MAURICE
HANNA
werd student
om te kunnen evangeliseren b
Zendingskansen in
Midden-Oosten
Terug
naar
vrijheid
de
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 18 MEI 1957
q
a) oen de grote glazen deur van het hoofdgebouw der universiteit
achter zijn rug dichtviel, keken verschillende studenten en profes
soren Maurice Hanna na. Ze schudden hun wijze hoofden en één
van hen mompelde: „Een avonturier", terwijl een ander tussen zijn
tanden fluisterde: „Gek, volslagen gek." Precies hetzelfde hadden
zijn ouders gezegd, toen hij hun kwam vertellen, dat hij naar het
Midden-Oosten wilde vertrekken om aan de Amerikaanse univer
siteit te Beiroet te gaan studeren. Hij had er maar niet bij gezegd:
en te evangeliseren, want dat hadden ze helemaal niet begrepen.
Na een eva#gelisatiesamenkomst, waar hij had gesproken, praatte
een ex-ouderling meer dan een uui met hem, om hem van het gekke
plan af te brengen, maar Maurice Hanna, de Syrische Amerikaan
wist wat hij ging doen. Hij was negentien jaar oud en het was 1953.
Twee jaar later gebeurde er een wonder in Beiroet. Het bestuur van
de school stond de universiteitsaula af voor een serie evangelisatie- 1
samenkomsten. Kopten, Armeniërs, Grieks-orthodoxen, evangelischen 1
en moslems vulden de grote zaal met duizend zitplaatsen en luister-
den aandachtig naar de evangelieverkondiging. De spreker was de
toen éénentwintigjarige Maurice Hanna.
.llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Hanna, die nauwelijks een
half jaar geleden als beste stu
dent van de universiteit afstu
deerde in filosofie, bezocht vori
ge week ons land op doortocht
naar Amerika, waar hij zijn
vrouw en eerste dochtertje aan
zijn ouders wil gaan voorstellen.
Vrouw noch kind hebben ooit de
Nieuwe Wereld gezien. Mevrouw
Hanna hoopt niet slechts haar
schoonouders te ontmoeten, maar
ook haar ouders weer terug te
zien. die enkele jaren geleden
naar de USA emigreerden. Na
tuurlijk konden we het niet na
laten te vragen, hoe hij er
eigenlijk tere gekomen was om
naar het^Midden-Oosten te gaan
„Dat is een hele geschiedens",
glimlachte Hanna. die meer weg
heeft van een goed ontwikkel
de Arabier dan van een Ameri
kaan. Hij vertelde, dat hij op
groeide in een uiterst vrijzinnige
kerkgemeenschap, waarvan zijn
ouders, die beiden uit Syrië af
komstig waren, op de een of
andere manier lid geworden
waren. Zelf wilde hij graag in
de theologie verder gaan. Eens
vroeg hij zijn moeder hoe hij
het eeuwige leven kon verkrij
gen. Ze antwoordde dat hij maar
zijn best moest doen een goede
jongen te zijn en de geboden
moest houden. „Dat heb ik ge
probeerd. maar hoe meer ik
mijn best deed. hoe slechter
het ging, en eindelijk kwam ik
tot de conclusie, dat ik een
voudig de kracht niet kon opbren
gen de tien geboden te houden. Ik
begon mijn Bijbel te lezen op zoek naar
een antwoord en op een dag toen ik Ro
meinen 5:8 las en mijn eigen naam in
vulde begon ik het te begrijpen. Een
maand later hield Billy Graham één van
zijn grote evangelisatiecampagnes in
mijn woonplaats, en ik ging er iedere
avond heen. Toen begon ik het Evange
lie pas helemaal te verstaan."
STUDIEBEURS
Via zijn kerkgenootschap kon Hanna
een beurs voor theologische studie krij
gen, maar hij voelde zich in de uiterst
wetenschappelijke sterk vrijzinnige sfeer
niet thuis. Hij pakte zijn koffers en ver
trok naar een Bijbelschool om tenmin
ste eerst iets van de Bijbel te weten
voor hij echt naar een universiteit
gaan. Op de dag van zijn vertrek snap
te zijn moeder hem bij het pakken. Ze
vroeg waar hij heen wilde. Toen hij zijn
plannen vertelde, gebeurde wat hij ge
vreesd had: HU werd de deur uitgezet
zonder een cent. Vanaf dat ogenblik
heeft hij zijn eigen weg moeten vinden
en zelf al zijn studies moeten bekosti-
Een jaar lang volgde hij de lessen
aan de Bijbelschool en toen begon hij
aan zijn universitaire studie. Maar
slechts een jaar lang studeerde hij aan
de Amerikaanse universiteit tot hij zich
innerlijk gedrongen voelde om
land van herkomst te gaan als student
om naast zijn studie te gaan evangeli
seren onder zijn medestudenten. Als stu
dent zou hij kunnen komen, waar eer
zendeling nooit de gelegenheid zou heb
ben. Zonder voldoende studiegeld, zon
der steun van een zendingsgenootschap,
zonder zelfs door de universiteit in Bei
roet geaccepteerd te zijn, vertrok hij.
