Kroesjtsjef wint nog Ir. G. Friedhofï bracht (le overheid „onder dak" „Geld van ons volk besteed aan solide gebouwen d Principiële bezwaren deel van K.V.P. Geen grote verandering in Pachtwet EXTRA MOTOR OIL 5 ZATERDAG 6 Jl'Ll 1557 Rijksbouwmeester neemt afscheid (Van een onzer verslaggevers.) A AN IR. G. FRIEDHOFF is met ingang van 1 augustus op zijn verzoek eervol ontslag verleend onder dankzegging voor de belangrijke diensten in zijn functie van rijksbouwmeester bij de Rijksgebouwendienst aan den lande bewezen. Deze ambtelijke mededeling wil echter niet zeggen, dat de architect, die men de leider van het grootste architectenbureau in Nederland zou kunnen noemen, zich zal terugtrekken in zijn intieme landhuis aan de Vinkenlaan te Wassenaar. Integendeel. De man die constant het land doorreisde om contact te houden met alle rijksgebouwen die overal verrijzen, zal ook na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd de architectuur die hem lief is, blijven dienen, zoals hij ook de regering als hoogste adviseur voor architectonische aangelegenheden heeft gediend. Ir. Friedhoff had als rijksbouwmees ter altijd de zeer vele in aanbouw zijnde rijksgebouwen onder zijn supervisie. Ik imoet van de 'hak op de tak kunnen sprin gen, zegt hij. Het Is voor één man na tuurlijk ondoenlijk alle nieuwe rijksge bouwen te ontwerpen. Daarom had ik als hoofd van de afdeling nieuwbouw van de rijksgebouwendienst, die ongeveer 200 ■man personeel omvat ongeveer acht vas te arohitecten .terwijl aan ruim zeventig particuliere architecten een werk voor de overheid is opgedragen. Hierdoor zou men kunnen spreken van „het grootste archtectenbureau", wat evenwel niet wil zeggen, dat ir. Friedhoff de met hem samenwerkende architecten met zijn bouwtrant wil beïnvloeden. De rijksbouwmeester moet in staat zijn werk v4h ander, architectonisch inzicht te be grijpen, te toetsen en te aanvaarden, is het standpunt van ir. Friedhoff. Het gaat Met Esso bent U beter uit Ir. G. Friedhoff in zijn werk kamer aan de Alexanderstraat in Den Haag. worden aan particuliere architecten, maar deze opvatting is onjuist, aldus ir- Friedhoff. Men vergeet dan, dat een zeer belangrijk onderdeel van het tot stand komen van een gebouw de voorbereiden de besprekingen zijn. Reeds van het eer ste begin af moet een bevoegde functio naris zijn invloed op de architectonische problemen laten gelden. Een organisato rische kracht is hiertoe niet in staat. Zuinig en solide Tot de thans in uitvoering zijnde bouwwerken, die 'door ir. 'Friedhoff zijn ontworpen, behoren het belastingkantoor in Amsterdam, het rijkskantorengebouw aan de Van den Boschstraat en de her bouw van het postkantoor aan de Prinse straat In Den Haag. Als rijksbouwmeester zag ir. Friedhoff als zijn taak zuinig en solide te bouwen, in een stijl, die min of meer aan de be houdende kant is. Een overheidsgebouw moet een zekere waardigheid in zich dragen. Het geld, dat het Nederlandse volk investeert, mag niet besteed wordei aan modestromingen, waarvan het d< vraag is of die in de verre toekomst not gewaardeerd zullen worden. Verwante geest De Scandinavische landen en hun chitectuur hebben mij altijd geboeid, zegt Ir. Friedhoff. Ik voelde daar een ver wante geest, die mijn werk heeft be ïnvloed, hetgeen niet Insluit, dat ik de I laatste ontwikkeling In die landen onder schrijf. Ik heb eigenlijk van de Scandinavische architectuur geleerd, dat de ruimtelijke werking, waarvan ik de grondslagen reeds van mijn zo hoog gewaardeerde leermeester, prof. Henri Evers, had ge leerd, nog waardevoller werd gemaakt door lidhttegenstellingen van die ruimten onderling. In mijn