1
|lieuiiie £cihsrtje GTourani
Heutran stort bij Biak in zee; 57 doden, 11 geredden
grootste vliegramp die de
KLM ooit getroffen heelt
Van bemanning slechts
stewardess gespaard
Papoea's in prauwen
snelden te hulp
Namen der slachtoffers
Oorzaak van de ramp is
nog volslagen onbekend
P.T.T.-directeur liet vannacht
alle zenders bezetten
IINSDAG 16 JULI 1957
BUREAUS: Steenstraat 37.
ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal;
2.55 per maand; 0.59 per week.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting).
Postrekening 58936.
Achtendertigste jaargang No. 11007
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-red.: H. W. J. ENSER1NK
CHRIST ELI IK'N ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„$tanhttstidi is ahebleuen
myn o«ri in tetffjenspoct"
Vakantiewerk
voor scholieren
ZIE PAGINA 5
in
GROOTSTE VLIEGRAMP, die de K.L.M. sinds de
oorlog heeft getroffen, is gisteravond gebeurd nabij
liak in Nederlands Nieuw-Guinea. Kort na het vertrek
an het vliegveld Mokmer stortte de Superconstellation
feutron brandend in zee. Het toestel had 59 passagiers
n een bemanning van 9 koppen aan boord. Van hen wor-
en er 56 vermist. Een van de geredden is later overleden.
NE LOCKHEED-CONSTELLATION, op weg van Biak naar Amster-
dam, verongelukte 's nachts om tien minuten over half vier plaat-
•lijke tijd (gistermiddag tien minuten over zes Nederlandse tijd). Elf
assagiers en de stewardess hebben de ramp overleefd.
TET ONGELUK voltrok zich kort' na de start van Biak, ongeveer
16 kilometer uit de kust nabij het eilandje Owi, dat alleen door
apoea's wordt bewoond. De bevolking voer onmiddellijk met prauwen
t. Dadelijk na het bekend worden van de ramp is ook de Koninklijke
arine met alle beschikbare materiaal te land en ter zee in actie gekomen,
olgens in de loop van de nacht en de morgen bij de K.L.M. in Den Haag
innengekomen berichten, konden elf passagiers en de stewardess worden
ered. Alle andere passagiers, 45 Nederlanders, 3 Britten en 8 beman-
ingsleden, worden vermist. Voor hun leven wordt gevreesd. Een van de
jïredde kinderen is vanmorgen aan de verwondingen bezweken,
rj 11* 1 1 eni*e aanwÜ:
Veel kinderen bij
de slachtoffers
Onder de passagiers, van wie de mees-
tn met hun gezin op weg naar Neder-
ind waren, bevonden zich circa vijftien
linderen. Het waren voornamelijk ma
lie- en gouvernementsambtenaren, die
Bet verlof gingen. Twee van de Britse
|issagiers gingen naar Manilla, de derde
l&ar Amsterdam.
De gezagvoerder van de PH-LTK Neu
ron, de 36-jarige vlieger eerste klasse
lobert de Roos, behoort tot de vermis
ten. Hij was sinds 1 november 1945 in
jienst van de KLM, was gehuwd en
jader van drie kinderen. Zijn gezin
kroont te Laren (N.H.).
I Om kwart over elf kwam gisteravond
rste telegram met de rampspoedige
jding op Schiphol binnen. Door radio-
ïgen was dit telegram, dat uit Biak
verzonden, vrij lang onderweg ge-
t. De ontstellende mededeling werd
ingen in het vluchtproduktiege-
bij de Operations movement con-
rol, de afdeling waar de bewegingen
in de vliegtuigen binnenkomen en
aar men op elk uur van de dag weet,
aar de toestellen van de K.L.M.-vloot
ch, waar ter wereld zij ook zijn, zich
Dadelijk werd de directie gewaar-
ohuwd, die onnüddellijk de eerste nood-
takelijke maatregelen nam. Een kwartier
was ook de heer I. A. Aler, presi-
ient-directeur met een groot aantal an
dere functionarissen op het hoofdkan-
n Den Haag op zijn plaats, waar
s werk ging volgens de „Crash ma-
een handboek met instructies, die
mpen als deze omschrijven wat er
precies gedaan moet worden. Al dade-
'erd een organisatie in het leven
geroepen om de familieleden van be
manning en passagiers te waarschuwen.
Via het kantoor in Londen werden de
familieleden van de drie Engelse passa-
ers van de ramp op de hoogte gebracht.
