Jan Bata, schoenmaker met
migratie-idealen
Geef een huis, akkers en
levende have
WEG DIE
KWELLENDE
REUMATISCHE
PIJNEN
DOLCIN
DOLCIN
Lach niet alleen om
die antieke auto's
MOEILIJKHEDEN VOOR DE
BRANDSTOFFENHANDEL
Contact met de lezers
in de taaltuin
Minister Staf opende werf
in Nienw-Gninea
Blijf meester
WOENSDAG 29 MEI 1957
Er is geld genoeg in de wereld
(Van een onzer redacteuren)
JAN BATA, die officieel kandidaat werd gesteld voor de Nobelprijs voor
de vrede, maar zich vrijwillig terugtrok, toen hij vernam dat een Bra
ziliaan eveneens kandidaat was, verblijft reeds geruime tijd in Nederland
Zijn kandidatuur was gesteld door een aantal Amerikaanse professoren,
die grote belangstelling koesteren voor de migratiedenkbeelden van de
heer Bata. Daarom had hij graag die Nobelprijs ontvangen. Hij erkent dat
ronduit: „Want dan zou heel de wereld opeens er werkelijk aandacht voor
hebben", zegt hij. Maar nu juist een Braziliaan zijn tegenkandidaat is, laat
hij de eer graag over aan het land, dat hem na zijn vlucht uit Tsjecho-
Slowakije tot een nieuw vaderland werd.
Jan Bata ls nu een zestiger, die men
echter zijn leeftijd bepaald niet aanziet
Hij is geen druk prater, maar begint hij
over zijn migratie-denkbeelden, dan komt
hij los. Zjjn argumenten stavend met do
cumenten, die hU uit zijn aktentas haalt.
Een tas met een geheimzinnig cijferslot
en vol papieren, brieven en statistieken.
Zoals hij met zijn veel oudere broer Tho
mas te Zlin In Tsjechoslowakije een be
drijf uit de grond stampte met aanvan
kelijk niet meer dan een els en zijn ken
nis van de schoenmakerij, zo stichtte
hij in Brazilië de stad Mariapolis met
als eerste werktuigen een bijl en een
dosis goede moed.
En zoals hij bij de fabriek in Zlin
om de sohoenmakerij heen alles bouwde
wat bedrijf en werklieden nodig hadden-,
papierfabriek, machinefabrieken, zieken
huis, woonwijken, hotels en sportvelden,
zo kreeg Mariapolis ook naast de huizen,
scholen, ontspanningslokalen en sport-
Eén paar schoenen
Bij beide had hij één principe: een
ieder moet met de juiste werktuigen
kunnen beginnen en dan bewijzen
via het eenvoudigste werk, wat hij
waard is. Hij heeft dit ook op zichzelf
steeds toegepast en noemt zich
„een schoenmaker", niets anders. In
zijn ziekenhuis in Zlin kwam geen
dokter, in zijn fabrieken geen inge
nieur, in het bedrijf geen verkoper,
die niet eerst zelf een paar schoenen
van het begin tot het eind had ver
vaardigd. En menigeen, die dit een
dwaas principe vond, heeft nu als
kostbaar souvenir die eigengemaakte
schoenen!
Zelfs toen Jan Bata trouwplannen kreeg
en zich verloofde met de dochter
een arts in Zlin, werd deze voorwaarde
vervuld. De bruid van de directeur ging
de fabriek in en stond achter de machine
met de andere meisjes tot zij haar schoe
nen gesneden, genaai
Zo heeft Bata zijn
opgevoed. Hij nam z
het oerwoud in en lie
begin, het kappen va
maken.
Op 21 januari 1943
Mariapolis (genoemd
12.500 inwoners.
Brazilië ls, evenals geheel Zuid-Ame-
rika, zeer dun bevolkt. Er is, zo zegt
de heer Bata, ruimte genoeg om elke
Europeaan, die een nieuwe toekomst zoekt
een bestaan te verzekeren. Echter moét
de nieuweling een goede kans geboden
worden. Daarom stelde hij een plan op,
waarbij de nieuwaangekomene een huis
vindt van vier kamers met badkamer.
