Zeepbel en a}wijzing
l schrijft over muziek
en duikt in het verleden
Samengaan vat\^
LITERATUUR en
WETENSCHAP
J
5Cerk cl tabernakel?
AFWEREND KUNSTENAARSCHAP
M.
Mozarts vader en het volkslied
uit Spanje
Cultureel
venster
5 RUST
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 20 JULI 1957
1
Simon Vestdijk heeft zich
het lot willen aantrekken
van diegenen, die luiste
rend naar muziek, zich af
vragen: waarom vind ik dit
nu mooi, of algemener ge
zegd: hoe wordt de waarde
van de muziek bepaald. Hier
toe heeft hij een boek ge
schreven: „Het eerste en
het laatste" uitgave
Daamen, Den Haag), waarin
hij de grondslagen van een
praktische muziekesthetiek
wil uiteenzetten.
Nu is Vestdijk van huis uit geen
musicus, maar literator en zelfs
oorspronkelijk medicus. Hij houdt
evenwel van muziek, heeft zich
daarover een grote kennis ver
gaard en hij biecht eerlijk op naar
welke componisten zijn voorkeur
uitgaat. Wagner en Mahler voor
namelijk. en welke hij veraf
schuwt. zoals Saint-Saëns. Dit eta
leert hij uitgebreid, vermoeiend
uitvoerig, geeft daarbij fragmen
ten en maten uit composities op.
zodat men zich een beeld van zijn
smaak en tegelijk van zijn muzi
kale geaardheid kan vormen. De
ze wijdlopige opsomming zou mis
schien wat pedant genoemd wor
den. En dat is het ook wel een
beetje, net alsof Vestdijk uitroept:
zie je wel. hoeveel muziek ik ken.
Maar aan de andere kant moet
n-.en juist deze specifiek laat-ro-
mantische voorkeur scherp in het
oog houden, omdat de waardeme-
ting. die hij in zijn boek ten beste
geeft, hierdoor gekarakteriseerd en
afgegrensd wordt.
Want wat doet Vestdijk? HIJ
legt de muziek, gekleed in aller
lei verouderde opinies, op de ope
ratietafel, snijdt weg, ontleedt,
ontdekt complexen, maakt zich
vreselijk druk over andere chirur
gen, die het natuurlijk bij het
verkeerde eind hebben, hij haalt
fragmenten en maten er uit. ver
gelijkt ze met andere onderdelen
en dat volgens een Ingewikkeld in
12 gradaties opgebouwd vergelij
kingssysteem: kortom, het is een
Muzikale
vormleer
ten heus wel. dat
gent bent. dat u
clopedische kennis bezit, ook
de muziek. Maar moest dit
pla;
;e bescheidenheid, op
riterende toon uitgestald worden hand
en waar blijft in de tweede is i
plaats de samenvatting van al die der
kleine en kleinste onderdeeltjes! kingen
Wij kregen immers onder het le-
zeer intelli- niale vonk, de ..inval" is niet te
bijna ency- verklaren, deze is ..einmalig".
uniek, zij is een geschenk. Maar
de verwerking van deze inval in de
muzikale materie, wat uit deze
.kiemcellen" ontstaat door de
ran de componist, dat alles
ooi en in de verdere aftak-.
waarderingsgraden, zo-
ils~Vestijk die zo graag wil ge-
indruk, dat voor Vest- bruiken.
Maar dat wisten wij al lanjfc dat
uiteenrafelingen vergeet hij de (zelfs onder de bei'oemdste) zwak-
*"T
Nieuw boek i
van
I Prof. Zumthor
muziek "ielf!
Onmuzikaal
Een voorbeeld? Welnu: zijn
ke plekken. Natuurlijk slaapt Ho
merus wel eens. Het is ten slotto
mensenwerk, geschreven met in-
sur van de Opstandingskerk in Amsterdam-West
architectonische ommeqanqen
waardekritiek" eigenlijk neer
boutade tegen Duitse filo-
esthetici, die hij niet kan
dus zeggen: het bepalen
waarde van muziek door het ver- uc
gelijken van onderdelen (zo for- °P ee
muleert hij het zelf». Maar. kan sofen
men wel onderdelen vergelijken?