gebouwen pas ik daarom ook niet te veel glas toe. Glas is eigenlijk niets je kunt er doorheen kijken. Met glas maakt men geen gebouw dat omsluiting geeft en Juist de omsluiting j vind ik een eerste noodzaak. Ik geef de j voorkeur aan baksteen, een produkt i eigen bodem, dat de eeuwen kan trot- Loopbaan Ir. Friedhoff werd op 21 juQi 1892 te Rotterdam geboren. Hij doorliep de h.b.s. te Rotterdam en de technische hoge school te Delft, waar hij de ingenieurs titel behaalde. Daarna begon een veel zijdige architectenloopbaan. Hij trad in dienst van de landsgebouwen in het tweede district, dat later in de rijksge bouwendienst werd opgenomen; was acht jaar leraar aan de m.t.s. te Haarlem; ge durende zes jaar particulier architect; van 1936 tot 1946 hoofdarchitect bij di gemeente Haarlem en werd In 1946 bot rijksbouwmeester benoemd. Werken Ir. Friedhoff won enige prijsvragen: voor het stadhuis in Enschede en Slie- drecht, het Van Heutzmonument te Am sterdam. Voorts behoren tot zijn werken: de Hervormde kerk te Watergraafsmeer, de Christian Sciencekerk te Amsterdam, de aula op de begraafplaats aan de Ver- gierdeweg te Haarlem, diverse scholen en landhuizen. drager van de volgende onder scheidingen: ridder Ned. Leeuw, Ridder Oranje Nassau en Ridder eerste klas Pannebrogorde, een Deense onderschei- ing. Wanneer ir. Friedhoff In beperkte kring afscheid zal nemen als rijksbouwmeester, :al hU slechts een mijlpaal hebben be- eikt in zijn carrière, waarin hU ver klaart hjj uitdrukkelijk zo veel steun ondervindt van zijn vrouw. Als particu lier architect zal hij in samenwerking met ingenieursbureau Ir. J. A. van Heer- de, de rijksgebouwen, die naar zijn ont- erp in aanbouw zjjn, voltooien en hoe kan het anders dóórgaan met het De hal van het ministerie van O., K. en W. in Den Haag toont, wat de rijksbouwmeester verstaat onder „ruimtelijke werking, nog waarde voller gemaakt door lichttegenstellingen" Huurwetten in Senaat De dwang tot reservering van de helft der komende huurverhoging is bij het licht van het beoogde doel t.w. de verbetering en vernieuwing van het oude ingbezit onnodig, zo meent de K.V.P.-fractie in de Senaat. De regeling had zich h.i. moeten beperken tot een vrijwillige reserveringsregeling, gepaard gaande met fiscafle faciliteiten. Van zo'n stimulerende regeling zouden velen, in verband met de verleende faciliteiten, ongetwijfeld een dankbaar gebruik heb ben gemaakt. Thans is ze echter niet alleen onnodig ontsierd door de gedwon gen blokkering, maar zelfs gedeeltelijk haar stimulerende werking ten op zichte van de woningverbetering beroofd, (Vai r redacteuren) TAE OVERTUIGING van Nikita Kroesjtsjef, de Russische partijsecre- •*-* taris, dat het communisme de overwinning in de wereld zal behalen, is nog nooit zo sterk geweest als thans. Hij gelooft, dat de langdurige en „kunstmatige" voorspoed van het Westen vroeg of laat tot een instorting moet leiden. En daarbij aanvaardt hij stilzwijgend een speciale conceptie van de klassestrijd, nl. dat het „historische getij" de gehele mensheid naar het communisme drijft. Nu de Russen het Westerse monopolie op het gebied van kernwapens gebroken hebben, zijn zij van plan, ook het Westerse monopolie van de hoge levensstandaard te breken. Pas als dat gebeurd is, kan de strijd tussen communisme en kapitalisme op gelijke voet gevoerd worden en Kroesjtsjef twijfelt er niet aan, in wiens voordeel de beslissing zal uitvallen. Eerste lezing gereed (Van onze parlementaire redacteur) TAE TWEEDE KAMER heeft het gistermiddag nog niet aangedurfd om U de nieuwe Pachtwet aan te nemen. De behandeling van de vele amendementen werd soms zo