15 ha land, waarvan 5 ha akkers, 5 ha
weide en 5 ha ontginbaar land. Het
huis moet gemeubeld zijn, er moet een
schuur met de gereedschappen zijn, een
Inplant op de akkers, zodat de oogst niet
te lang laat wachten en levende have
van twee koeden en twee lastdieren.
Duizend dollar
Voor Iedere immigrant komt dat op
dulsend dollar. Dit bedrag wordt door
de immigrant in termijnen afgelost. In
de vijftien Jaar, dat de heer Bata dit
systeem toegepast, ls geen enkele lening
gezoold had
irier dochters ook
in Brazilië
ze het allereerste
de bomen,
Terstond verlichting door
F JjA Ontelbare mannen en vrou-
VC n wen, jarenlang door de reu-
matiek ondraaglijk gekweld,
hebben hun pijnen blijvend verbannen
en hun'oude activiteit weer herwonnen
dank zij de DOLCIN tabletten'
Lijdt U aan jicht, ischias, reumatiek,
spit en zenuwaandoeningen - grijp dan
in' Begin nog vandaag roet DOLCIN.
het nieuwe uit Amerika komende prepa
raat, dat terstond en beslist verlichting
geeft bij pijnen van reumatische aard
Zonder voorschrift bij Uw apotheker
of drogist verkrijgbaar. Flacons van
100 tabletten f4.15 - kuur
flacons van 500 tabletten l.
f i«... L 4
Tunesië vraagt hulp voor
vluchtelingen
Tunesië heeft de Verenigde Naties om
hulp gevraagd voor de ongeveer honderd
duizend Algerijnen, die naar Tunesic zijn
gevlucht. Alleen al maandagnacht zou
den tweeduizend Algerijnen over de Tu
nesische grens zijn gevlucht. Zij zouden
op hun vlucht door Franse militairen met
mortieren zijn beschoten.
niet terugbetaald, terwijl de emigr:
voor zichzelf bovendien bezit hebben ge-
Het gaat hem er nu om, belangstelling
voor zijn project te vinden. Het is zeker
geen tekort aan geld. maar wel aan
trouwen, dat de wereld kwelt. Grote
men gelds blijven steken in „de
kous". Naar een publikatie van het Vatl-
caan ligt 160 miljard dollar renteloos op
geslagen bij banken, terwijl naar schat
ting nog 500 miljard aan geld en waarden
zonder nut te doen door particulieren
wordt vastgehouden.
De heer Bata zou een actie willen
ketenen om dit geld in roulatie te t
gen. Hij is teveel zakenman om niet
het principe te zijn, dat geld geld maakt,
moét maken. Met het doen van giften
zonder een tegenprestatie te vragen, dient
men de mens, die werken kan en wil
Maar wie dat wel wil, dient ook de
grootst mogelijke kans tot slagen gebo
den te worden. Vandaar het royale plan
de immigrant onmiddelijk huis en hof.
en lonend werk te verschaffen.
Ook voor de vrouw
„Niet alleen voor de man, die werken
moet, maar vooral voor de vrouw,
die het gezin een goed thuis wil geven
ls dit noodzakelijk", betoogt de heer Bata
Het gevaar van elke migratie is. dat de
vrouw zich ontheemd voelt. Komen er
moeilijkheden, dan is zij het, die terug
wil naar het oude, maar vindt zij een
vriendelijke woning en voelt zij zich
thuis in de nieuwe omgeving, dan zal zij
met alle kracht het nieuwverworvene wil
len behouden én zo de man, ook als er
iets tegenvalt, moed inspreken".
Gelukkige, welvarende mensen dienen
de vrede. Daarom wil de heer Bata zijn
migratieplannen, waar hij maar kan. ver
kondigen.
Nu zijn zaken hem in Nederland heb
ben gebracht, stelt hij alles ln het werk
ook hier belangstelling te wekken. Reedi
heeft hij de Nederlandse regering aange
boden het kapitaal, dat hij opvordert
voor het onder beheer gestelde Bata-be-
drijf in Nederland, beschikbaar te stellen
voor een emigratie volgens zijn schema
Dus met de waarborgen van een Inge
richte hoeve ln Brazilië.
Tot dusver is de regering niet in
gegaan op zijn plannen. Naar de
heer Bata ons zeide, wenst de rege
ring een project, waardoor het mo
gelijk is, dat een groter aantal men
sen hiervan profiteert. Dit zou echter
inhouden, dat de voorzieningen in
Brazilië geringer moeten zijn en dat
is iets waaraan bij de heer Bata niet
te tornen valt.
