje moeilijk op zich
laten zitten en tenslotte kwam het
dan zo ver, dat de kleine, blonde
Paul gistermiddag zij het met
de geruststellende wetenschap, dat
papa die Inmiddels de „sollici
tatie" had ontdekt door zijn aan
wezigheid hem een grote dosis mo
rele steun verleende officieel in
de directiekamer werd ontvangen.
Er werd een lid van do afdeling
personeel gerequireerd en tien mi
nuten later wandelde Paul als be
langrijke gast langs al die myste
rieuze telegraafmachincs, waarop
de telegrammen uit de hele wereld
binnen komen en waarop ze door
allerlei grote mensen, voor wie
Paul veel ontzag had, naar alle
landen worden uitgezonden.
Zelfs mocht Paultje even een
koptelefoon opzetten en luisteren
naar seinen, die van vreselijk ver
weg kwamen.
Na afloop kreeg hij in de kantine
nog een glas limonade en een
boekje met veel foto's over het
bedrijf.
Walkie-talkie vervangt rangeerdershoorn
(Door overste G. F. Venema)
PAN CE^CILLE, de helikoptervlieger, zat in tijdnood. Hij moest naar
Port Moresby, duizend kilometer oostwaarts, om het overvliegen
van zijn wentelwieken te regelen. Maar hij zag nog niet goed in, hoe hij
het allemaal voor elkaar moest krijgen, opdat tijdig met de eigenlijke
voorexpeditie gestart kon worden. Op het punt van organisatie en voor
zichtigheid was hij een kwetsbaar man.
Daarom zaten Smelik, de c
dant van de Catalina (een amfibie-
vliegtuig van de Marine Luchtvaart
dienst) en ik hem 's avonds na het
aanbieden van een biertje met licht
honende opmerkingen te prikkelen.
Opdat hij niet zou verslappen, was ons
motief. Jean verslapte niet. Hij barst
te zo nu en dan in heilige verontwaar
diging uit.
2 „Waarom hoonden we heb
je op de route toch zoveel clea
rings (opengekapte terreinen voor
eventuele noodlandingen) nodig. Jullie
vertrouwen zeker je eigen helikopters
niet
Dat werd Jean te machtig. Hij loeide:
„Oh, mais pas du tout! That is not
true! We brust our ships, mais il y a
des régulations, voorschriften, you
know. Tidak bisa fly as we want
Sergeant Moens
overleden
Een van de twee overlevenden van de
ramp met de Mariner bij Merauke in
Nederlands Nieuw-Guinea, de sergeant-
vliegtuigmaker A. Moens uit Katwijk
aan Zee, is gistermiddag aan zijn wonden
overleden. Het aantal slachtoffers van
ramp is daarmee gestegen tot negen.
BESLISSING VAN DE KROON
(Van een onzer redacteuren)
De Kroon heeft het beroep van me
vrouw de weduwe F. S. Rost van Ton-
ningen-Heubel te Velp tegen een beslis
sing van de Haagse burgemeester van 31
oktober 1956, waarb(j geen vergunnning
werd gegeven voor het opgraven van de
stoffelijke resten van haar overleden
echtgenoot mr. M. M. Rost van Tonnin
gen, ongegrond verklaard. In hoogste in
stantie is dus vastgesteld, dat van een
herbegrafenis van wijlen mr. Rost van
Tonningen niets kan komen.
De Kroon heeft overwogen, dat het
stoffelijk overschot van mr. Rost van
Tonningen, dat in 1945 op de Algemene
Begraafplaats aan de Kerkhoflaan ter
aarde werd besteld, zich bevindt in een
verzamelgraf van vermoedelijk 129 lij
ken, die voor het merendeel zonder kist
zijn begraven.
