Veertien staties langs
de Via Dolorosa
Land en volk van oneindige
verscheidenheid
Elke vri
processie
langs heilige plaatsen
V.V.D.-fractie in senaat wil
stopzetten van voetbalpool
Tegen de Creool is zwaar
gezondigd door de slavernij
Dit jaar nog geen 1500 pelgrims
.liiit,' 11 n i 1
15
IKJlNDfcKUA», 18 Af KIL 1*>7
(Van onze reiscorrespondent Link van Bruggen)
JERUZALEM, april.
ER BEVINDEN zich dit jaar slechts weinig pelgrims in het Heilige Land.
De wankele politieke situatie in het Midden-Oosten is hier eerder de
oorzaak van dan de recente onrust in Jordanië, want een pelgrimsreis naar
Jeruzalem wordt meestal lang van tevoren voorbereid. Volgens schattingen
er in deze Lijdensweek nog geen vijftienhonderd bedevaartgangers in
stad van David aangekomen. Het vorige jaar waren het er liefst tien
keer zo veel, het aanzienlijke getal van vijftienduizend dus. Hotelhouders
en vervaardigers van (gewijde) kruizen en rozekransen klagen dan ook
steen en been, om nog maar niet van de tientallen, werkeloos rondhangende
gidsen te spreken.
>P Zijn bloedig gestriemde rug
pelgri
aar Jeruzalem trekt,
de Via Dolorosa te
de „Weg der Smarten", die de Hfi-
lind, gebukt onder het kruishout, gelo
pen heeft. Hij slingert zich kris-kras door
hel meest schilderachtige gedeelte van
de oude stad heen. van de plaats, waar-
i men aanneemt, dat daar het ge-
:htsgebouw van Pilatus heeft gestaan
die, waar men het Golgotha van de
lehele wereld zoekt.
Men kan natuurlijk betwijfelen, of dit
inderdaad de Kruisweg is geweest, die
de Bijbel beschreven wordt. Men zou
bijvoorbeeld kunnen aanvoeren, dat de
gevolgde route pas laat als de heilige
werd aanvaard, of dat het Jeruza-
uit de eerste eeuw tenminste negen
meter onder het huidige straatniveau
heeft gelegen.
Maar voor degene, die als pelgrim en
tiet als toerist langs de Via Dolorosa gaat.
maakt het weinig uit, of de route honderd
links of honderd meter naar
rechts gezocht moet worden. Hij weet
de wetenschap sterkt hem hierin
dat hp zich op heilige grond bevindt, dal
het hier was. dat de Verlosser der We
reld leed en stier/, begraven werd en la-
is opgestaan.
ike vrijdag beweegt zich een proces-
langs de Via Dolorosa, die door bid
dende Franciscaanse monniken geleid
wordt. Iedereen, die dit wil, kan zich er
bij aansluiten en neerknielen bij de plaat-
m. waar zich de krui6staties bevinden,
aar de smartelijke weg van de Heiland
/en onderbroken werd.
Veertien staties
In totaal zijn er veertien van deze sta
ts. Vier zijn ontleend aan de overleve
ring; de overige tien aan een vrije Bijbel
interpretatie.
De eerste kruisstatie duidt het gerechts
gebouw van Rome's stadhouder aan. „Al6
Pilatus dan dit woord hoorde," staat er
het dertiende vers van Johannes 19.
.bracht hij Jezus uit. en zat neder op
de rechterstoel in de plaats, genaamd Li-
fcostrotos, en in het Hebreeuws Gabba-
tha".
De processie heeft haar startpunt op
dit Lithostrotos. of althans er recht te
genover, waar zich op een ruim binnen-
Mohammedaanse school de
gelovigen kunnen verzamelen. Als men
Ich op een ander uur van de dag alleen
door de kapellen laat leiden, die boven
het gerechtsgebouw van Pilatus zijn ge
bouwd vpor een processie zou geen
ijn zal men u de ruwe, stenen
vloer tonen, waar de voeten van Chris
tus zouden hebben gerust. Men laat u dan
ook enkele krastekeningen zien, die door
Romeinse soldaten zouden zijn gemaakt,
een er van ziet men de David's ster
de klauwen van een adelaar gevat
(Rome overheerst Juda) en een andere
vertoont een levensdraad, die 'een kroon
een zwaard verbindt (het zinnebeeld
de aloude opvatting, dat het koning-
Khap tot de dood voert).