RAT en
MUIS
HAMBURG-TRAVEMüNDE RALLY
M"
(Van onze speciale verslaggever)
ISTER DOUGLAS FITZPATRICK komt niet aan z'n trekken vandaag,
met z'n 21 liter renwagen. Want al is dan zijn M.M. (van de inmid
dels opgeheven Metallurgique Marchiennes au Pont) van 1907, hij loopt
100 mijl oftewel 160 km per uur en gebruikt meer dan 1 liter per kilo
meter. Maar omdat hij nu eenmaal in 't schuitje uit Harwich zat met negen
andere troetelkinderen van de beroemde Veteran's Car Club hier wel
bekend uit de film Genevieve zal hij zijn snelheid moeten aanpassen
aan die van de langzaamste.
Welke dit is dat vertellen ze niet. rr
mister Arthur Prince rijdt als leider vi
op in een Panhard van 1902. „The nr
;ter", heet die beslist niet zo snelle wagen
•n eigenlijk vinden we die naam
ilecht gekozen. Want al dat prachtig ge
poetste koper, het mooie houtwerk
gezellige carrosserieën zijn eerder goedig
•rgezellig. Een voor een zijn ze uit de
Harwich-boot gehesen, een Rolls Royci
1913 waarvan de motor soepel spint
en tevreden poes en die al net j
neusje heeft als dat van de wagens wa«
koningin Elizabeth nu nog rondrijdt
Zomer kwam veel
te vroeg
hebben tot gevolg, dal
orden opgeheven. E
zaak over te doen en
handelaren voelen er
voor hun vader op I
klaarde de
ïrslaggevers)
el te kampen heeft,
zeel zaken moeten
t is moeilijk een
meestal niet veel
volgen. Dit ver-
an de Chr. bond
irandstoffenhandelaren in Nederland.
de heer J. de Geus. gisteren op di
vergadering in „Woudschoten" te
Het ledental van de bond bleef
In zijn openingswoord herinnerde de
voorzitter, de heer P K. Oly, aan de voor
de kolenhandel zo moeilijke winter 1956-'57
.,In de maanden waarin wij gewoonlijk
ons grootste kwantum omzetten, werd het
al zomer," aldus de heer Oly. De hande
laren bleven zitten met grote voorraden
ter waarde van duizenden en duizenden
guldens en vaak kwamen zij in financiële
moeilijkheden.
Na de middagpauze gaf de heer A Ven-
nema een algemeen overzicht over 1956—
1957.
Hij wees op de belangrijke plaats
de olie gaat innemen onder huisbrand-
stoffen De heer Vennema waarschuwde
de aanwezigen voor al te veel traagheid
De haardbrandolie zal volgens hem onge
twijfeld een groot deel van de brandstof-
fenmarkt veroveren. „Wees niet te bang
voor economische samenwerking doch be
houd uw zelfstandigheid t.o.v. de olie-
atschappijen," aldus de heer Vennema.
Sumitro duikt op
te Padang
De Indonesische oud-minister van fi
nanciën, dr. Sumitro, tegen wie door de
militaire autoriteiten te Djakarta een
arrestatiebevel was uitgevaardigd, is op
gedoken te Padang, waar hij reeds 14
dagen vertoeft. Dinsdag ontkende hij de
beschuldigingen, dat hij bij malversaties
>u betrokken zijn.
Hij zeide dat hij aan de oproep der
militaire autoriteiten te Djakarta niet
had voldaan, omdat hij weigerde zich te
onderwerpen aan willekeurige tirannie
TTET IS reeds enige tijd geleden dat
ik vragen van lezers beant
woordde. Ik zal in dit artikel me
daarmee weer bezighouden. De
vragen zijn van zeer verschillende
aard en ik zal me dus op allerlei
terreinen moeten bewegen.