Nu hij terug kijkt zegt hij: Het was
eigenlijk geen wonder dat iedereen me
ARABIË: Eerste zendingsuerk in 1811 begonnen door Henry Martyn, die vertaal
werk verrichtte. Het eigenlijk zendingswerk begon door Ion Keith-Falconer,
die weldra gevolgd werd door drie studenten tan de Ned. Hervormde Theolo
gische Hogeschool van New Brunswick CanadaSamuel Zwemer it 1952)
was de beroemdste. Er zijn ongev eer een kleine honderd gedoopte christenen.
Slechts het medische werk biedt enige kansen.
i de toestand iets r,
De Presbyteriaanse kerk werkt hier samen met de Hervormde kt
'merika. Er wordt gewerkt in Bagdad, Mosoel en Kirkoek. Ook
r de „Assemblies of God", door middel van nationale krachten.
IRAN: Een land, dat
itroomd wordt door communist
invloed. Er is een ziekenhui
togelijk direct evangelisatiewerk gedaan. Er i
ngelische kerk, die op eigen benen
LIBANON: Het enige land in het Midden-Oosten, dat kan bogen op een kleine
protestantse meerderheid. In dit land stroomden de vluchtelingen van alle
kanten binnen en er bevinden zich dan ook resten tan allerlei verschillende
kerken en seclen Er werken verschillende zendingsgenootschappen. In het
„Survey of World Missions" schrijft J. C. Thiessen: Een eeuw protestantse
zending in het Midden-Oosten heeft uitgewezen, dat het mogelijk is om leden
te winnen, die tot één van de vele oostelijke kerken behoren en hen tot een
levend geloofsleven te brengen. Het is tot nu toe evenwel bijna onmogelijk
gebleken om onder de Mohammedanen bekeeilingcn te winnen."
Zulke plekjes worden meestal alleen maar door het oog van de fotograaf
waargenomen. Immers hoevele honderden lopen hier dagelijks in Dordrecht
aan voorbij tonder het bewust te zien. En toch steeds tveer dringt de
schoonheid van de Dordtse Grootekerk zich in een prachtig lijnenspel naar
voren. Op dit ogenblik staat de dominerende toren in de steigers, maar
ondanks deze tijdelijke) ontsiering van het oude Godshuis, is er aan dit
kerkgebouw nog veel moois te zien. Vooral als men kijkt, zoals onze fofograaf
dat deed, met een oog voor het prachtige lijnenspel der middeleeuwse
'lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllir
irklaarde.
De Amerikaanse universiteit i
i Bei
.1 zendings-
4de school vol-
fedïg geseculariseerd. Zij wordt onder
houden door fondsen uit Amerika,
leidt hoofdzakelijk studenten op uit
Midden-Oosten. De universiteit ligt
de Libanon, het enige Arabische land
waar een heel kleine christelijke meer
derheid is. De Libanon is eeuwenlang het
vluchtelingencentrum voor. vrijwel alle
vervolgde christenen uit de omtrek ge
weest waardoor Armeense, Koptische en
Grieks-orthodoxe en zendingskerken zijn
ontstaan.
OPGEVANGEN
Vrijwel onmiddellijk na zijn aankomst
werd hij door een paar plaatselijke
delingen opgevangen. Hij mocht ook
woord spreken in een paar jeugdconfe-
renties van nationale kerken en zo Sjoot
was de zegen dat zijn naam. onmiddel
lijk gevestigd was als spreker. Zijn
Arabisch uiterlijk gaf hem ontelbare
open deuren in kerken en gemeenschap
pen, waar zelfs de zendelingen bijna
niet konden komen.