Denkt men zich bjj de tweede staatsie
op de plaats, waar Christus het kruishout
.En HU.
dragende ZUn kruis, ging uit
plaats, genaamd Hoofdschedelpl;
bü de derde staatsie zou de gegeselde
Heiland onder ZUn zware last bezweken
(/cfaifuei
IBERIA 22 ct
'n rorstelyke uigaar
Jezus dan
zUn. BU de vierde staatsie zo
Maria, ZU'n moeder, hebben
bij de vUfdc zou Simon van Cyrene het
kruis van ZUn gcpUnigde schouders heb
ben afgenomen, zoals dat in Lukas 23
vers 26 beschreven staat.
De eerste negen staatsies zijn eigenlijk
niet meer dan nummers of verborgen
kapelletjes in nauwe straatjes. Maar over
al knielen de gelovigen neer om hun ge
beden naar de hemel op te zenden en
zich het lijden van Christus in te denken.
De plaats van de zesde staatsie wordt
door een steen in een muur aangeduid,
waarop het moede hoofd
het kruis en Veronica gebeiteld i6. Velen
menen, dat deze. overigens nergens I
Bijbel genoemde vrouw het zweet
Christus' voorhoofd afwiste en dat
op haar doek een afbeelding van Zijn ge
laat zichtbaar werd. Bij de zevende
sie neemt men aan, dat de Heiland
de tweede keer gevallen is, bij de negen
de staatsie voor de derde keer. De acht
ste staatsie verbeeldt dan de plaats,
de veroordeelde zich tot de vrouwelijke
In fel contrast met het Jeruzalem
ten tijde van Christus staat de
moderne stad
Begroting van justitie
Het liberale Eerste Kamerlid, prof. De
Grooth, heeft gisteren bU de behandeling
van de begroting van justitie, er voor ge
pleit de K.N.V.B.-pool stop te zetten. Er
moet niet gewacht worden tot de Hoge
Raad heeft beslist of deze pool in strUd is
met de wet. Het justitiële beleid in deze
zaak wordt nu niet meer bepaald door de
kwestie zelf, maar door politieke afspra
ken, die tUdens de formatie zUn gemaakt,
zo zeide hU-
Als men nu toch de K.N.V.B. de gele
genheid geeft deze pool goed te organi
seren en eerst dan pas proces-verbaal
opmaakt dan is dat in strijd met de re
gels van de rechtsstaat. „Dit is service
voor de misdadiger," aldus de liberale
hoogleraar. Naar zgn mening kan men
deze voetbalpool geen besloten club meer
noemen. Een Haagse voetbalclub heeft
zijn ledental zien stijgen van veertig tot
drieduizend. Een bewijs dat het lidmaat-
chap voor velen volkomen samenhangt
met de pool. De heer Van Bruggen (c.h.)
vond dat prof. De Grooth een goede ar
gumentatie voor strafvervolging heeft
geleverd. Hij ontwikkelde nogmaals de
bekende etische bezwaren tegen het gok
ken. Naar zijn mening moet bezit ge
vormd worden door trouwe arbeid. Dat
is een geestelijke training voor de mens.
De geestelijke gezondheid wordt niet ver
strekt door het speculeren op de geld
zucht. De heer Van Bruggen was ver
heugd dat do Ned. Herv Kerk en de r.k.
moraal-theologen tegen dit gokken be
zwaren hebben gemaakt. De heer Cam-
melbeeck (soc.) vroeg zich daarentegen
af of politiedwang nu werkelijk wel altijd
plicht is. Deze afgevaardigde zal het wel
eens zijn geweest met de Hcerlenae kan
tonrechter, de heer Van Meeuwen, die
hoopte dat de minister de voetbalpool zal
laten voortbestaan tot het moment dat
het hoogste rechtscollege zal hebben be
slist.
Echtscheiding
De heer Witteman (kath. v.) heeft
zijn persoonlijke mening verklaard, dat
er in de wet een echtscheidingsgrond
moet worden opgenomen die ruimei
dan alleen het plegen van overspel Zo
kunnen büv. liederlijk gedrag en tegen
natuurlijke ontuchten redenen tot echt
scheiding zijn. De heer Witteman geloof
de niet dat daardoor het aantal echtschei
dingen zal toenemen. De heer De Vos
van Steenwijk (lib.) vond dat ongenese
lijke krankzinnigheid ook een echtschei
dingsgrond dient te zijn. De heer Cammel-
beeck (soc.) wilde dit vraagstuk niet af
hankelijk stellen van de totstandkoming
van een nieuwe burgerlijk wetboek. Deze
r.k. socialist meende dat de rooms-katho-
lieke kerk zich niet verzet tegen een
verruiming van de echtscheidingsgrond
Hij vond het hypocritisch dat nu alleen
maar bewijs van overspel moet worden
nstanders keerde (Lukas 23 vers 26) en
•i: „Gij dochters van Jeruzalem, weent
et over mij, maar weent over uzelven.
i over uw kinderen.