Er is allereerst de kwestie van vreemde
woorden op -e r. Kan men de woorden
chemiker en tandtechniker in het Ne
derlands gebruiken? Ik meen van niet
Uit mijn twee vorige artikelen heeft
men kunnen lezen, dat er nog tal van
Germanismen. wooTden uit het Duits
overgenomen, in onze taal (doch ten
onrechte) worden gebezigd. Doordat de
ingenieurstaai zeer aan dit euvel lijdt,
is het geen wonder, dat men ook vaak
hoort spreken van een fabrieksche-
miker. Maar wanneer we dit woord
vergelijken met musicus, classicus,
neerlandicus, e.a., ligt het yoor de hand
dat de woorden op -er. voor zover ze
met de genoemde soort woorden over
eenkomen, ook op -us behoren te ein
digen. Men dient dus in goed Neder
lands te zeggen chemicus en technicus.
De woorden op -er klinken even dwaas
als musiker of claseiker.
Een tweede vraag is: ..Kan men zeggen:
Ik ben met een kwartier bij u?'' Als
men mij vroeg of er geen beter uit
drukking bestaat, zou ik antwoorden:
Ja, over een kwairtler. zoals men ook
zegt. over oen week. over veertien
dagen, over een maand. Maar het ge
bruik van met is in deze zegswijzen vrij
algemeen geworden, zodat ik niet be
paald meer zou durven zeggen, dat ze
on-Nederlands zijn. Daar echter „met"
misschien tot misverstand zou kunnen
leiden, geef ik de voorkeur aan: over.
h e b t of i
i of i
111?' Toch is deze kwes
tie vrij eenvoudig. Beide zijn goed.
zoals door onze beste taalgeleerden,
o.a. door wijlen professor Verdenius.
duidelijk is bewezen.
)e moeilijkheid zit hierin: Men gaat uit
van de gedachte dat u gelijk is aan gij
Dit i6 tweede persoon, dus is u ook
tweede persoon en het krijgt derhalve
de werkwoordsvorm van gij. Het moet
daarom zuilt, kunt, hebt zijn. Zo een
voudig is de zaak echter niet. Het zal
u toch wel getroffen hebben, dat u en
gij volstrekt niet op elkaar lijken. Hoe
zouden deze woorden dan feitelijk ge
lijk kunnen zijn? Dit is dan ook niet
het geval. U is eigenlijk een afkorti
van U E d e 1 e. In deze vorm wordt het
thans njet of zo goed als niet meer ge
bruikt Maar toen het die vorm nog
had, was het natuurlijk derde persoon.
In vele talen en dialecten gebruikt men
dit soort uitdrukking nog als beleefd
heidsvorm. Men kan dit bijv. zien in
het Zweeds, het Spaans, en het Portu
gees. Maar ook in het Nederlands en
Afrikaans vindt men deze gewoonte.
Ik kan bijv. zeggen in plaats vai
komt toch zeker ook?: Meneer komt
toch zeker ook? En dan bedoel ik de
persoon die ik aanspreek, niet een
buiten het gesprek staande. Op grond
van deze mededeling zal het wel dui
delijk zijn, dat de vormen kan. zal.
heeft, volkomen juist zijn en even goed
Nederlands of wellicht logisch bete:
dan de andere.
"l/"OLGENDE VRAAG is: Kan men zeg
gen: ..De door u tekortkome
dagen'' Antwoord: beslist niet. Des
noods zou men kunnen bezigen: De
door u tekortgekomen dagen, hoewel
ik dit ook geen mooi Nederlands zou
vinden. In zulke gevallen doet men het
best te schrijven: Dc dagen, die u niet
aanwezig is geweest of: de door u ver
zuimde dagen, al naar gelang van wat
men er mee bedoelt.
Kan men zeggen: ..Gaarne willen wij het
in overweging nemen u ln ons bedrijf
te plaatsen"? Ja, dat kan. mits men het
woord h e t in het eerste deel van de
zin weglaat. Wellicht ls het een na
bootsing van het Frans een vervan
gingswoord te plaatsen voor iets dat
nog niet is genoemd. Zo hoort men bijv.
ook: Wij zouden het niet graag zien,
dat hij ons verliet of: Ik zou het be
jammeren, als dit gebeurde. Blijkbaar
is dit ontstaan uit de zucht overduide
lijk te zijn. Wie echter kort en flink
Nederlands wil schrijven, late liever
deze aankondigende woorden weg.