In oktober begon hij zijn studie en van
het land is uitgezet, omdat hij te veel
over Christus sprak. In een zaal waar
van de gordijnen potdicht zaten en waar
de Armeense christenen (en niet-chris-
tenerv) in het geheim kwamen, preekte
Hanna, terwijl ieder ogenblik een ste
nenregen had kunnen losbarsten als de
Turken er lucht van gekregen hadden.
IN DE STEDEN
Hij hield samenkomsten in Bagdad.
Basrah. Beiroet en Cairo. In de grote
steden in het zuiden van Egypte werd
een tent opgebouwd zonder zijwanden
en honderden en nog eens honderden
mensen kwamen luisteren. In de kleine
re dorpen werden in 1956 nog openlucht
samenkomsten gehouden, iets ongekends
voor Egypte. Op een avond toen zeker
duizend mensen aandachtig luisterden,
begonnen kogels te fluiten. Angstig zocht
de menigte een heenkomen. Iedereen
dacht dat men de samenkomst wilde op
breken. Later verontschuldigde de politie
zich, die door een hogere ambtenaar,
een vriend van Hanna. op de vingers
was getikt. Men beweerde, dat men een
paar gangsters achtervolgde. Misschien
was het waar, waarschijnlijk was al
leen het excuus goed.
de Bach onder de Duitse
dichters
MAURICE HANNA
het begin af greep hij iedere kans aan
/an Christus te getuigen. Wat hem
inzien bracht bij zijn medestudenten
hoofdzakelijk het feit dat hij scho
lastisch iedereen verre de baas was. Het
de eerste keer. dat ze een verstan
delijke christen ontmoetten. Ze hadden
altijd zo het idee gehad, dat christenen
domme mensen waren, die in een gods
dienst geloofden, die al lang verouderd
was. Was Mohammed niet zes honderd
jaar later met "een nieuwere (en daar-
alleen al betere) godsdienst eeko-
i. Het christendom was een overleef
de fase in de godsdienstgeschiedenis,
nu ontmoetten ze er een, die ver
standelijk gesproken iets in zijn mars
had.
De vakanties bracht Hanna door in
conferenties en evangelisatiecampag
nes. Hij werd tijdens zijn studie zo nu
en dan eens uitgenodigd in een kerk te
preken, en al gauw slo
ten verschillende kerken
mcenschappelijke evan
gelisatiecampagne te
houden met Maurice
Hanna als spreker. Wat
tientallen zendelingen
niet gelukte volbracht
deze jonge student. Over
al kwam de Arabische
jeugd, zowel christelijke
als Mohammedaanse, in
drommen naar hem luis
teren. overal kwamen
tientallen in som
mige plaatsen tot
twee honderd toe, mensen na afloop
van de samenkomsten r.aar voren om te
horen hoe ook zij christen konden wor
den. Een zendeling, die zijn leven lang
an gewerkt had en in al die jaren
slechts twee mensen tot Christus zag ko-
zei na afloop van een grote evqp-
gelisatiecampagne: ,,Ik heb het gevi
dat de rots van Gibraltar
len is." En intussen ging zijn studie door. Het
In 1955 kwam wel het hoogtepunt, was vaak hard werken, vooral omdat
toen ln de zomervakantie tientallen stu- hlj ei studiegeld ODk nog moest
denten uit de verschillende Arabische - n M zijn reizen werden betaald
universiteiten in de Libanon samenkwa-
om te bespreken, hoe zij als stu- door de plaatselijke kerken, die hem
denten beter een christelijk getuigenis samenkomsten uitnodigden. Een aantal
op de universiteit konden geven. De maanden geleden is hij cum laude af-
conferentie betekende voor velen een gestudeerd. Onmiddellijk daarna vertrok
geestelijke omwenteling. Een meisje ging i hij naar de Soedan voor een tournee
terug naar haar universiteit in Cairo b.v.|van spreekbeurten, georganiseerd door
en heeft sindsdien de leiding over een verschiHende zendingsgenootschappen,
Bijbelstudiegroep waar vijf en zeventig gn nu weg naar hujs Qf zijn
studenten wekelijks bij elkaar komen ouders hem nu zullen
Op vrijwel alle universiteiten in het
Midden-Oosten heeft men min of meer
de resultaten van die conferentie ge-
Hanna sprak in Istanboel in Turkije,
het land waar geen enkele zendeling
wordt toegelaten. Hij kreeg zijn uitnodi
ging via een zendeling -die
Engels was heengegaan
Ergens achter in de gezangenbundel van de Ned. Hervormde
kerk staat de naam: Paul Gerhardt weggedrukt in de index. Zondag
19 mei zal die naam echter klinken in alle Lutherse kerken in Duits
land. Uit duizenden monden zal zijn lied „Befiehl du deine Wege"
omhoog klinken. De hele dag en de hele dienst zullen gewijd worden
aan de grootste .dichter van het geestelijke lied, die Duitsland ooit
bezeten heeft. Het is namelijk 350 jaar geleden dat de dichter in het
kleine Graefenhainichen geboren werd als zoon van de burgemeester.