Een onderdeel krijgt pas zijn bete
kenis in het geheel, zowel logisch
als psychologisch. En als men het
het hem klaarblijkelijk
omdat zij mooi is. Hoe typisch ro- 1
mantlsch. d«« „opbel. die er ro omjat de "betékenis""«/schuttt! kom< dit boek ■iis' "rste
brülant uitziet! laatste" feitelijk
Eigenlijk is zulk een basis volsla- overcompensatie
Maar schiet de muzikale leek, gen onmuzikaal gedacht en v<
de amateur, waarvoor dit boek be- ,llha„s ,akt daarmee het
stemd is nu hiermee wel veel ver-
der op? Daar heeft hij zich door "kaar geknutselde bouwsel
zo veel redekunstig woordenspel Vestdijk ineen, omdat het a pri
soort anatomische les, die me
meemaakt. En ten slotte komt
als resultaat uit: muziek is mooi, ene onderdeel vergelijkt i
andere, dan vergelijkt r
Toen
Amsterdamse architect prof. M. Duintjer
uitstaan, maar over wie zich vrij
wel niemand meer druk maakt,
een boutade tegen vakmusici, die enkele lal'en geleden te Amstelveen de Kruiskerk bouwde,
waarvan de muren van boven tot beneden met glazen
ijdelheid!dan bouwstenen zijn geperforeerd, voelde men dit algemeen
het als een experiment.
DAT een geleerde in tijdscbriftaitikel of boek het resultaat van zijn
navorsingen publiceert, is de meest gewone zaak ter wereld.
Minder gewoon is reeds, dat deze publicaties door hun kwaliteiten
van taal en stijl tot de literatuur gerekend mogen worden. Toch
komt dat voor. In de Nederlandse letterkunde kan men zo voor de
laatste honderd jaar wijzen op Allard Pierson, Fruin, Byvanck en
Huizinga. De naam Kuyper zal evenmin ontbreken in een enigszins
uitgebreid handboek. Zelden gebeurt het echter, dat een geleerde
tot het kerngebied der literatuur doordringt met roman of dicht
bundel. Voor Nederland treedt hier naar voren de auteur van
„Volg het spoor terug" en verscheidene novellen- en poëzie-bundels,
J. B. Charles, achter welk pseudoniem schuil gaat prof. dr. Nagel,
die in Groningen criminologie doceert. We moeten in dit verband
uitschakelen de gevallen, dat de omgekeerde weg wordt gevolgd en
het primaire kunstenaarschap leidt tot een leerstoel in de letteren.
Hier zouden klinkende namen genoemd kunnen worden met als
eerste Albërt Verwey.
oude wrok leeft op. De primaire
Ook Frankrijk kom. he, rel- hvïrtS v"
den voor. dat een dienaai dei we- r00fdierkenner aller woede zich
tenschap zich ontpopt als schepper richt op Octave, de meest-verlich-
van verbeeldingswerk. Eén geval te der dorpsbewoners,
verdient vermelding. Enkele jaren Boeiend beschrijft Zumthor de
geleden werd de vermaarde Prix woeste tonelen, die dan volgen en
Goncourt toegekend aan Robert eindigen met het in brand steken
Merle, hoogleraar in de Engelse der niet meer gebruikte kerk. Dan
taal aan de universiteit van Poi- schuift de wereld der moderne
tiers, voor zijn uitstekende rpman maatschappij het bergdorp bin-
„Un week-end a Zuyd-Coote".
Een i
een minder- Men wist langzamerhand wel.
dat men ook kerken kon bouwen
waardigheidsgevoel. zonder Gothische spitsboogramen.
Hoe veel eenvoudiger en plezie- Maar dat zo volledig met de ge-
riger had Vestdijk zijn eigen kijk dachte aan ramen kon worden ge-
de muziek, die heus niemand ^r°Ke_n; had,
De kerk zelf geeft ons echter
gevoel van rust. Echter niet
rust van een gemeente, die op
het kleine getal worden
toegevoegd. Van de Amster
damse professor in de ro-
maanse filologie, Paul Zum
thor, verscheen dit voorjaar
aar zitten kan
de rust van een ge-
die hier by Woord en Sa-
zieh haar roeping bewust
misse uitgaat.
bare verdiensten heeft de intelli-
hoe ingewikkelder hij het Qf geeft Vestdijk zelf het ver- gentie en het critisch vermogen
zeggen kan, hoe liever het hem geetse van zijn waardebepaling toe van de lezer te prikkelen, kunnen
met zijn ,.iiiu;ick is mooi. omdat v ertellen
DRA. H. E. KOKEE—v. d. Berge
schijnt!