Ik kom vaak tegen zegt een vrager: Ons
inziens. Moet dit niet zijn: onzes in
ziens? Ja, zeker. Men vergelijke slechts
mijns inziens, huns inziens, zijns in
ziens. Maar de laatste letter van „ons"
heeft de sprekers en schrijvers blijk
baar op een dwaalspoor gebracht.
TS HET JUIST te schrijven: „Gaarne
ontvangen wij een monster"? Moet
dit niet zijn: Gaarne zouden wij
Niet noodzakelijk. De Nederlandse taal
is in dit opzicht minder nauwkeurig
daa bijv. het Frans. Gangbare spreek
taal is geworden: „Morgen kom ik even
bij je aanlopen", ofschoon men toch over
de toekomst spreekt. Men doet dit kort
heidshalve en wellicht ook. omdat vaak
de woorden zullen (zal) zouden (zou)
iets te deftig klinken. In zakenbrieven,
waar kortheid op prijs wordt gesteld,
is er dus niets tegen de toekomende-
tijdsvorm te vervangen door die van de
tegenwoordige. Ditzelfde geldt vanzelf
ook voor de aangegeven zin: „Naar aan
leiding van uw brief ontvangen wij
gaarne inlichtingen"
Dat het niet juist zou zijn te zeggen: „Hij
vertrekt naar Dordrecht", is een mis
verstand. Wel is het waar dat de oor
spronkelijke betekenis van vertrekken
zich tegen het tegenwoordig gebruik
verzet. Want deze is w e g trekken. Maar
in deze betekenis is het geheel ver
bleekt Zelfs in de Statenbijbel vindt
men al: Zeg de kinderen Israels dat zij
voor t trekken. Hier is dus het weg
gaan van een plaats al op de achter
grond gekomen en de beweging als zo
danig heeft de oorspronkelijke beteke-
kenis vervangen Wanneer zegt men
dan: „Hij is van Rotterdam nnr Dor
drecht vertrokken"'? Slechts indien
men er prijs op stelt de plaats van de
aanvang der reis aan te geven. Er is
dus geen enkel taalkundig bezwaar
tegen de zin: „Hü is naar Amerika ver
trokken". Integendeel zelfs. Wanneer
men zou zeggen: „Hij ls van Rotterdam
naar Amerika vertrokken", zou dit de
indruk geven, dat men speciaal de aan
dacht wou vestigen op de haven van
vertrek, in tegenstelling met andere
mogelijkheden.
i er mee heb ik de vragen van één lezer
zo goed mogelijk beantwoord. Ik hoop
in een volgend artikel het over enige
andere te hebben.
nog zo'n Rolls, een Renault van 1904 met
een carrosserie van niemand minder dan
Rotschild (uit Parijs), een Daimler uit 1912.
die we zo zouden willen inruilen voor
1956-er. En ook dit merk heeft door de
laren heen z'n neus nooit geschonden.
Austin 1904 lijkt weinig meer op Austin
1957. Maar in een ander neusje van
zagen we iets bekends en waarachtig, toen
we onder de motorkap trouw een
cylinder scheepsmotortje zagen en hoor
den ploffen een juweel van een geluidje
waren we weer thuis: Rolls Roycel
Dat hele stel (plus een prachtige geit
Wolseley van 1907 op een aanhangwagen-
tje) is om half zes vanmorgen in de Hoek
aangekomen. Via Rotterdam. Utrecht.
Arnhem en Zutphen gaat het naar Olden-
:aal en dan morgen door naar Hamburg,
vaar nog veel meer van die automobilist!
che antiquiteiten uit alle delen van Euro-
ja bijeenkomen voor de Hamburg-Trave-
munde-rally.
Juweeltjes
t z'n tienen gaan ze op weg en nu
iedereen langs de kant nog zo hard
lachen, dit zijn stuk voor stuk technische
eitjes, waar de liefde van de eige-
Belangrijke mijlpaal in opbouiv
van het land gepasseerd
HEDEN opende minister Staf te Manokwari in Nederlands Nieuw-Guinea
de scheepswerf, welke geschikt is voor de behandeling van schepen
tot 3600 ton. Een belangrijke mijlpaal wordt hierdoor gepasseerd in de ont
wikkeling van het land, dat volkomen is aangewezen op de zeevaart, daar
wegen over land ontbreken.
Daar minister Helders zijn reis naa:
Nieuw-Guinca moest uitstellen, kon dezi
de plechtigheid niet verrichten.