de oorlog en hield zich zeker niet afzij-
sindsdien
weg naar het Midden-Oosten had hij een
geologisch ingenieur ontmoet die door
zijn getuigenis Innerlijk totaal veranderd
was. Deze man slaagde er ln hem uit
te nodigen en Hanna sprak tot alle
ployé's ongeacht de godsdienstige ach
tergrond.
hij niet. Wat hij precies zal gaan doen
weet hij evenmin, hoewel een organisa
tie er bij hem op aangedrongen heeft
onder de 30.000 buitenlandse studenten,
die in de U.S.A. studeren, te gaan
evangeliseren. Wel hoopt hij over
jaar weer naar het Midden-Oosten
rug te keren, omdat dat zijn nieuwe
derland is geworden.
De 2500 leden van de godsdiensti
ge sekte der Doukhabors. die uit
Rusland afkomstig zijn, willen te
rug om daar de vrijheid te zoeken'.
Ze wonen op het ogenblik in de
Canadese provincie van Brits-Co-
lumbia. De sekte kwam in 1899 naar
Canada om aan de Tsaristische ver-'
volgingen te ontkomen. Men is van
mening dat de hun toegezegde gods
dienstvrijheid niet werd gegeven
en men heeft contact opgenomen
met de communistische zaakgelas
tigde in Ottawa. Of ze in Rusland
de vrijheid zullen vinden
Engels-Joodse pelgrimstocht
naar Nederland
(Van een medewerker)
De Joods-Historische Vereniging in Engeland is van plan in ok
tober een pelgrimstocht naar Nederland te maken, waaraan volgens
de verwachting duizenden Engelse Joden zullen deelnemen, om
die plaatsen te bezoeken waar Menasse ben Israël heeft gewoond
en gewerkt. Het hoofddoel van de tocht is gericht op de Portugees-
Israëlitische Begraafplaats te Ouderkerk aan de Amstel waar deze
Joodse geleerde begraven ligt.
de 300ste sterfdag van
Menasse ben Israël. Hij
overleed 20 november
1657 te Middelburg, toen
hij terugkeerde uit En
geland. waar hij bij
Cromwell pleitte voor de
toelating van de Joden.
Inderdaad is op zijn ini
tiatief het verbannings-
besluit ingetrokken. De
Engelse Joden hebben
de
land."Meer vermaard
heid heeft hij nog gekre
gen door zijn streven
Engeland weer open te
zetten voor de Joden en
als schrijver en drukker.
De eerste Hebreeuwse
boeken te Amsterdam
kwamen van zijn persen.
Bij zijn geschreven Pie-
dro Gloriosa maakte Rem
brandt, die hem ook
schilderde, zijn eerste
boek-illustraties. Menas
se ben Israël, die tien ta
len sprak en grote ken
nis bezat van de klassie
ken en het Christendom,
was bevriend met Hugo
de Groot, Barleaus, Vos-
sius en tal van buiten
landse geleerden.
Gerhardt was geen Okke Jager, be
kend vóór zijn studie beëindigd was. Het
duurde jaren eer hij zijn eerste beroep
ontving. Het is wel zeker dat men de
oorzaak niet moet zoeken in zijn gaven,
maar in de tijdsomstandigheden. De der
tigjarige oorlog woedde, tientallen ge
meenten waren uit elkaar geslagen en
verwoest. Velen waren te arm om een
eigen predikant te beroepen en lieten
een theologisch student de predikbeur
ten opknappen. Gerhardt was al 49 toen
hij in zijn eerste gemeente werd beves
tigd.
Hy heeft in die jaren
zeker niet stil gezeten
en in zijn levensonder
houd voorzien door
spreekbeurten en het
geven van lessen. Mis
schien is nij zelfs ook
wel veldprediker ge
weest, een gezegde uit
één van zijn liederen
doet dat tenminste ver
moeden.