Kom aan, zouden wij Vestdijk zij mooi is''? Want wij interprete-
willen zeggen, kom aan, wij we- ren deze opmerking aldus: de ge-
UET heeft steeds een aparte houding van een zich geven en een
bekoring, uuiracer een sehrij- «d> J»
tegen wil en dank haast, omdat dit
ver een bloemlezing uit eigen njet an(jers kan. elke schrijver
werk samenstelt. De lezer ziet geeft zich, alleen al door het pu-
de auteur dan optreden in een bliceren: daartegenover een zich
travesti-rol 's lezers eigen opzettelijk, althans noodwendig
rol namelijk en hij vermaakt niet geven,
rich daarmee, omdat die rol
hemzelf uiteraard beter ligt
i steeds vrij willen
elke stijl, van elke
overtuiging, van elke lezer.
hij meent. Maar ook
de schrijver is tiaar Vestdijk,
d*e nu onlangs een keus uit ei
gen werk maakte.' ons verzeker
de, een niet onprettige gewaar
wording ..door de bril
heden, het verleden te aanschou-
Dit afwijzende treft ons al in het
eerste deel van deze bloemlezing,
waar Vestdyk in zijn gedichten,
die soms zeer onmuzikaal zijn (be
wust en gewild, getuige ook zijn
musicologische publicaties! vaak
et een stroef en terughoudend rit-
j| handhaaft:
„In piesjes gehakt, is het ver
leden nog eerwaardiger, eerwaar
diger dan de toekomst, die mis
schien een sof is, betrouwbaar
der dan het heden, waar we al
leen maar doorheenkijken."
HENN1E SCHOUTEN
pedagoog
Hennie Schouten, de leraar aan
het Amsterdamsch Conservatori
um. heeft zich op pedagogisch ge
bied al vele malen onderscheiden,
niet alleen in zijn kwaliteiten als
conservatorium, cn orgelleraar,
maar ook door zijn talrijke pu
blicaties. Zeer instructieve werken
schreef hij over harmonie, theo
rie. improvisatie en orgeltechniek
terwijl zijn boeken over Hugo Wolf
en drie Franse liederencomponis-
ten (Duparc, Fauré en Debussy)
eveneens een grote opvoedkundige
waarde hebben.
Een zijner belangrijkste boe
ken op dit gebied is ongetwijfeld
„Muzikale vormleer", waarvan
thans enkele jaren na de le druk
een tweede, herziene en uitgebrei
de uitgave verscheen bij A. J. G.
Strengholt's Uitg. Mij te Amster
dam. In het Ned. taalgebied kan
men dit boek wel het standaard
werk op dit gebied noemen, niet
alleen geschikt om uit te onder
wijzen. maar ook voor zelfstudie.
Het doceren van Hennie Schouten
is namelijk altijd zo duidelijk en
zo prettig, dat men er als het wa
re geen leiding bij nodig heeft.
Zo ook in dit boek, waarin zeer
instructief alle muzikale vormen
worden omschreven aan de hand
van notenvoorbeelden.
Vakmusici zullen er veel waar
devols uit halen en voor leken is
het een noodzakelijk boek willen
«ij tenminste de woorden fuga,
sonate, canon, variatie, lied. mo
tet. mis. etc. gebruiken. In 267
bladzijden heeft Hennie Schouten
een prachtig overzicht der muzi
kale vormen gegeven. En dit
boek, dat al op tal van muziek
scholen en conservatoria is inge
voerd. mag dan ook niet ontbre
ken in de bibliotheek van de mu
sicus en de muziekliefhebber. De
uitgave is bijzonder fraai.
CORN. B
Drie herdrukken
Em. Querido's waardevolle reeks
herdrukken De Salamand r is ver
rijkt met de beste novellen van
Albert Helman: ..Mijn aap
schreit" (van 1927) en de bundel
„Het euvel Gods" .1932". waarvan
vooral de eerste tot de klassieken
gerekend mag worden.