verwarrend, dat niemand de verantwoorde lijkheid voor een eindstemming op zich durfde te nemen. Tot dinsdag a.s. zal het vele malen gewijzigde ontwerp nog duchtig worden bekeken. Na de behandeling in tweede lezing zal de eindstemming plaats vinden. Ongetwijfeld zal deze nieuwe Pachtwet dan met een grote meerderheid worden aangenomen. (in het gouden blik) er maar om met de medewerkers in har monie samen te werken, om met het geld, dat de overheid dus de gemeen schap beschikbaar stelt, wat goeds te maken. Vol lof is ir. Friedhoff dan ook over zijn directe medewerkers, onder wie zeer bekwame ontwerpende architecten zijn. Van begin af Urenlang heeft de Kamer zich met de amendementen bezig gehouden. De 191 artikelen leverden overigens toch reeds voldoende stof voor discussie op. Toen eindelijk het laatste artikel was behan deld, zeide voorzitter Kortenhorst, dat hij er „helaas" een einde aan móest maken. Deze ironie kon ondanks de •mte nog gewaardeerd worden. De indieners van de amendementen hebben overigens niet veel succes gehad. De meeste voorstellen tot wetswijziging wer den verworpen of ingetrokken. Het be langrijkste was misschien wel, dat de Kamer artikel 77 verwierp. In dit arti- :el was bepaald, dat een ambtenaar de :ittinigen van de grondkamer en de be raadslagingen in de raadkamer zou kun- Minister Mansholt klaarde, dat dit artikel niet de bedoeling heeft om toezicht uit te oefenen, ambtenaar zou de grondkamer kunnen adviseren. De Kamer voelde er nietJ Het artikel werd met 3877 stem verworpen. Voor stemden de socia listen en de communisten. Dat zijn dan de enige veranderingen, ie gisteren in dit ontwerp zijn aan gebracht De heer De Ruiter (c.h.) had geen succes met zijn amendementen. Een i-jarige pachter, die zijn bedrijf niel eer goed kan voeren kan aan de grond kamer vragen zijn bedrijf te laten over nemen door een bloedverwant in de rechte lijn. Nu wilde de heer De Ruiter deze mogelijkheid uitbreiden door deze kans ook te geven aan niet-familleleden. logisch amendement, om geen verpachter een ander persoon aan laten voorstellen. eke- t de heer De Ruiter om en onder deze pachtwet Meermalen heeft Kroesjtsjef er reeds Malenkof blijk van gegeven, dat hij niet terug schrikt voor het nemen van maatrege len, die de andere Russische leiders ir grote verlegenheid kunnen brengen. Tot dusver heeft bij échter' altijd kunnen doordrijven en het is duidelijk, dat hij ook in de toekomst iedereen de weg zal ruimen, die hem bij het uit voeren van zijn plannen in de weg staat. Hij heeft kennelijk de steun leger, dat een machtige factor in de Rus- siche politiek is geworden, sinds macht van de gehate geheime politie is Voor het eerst in de geschiedenis de Sowjetunie heeft een grote zuivering plaats gehad, zonder dat er bloed bij werd vergoten. De mogelijkheid bestaat, dat Molotof, Malenkom en Kaganovitsj alsnog de tol voor hun verzet tegen de plannen van Kroesjtsjef met hun leven moeten betalen, maar op het ogenblik worden zij nog bijzonder mild behandeld In wezen Is het uitstoten van Molotof en de anderen een stalinistische daad. Zij hebben geen gelegenheid gekregen, zich te verdedigen. Het wezenlijke ka rakter van de Sowjetunie is niet veran derd. Er heerst nog steeds een totalitaire dictatuur, die door een kleine groep met succes wordt uitgeoefend. Ook Stalin wist het partij-apparaat aan zijn persoonlijke doeleinden dienstbaar te maken, maar Zjoekof Sinds de dood van Stalin heeft het leger in de persoon van Zjoekof steeds belangrijker rol gespeeld Ir Sowjetpolltlek. Het is thans niet i aan twijfel onderhevig, dat Kroesjtsjef zijn positie slechts heeft kunnen uitbou