Wanneer Gerhardt be
gon te dichten schynt
niemand meer te welen.
Wel Is het zeker dat hU
aan de universiteit van
Wittenberg professor Paulus Rober leer
de kennen, die een groot vriend van het
orgel en het geestelijk lied was en zelf
ook gezangen schreef. Werd zijn jonge
re naamgenoot en student door deze
man beïnvloed? Het is niet onwaar
schijnlijk.
Gerhardt behoefde niet eeuwen op er
kenning te wachten. Reeds enkele jaren
voor hU zijn eerste eigen kansel besteeg
verscheen de liederenbundel van Johann
Grueger (1648) waarin reeds achttien
van zijn gezangen waren opgenomen.
In die dagen kende men in Duitsland
geen gezangenprobleem. Nieuwe liede
ren, die uit het hart waren opgeweld en
die niet in strijd waren met de geloofs
belijdenis vonden al spoedig hun weg via
de harten van de gelovigen tot in de
kerk en de gemeentesamenkomsten zelf.
De keurvorst maakte een wet, waarin
het de beide partijen verboden werd el
kaar van de kansél te" bestrijden. Vöor-
al de lutheranen verzetten zich tegen
het edict en Gerhardt weigerde een des
betreffende belofte af te leggen. Boven
dien moet hij achter zijn rug onrecht
vaardig aangeklaagd zijn, want hij zingt
in die tijd: ..Das man ihn an hohem Or-
ten mit bösen, falschen Worten sehr
libel angebracht!" Hij werd afgezet.
ONTSTELD
De gemeente was ontsteld, zijn mede
predikanten bleven hem steunen. Een
jaar lang stond hij buiten het ambt en
toen de keurvorst na een jaar bakzeil
haalde, wilde Gerhardt niet meer beves
tigd worden. Zijn vrouw was inmiddels
gestorven, vier van zijn vijf kinderen
droeg hij in die jaren van strijd en zorg
naar het graf en ook zijn schoonzuster,
die de huishouding deed, kwam te over
lijden. Gerhardt nam een beroep aan
naar Luebben. waar hij in 1676 overleed
In het jaar dat hij uit het ambt ontzet
werd schreef hij „Beveel gerust Uw we-
Dc liederen van Gerhardt (hij schreef
er 136) zyn alle zeer persooniyk, en
we mogen wel het woord „innig" ge
bruiken. In prachtige taal en vorm ge
tuigt hij van xijn zekerheid van geloof,
ondanks nood en strijd. In zekere zin zijn
deze liederen een antwoord op de kerk
gezangen van de Hervorming. In de lie
deren van Luther b.v. belijdt de ge
meente haar geloof, in de gezangen van
Gerhardt spreekt het individu. Een acht
ste van zijn liederen beginnen met „Ik,"
terwijl van Luther geen enkel lied met
dat persoonlijk voornaamwoord begon.
Veel is er in ons land over de gesan-
genkwestie geschreven. Een ieder zij
overtuigd van zijn eigen inzicht, maar
zij die ln het Nieuw Testamentlsch lied
God eer willen zingen, kunnen noch de
stUl van Luther, noch de innigheid van
Gerhardt missen. Op het: „Een vaste
burcht is onze God" van de ganse ge
meente, behoort ieder lid persoonlijk
te kunnen antwoorden: „Beveel gerust
Uw wegen."
Kerksplitsing met
applaus
Op 29 april, 's avonds om vier minu
ten over negen, is in Leeuwerdan het
historische besluit gevallen om tot split
sing van de kerk over te gaan. 99 pet.
van de kerkeraad was vóór de ingedien
de voorstellen. Dat alles in de beste har
monie is verlopen blijkt wel uit deze
passage in het kerkeraadsverslag: „Er
is deze avond trouwens veel geapplau
disseerd, iets dat anders op kerkeraads-
vergaderingen zelden voorkomt.» De
stemming was nu eenmaal best". Fi
nancieel gaat de splitsing in met terug
werkende kracht op 1 januari jl.voor
de officiële splitsing is als streefdatum
gekozen 1 oktober a.s. De kerk van oost
tal de naam Leeuwarden behouden, die
van west krijgt de naam Leeuwarden-
west. In de loop van deze maand zal
de gemeente over de genomen besluiten
worden gehoord en voorgelicht
Centraal Weekblad)
De dorre vlakte
Hervormd Amsterdam krijgt een nieu
we predikant: ds. J. J. Meuzelaar. Hij
heeft negen kinderen. In ..Hervormd
Amsterdam" werd dit op de volgende
wijze aangekondigd: ..Hij komt met een
hele karavaan. Nog wel n'ct als de ka
ravaan van Abraham toen deze naar het
beloofde land trok. Amsterdam is trou
wens het beloofde land ook niet! Hoeveel
dominees lieten bij hun intree in Amster
dam niet zingen: „De dorre vlakten der
woestijnen". Eens hebben drie nieuwe
predikanten na elkaar dit lied opgege-
in hun intreedienst!"