In de Prismareeks van Het
Spectrum verscheen
Jewsky's „Oompjes droom",
een van de mooiste verhalen die
wij ooit van deze grote schrijver
lazen.
Dc Bijenreeks van De Bezige
Bij ten slotte is uitgebreid met
„De menselijke komedie", een
verhaal van een van Amerika's
kostelijkste vertellers. William
„Zou men geloven, dat
zijn zachte aard
Genoegen nam met buksen
en strijdbijlen
(De Indiaan)
In meer recente poëzie echter
corden de verzen vloeiender en
fc gaan heeft weinig zin, var een breder, durvender. meer
zeker in dit geval: uit Vestdijks omvattend ritme, zoals in het su-
oeuvre zouden nog wel tien bloem- blierne „Aan een jonge tekena-
lezingen van dit formaat en gehal- res":
te samen te stellen zijn, die ech
ter alle bij' benadering hetzelfde
beeld zouden geven.
Om in hun gunst te worden
opgenomen.
Zo schiep niet één als zij;
rein en bezonnen.
Maagd'lijke kunst die nimmer
werd ontgonnen." (1956)
Het middengedeelte bevat ver
halend proza, geen romanfragmen
ten gelukkig, maar enkele korte
verhalen, knap geschreven, maar
voor Vestdijk weinig typerend.
„De verdwenen horlogemaker" :s
b.v. meer Bordewijklaans.
Besloten wordt met critisch pro
za. het meest objectieve genre,
met ogenschijnlijk weinig risico's.
Vestdijk juist het
rustig voor het oog vonden.
In zijn volgende kerk. de Op
standingskerk in Amsterdam West,
heeft Duintjer de buitenwanden op
gebouwd in de vorm van schoepen,
waartussen glas is geplaatst. De
kerkganger ziet nu geen enkel
raam meer. alleen maar een ge
plooide witte wand, waartegen zich
een groot ruw-houten kruis en kan
sel. avondmaalstafel en doopvont
aftekenen.
Het is een wonderlijke gewaar
wording, bij het betreden van deze
kerk in een lichte ruimte te komen,
waarin echter geen enkele licht-
wThebben"bïvcn d.t stukje de "aïuyaDu'""der,lef
rtArrfpn kerk nf tahernakel" se- Abraham Kuyper, dr. J.
dag alleen maar zitten kan en luis- bij Pion te Parijs een ro-
„La Griffe". De
ondanks de Duitse
- „uiver Frans van op-
7ESÏÏ! en studie, heeft
geen schuilnaam gekozen,
omdat hij een werk der ver
beelding volstrekt niet ziet
PROF. DR. IR. H. G. VAN BEU- a]s Van mindere waarde,
SEKOM.
het Koninkrijk aan te bieden
aan ben. die de blik daarop
loren hebben.
DE VERKEERDE WEG
vergeleken bij wetenschap
pelijke arbeid, en geen be
hoefte gevoelde een scheids
lijn te markeren tussen de
maar het zit hem niet
aanvankelijk gunstige beoorde'
Iingen van autoriteiten als dr.
woorden „kerk of tabernakel'
M MS -
een grote tent, waarvan de banen Horina ao^t y
van de wit linnen wanden statig
zichzelf is. Zb in „De groot.
beneden hangen.
Aan een linnen tentwand kan
men niets ophangen. Ook aan de
ze wanden is niets opgehangen,
ook geen psalmbord en geen licht-
ornamenten. De wanden draperen
zich statig om de beschouwer heen.
Alles wat zich in de kerk bevindt,
staat vrij in de ruimte.
De onrust, die aan Duintjer's
kerk in Amstelveen wordt toege
schreven, is hier ten enenmale af
wezig. Die vinden wij in het sous-
behalve een grote
de
o.Naar hij mij mededeelde, is
lang op het ge- zijn plan door te gaan op het pas
studie en publiciteit, betreden pad; een bundel novel-
i. Enige len, geschreven vóór „La Griffe",
zal weldra het licht zien en de ma
terie voor verscheidene romans
der ligt gereed. Of ze inderdaad ge-
de latere prof. Gerretson schreven zullen worden, hangt af
tijd en gelegenheid.