wen, omdat hij zich van de volledige steun, van het leger heeft kunnen verze- De plannen van Kroesjtsjef passen geheel bij de opvattingen, die de Russi sche legerleiders er op na houden. Zij wensen nl. geen nieuwe wereldoorlog, omdat zij beseffen, dat die geen werke lijke oplossing van de geschillen tu Het gaat diep :r naar uit, dat de zuivering diep zal gaan. Na de stalinisten aan de top moeten ook de kleineren uit alle ge- i de partij worden wegge werkt. Pas dan zal Kroesjtsjef zich wer kelijk in een beschermde positie bevin- en om zijn plannen uit te voeren Inzake s reorganisatie van de Sowjeteconon 1 decentralisatie van de industrie en m andere dingen, die op tegensta »n de oude garde stuiten. Kroesjtsjef heeft zijn machtige posi bereikt, door handig gebruik te mak de partijmachine, sinds hij na dood van Stalin de leiding hierover v nam altijd zijn toevlucht tot geweld. Toch zullen er ook nu weinigen in de partijleiding overblijven, die zich tegen Onder de rijksbouwmeester persoonlijk ressorteert ook het adviesbureau van de rijksgebouwendienst, dat de supervisie heeft op alle gesubsidieerde scholen bouw, met uitzondering van l.o. scholen. grondkamer Daarnaast moet de rijksbouwmeester, i D* verpachter behoeft dus ge io is het standpunt van Ir. Friedhoff, zelf ning te houden met de wensen van de ook creatief werk doen. Hij dient een pachter. .De grondkamer moet naar bil- •taat van dienst te hebben, die het gezag lijkheid beslissen. Het amendement-De van deze functionaris onderstreept. 1 Ruiter werd verworpen met 37—78 stern- Er wordt wel eens gezegd, dat al het men. Vóór stemden de C.H.. A.R., V.V.D •verheidswerk uitgegeven zou moeten jen S.G.P. «mi RegeL. dig in twee scheiden, t.w. gebruikmakin) BEGENMAKENouderwets en modern technische middelen persoonlijkheid iiaire taal die in «rhetd blijkt te regenmakers die do< de kui laker die ge raker Een over een bepaald aantal dag blijkt na het veratrijken i inderdaad uit de hemel neet de regenmaker heeft voor maal „bewezen" dat hg het kan regenen of dat de goden of geest» ui regen verhoord hebbs daler 'elke afwijkende oor de hand lig- Om l !owle reg' latep hierbij buiten beschouwing, dat bii vele negerstammen in Noord-Ooat Afrika de regenmaker de macht van een hoofd man heeft, waar echter als nadeel tegen over staat, dat hij tevens verantwoordelijk ia voor het welzijn van de atam en me' zijn leven moet boeten da de oogst mis lukt. Dat deze man in tijden van lang durige droogte vanzelf al in een toestand van opwinding geraakt, moeten we als een afwgkende bijkomstigheid van on- Maar goed, in d, 'pwlnd." ding, hun toevlucht tot kunstmatige middelen Een uitzondering hierop vormen sommi ge Califomiache Indianenstammen, dii het voor een religieus vergrijp houder self de extase op te roepen, maar d< anderen eten, drinken, of inhaleren gif 'enstaande keotri lelligentir van d ■it. Vaak behore rest intelligenter toffen i mi ge klanken te baat om tot ;en. Bg de neg» de dar tela tenhez pn- a trucs om de toesch. e houden. Ook in die ii eens trachten een splitsing >en priesters en tovenaars in nieenschappen. en volgende keer. (NADRUK VERBODEN) Ander deel heeft bedenkingen tegen blokkeringsdwang (Van onze parlementsredactie) ZOALS TE VERWACHTEN WAS, blijken er bij de A.R.-, C.H.U.-, V.V.D.- en S.G.P.-fracties, alsmede bij een aantal K.V.P.-ers in de Eerste Kamer overwegende bezwaren te bestaan tegen het voorstel van de regering om de helft der komende huurverhoging te blokkeren. En het deel der K.V.P.-fractie,. dat zich niet op principiële gronden tegen de blokkering wil verzetten, heeft niettemin bedenkingen tegen het dwang matig karakter van de reserveringsregeling. De K.V.P.