De werf is een dwarshelllng. bestaande
uit 26 dubbele hellingbanen. waarop 2<
hellingwagens, en kan een schip van 121
meter lengte behandelen. De helling I
gebouwd in een bassin, dat door een kor
kanaal verbonden is met de baai. zodat
/aartuig in stil water op de helling
gehaald kan worden. Het fabrieksterrein
t 12,5 ha. waarop 5 gebouwen, waar
drie met een 5 tons elektrische loop
kraan in de middenbeuk en 2 tons hand-
slei
elen i
poet
zelf
over Uw zenuwen. Neem
Mijnhardt's Zenuwtabletten
stuk alsof ze gisteren uit de fabriek
kwamen vermoedelijk zelfs dan zo'n
vijftig jaar geleden en de kans dat de
meerijdende servicewagen of de wegen
wacht er aan te pas moet komen is echt zo
groot niet. Ijskoud kwamen ze uit de kille
boot en er was niet een bij die niet prompt
ansloeg.
Een eindje zijn we nog met ze mee op
gereden. Dertig kilometer per uur op onze
teller, toen moesten ze tanken. Ze lopen
allemaal op super en daar blijven ze heel
bij Wat pleit voor hun eigenaars en de
makers van zo'n halve eeuw terug.
Maar een gek gezicht is het wel zo'n
?teraan bij een modern benzinestation,
want toen deze wagentjes geboren wer-
haalde men de benzine nog bij de
apotheker en daarom kunnen ook beter
de dorpssmeden langs de route wat later
openblijven dan de moderne reparatie-
werkplaatsen.
Verdachten zweren ivraak
Zaak-Montesi kostte
kapitalen
De zojuist vrijgesproken hoofdverdach
ten in het proces-Montesi, Piero Piccioni,
markies Ugo Montagna en Saverio Pollto.
zijn gisteren in Rome aangekomen en ple
gen nu overleg, om „een aantal mensen
te laten bloeden" voor de beschuldigin
gen, die tegen hen zijn uitgebracht
Hun advocaten deelden mee, dat zij
van plan zijn tegen tien kranten en vele
getuigen aanklachten wegens laster in te
Het proces heeft zowel de staat als de
verdachten kapitalen gekost. Piccioni en
Montagna hielden er elk vier maanden
lang drie advocaten op na. die hen onge-
vee rdrieduizend gulden per maadn kos
ten. Polito was wat goedkoper uit omdat
hij maar twee advocaten had. De drie
mannen zullen vooral Anna Maria Caglio,
de „Zwarte Zwaan", in rechten aanspre
ken. Zij heeft het schandaal aan het rollen
gebracht
Naar huis voor instructies
Britten en Egyptenaren
zonder succes uiteen
De Britse en Egyptische delegaties, die
in Rome bijeen waren, ter regeling van
de financiële problemen, ontstaan door de
Suez-kwestie. hebben gisteren het eerste
stadium van de besprekingen in een sfeer
van koele beleefdheid besloten. De dele
gaties zijn naar hun land teruggereisd
voor nieuwe instructies.
Van gezaghebbende zijde werd bekend
gemaakt, dat beide partijen elkaar geen
duimbreed hebben toegegeven.
Westen verboden voor
Oostduitse studenten
De Oostduise regering heeft de studen
ten van hogescholen en universiteiten ver
boden naar West-Duitsland te reizen. Dui
zenden van hen waren gewoon, de zomer
vakantie door te brengen bij vrienden of
familieleden in de bondsrepubliek.
Sch even in gen-Luxemburg-Sch e ven in gen -ri t
RECORD AANTAL DEELNEMERS START
MORGEN IN SCHEVENINGEN
Bijna 240 equipes zullen morgenmiddag in het anders zo stille straten-
complex „Duttendel" tussen de Pompstationsweg en de Van Alkemade-
laan in Scheveningen starten voor de zesde ScheveningenLuxemburg
Scheveningen-rit, die door het district 's-Gravenhage en omgeving van
de RAC-west wordt georganiseerd.
De eerste wagen zal om half vflf worden weggevlagd en wanneer de berijder ln
c omgeving van het Belgische Hasselt xUn koplampen sal inschakelen, zal de laat-
e wagen uit Scheveningen vertrekken. Aangezien iedere minnnt een wagen vertrekt,
zal de start ongeveer vier uur in beslag nemen.