Op grond van de overlegde ambtsbe
richten neemt De Kroon aan, dat het
thans niet meer mogelijk is de zich in dit
massagraf bevindende stoffelijke over
schotten te identificeren. Op grond hier
van en ook overigens alle omstandighe
den in aanmerking genomen, heeft De
Kroon thans bepaald, dat de burgemees
ter van Den Haag het verzoek van me
vrouw Rost-van Tonningen terecht heeft
afgewezen en dat de beslissing vai
Haagse burgemeester zal moeten worden
gehandhaafd.
Bij haar beroep op de Kroon tegen de
beslissing van de burgemeester had
vrouw Rost van Tonningen aangevoerd,
dat haar man in een algemeen graf aar
de Kerkhoflaan begraven werd, ovei
welk graf de erfgenamen geen zeggen
schap hebben. Omdat het de gewoonte is
dergelijke graven na tien jaren te rui
men, deed zij het verzoek tot opgraven,
zodat een herbegrafenis zou kunnen
plaats vinden in een familiegraf. Zij acht
te dit mogelijk, omdat volgens haar d<
grond waarin haar man was begraven
lijken mummificeert.
JJET „HEI-HOI" en het klagelijk toe
teren van de rangeerdershoorntjes
wordt op het statlonsemplacement van
Frankfort niet meer gehoord. Want bij
de Westduitse spoorwegen heeft men
voor het rangeren een systeem uitgedacht
en ontwikkeld, waardoor ook dit onder
deel van het spoorwegbedrijf nog weer
veiliger, vlugger en voordeliger functio-
Het Frankforter station heeft namelijk
een nieuw brein. Op de commandobrug,
hoog in de verkeerstoren die over het
gehele rangeerterrein tot in de verste
hoeken uitzicht biedt, staan deze herse
nen In de vorm van elektronische appa
raten opgesteld. Met deze apparatuur
heeft men een actieradius van 10 kilo-
Zijn mengelmoes van Frans, Engels,
Nederlands en Maleis, hoewel zeer
merkwaardig, was zeer begrijpelijk en
expressief. Hij wilde maar één ding
duidelijk maken. Geen ondoordachte
CONSTRUCTIEF
Het resultaat van deze half plagerige
gesprekken was altijd dat hij een bij
zonder gunstig gemiddelde tussen zijn
„régulations" (voorschriften) en de
voor ons praktische mogelijkheden
vond, Jean had een flair en inzicht,
die immer leiden tot constructieve
voorstellen, waar we iets mee konden
beginnen.
Zo langzamerhand begon Merauke
te borrelen van expedltiieacfciviteit.
Hoofdkwartier van de expeditieleden
was een oude pasanggrahan (nachtver
blijf), verdeeld in zoveel mogelijk
kleine slaaphokjes. Zeer warm en zon
der ventilatie.
Maar er was een hoofdkwartier en
„oom Jros", een oude Ambonees
zwaaide er de scepter. En hoe! Naar
z(jn zeggen kon niets. Maar alles kwam
voor elkaar. Hij schudde bijwijlen zijn
grijze ex-militaire hoofd als er weer
om een dozijn koppen koffie werd
gevraagd.
„Tidak restauran disinl", zei hij
wrevelig. „Het Is hier geen restau
rantHet bleef echter niet bU
mopperen alleen; de koffie kwam.
MOED
En met die koffie kwam dan ook
weer de moed om nogmaals de plan
nen te gaan doorpraten, om de uit-
rustingslijst nog eens door te nemen.
In die broeihete pasanggrahan con
fereerden we met de commissaris van
politie Oosterman over de voordelen
van soepballetjes in blik boven corned
beef, over politieschoenen met spij
kers en over hangmatten met klam
boes.
Want Oosterman was onze expe
ditionaire encyclopedie. Deze kleine,
door de zon doorstoofde politieman
kent zuidelijk Nieuw-Guinea als geen
ander.
We prezen ons dam ook gelukkig
deze woudloper-bij-uitnemendheid tot
onze medewerkers te mogen rekenen.