-fractie laat voorts in het voorlopig verslag van de Senaat over het complex van huur wetten duidelijk uitkomen, dat wanneer de blokkeringswerkzaam- heden te omvangrijk mochten worden (waardoor opnieuw meer arbeids krachten aan het produktieproces zouden worden onttrokken) op een later tijdstip tot opheffing van het grootboek woningverbetering moet worden besloten. omdat dezelfde fiscale faciliteiten ook zullen worden toegekend aan hen, voor wie de inschrijving in het grootboek woningverbetering als het ware een ge dwongen verblijf in een doorgangshuis of dwangbuis Is en die, ondanks de verplich ting tot inschrijving, toch niet tot woning verbetering zullen overgaan. Een deel der K.V.P.-fractie staat echter niet op het standpunt, dat dc blokkering technisch onaanvaardbaar zou zjjn. Deze K.V.P.-ers beschouwen de regeling zelf als een sluitend juridisch geheel, waar van de technische uitwerking hen In al gemene zin kon bevredigen. Een ander deel der K.V.P.-fractie zegt echter ernstige principiële bezwaren tegen het blokkeringsvoorstel te hebben. Het ziet in de regeling een inbreuk op de door de meerderheid van ons volk ge huldigde opvattingen over de eigendom en de daaraan verbonden eigen verant woordelijkheid van de eigenaar. De V.V.D.-fractie tracht aan te tonen, dat er geen zakelijke motieven kunnen worden aangevoerd ten gunste van de blokkering. Deze fractie heeft „zeer sterke" principiële bezwaren tegen de regeling, want, zo redeneert zij, nu gaat -heid dmmers optreden op het ge bied van de besteding van het particu liere inkomen. Dit is een bedenkelijke ombuiging van het tot dusverregevoerdo beleid. A.R. bezwaren Ook de A.R.-fractie koestert zeer ern stige bezwaren tegen de blokkering, maar deze fractie wil er wel op wijzen, dat zij het eigendomsrecht geen onaantastbaar recht acht. •ent echter wel, dat een in breuk op het eigendomsrecht alleen dan geoorloofd is, wanneer daarvoor doorslag gevende argumenten kunnen worden aan gevoerd. En juist argumenten pro, die in de Tweede Kamer b\j de behandeling in de huurwetten zijn aangevoerd, heb- rn de A.R. senatoren niet overtuigd. Zij vestigen er in hét verslag de aan dacht op, dat er tad van andere en meer afdoende wettelijke bepalingen bestaan, die het mogelijk maken op te treden tegen huiseigenaren, die tegen hun eigenbelang isbruik zouden willen trachten te maken van de woningnood door het be halen van een schijnvoordeel. gelegen in de verwaarlozing van hun hulzenbezit De C.H.U.-fractie acht de huurblokke- rlng ongemotiveerd, omdat cr geen sprake is van een noodtoestand, die een derge lijke maatregel zou kunnen rechtvaar digen. De staat heeft niet de bevoegdheid, aldus de C.H. senatoren, de aan dc huur der rechtmatig toekomende huur tijdelijk te onthouden. ZjJ menen, dat de blok kering een remmende invloed zal uit oefenen op een oplossing van de woning- lood, want indien de verhuurders de vrije beschikking over dc totale huur opbrengst souden mogen behouden, zou ien belangrijk gedeelte van dit bedrag ten goede komen aan de particuliere nieuw- Ook de enige staatkundig-gereformeer de afgevaardigde in de Senaat, ds. Smits, heeft overwegende prlnoipiële bezwaren tegen de blokkering. Hij zal, blijks het verslag echter wel akkoord gaan met het voorstel tot huurverhoging. De S.G. fractie in de Tweede Kamer heeft vorige maand tegen de huurverhoging gestemd. Verwondering Met verwondering heeft de Kamer ken nis genomen van minister Struyckcn's circulaire (d.d. 27 juni) aan de gemeenten, waarin zonder enige restrictie Is vermeld, dat de huurverhoging 1 augustus a.s. van kracht wordt. Unaniem was men In de Senaat van mening, dat een dergelijke mededeling van weinig eerbied getuigt Jegens de Kroon en de Eerste Kamer. Wat de huurverhoging op zichzelf be treft: de A R. hebben geen bezwaar tegen een stijging van het huurpell, maar over een verhoging van 25 procent kan dezs fractie nog steeds niet enthousiast zijn. Haar voorkeur gaat kennelijk uit naar 12,5 procent. De P.v.d.A.