Kort na middernacht werd een tweede
telegram uit Biak ontvangen, waarin
•d gemeld, dat elf passagiers en de
stewardess het ongeluk hadden over
leefd. Inmiddels had de heer J. A. Bach,
een der directeuren, al verschillende po
gingen in het werk gesteld telefonisch
:t met Biak te krijgen, maar welke
middelen daartoe ook werden onderno
men, het contact kwam deze nacht nie*
tot stand.
Zo t
i het r
tclegrs
dracht
de
half
De Neutron was t
van Mokmer opgestegen en had koers-
gezet naar Manilla waar het een tussen
landing zou maken. Daarna zou de vlucht
gegaan moeten hebben via Bangkok, Ka
rachi, Beiroet, Rome naar Amsterdam,
waar het toestel morgenmiddag op Schip
hol had moeten aankomen.
Het vliegveld van Biak, dat op de
Schouteneilanden aan de Noordkust van
Nieuw-Guinea ligt, wordt vier keer per
week door een toestel van de KLM aan
gedaan. Een keer per week als eindpunt
van de dienst AmsterdamBiak, waarbij
het toestel na ruim 24 uur de terugreis
aanvaard zoals bij het thans veronge
lukte vliegtuig, en twee keer per week
bij een tussenlanding op de uit- en thuis
reis naar Sydney. Mokmer-airport is
het enige voor internationaal burger-
luchtverkeer ingerichte luchtstation in
Nieuw-Guinea, vanwaar ook de toestel
len van de binnenlandse luchtvaartmaat
schappij Kroonduif de verbindingen met
Hollandia, Merauke, Manokwari, Sorong
en andere plaatsen onderhouden.
In de regel vliegt dezelfde bemanning
van het K.L.M.-vliegtuig na de rustpoos
in Biak het traject naar Manilla terug,
een afstand van ongeveer vijf uur vlie
gen. In Manilla neemt een andere be
manning de taak van de eerste over en
brengt het vliegtuig verder. De Neutron
is dus enkele uren voordat de bemanning
afgelost zou worden,
Vlak aan
veld Biak,
was opgestegen
ligt het vlieg-
de Neutron
vlak voordat
het toestel neerstortte.
OVERLEVENDEN
Het is vermoedelijk aan de op-
sporings- en reddingsdienst' van de
Koninklijke marine op Biak te
danken, dat nog twaalf mensen
konden worden gered op de plaats
des onheils, daar waar de zee zeker
tweehonderd meter diep is.
Volgens vanmorgen ontvangen tele
grammen hebben de volgende passagiers
de ramp overleefd:
H. O. Wagenaar, vertegenwoordiger van
Geweke en Co's technisch bureau te Am
sterdam met zijn vrouw en een kind;
mr. J. O. de Rijke, advocaat te Hollandia,
met zijn echtgenote en drie kinderen; de
heer S. M. de Boer, employé van de
K.P.M. te Biak, de gouvernementsarte
D. L. Leiker, hoofd van de afdeling
leprabestrijding te Hollandia-Binnen met
één van zijn kinderen. De echtgenote van
de zendingsarts eri drie andere kinderen
van het echtpaar komen voor op de lijst
van de vermisten. Vanmorgen echter i6
ook het enig overgebleven kind van dolk-
ter Leiker overleden.
Van de bemanning is alleen de ste
wardess, mej. D. J. Klein Klouwenberg
uit Hengelo (O.) gered. Zij is
sinds 1954 in dienst van de KLM.
Van de overlevenden zijn mevrouw De
RÜke, de heer De Boer en de heer Leiker
istig gewond. De overige geredden zijn
niet levensgevaarlijk of slechts licht ge-
De volgende acht bemannings
leden van de Neutron zijn vermist:
Rob de Roos, gezagvoerder, vlieger
eerste klasse, 36 jaar, geboren te Ba
tavia, woonachtig te Laren, gehuwd
en vader van drie kinderen. Elias
Hendrik Chardon, vlieger derde klasse,
27 jaar, geboren te Woerden, woon
achtig te Amstelveen, gehuwd en va
der van twee kinderen. Jan Oudejans,
boordwerktuigkundige eerste klasse,
35 jaar, geboren te Purmerend. woon
achtig te Hilversum, gehuwd en va
der van twee kinderen. Hans Henrl
Frans Iseke, boordwerktuigkundige
derde klasse. 30 jaar, geboren te Den
Haag, woonachtig te Nieuw-Loos-
drecht, gehuwd en vader van één
kind. Johannes Gerardus Machielse,
radiotelegrafist eerste klasse. 39 jaar,
geboren te Amsterdam, woonachtig te
Badhoevedorp, gehuwd, geen kinde
ren. Petrus Theodorus Hooyboer, ra
diotelegrafist tweede klasse. 32 jaar,
geboren te Venhuizen, woonachtig te
Badhoevedorp, gehuwd en vader van
twee kinderen. Martinus Jacobus
Almekinders, purser tweede klasse,
29 jaar, geboren te Kapelle, woonach
tig te Alkmaar, gehuwd, geen kinde
ren. Klaas de Groot, hofmeester, 23
jaar, geboren te Amsterdam, woon
achtig te Amsterdam, ongehuwd.