Grafkerk staat op
instorten
De laatste vijf staatsies bevinden zich
i de Grafkerk, het monumentale, maar
j instorten staande bedehuis, aan welks
bouw de christenkeizer Constantijn de
Grote in de vierde eeuw begonnen is. na
dat zijn moeder, keizerin Helena, van een
pelgrimstocht naar het Heilige Land was
teruggekeerd. Om deze. met een machtige
koepel bekroonde baseliek uit de „godde
loze handen" van de Mohammedanen te
krijgen, zijn de Kruisvaarders in de
twaalfde eeuw naar Palestina getogen.
De „Bewaker van het Heilige Graf".
Godfried van Bouillon, ligt er begraven
de sacristie worden zijn sporen en
zijn zwaard bewaard, evenak vele andere
kostbare herinneringen uit de tijd der
Kruistochten. Als men het spaarzaam ver
lichte en door 6Óhragen» gestutte bede
huis binnentreedt, komt men eerst bU
de tiende staatsie, waar de verdeling van
Ohrietus' kleren zou hebben plaats ge
vonden. Men moet dart. in een schemerig
donker, vijf meter naar boven klimmen,
waar op de Kalvarieberg Jezus aan het
kruishout genageld werd (elfde 6taatsie)
en de kruisdood stierf (twaalfde staatsie).
Deze laatste staatsie geldt wel als een
van de grootste heiligdommen der Graf
kerk. Men gelooft, dat Golgotha zich hu
bevonden moet hebben, de plaats wai
het verzoenend sterven van Christus de
wereld redde. In doodse stilte schrijden
de pelgrims langs het altaar, dat er i,
gericht. Sommigen schuifelen er op de
knieën naar toe om de steen aan te raken,
waarin het kruishout gerust zou hebben.
Niet het einde
Langs de dertiende staatsie, waar het
lichaam van de gestorven Heiland na de
afneming gezalfd zou zijn, trekken de
pelgrims tenslotte naar de veertiende
staatsie: het graf van Jezus. Het bevindt
zich in het ruime centrum der kerk,
der de geweldige, Byzantijnse koepel
zijn vervaagde plafondschilderingen
blauw en goud. Het graf, dat al sinds
eeuwen in marmer is gevat en waai
ven de „Kapel der Engelen" omhoog
welft, wordt met de spelonk geïdentifi
ceerd, waarin Jozef van Arimathea er
Ndcodemus het liohaam van de gestorver
Heiland neervleiden. „En er was- in de
plaats, waar Hij gekruisigd was, een hof
staat er in Johannes 19 vers 41, „en k
den hof een nieuw graf, in hetwelk nog
nooit iemand gelegd wa6 geweest
Het einde van de „Weg der Smarten"
i6 dan bereikt. Niet echter het einde van
de weg van Jezu6 op aarde, want de op
standing, die oan. in het volgende hoofd
stuk van Johannes beschreven wordt, zou
drie dagen later plaats vinden.
Spaanse ambassadeur
onderscheidde enige
Nederlanders
De ambassadeur van Spanje in Neder
land, Hertog De Baena, heeft dinsdag
tijdens een door hen» aangeboden lunch
in Den Haag aan jhr. dr. M. L. van Holthe
tot Echten, voorzitter van het curatorium
van de rijksuniversiteit te Utrecht, de ver
sierselen uitgereikt behorend bij de on
derscheiding van Commandeur in de orde
van Isabella la Catolica van Spanje. De
zelfde onderscheiding werd uitgereikt aan
prof. C. F. A. van Dam, president van het
Spaans. Portugees en Ibero-Amerikaans
instituut. Mr. N. E. Rost Onnes, penning
meester van dit instituut, ontving de ver
sierselen behorend bij de onderscheiding
van commandeur in de orde van Burger-
lijke Verdiensten van Spanje. Voorts wer
den de versierselen behorend bij de on
derscheiding van ridder in de orde van
Isabella van Spanje uitgereikt aan mr.
J. H. des Tombe, secretaris van het cura
torium van de Utrechtse universiteit.
Onder de gasten bevonden zich ver
scheidene diplomatieke vertegenwoor
digers van Latijns-Amerikaanse landen,
leden van de Spaanse ambassade en ver
tegenwoordigers van het ministerie van
buitenlandse zaken.
Vrijaf in grafisch bedrijf
op Koninginnedag
Voorzover het werk het toelaat, zal in
het grafische bedrijf op Koninginnedag
de gehele dag of een gedeelte van de dag
vrijaf worden gegeven. De uren waarop
toch gewerkt wordt dienen te worden
gecompenseerd met uren vrijaf op een
andere dag en indien zulks niet mogelijk
mocht blijken, met een extra beloning
van 100 pet.