-fractie zou graag nadere opheldering ontvangen over de vraag in hoeverre het in de bedoeiinp ligt de n na 1950 en 1051 gebouwde woningwet- resp. premiewoningen te ver hogen. Een behoorlijke voorlichting over de inhoud van de nieuwe wettelijke •egelen lijkt haar zeer gewenst. Het is deze fractie nl. ter ore gekomen, dat eigenaar van na 1951 gebouwde premiewoningen de huurders reeds had bereid op een huurverhoging van 25 ent. Het is te vrezen, dat er meer eigenaars wan dergelijke woningen zul len zijn, die zullen proberen de huren automatisch met 25 procent te verhogen, daarbij speculerend op de onwetendheid der huurders. De C.H.-fractie zou zich, ondanks een aantal bezwaren en onduidelijkheden in het wetsontwerp, met de huurverhoging hebben kunnen verenigen, ware het niet, dat de regering dit voorstel In zo nauwe samenhang heeft gebracht met blok ker) ngsontwerpwaartegen de C-H over wegende bezwaren koesteren. Tegen de compensatieregeling heeft met name de V.V.D.-fractlc overwegend be zwaar. Ze meent, dat er meer loonsver hoging zal worden toegekend dan voor jmpensatie nodig is. Aan het voorlopig verslag Is een nota toegevoegd van de hand van de liberale senator prof. mr. G. de Grooth, waarin deze de staats- en civielrechterlijke as pecten en consequenties van het blokke ringssysteem beziet. Prof. De Grooth acht het systeem staatkundig ten enen male onaanvaardbaar en een staaltje van onge zond bestuursbeleid. Kroesjtsjef, de man die met geduld zijn tijd afwacht, stuk voor stuk zijn concurrenten terzijde schuivend. de comtnunist)8che en de kapitalistische werelden kan brengen. Mikojan Een merkwaardige positie neemt op het ogenblik Mikojan in. Hij is dc man geweest, die de onttroning van Stalin heeft Ingeluid, maar men zegt, zonder Kroesjtsjef en de anderen daarvan van tevoren op de hoogte te brengen. In zijn geruchtmakende rede tot het 20ste par- in febri het ■rige jaar noemde Mikojan twee voorbeel den van de wijze, waarop Stalin zUn tegenstanders vernietigde. Zij betroffen de executie van Ofsyenko en Kosior. Deze Kosior was de voornaamste par tijleider In de Oekraïne cn lid van het Centrale comité in Moskou. Een van de drie commissieleden, die van Mos kou naar de Oekraïne reisden om Ko sior aan de beul uit te leveren, was Kroesjtsjef. En de opvolger van Kosior was diezelfde Kroesjtsjef Zonder hem bij zijn naam te noemen leverde Mikojan dus een rechtstreekse aanval op Kroesjtsjef. Echter zonder re sultaat, want Kroesjtsjef kaatste vrijwel onmiddellijk de bal terug en hield briljante rede, waarin hij aansluitend op de toespraak van Mikojan Stalin volledig van het voetstuk haalde, waarop deze zich zelve had geplaatst. Mikojan werd daardoor tijdelijk schaakmat gezet. Niettemin was Mikojan de spreekbuis het militante anti-stalinisme. Ook hij blijkt op het ogenblik een machtige positie in te nemen, zodat er thans eigen lijk sprake is van een nieuw drieman schap: Kroesjtsjef, Zjoekof en, Mikojan Heden Is het vijftig jaar geleden, dat mr. de Gaay Fortman op 21-jarige leeftijd promoveerde op Gijsbert Karei van Ho- gendorp en de grondwet van 1814. Hij Ir een erkend deskundige voor de Neder- I landse Antillen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1957 | | pagina 15