„Geen zonde tegen God kan klein
genoemd wordenwant het is een
zonde tegen een grote God".
John Bunyatu
llllllllllltllllinillllllllllti
Een slaaf van een
godheid
In de dagen van Paulus kon een slaaf
voor een plechtige ritus worden
vrijgekocht door een godheid. De
eigenaar kwam met zijn slaaf naar
de tempel en verkocht hem daar
aan de godheid en ontving het geld
uit de tempelkas.
De slaaf werd zo het eigendom van
de godheid, maar tegenover de we
reld was hij vrij- Dit was een prach
tige geste van de godheid, ware het
niet dat de slaaf van tevoren het
bemachtigde geld van zijn spaar
penningen in de tempelkas moest
deponeren.
Uiteindelijk werd de slaaf toch vrij
door zijn eigen geld en dus door
eigen kracht.
illllllllllllllllllllllllllllllir
Een slaaf van God
Paulus gebruikt dit beeld om ons dui
delijk te maken wat Christus voor
ons gedaan heeft. Hij brengt er
echter een kardinale verandering in
aan. Christus heeft ons vrijgekocht
toen wij allen „slaven van de zon
de" waren.
De prijs, die Hij betaalde was het
„loon van de zonde" (Rom. 6:23)
nl. de dood. Zo werden wij het
eigendom van God. Het verschil
met het Romeinse beeld is dan het
feit dat wij niet eerst onze zuurver
diende spaarpenningen van goede
werken naar de tempel behoeven
te brengen.
Zouden wij het enige mogelijke loon
brengen, dan was alle hoop voor
de toekomst afgesloten. Er is na de
dood immers geen nieuw begin.
Christus droeg nu de dood. God zelf
betaalde de prijs en wij kunnen
toch vrij zijn, door met onze „eige
naar", Zonde naar Christus te gaan
en ons daar vrij te laten kopen.
De prijs is reeds betaald in de ge
schiedenis. Wij echter moeten ons
overgeven en zo „Gods slaaf" wor-
iiniiiiniiiiiiniiiiininin
Geestelijk aspirientje
Men heeft ons van verschillende zij
den vragen gesteld over het kerke
lijk opleven in de Verenigde Sta
ten. We schreven verschillende ma
len dat er wel van een kerkelijke
opleving, maar zeker lang niet al
tijd van een geestelijke opleving
sprake is.
We schreven eens, dat men met de
New Look in de mode ook het kleed
der kerk aangetrokken had-
Hier is de stem van een bekend pre
dikant uit Californië ds. J. E.
Burkhardt: „Het overgrote deel
van de godsdienstige hoogconjunc
tuur is slechte een geestelijk aspi
rientje. Het doet niet veel goeds,
het doet niet veel kwaads, het kost
niet veel en het is niet veel waard."
Er is in Nederland tegenwoordig ook
veel godsdienstige activiteit. Moge
het meer zijn dan slechts een as
pirine of een godsdienstige tonic.
SNAAR GERAAKT
\KARL BARTH OVER ATOOMOORLOG
De liederen van Paul Gerhardt raak
ten de snaar van het hart aan omdat zij
vrijwel allen gebaseerd zijn op zeer per
soonlijke levenservaringen. Hij had geen
gemakkelijk leven. Hoewel hij op uit
stekende aanbevelingen predikant werd
in het kleine Mittenwalde. bezorgde
één zijner kerkelijke werkers, die zich
gepasseerd voelde, hem veel moeilijkhe
den. Hij was waarschUnlyk heel dank
baar dat hij in 1657 een beroep kon
aannemen naar Berlijn. Hij kende die
stad en daar had hij reeds het volle ver
trouwen van de kerkeraad en de gehele
gemeente. Had men vanuit Berlijn hem
niet aanbevolen in Mittenwalde als een
man. „wiens vlijt en geleerdheid bekend
is. die een goed verstand en een onver
valste leer bezit en die bovendien een
vredelievend mens is en onberispelijk in
zijn christelijke levenswandel, zodat hij
bij hoog en laag in de stad (Berlijn) ge
liefd is...."