Deze eersteling gaat uit van een
are gebeurtenis. Van mei 1946
november 1947 werd een hoog-
Roy, die zeer gevoelig blijkt te gelegen vallei in het Rhóne-gebied
Prof. Paul Zumthor tijdens een
ingesteld, maar de burgemeester
had ze afgewimpeld. Na de crisis
was dat onmogelijk. De prefectuur
in Annecy komt in actie; gendar
men worden in het dorp gelegerd.
Heel raak tekent de auteur de
doorbraak in de gesloten primitie
ve gemeenschap. Na veel ver
geefse moeite, waarbij komische
tragische elementen zich door-
geteisterd door een roofdier, dat eenstrengelen, valt het dier door
-- verwoestingen aanrichtte c..
tiviteiten zuinig bewaard en heeft der de veestapel 'en de economi-
nu de tijd gekomen geacht aan sche toestand van de streek on
mogelijk geïnteresseerde lezers dergroef. Pas na vele maanden
overzicht te bieden van wat viel het bevrijdende schot
i de loop der jaren
i Judas", die zich
werk is gezegd en geschreven.
Hierbij blijkt, dat niet alleen on
geveer de hand van allen tegen
hem, maar ook zijn hand
vrijwel tegen allen is.
Het valt deze scribent
moeilijk minder gunstige
zijn de bevolking herademen. De
schrijver heeft de handeling
gebracht uit Zwitserland naar bo-
ven-Savoie, waarvan hij de natuur
onverwachte
het
«EÖ&ïEi: S
.tegen de onweerstaanbare drang nistratic aanwezig zijn. Daar bruist trekkeT^p zUn' Wrsoon
'nt crpinirworriinc aan iets waar- het volle leven van een modeine -„J.» -0ife oraonc
„Want
Welk beeld geeft dan deze blik
op Vestdijks verleden? Mijns in
ziens is de grondtrefe van dit kun
stenaarsschap een dubbelzinnige
baatzuchtig teek'nen
slechts de vrouwen.
De oude schilders kenden
zwaard're dromen.
Zij wilden and'ren maar in
de ogen schouwen, helemaal niet e
tot gelijkwording
aan men niet gelijk worden mag".
M. BEINEMA
„Door de bril van het heden" door S, Vestdijk. Uitg. Bert Bakker/
Daamen, Den Haag.
droom" verscheen dezer dagen bij De
bloemlezing uit de essays van Vestdijk,
waaruit we o.m. noemen: „De kunstenaar en zijn tijd", „Van Schendel's
tetralogie", „Over verbruikspoëzie", „Over de compositie van de roman",
„Spel en mystiek", „Kritiek en creativiteit", „De kunstenaar en de
moraal" en „Karei de Grote en het surrealisme". Een uitzonderlijk
interessante bloemlezing, interessant ook al is men het in vele gevallen
t Vestdijk.
VIA NAALD
£N PLAAT
de naam Mozart ge
noemd wordt denkt vanzelf
sprekend iedereen aan Wolfgang
Amadeus Mozart, de schepper
van Zauberflöte en Krönungs-
messe", van „Figaro's Hochzeit"
zodat hij zelfs ergens
laster spreekt naar aan
leiding van een minder
gunstige recensie, die zijn
werk en allerminst zijn
persoon betreft. Nu is het
zo, dat wij niet voor ons
werk moeten vechten,
maar dat ons werk voor
ons moet strijden.
Heeft dit inderdaad de kwalitei
ten. die de auteur er zelf aan
toekent, dan zal het zegevieren,
maar elke publicist die niet de er
kenning vindt waarop hij meent
recht te hebben moet ook ernstig
rekening houden met de mogelijk
heid. dat in dit algemene kritisch
oordeel wel
schuilen.
en de bevolking goed kent. Hij
heeft een bestaande vallei g
tekend en er een werkelijk dorp
geplaatst.
moorden voor hen noodzakelijk.
Als het wijfje dodelijk is
geraakt, begint het ver
bitterde mannetjesdier
een animale vendetta te
gen de mensen. Naast de
honger komt de wraak
lust, die tot onvoorzich
tigheid verleidt met het
fatale gevolg.