Dit jaar is er een record aantal deelne-
iers en dat is enigszins te begrijpen, wan
eer men kennis neemt van de aantrek
kelijke variatie, die de organisatoren ir
deze ralley wisten te brengen.
jn de ongeveer 240 équipes rijden er
in de sportklasse. Vijftig dames
illen hun echtgenoot. Twaalf Luxem
burgse en drie Belgische équipes zorgen
aor een Benelux-tintje in deze ralley.
Direct na de start zal een ko te klasse-
ientsproef op de Maurits de Brauwweg
worden gehouden. De deelnemers rijden
vervolgens via Rotterdam en Breda
Baarle Nassau, waar de speciale e-tappe
„Elfdorpentocht" begint. In Spa wordt
korte rust gehouden en dan volgt de
speciale etappe „Het Mysterie van Fran-
corchamps" waarin het circuit aldaar is
opgenomen. Na de tijdcontrole in Cler-
voert de route langs de mooiste
gedeelten van Luxemburg naar het vlieg-
'van dit land. waar een slalom word
gereden.
het onbUt in Luxemburg volgt d
>e „Op en af In Luxemburg", waarl
kliraproeven zijn opgenomen. Na ee
snelle tocht door België wordt de eerste
■emer vrijdagmiddag omstreeks ééi
weer In Valkenswaard In ons land
terugverwacht.
korte pauze volgt in de Philips-Ju-
bileumhal ln Eindhoven en dan voert het
laatste gedeelte van de 1100 km lange
tocht via Nijmegen, Geldermalsen
Gouda naar de boulevard in Schevenin-
Havenrechten verhoogd in
Noordduitse steden
In de Noordduitse havensteden zijn de
havenrechten verhoogd om ze in over-
nstemming te brenge nmet de rechten
andere havens. In Hamburg en Cux-
haven zullen de rechten met 25 procent
n Noj-denham met vijftig procent worden
Een Duitse woordvoerder verklaarde,
lat ook ln Antwerpen de havenrechten
zullen worden verhoogd. I
gen. Hollandse „Nieu-
wachten de deelnemer
Vanaf zaterdag 1 juni c
dan op het parkeertei
in het Kurhaus.
n half elf worden
de Boule-
rd de laatste klassementsproe-
houden. waarna des avonds in de Kur-
zaal de prijsuitreiking volgt.
loopkranen in de zijbeuken. Langs de kop
van de helling loopt over 300 meter een
torenkraan, die over twee naast elkaar
drooggeaette schepen reikt. Met een
vlucht van 9.50 meter kan deze 12 ton hef
fen.
Er werken ongeveer 40 Indische Neder-
'anders. tweehonderd Nieuw-Guineërs en
enige Chinese vaklieden.
Binnenkort komt er een gemechaniseerd
jagerijbedrijf met een jaarcapaciteit van
12.000 kubieke meter hout. Hieraan wer
ken 200 Nieuw-Guineërs.
Vele Indische Nederlanders hebben voor
de oorlog als metaalbewerkers gewerkt.
De Nieuw-Guineërs van Nomfoer kunnen
snel tot plaatwerkers, lassers, klinkers en
meden worden opgeleid.
Nieuwe actie begon
nen tegen N.-Guinea
De Westiraanse politieke partij in Indo
nesië. die heet te bestaan uit personen, die
van Nederlands Nieuw-Guinea afkomstig
zijn, heeft geëist, dat er uit hun midden
een bataljon zal worden gevormd en dat
dit gelegerd zal worden in de kleine pro
vincie West-Irian, welke gelegen ls aan
de grens van Nederlands Nieuw-Guinea.
Ook wil de partij, dat er daar politletroe-
pen gelegerd zullen worden. Als hun eisen
niet worden ingewilligd, zullen zij hun ver
tegenwoordigers uit het parlement terug
trekken.
In het Indonesische parlement heeft
premier Djuanda verklaard, dat onder
handelingen met Nederland over Neder
lands Nieuw-Guinea slechts één van de
reeks manieren ls, waarop Indonesië zal
strijden Nieuw-Guinea te krijgen. Indone
sië zal die strijd voortzetten met alle mid-
delen. De tijd is echter nog niet rijp om
andere methoden toe te passen.