Dit zijn de namen van de 48 vermiste
passagiers van de „Neutron":
P. T. van Vliet, J. G. van Vliet, W.
P. van Vliet (vrouw en kinderen van
een op Nieuw Guine» achtergebleven
burger-marineambtenaar)A. A. Lei
ker. M. G. Leiker. C. H. Leiker, M. C.
Leiker, nog één kindje Leiker, zwaar
gewond maar later overleden, (vrouw
en kinderen van de zendingsarts D, L.
Leiker, die zelf zwaar gewond werd);
W. Jansen. C. Jansen, W. R. Jansen,
(vermoedelijk het gezin van een gou
vernementsambtenaar uit Manokwa
ri); W L. J. G. de Rochmont IPTT-
employee op Nieuw Guinea); R. L.
Kolner, I. E. Kollner, H. Kollner, (insp.
politie tweede klasse; C. C. R. Laar-
mene, T. E. Laarmenc. C. Laarmene,
(gezin van een op Nieuw Guinea wer
kend mineraloog); C. Mac Mootry, P.
J. Mac Mootry, J. D. Mac Mootry, R.
Mac Mootry, F. M. Mac Mootry, A. W.
Mac Mootry (Ned. wnd. hoofd apothe
kers-assistent en gezin); F. M. Kraakc,
L. H. Kraake. R. W. Kraake. D.
Kraake, W. C. Kraake (gezin van een
burgerambtenaar der Marine); F. M.
P. van Doorenmalcn (vertegenwoor
diger fa Hagemeyer te Amsterdam);
G. G. van der Wende, W. van der
Wende, C. C. van der Wende, C. H.
van der Wende, M. van der Wende
(gezin van een te Biak gevestigde
K.L.M.-functionaris)J. G. de Winkel
(B.P.M.-employee); J. R. Meijer Ran-
neft, E. S. Meijer Ranneft, J. W. Meijer
Ranneft, D. P. Meijer Ranneft, (gezin
van een ambtenaar van het binnen
lands bestuur); G. Max Robert (Brits
zendeling; L. Newman en zijn broer
(schroot/handelaren uit Australië).
De volgende vermiste passagiers zijn
leden van de Koninklijke Nederlandse
marine: H. E. J. M. Goosscns uit
Katwijk aan Zee, 32 jaar, luitenant
ter zee-vlieger der tweede klasse, oud
ste categorie, gehuwd en Vader van
twee kinderen- J- J. van der Gaag,
uit Loosduinen, 22 jaar,, lijntelèfonist
der derde klasse, ongehuwd. L. J.
Mjjnders uit Melissant, 22 jaar, auto
monteur der derde klasse, ongehuwd;
J. Zijdcrveld uit Veenendaal, 23 jaar,
schrijver eerste klasse, gehuwd, geen
kinderen. J. A. Okkema uit Loenen aan
de Vecht, 20 jaar, hofmeester eerste
klasse, ongehuwd. A. Paulusse uit
Terneuzen, 29 jaar, korporaaJ-vlieg-
tuigtelegrafist, gehuwd en vader van
De acht omgekomen bemanningsleden van de Neutron zijn (van
links naar rechts): gezagvoerder R. de Roos, tweede piloot E. H.
Chardon, boordwerktuigkundige J. Oudejans, boordwerktuigkundige
H. H. F. Iseke, radiotelegrafist P. T. Hooijboer, radiotelegrafist JF.
Machielse, steward K. de Groot en purser M. J. Almekinders.
OVERLEVENDEN ALLEN IN ZIEKENHUIS
HET WAS vanmorgen op het
hoofdkantoor van de K.L.M.
in Den Haag, zowel ale op Schip
hol, waar de vlaggen halfstok ge
hesen waren, nog volslagen onbe
kend, wat de oorzaak van het neer
storten van de Neutron is geweest.