Ongetwijfeld was dit
brokje dierenpsychologie
het moeilijkst in woor
den te vangen. Het zou
onbillijk zijn de schrijver
te verwijten, dat hij hier
te kort is geschoten.
Evenmin mag men het
hem als een fout aanrekenen, dat
vallei ge- de individuele typering wat on-
omlijnd is. Ijjimers, het ging er om
collectiviteit te tekenen
dubbele botsing met natuur-
cultuurmachten en daarin is
do tisch"elé'mentTda t°is alleen'het
waarheid kan uitgangspunt voor zyn verhaal.
de
De heer la Roy is n
je op de verkeerde weg, u
waar is het eind? Aan de hand
hij
Wat de lezer onbevredigd laat,
is, dat geen enkele werkelijk-sym-
ar,* au,,*,, r* fliuur. exponent van de
dit boek- tegen elkander. De centrale plaats f«?'nU"SastS effect
want neemt de dorpsgemeenschap in. en e?n conti asterend euect
r is nei eina.' /\an ae nana atui de cue tijue geutuincciu uuui ~j_r j„
de reacties op dit werkje kan de wereld van het roofdier, sym- tf'-wi
zijde geflankeerd
weegbrengt. Maar laten we niet
,.n-anlnn d.t dn nlnild r,rr\ Kof ho.
„Requiem", van symfonieën
pianosonates. Wolfgang Amadeus Mozart heeft de
dit polemisch geschrift laten
in Madrid" en wie de opname stencillen of drukken, en zo voort,
afluistert zal zich inderdaad in
Madrid wanen. Zo volkomen echt
is deze uitvoering, zo zuiver
Spaans.
Zoals men weet heeft de Spaan- belang? De auteur is
volksmuziek de kunstmuziek christen: welnu, dan moet de ge-
de 20e eeuwse maatschappij met gezonken, zelfs
haar moderne apparatuur en haa'r
alle levensverbanden doordrin-
Sgevm."mete"bcf"rrbMteed rijn
aan een degelijke studie over een fende organisatie
of ander onderwerp van alSeme™ geite„: schapen, 'zelIs koeien
de ge- wor(^en gevonden met afgebeten
-- nrarhtivp Archiv-Produktion beide sterk beïnvloed. Men kan het op dachte hem niet vreemd' zijn dat s^rot e" opengereten buik,
de familie tot heden een begrip doen blijven. En daarmee heeft opgenomen op één plaat clez® Plaa^ horen hoe Spaanse com- dienst aan het ideaal hoofdzaak is sporen
zijn zoon was,
Leopold Mozart werd 14 novem
ber 1719 te Augsburg geboren als
zoon van een boekbinder. Heel
vroeg al bleek zijn grote liefde
voor muziek, en als knaap was
hij discantisf in de kloosters van
„St. Ulrich" en het „Het Heilige
Kruis" in zijn geboortestad, ter-
Salzburg ging hij rechten stude
ren. tot in 1743 aartsbisschop Si-
gismund aldaar hem als hofmusi
cus in dienst nam. waar hij in
1763 de aanstelling als onderkapel
meester kreeg.
Op 21 november 1747 huwde hij
de beeldschone Anna Maria Pertl,
de dochter van een ambtenaar
uit St. Gilgen. Het was een geluk
kig en harmonisch huwelijk. In
nerlijk en uiterlijk pasten die
twee volkomen bij elkaar en ze
werden dan ook vaak ,.het mooi
ste stel van Salzburg" genoemd.
Zeven kinderen werden uit dat hu
welijk geboren, waarvan drie doch
ters en twee zonen reeds zeer
jong stierven en slechts één doch
ter. Maria Anna Walburgia Igna-
tia Mozart (Nannerl) en één zoon
Wolfgang Amadeus Mozart in le
ven bleven.
De muzikale opleiding van bei
de kinderen heeft de vader zelf in
de hand gehad en al mag hy vol-
langspeelplaat APM 14084)
een prachtige hommage aan een
haast vergeten vader.
In de Schlittenfahrt kan men
Leopold Mozart horen als pro-
gramm-componist. Het werk be
staat uit 12 nummers (vr
schudden van de paarden
slede, Duitse dansen.