In deze artikelenreeks die wjj
enige t(jd geleden overgestuurd
kregen schrijft overste Venema
verschillende malen over de heer
Smelik, commandant van de Cata
lina vliegboot. B(J het vliegtuig
ongeluk. dat de expeditie trof,
kwam de Initenant ter zee 2e klasse
o.c. G. Smelik helaas om het leven.
In de komende afleveringen^ van
deze artikelenserie eren w(j mede
de nagedachtenis van deze marine
man, die b(j de voorbereidingen
van deze expeditie zulk een be
langrijke rol speelde Red.
WAARDEVOL
Een andere waardevolle figuur was
Nol Hermans, een administratief amb
tenaar van een jaar of vierentwintig.
Hij was reeds tweemaal van Mindip-
tamah (waar wij uiteindelijk ook te
recht moesten komen) naar het Ster
rengebergte gelopen. Ja, gelopen!
Lang, mager, met een borstelige
blonde haardos, liep hij altijd door
Merauke alsof hij een verschrikkelijke
haast had. Tot verdriet van zijn mede
reizigers liep hij ook in dit tempo
wanneer het een vrijwel ondoordring
baar oerwoud betrof of een onbegaan
baar moeras. Zijn ogen half dichtge
knepen tegen het felle zonlicht, het
haar als een natte rietmat op zijn
magere kop geplakt door de regen,
sjouwde hij eerder ontkleed dan ge
kleed, door zuidelijk Nieuw-Guinea.
Met als enige zorg, dat het pakje
Lucky Strike, dat hij beslist bij zich
droeg, kurk-, maar dan ook kurkdroog
zou blijven.
Nol was nimmer voor een kleintje
vervaard. Zelfs in de meest sombere
omstandigheden werkte zijn opgewerkt
humeur als een prikkel op de activi
teit van zowel blanke mede-expeditie
leden als papoea's.
Met de Inheemsen kon h(j prachtig
overweg. Met de taal nam h(j het niet
zo nauw. ZUn gebarenspel was echter
dermate overtuigend, dat hf) er altjjd
In slaagde het vertrouwen van nieuw
ontdekte stammen te winnen, van
vijandschap vriendschap te maken.
En als het moest nam h(J met een
van vreugde stralend gezicht deel aan
de meest afstotende praktijken van
zijn nienw veroverde papoeavrienden.
In het volgende artikel:
WE GAAN VAN START
heid voe
Vanaf de toren ontvangen rangeerma-
chinisten en rangeerders per walkie-
talkie hun orders, terwijl er zelfs trei-
elektronisch-regelsysteem i
zonder meer vanalt de toren gedirigeerd
kunnen worden. I
Dagelijks leidt de toren 2000 treinen i
in goede banen en worden meer dan 600
seinen en wissels bediend.
e systeem, dat dezer dagen
in gebruik werd genomen, heeft de ran-
capaciteit van het station van 800
op 1250 treinstellen per dag gebracht.