Ook over de juiste toedracht van
de ramp was men nog niet op de
hoogte gesteld.
Het eerste telegram
over de ramp
Het eerste telegram over de vliegramp
:wam gisteravond om kwart voor elf bij
de K.L.M. binnen. Het luidde:
Bik 476 icarus repeat ica rus first gene
ral message 1 1049 e de roos kl 844 phlkt
IS 1810 crash on water five miles ese
airfield.
De betekenis van dit telegram, dat door
radiostoringen sterk verlaat op Schiphol
arriveerde, is als volgt: Eerste algemene
mededeling Lockheed 1049 e (type van
toestel). Gezagvoerder De Roos.
Vluchtnummer KL 844 PH-LKT (registra-
tieletters van de machine) stortte op 15
iuli 18.10 uur neer in zee op vijf mijl
tuidoost van het marinevliegkamp
Mokmer op Biak. De woorden Bik en
Icarus in het telegraam betekenen resp.
.afkomstig van Biak" en „grootst moge
lijke prioriteit"
De Super-Constellation Neu
tron was een van de achttien
toestellen die de K.L.M. van
dit type had. Een ander exem
plaar van dit type vertoont de
ze foto. Het toestel kon 81
passagiers vervoeren. Het was
uitgerust met vier zuigermo
toren. Het totale gewicht was
60.382 kg. De kruissnelheid
van de Super-Constellations is
544 km. per uur.
Elfde KLM-ramp
na de oorlog
In totaal kwamen 313
personen om het leven
De ramp met de Neutron is de elfde
KLM-ramp na de oorlog, waarbij doden
vielen. De somSere lijst van alle na
oorlogse rampen ziet er als volgt uit:
14 november 1946. Dakota PH-TBW.
Neergestort op Schiphol. Gezagvoerder
Moreton. 26 doden.
26 januari 1947. Douglas DC-3. Neerge
stort op Kastrup (Kopenhagen). Gezag
voerder Geyssendorfer. 21 doden, onder
wie de Zweedse kroonprins.
20 oktober 1948. Constellation Nijmegen.
Neergestort op Prestwick (Schotland). Ge
zagvoerder Parmentier. 40 doden.
21 juni 1949. Constellation Roermond.
Neergestort in zee bij Bari (Italië). Ge
zagvoerder Plesman. 23 doden.
12 Juli 1949. Constellation Franeker.
Neergestort bij Bombay. Gezagvoerder
Van der Vaart. 45 doden, onder w:
Amerikaanse journalisten.
2 februari 1950. Dakota-postvliegtuig.
Neergestort in de Noordzee. Gezagvoerder
Van der Heide. 7 doden.
22 maart 1952. DC-6 Koningin Juliana.
Neergestort bij Frankfort. Gezagvoerder
Poutsma. 44 doden.
25 mei 1952. Convair PH-TEI Paulus
Potter. Neergestort op weiland i
Schipholweg. Onder het publiek vielen 2
doden.
23 augustus 1954. Douglas DC-6B Wil
lem Bontekoe. Gezagvoerder Har
Neergestort in Noordzee voor Bergen. 21
5 september 1954. Super Constellation
Triton. Neergestort in de Shannon (1
land). Gezagvoerder Viruly. 28 doden.
15 juli 1957. Super Constellation Neutron.
Neergestort bij Biak. Gezagvoerder De
Roos, 57 doden.
In totaal kwamen bij deze rampen 313
personen om het leven.
Verbindingen waren tè slecht
(Van een onzer verslaggevers)
J^E HEER I. A. ALER, president-direc
teur van de K.L.M., verklaarde van
morgen alles gedaan te hebben om eerder
en duidelijker nieuws van de ramp te
krijgen. Nog vannacht nam men bij de
K.L.M. telegrafisch contact op met de
directeur-generaal van de P.T.T., de heer
J. D. van den Toorn, die onmiddellijk alle
eenders liet bezetten.
Ondanks deze en andere extra maat
regelen (men probeerde ook contact te
krijgen via New York en via Californlë)
gelukte het niet om een duidelijke ver
binding met Biak te krijgen.
De heer Aler vermoedde, dat de Neu
tron direct na de start in Oostelijke rich
ting moeilijkheden van technische rard
heeft gekregen; waarschijnlijk ook is ei
al een begin van brand ontdekt De gezag
voerder moet meteen al aanstalten hebben
gemaakt om zijn toestel op zee te laten
landen en daaraan is het zo neem
aan te danken, dat er nog overlevenden
zijn. Bij de landing op zee zijn vermoede
lijk de benzinetanks in brand geraakt.