.de erkenning,
het volk en daar hun ritmen en toegift,
melodieën hebben geleend. Con-
suelo Rubio zingt de volksliede- Ten dienste
de lezers, die
staan zwaar is in het hooggeberg-
dat de stem der Kerk is weg-
de horizon van
het leven dezer mensen.
Een enkel woord over de vorm-
'admin'istra- 8evin8- die alle lof verdient. Waar-
schijnlijk uit reactie tegen het
dreigend gevaar van een betogen
de, professorale stijl, schrijft
Zumthor in korte incisieve zinnen,
die. in hun stugge stoten de lezer
meevoeren en vasthouden. Met
^door f?lans doorstaat het boek de zwa-
deze primitieve mensengroep. Ze re proof van een herhaalde ltóng^
kent iel enkele veroverineen der 9°k da" bl lft. hkt bbl!le"
bijzonder goed. vol kleur, vol zclfstand,s wlBen oordelen, vol
de grandezza. Stuk voor stuk zijn de-
JSHH de slede- liederen kostelijke Goya-schilde-
tocht zelf, blaasmuziek, etc.). Het ringen, vol gratie
heerst i zoals niet-Spanjaarden de heer ]a Roy die reeds eerder zijn
VYCA uc- Spaanse volksmuziek wel eens verschenen en die ongetwijfeld te
(w.o. het willen uitvoeren), maar steeds met verkrijgen zullen zijn bij of via de
BSBfi mi Uitgeverij „Labore et Constantia"
te Rotterdam, t.w. drie bundeltjes
„ruoiFA, - J J gedichten: Van Droefheid en maKen'
muzikale tekening orkest brengt daartussen door Vreugde, Donkerheid en Licht,
inter nog rasechte Spaanse muziek, niet Bevrijding; voorts de volgende
alleen puntgaaf uitgevoerd, maar brochures: Het Socialisme
ook in een overrompelend tempe-
het rament. Een heerlijke plaat
wie van Spaanse mi
En dat zijn er velen.
CORN. BAS05KI
kent wel enkele veroveringen der
techniek, maar cultureel is ze in
haar geïsoleerde vallei blijven
staan op het peil der voorgeslach
ten. Ze voelt in zich opstijgen de
angst der bergbewoners voor de
blinde machten, die haar bedrei-
het harde leven nog har
door de fijne detailtekening.
d. PANNE
de vele concertreizen, hij was in
satio met kinder
voor zijn beroemde zoon) en weid
begraven op het kerkhof van St.
Sobastiaan te Salzburg.
Leopold Mozart was als hofmu
sicus verplicht de hofkapel van
zijn hand symfonieën,
concerten, divertimenti.
is eigenlijk
van een sledetocht in ae
van de stad naar een dorp.
een soort kermisfeest is. De bel
len van de paarden e
knallen van de zweep zijn
inbegrepen. In 1756 zou het werx
voor het eerst zijn uitgevoerd. Het
is een heerlijk pretentieloos en
geestig spel van noten geworden.
Evenals die Cassatio, waarin
kinderinstrumenten meewerken.
Men zegt dat de Kindersymfonie
van Haydn drie delen uit deze
Cassatio bevat en dus niet van
Haydn zou zijn. Zekerheid daar
over bestaat er echter niet en wie
dc 8 delen dezer Cassatio hoort
zal de drie delen van de Kinder
symfonie er in aanmerkelijk be
ter vinden dan de andere delen.
Zou Leopold Mozart ze misschien
van Haydn hebben overgenomen?
Hoe het ook zij: probleemloze
ontspanningsmuziek uit vroeger
jaren, kostelijk uitgevoerd op de
ze prachtige plaat. Het is alles
heerlijk licht en doorzichtig ge
houden, sprankelend
enige zwaarwichtigheid.
PAUL CITROEN EN
ZIJN VRIENDEN
ziek houdt.