Tocli is het zo
Amerika heeft niet de grootste kranten
1009) De Chicago Tribune, het grote
dagblad in het Midden-Westen van de
Verenigde Staten, vertelt op de titel
pagina van ieder nummer, dat zij de
zrootste krant van de wereld is. Dat zou
inderdaad waar z(jn, als de wereld be
perkt was tot Noord-Amerika. Maar de
wereld ia nu eenmaal een tikkeltje groter
(al schijnen de Amerikanen daarvan niet
overtuigd) en als gevolg daarvan dienen
we bij een beoordeling van de dingen
die deze wereld herbergt wat verder te
kijken dan onze eigen beperkte horizon-
Het merkwaardige van het kranten-
wezen in de Verenigde Staten is juist,
dat een enkel dagblad niet, of moeilijk,
tot een werkelijk grote oplaag kan uit
groeien. De verre afstanden tussen de
grote steden vormen als zodanig de be
lemmering, zodat er wel plaatselijke en
regionale kranten met een flinke oplaag
kunnen ontstaan, maar geen dagbladen
die het hele land bestrijkon. Landelijke
bladen zijn er in de V.S. dus nauwelijks,
en de plaatselijke en regionale bladen
kunnen onmogelijk zoveel lezers vinden,
dat zij tegen de grote landelijke bladen
van sommige andere landen, wat het
abonnementenaantal betreft, kunnen con-
De Chicago Tribune heeft een oplaag
die wat boven 1 miljoen uitkomt, een
indrukwekkend cijfer voor een land als
bet onze, maar nogal kinderachtig in
rgelijking met de grote oplagen die
enkele landelijke bladen in Engeland
bereiken, zoals de Daily Express die
ruim 4 miljoen lezers heeft. In Londen
verschijnen nog drie andere dagbladen
t*et zeer grote oplagen, zoals de Daily
Herald, de News Chronicle en de Daily
'èl. Het moge waar zijn, dat het
Russische dagblad alle attracties mist,
die in het Westen een voorwaarde voor
een grote oplaag zijn, het moge waar
zijn, dat het Russische dagblad, hoofd
zakelijk bedoeld als middel tot volksop
voeding in communistische zin, in wes
teree ogen dor en droog is en dat de
inhoud het papier niet waard is, waarop
het werd gedrukt, maar desondanks lo
pen de oplagecijfers van de Russische
dagbladen in de miljoenen. We kunnen
dit verklaren door te wijzen op het ge
brek aan concurrentie, of het ontbreken
van persoonlijk initiatief, maar daarmee
worden de naakte cijfers van de grote
oplagen in Rusland niet uitgewist.
Typisch v<
rawda met r
Rusland
niljo.
i klei
of de
Mail. Op een afstandje volgt dan de
Dally Telegraph, die altijd nog een op
laag van ruim 1 miljoen heeft en voor
de Chicago Tribune op geen enkele wijze
behoeft onder te doen.
Duitsland en Frankrijk zijn wat dit be
treft niet in de running, maar de Sowjet-
oplaag,
maar (le Kreatjanskaja Gazeta, een hoe-
renorgaan met een oplaag van ruim 3
miljoen, zodat dit blad tot de grootste
ter wereld gerekend kan worden. (Tot
de grootste ter wereld rekenen we dan
bladen met meer dan 2 miljoen lezers,
waartoe kleine, plaatselijke blaadjes als
de Chicago Tribune natuurlijk niet ge
rekend kunnen worden.)
Weet u, dat de Nederlandse kranten
het oudst zijn?
Daarover een volgende keer.
(NADRUK VERBODEN)
Vliegstrook in Baliem
De controleur van het binnenlands be
stuur F. Veldkamp, die tezamen met vijf
tien man politie onder detachementscom
mandant Sehultz in december in ver
schillende vluchten waren overgebracht
naar het Baliemdal, hebben een vlieg
strook aangelegd bij de Wamena, een zij
rivier van de Baliem. Aangezien de 'om
geving ontvolkt wwas door de voortdu
rende staat van oorlog bij de dichte be
volking in de omgeving, hebben zij dit
vrijwel eigenhandig moeten doen. Dezer
dagen is daar een Cessna-vllegtuig ge
land, bestuurd door piloot Steiger, toen
de strook nog niet geheel voltooid was.
R.K. directeur culturele
zaken te Hollandia
Ais opvolger van dr. H. Kroeskamp,
die in oktober aftrad, is de heer L. J.
M. de Wit benoemd tot directeur van
culturele zaken in Nederlands Nieuw-
Guinea. De nieuwe benoemde is leraar
bij het gemeentelijk middelbaar onderwijs
te Haarlem en beschikt over een lang
jarige praktijk, onder meer in Neder-
lands-Indië. Hij is lid van de rooms-
katholieke kerk. De waarnemend direc
teur, mr. Chr. Leyssen, wordt bevorderd
tot adviseur in algemene dienst en be
last met de coördinatie der plannen. Te
vens wordt hij buitengewoon lid van de
raad van diensthoofden.
Bekende Schriftelijke Cursus