In cellofaan
verpakt
Tussen Corantijne en Marowijne
I~\E DAG begint hier vroeg. Om zes uur 's morgens komt er al leven in de
brouwerij. Bij meer dan één gelegenheid moest de delegatie reeds om
zes uur aantreden voor bezoeken, het economische leven van Suriname
betreffende. Het gehele leven is gebaseerd op het tropische klimaat. De
woningbouw in al haar schilderachtige verscheidenheid is zonwerend,
brede overkappingen, veranda's en open. In vele huizen is het glas ver
vangen door open blinden, aan de binnenzijde voorzien van muskietengaas.
Verreweg de meeste winkels zijn i
diepte gebouwd, voorzien van eenvoudige
etalages, terwijl in het gedempte licht
van de binnenruimte, dikwijls de r
uiteenlopende dingen te koop zijn. Het is
geen zeldzaamheid machine-onderdelen,
closetpapier, bromfietsen en textiel in
dezelfde zaak aan te treffen.
Gelukkig heeft men het hier nog niet
zo ver gebracht het handeltje te binden
aan vakdaploma's en ve6tigingevergun
niogen, want dan wa6 het leed niet U
Door J. Reijers,
lid der
Eerste Kamer
Het trof mij vele Chinese
kels aan te treffen voor het merendeel
op de hoeken van de straten. Deze lieden
weten de strategische punten van de
keinering te bezetten. In het algemeen
sluiten de winkels om zes uur,
zeven, In vele Chinese winkels kan
ook later terecht en ik geloof zeker, dat
als de handelaar vermoedt '6 avonds
elf uur nog een zakje pinda's te kunnen
verkopen, de winkel zo lang geopend
blijft. Zijn geduld in zaken doen is
uitputtelijk. Deze vrijheid heeft
lichtzUde, maar ook zyn schaduwzijde.
In een zo gemêleerde bevolking lijkt ech
ter een organisatie voor de middenstand
niet gemakkelijk in te voeren, of het
Toch i.s het zo
BEHANDELING VAN SUIKERZIEKTE
de Canadese fysioloog
het volgend jai
Nobelprijs en zü waren sportief genoeg
deze broederlyk inet de twee andere
medewerkers te delen.
Natuurlük is hier het een en andei
aan vooraf gegaan, want het verband
tussen een te hoog suikergehalte in hel
bloed en de bestrijding daarvan door
insuline-injecties ligt niet zó voor de
hand, dat dit door enkele jongelui in
een paar jaar tgds kan worden opgelost
Het begon dan ook al in 1788, toen
de Engelse diabetespatiënten, zoals de
sectie had uitgewezen, een ernstige aan
doening van de alvleesklier had gehad
mdat het
londt
dicht bg de
ich diep in de buik-
cl zodat hjj operaties, die
•rden verricht, gemakkelijk
blijven zitten. Dit zal dan
•eden zijn geweest, waarom
:ht heeft
wijder
Hel
deze klier in de darm loost. Immers,
wanneer men de uitlosingsbuis van het
pancreas volkomen afbindt, zodat geen
druppel panereassap meer in de darm
komt, krijgt het proefdier geen suiker
ziekte. Hieruit volgt, dat het pancreas
naast de uitwendige afscheiding van sap
pen ook een inwendige secretie heeft,
waardoor rechtstreeks aan het bload sap
wordt afgegeven, dat invloed uitoefent
op de „suikerspiegel" in het bloed.
Deze veronderstelling, die door proe
ven werden bevestigd, werden boven
dien gesteund door een ontdekking die
al in I860 al door Langerhans was ge
daan, maar sedert dien ten dele in ver
getelheid was geraakt. Langerhans had
nl. gezien dat het pancreas uit twee soor
ten weefsel bestaat, waarsan kliereelle-
tjes die groepsgewgs als eilandjes te
midden van het overige klierweefsel ver-
spreid liggen en thans als de „eilandjes
bekend staan, het be-
F.rg veel s
„ie» gekomf
dig, dat
mla =r eiland) les
mdat dei
volgende ke«
gepaard afbankelgk is van de afscheiding die (Nadruk varboden.)
een op het rassenverechil gebaseerde or
ganisatie moeten zijn, ten spijt van all«
theorieën der Verenigde Naties.
Overigens heeft mij do 6terk Neder
landse inslag bij de bevolking bepaald
getroffen. Het Nederlands ls hier meei
de dagelijkse spreektaal dan in de Antil
len.