Toekomst. Wat is Waarheid?, Chris
tendom en Cultuur, Cultuurplicht",
Het Evangelie van Okke Jager, De
Ter gelegenheid van zijn 60ste
ieder geval de man die het grote den. ouvertures, etc., alsmede
talent van zijn zoon het eerst ont- zangspelen en oratoria. Ook zijn
dekte en het in dc juiste richting kerkmuziek^werd toentertijd^ zeer
heeft doen ontwikkelen. In het ge- B Baa AAC'
boortejaar van Wolfgang Amadeus
(1756)"kwam er van Leopold Mo
zart een zeer belangrijke viool-
school uit. nl. „Versuch
geprezen. Daarnaast schreef hij opname
een Suite voor het orgelspeelwerk "jfi
op de Hohensalzburg
m humoris-
lische karakterstukken, zoals „Die
Musikalische Schlittenfahrt"
oyan.
Spaanse volksliede
gezongen door de sopraan
Consuelo Rubio met begeleiding
van het Orquestra Zarzuela- dc
Madrid o.l.v. F. M. Torróba. (30
cm langspeelplaat LPEM 19082*.
De plaat heeft als titel „Ein Abend
Wijsbegeerte der Wetsidee. En in
het onderhavige boekje, dat tot
titel heeft Veertig Jaar Literatuur
geschiedenis. verschenen bij de "c'en Ke'?i
hierboven genoemde uitgeverij, ™bfd"»"" »"d
kan de lezer gewaarworden hoe
deze uitgaven zijn ontvangen en
wat de auteur over deze reacties
en over zijn recensenten denkt
De prijs is 2.50.
Eerst meende men te doen te
hebben met een bloeddorstige
hond, die 's nachts losbrak, 't Ge
volg was. dat alle honden werden
ppn8Itifppr 7i?n-arpnk-plpU nfaanHpn verjaardag hebben vrienden
een tijger zijn; enkele maanden d„.i m
terug had de krant immers het
verhaal gebracht van een circus
tijger, ontsnapt bij het vervoer in
Italië. Een kenner van de grote
hulp geroepen;
drijfjachten werden georganiseerd,
valkuilen gegraven. Geen resul
taat. Dan verdwijnt „de specia
list" in alle stilte.
Ondertussen is dc spanning cn
de geprikkeldheid bij do bevol- rwa
king tot het toppunt gestegen: de Rèri
C. RIJNSDORP verhoudingen worden moeilijk.
Rubio geeft een volmaakte u
voering van de volksliederen t
haar land.
Groen grasveld van rust
de vrede van uw stilte
verwondert het rumoer in mij
ik heb teveel gedwaald
in de rotstuinen
van mijn opstandigheid
dat ik vrees u te betreden.
Groen grasveld van rust
laat mij uw zoden smeken.
de tekenaar-schilder Paul Citroen
hem een boekwerkje aangeboden,
dat uniek in zijn soort kan worden
genoemd. Naast een reproductie
van het portret, dat Paul Citroen'
van die vrienden maakte, hebben
zij allen een visie op Citroen ge
geven. En het is frappant die vi
sies te lezen en te ontdekken, dat
ze eigenlijk alle samenkomen in
het ene woord van Oskar Kokosch-
„Er ist ein Künstler in seinem
zen''. Dit is de hulde die zijn
vrienden hem brengen: Mari An-
driessen, Johan Bendien, Anna Bla-
nvan, W. L. Bouthoorn, Benjamin
Britten, Kees van Bruggen, Car-
miggelt. Marc Chagall. Corneille,
Alb. v. Dalsum. Maurits Dekker,
Herbert Frank, Lies Franken, Hei-
la Haasse. Jan van Heel, Nico Jes
se, H. Kamerlingh Onnes, Oskar
Kokoschka, B v.d. Leek, Thomas
Mann, Erika Mann, Henry Moore,
Jan Musch. J. J. P. Oud, Peter
Pears, A. Roland Holst. Jhr. San-
berg. Sierk Schroder. Paul Schui-
tema, Victor v. Vriesland, Aart v. d.
Werfhorst cn Joh. G Wertheim.
Wie dit boekje, dat prachtig is uit
gegeven door L.J.C. Boucher te
Den Haag, koopt heeft niet alleen
Te visies van kunstenaars op Paul
Citroen, maar ook de visie van
Paul Citroen op die kunstenaars.
Want van allen zijn de getekende
portretten op kunstdrukpapier op
genomen.