3) Bij het voortgaan t
genaamde atoomproeven
zienbare tijd de radioactieve be
zo- lisme! Zij moeten degenen, die in
af- het Westen en in het Oosten de ver
antwoordelijkheid dragen, een halt
„Stimme der Gemeinde" van 1 mei, voortgeschreden, dat overal gev
,Jn de Waagschaal" door.
het leven bestaat.
HET
APPÈL
Dr. Albert [)E PUBLICATIE van deze
zijn toeroepen, zodat hun de oren tuiten.
J-JET MOET UIT zijn met de voor
bereiding van een oorlog met
wapens, die hem voor allen die er
bij betrokken zijn a priori zinloos
maken. Het moet uit zijn met de
Schweitzer op de mannen van heid is door de hoge politieke
de wetenschap: laten zij de mens- autoriteiten en de grote politieke j
heid de waarheid zeggen over de pers gekwalificeerd en behandeld wederzijdse bedreiging, van zulke
voorbereidingen tot de atoomoorlog als onbevoegde inmenging op een wapens gebruik te zullen maken.
gebied, waarop zij zich als de uit- mru,t AnAmlnU -mot
sluitend bevoegden beschouwen.
de achttien vooraanstaande Duitse pening op het gebied van de a
GROTE STRIJD
In Berlijn streed Gerhardt zijn grote
strijd. Hij was een vredelievend mens.
maar juist hij kwam midden in een theo
logische gespletenheid terecht, die hem
zwaar op de proef stelde. In het begin
van de zeventiende eeuw was de keur
vorst van Brandenburg. Sigismund van
lutheraan, gereformeerd geworden. De
strijd tussen de beide kerkgenootschap
pen en belijdenissen laaide tegen het
midden van de eeuw opnieuw in al zijn
felheid op.. De keurvorst Friedrich Wil
helm, die zelf gereformeerd was, deed
zijn uiterste best de twee groepen bij el
kaar te brengen, maar prikkelde de
lutheranen daarbij zo, dat slechts de
strijd en onrust groter werden. Gerhardt
stond midden in deze theologische kou-
vertegenwoordigers van deze weten
schap hebben ons de waarheid
zoals zij die op grond
wetenschappelijke kennis
zegd.
wapens zullen worden voortgezet.
Men laat er echter geen twijfel over
hun bestaan, dat de voorbereidingen tot
een atoomoorlog met insluiting van
practische atoomproeven intussen
Het moet dadelijk uit zijn met de
klaarblijkelijk reeds in vredestijd
voor ons allen levensgevaarlijke
experimenten! De mensen in het
Westen en in het Oosten moeten in
opstand komen tegen deze waanzin,
die in deze zaak aan de gang is. Zij
moeten daarmee een politieke daad
van de eerste rang bedrijven, waar-
ook de regeringen en de pers
Ik vat samen:
1) Wat men tegenwoordig kleine de publieke macht
of tactische atoombommen noemt, woord hebben, op de
voortgang zullen hebben. Wij kun- rekening rullen moeten hemden. Het
nog alleen van hen. die °m Ppnopes. tdeolog,een
uitwerking die roepen: Zij moeten zich deze afwij-
zijn wapens.
van de in 1945 op Hiroshima afge
worpen atoombommen gelijk komt.
2) Er zijn geen technische moge- eigen handen
lijkheden, grote bevolkingsgroepen hun regering
tegen de verdelgende uitwerking middelen te verstaan geven, dat zij
zing en deze troost niet laten wel
gevallen. Zij moeten de zaak in
Zij moeten
hun pers met alle
kleine wapens afdoende te be- dediging van de vrije wereld, ook
schermen. niet ter verdediging van het socia-
systemen. Het gaat niet
machtsvragen. Het gaat om het
leven. Het gaat om de mensen. Zij
moeten de zaak van het meest pri
mitieve gezonde verstand tot haar
recht laten komen.
f)AT IS HET, wat ik met het oog
op de door de verklaring der
atoomfysici in het leven geroepen
situatie te zeggen heb.
KARL BARTH.