De vier zwaargewonden, van wie hel
kindje Leiker inmiddels is overleden,
hebben allen brandwonden opgelopen-
Over het weer ten tijde van het ongeluk
kan nog niets worden meegedeeld.
Het toestel is na de start van Biak
nog geen minuut in de lucht geweest.
De heer Aler betuigde zijn diepe deel
neming met de nagelaten betrekkingen
van de slachtoffers van dit „ontzettend
mgeluk Hij heeft reeds telefonisch con
tact gehad met minister Algera; van aller
lei ambassades, vliegondernemingen en
andere bedrijven zijn bij de K.L.M. reeds
blijken van deelneming binnengekomen.
Dat pas donderdag een commissie van
onderzoek naar Biak vertrekt, is niet
verwonderlijk. De K.L.M. heeft namelijk
haar reeds in het Verre Oosten aan
wezige experts opgedragen zich onver
wijld naar de plaats van het ongeluk te
begeven.
Witbrood een cent
goedkoper?
(Van onze sociale redacteur)
In verband met de voortgaande daling
van de meelprijs acht de minister van
economische zaken een verlaging van de
prijs van witbrood met een cent moge
lijk. Zoals bekend werd het bruinbrood
reeds een cervt goedkoper. De mindster
heeft zich thans wederom tot de Bakke-
rijstiolïtimg gewend met het verzoek hem
te adviseren over de prijsverlaging voor
'witbrood.
Vandaag vergaderde de stichting hier
over. Moch zij afwijzend adviseren, dan
blijft voor de minister uiteraard nog de
«eg open om de bakkerijen de prijsver
laging op te Joggen.
De telegrammen, die vanmorgen wer
den ontvangen, gaven geen nadere in
lichtingen omtrent de oorzaak van de
ramp, doch beperkten zich tot de mede
delingen over de toestand van de geredde
passagiers, die alle twaalf In het zieken
huis te Biak zijn opgenomen. Uit Hollan
dia arriveerde een extra-vliegtuig op
Biak, met aanboord enkele artsen en vele
geneesmiddelen.
Een commissie van zeven personen van
dc operatieafdcling en de technische af
deling van dc K.L.M., zal met twee leden
van de Rijksluchtvaartdienst en een arts,
morgenavond van Schiphol naar Biak
vertrekken, om ter plaatse een onderzoek
naar het gebeurde in te stellen.
De commissie komt zaterdagavond laat
op Biak aan. Voor de K.L.M. hebben zit
ting: G. C. Wansbeek, waarnemend hoofd
bureau veiligheid, W. Geerling, routechef
lijnbedrijf Azië en Australië, C. A. Spaan
assistent operations maneger routebedrijf
Azië en Australië. C. A. Bruy-
nesteijn, afdeling Lockheed vliegtuigon-
derhoud en P. Wiersma, inspecteur dienst
bedrijfsbevei liging. Vertegenwoordigers
van de Rijksluchtvaartdienst zullen nog
worden aangewezen.
Enige deskundigen van de K.L.M., die
zich in het Verre Oosten bevinden, zijn
terstond naar de plaats van het ongeluk
gedirigeerd, om daar tezamen met de
K.LJVI.-staf te Blak voorlopig het onder
zoek en de afhandeling van de gevolgen
van de ramp ter hand te nemen.
De mededeling, dat de Nentron bran
dend zou zijn neergestort, is afkomstig
van het Franse persbureau A.F.P., kan
toor Manilla. Over brand aan boord was
de K.L.M. vanmorgen nog niets bekend.
Wel meldde het derde telegram, dat en
kele overlevenden met brandwouden
waren opgenomen.
Het enige bemanningslid dat de
ramp overleefde, is de stewar
dess mejuffrouw D. J. Klein
Klouwenberg.
HET WEER FIN EUROPA
|sf
wnw
zzw
windstil
sJ I*
lis li
WEERBERICHT
Aanhoudend koel
De Bilt verwacht tot mor
genavond: Veranderlijke be
wolking mot plaatselijk en
kele buien. Zwakke tot ma
tige wind uit westelijke
richtingen. Weinig verande
ring in temperatuur. (Opge
makt om 11.15 uur).
Woensdag 17 juli zon op 4.42, onder
20.50, maan op 22.39, onder 11.50. 20 Juli
L.K.