Het feit, dat aan beide zijden diploma
tieke vertegenwoordigingen zijn zonder
een bepaalde status wijst er op, dat de
toestand niet normaal is, zeide Djuanda.
De premier wees nog op de in Nederland
zelf bestaande mogelijkheden en betoogde
verder dat opbouw van de provincie West-
Irian van groot belang zou zijn.
Een en ander zeide hij in antwoord opl
Jamin, die betoogde, dat men er met
onderhandelingen alleen niet komt.
Het Britse ministerie van buitenlandse
zaken heeft een officiële verklaring
gegeven, waarin de Sowjetunie beschul
digd wordt van inmenging in de intei
ngelegenheden van andere landen.
Om. wordt gezegd: „De weigering
de Sowjetunie om toe te stemmen ln
hereniging van Duitsland ls een der be
langrijkste bestanddelen der huidige
ternationale spanning en wordt ver*
zaakt door het feit, dat de Sowjetregering
in gebreke blijft het principe der
inmenging in de interne aangelegcnhc-
»n van andere landen te aanvaarden.
De verklaring ls een rechtstreekse or
dersteuning van de nota uit Bonn aa
Moskou.
TOERISTEN VAREN NAAR PLEK
STELLENDAMS ONDERGANG
AMIDDEN in het Harinn- salonboot Lode wijk werd als de dam gesloten is,
vliet, tussen de duinen een bekende verschoning een groot deel van Rand-
van Voorne en de zand- in het haventje van Stel- stand Holland. Het i
plaat Scheelhoek voor Stel- lendam. Drie maal per dag rol, die Goeree en Over-
tendam, bouwt waterstaat vaart „Lodewijk" een vijf- flakkee best ligt. De duiner
een stadion. Een komvor- tigtal toeristen en eilander» en het «trand „aan de kop
het intieme natuurschoor
N in hef hart van het eiland
luisluiscom- r» i de dorpen en stadjes rr
eigen charme, het geheel
Hollands als het maar kt
Het i» wethouder Visset
dan ook niet om de tcinsl
begonnen: hij wenst slechti
bekendheid van zijn mooit
eiland. En hij grijpt dat
mee wellicht onbetousi
in een verre toekomst
Een toekomst die bromfii
sers over de dijk nc
strand en duin zal brengen
een toekomst, die hef eilai
uit z(>n isolement zal ve
Rondvaarten
langs de
Deltawerken
innen blok
lengte, dat onderdeel t>an
de afsluitdam voor deze
brede zee-arm zal worden
En een begrijpelijke
nieuwsgierigheid om dit
gigantische werk eens te
zien, bekroop onder ande
re Stellendams wethouder
landbouwer L. L. Visser
Een belangstelling, die htj
met velen van zijn eiland
en daarbuiten deelt en
dat was voor hem de start
van een fantastisch plan
Hij kocht een rondvaart
boot, stichtte de „Flakkeese
Rondvaartdiensten" en be
gon enkele weken geleden eigenlijk onbewust zoekt in
een „dienstregeling" van het toerisme en de recrea-
drie diensten per dag langs tie. door excursies te ma-
die bouwput van zand. klei ken naar de plaats, waar
en bitumen, die later, als de ondergang ran Stellen
de sluizen klaar zfjn, weer dams haven met kelleem
moet verdwijnen. en opgespoten zand wordt
de Flakkeese Rond- voorbereid,
vaartdiensten sloegen bij Toeristenoord en recrea-
de eilanders aan dc tlegebicd
langs de dijken, de grijper
kranen en de bokken, drie
maal per dag embarkeren
en debarkeren nieuwsgie
rigen in het haventje van
Stellendam, dat eerlang
verdwijnen moet
or— Stellendamse vissei
agiek die op de fc(jde ttaanije
fleurige toeristen
bouwput zien vertrekken
moet het treurig te moede
zijn. Want de dam, naai
de voorbereiding woarvai
men nu zo gretig gaat kij
ken, zal toch wel de dood
fan hun visserij betekei
ook al ligt de prcciese
plaats. waar het dijk-
ord en recrea- lichaam Flakkee zal raken,
in de toekomst nog niet rast