Amerikaanse invloed
Tocih moeten we niet onderschatten
langzaam groeiende Amerikaanse invloed.
Het Amerikaanse systeem zouden w<
kunnen typeren met de wijze raad, di<
een Amerikaans zakenman aan zijn zoot
gaf toen deze in de directie werd opge
nomen: „I have to say but one thing my
boy, be honest, be honest, but make
money". (Ik kan je maar één ding zeg
gen, mijn zoon, wees eerlijk, wees eerlijk,
maar verdien geld). Tegenwoordig kunnen
we dit vertalen met de Ipuze, anti-kolo-
nialisme en de technical Assistance, waar.
In naar Amerikaanse visie de „honesty"
en de „make money" begrepen zijn. Onze
westerse diplomaten dienen dit wat
te beseffen en dienovereenkomstig te
delen, want de technical assistance, waarbij
alleen op de vervangende onderdelen het
„make money" wordt toegepast, oefent
op de bevolking toch een Amerikaanse
invloed uit. Nederlandse technische hulp
is een eerste vereiste. We zijn in dit op
zicht toch ook niet van gisteren
Zoals de woningen tot in onmogelijk
heden gevarieerd zUn, en de winkels ge
vuld met ontelbare verscheidenheden
koopwaar is ook de bevolking verdeeld
en onderverdeeld in talloze rasvarit
die deskundigen op dit gebied tot i
hoop zouden brengen. In het straatbeeld
Paramaribo domineert het Creoolse
type, in oneindige verscheidenheden
gitzwart tot blank, allen echter me
korte gekrulde haren van de neger, ech
ter ook in ontelbare nuances gekruld,
iar gelang het voorgeslacht gemengd
Ze hebben iets kinderlUks in hun n
i hebben een vrolUke zorgeloze na
Als wU hun historische levensgang niet
kennen, hebben ze in hun zeden en ge-
•oontcn opvattingen, d'ic voor onze wes
irsc normen onaanvaardbaar zUn, maai
'aarvoor het westen mede aansprakc-
lUk is.
De vloek der slavernij
De status der slavernij in oude tijden
brecht mede, dat een slaaf niet vrij was
huwelijk aan te gaan, hetgeen aan
leiding was dat de kinderen geen normale
huwelijksgemeenschap kenden, alleen de
moeder, aan wie de zorg voor de kinderen
bleef toevertrouwd. Buiten echt kinderen
krijgen bleef ook na beëindiging van de
slaventijd een vrij normaal verschijnsel,
dat tot op heden In het creoolse volks
leven als een natuurlijk recht der vrouw
aanvaard wordt. In de regel is de positie
de vader secundair, die dan ook door
deze historische gang van zaken slechts
vrij oppervlakk'f"» en losse verant
woordelijkheid kent or de huwelijks
gemeenschap.
De kinderen houden zich aan de moe
der, die op haar oude dag rekent op on
dersteuning van de kinderen. De vader
speelt hierbij geen rol. Vanzelfsprekend
ee'n ongehuwde moeder tn haar kin
deren de latere verzorgers van haar oude
dag; wg zouden kunnen zeggen haar
ouderdomspensioen, en de jeugdoerzor-
glng der kinderen haar premiebetaling.
Buitenechtelijke kinderen fcebben wordt
dus in het algemeen otkmr de Creolen
niet beschouwd als een misdaad tegen
de zedenmaar geeft toch op burgerlijk
rechtsgebied allerlei netelighedenvoor
al als hier erfeniskwesties bij te pas
komen, en de kinderen op latere leeftijd
door de vader erkend worden. „Gekend",
)als de Creolen het uitdrukken.
Een jongeman deed examen voor on
derwijzer, cn heette, laten we zeggen
Pieterse. Hij slaagde niet, en deed het
volgende jaar hernieuwd examen onder
de naam van Jansen, omdat zijn vader
hem inmiddels „gekend" had. Nogmaals
deed hij examen, en slaagde onder de
naam van Klaassen, omdat inmiddels zijn
grootvader zijn vader „gekend" had. Aan
het bureau van de burgerlijke stand is
met dit soort naamswijzigingen het een
en ander te doen. Als de boscreolen we
gens overlijden een nieuwe granman, d.l.
opperhoofd, nodig hebben, dan wordt
hiertoe niet zijn zoon aangewezen, maar
de zoon van de oudste zuster van de
granman, omdat men daarmede meent de
zuiverheid van het geslacht het beste te
dienen-
Anderc zeden
n historische gang van
gewoonten leidt, die
afwijken, en naar
Zo zien we dat e
zaken tot zeden e
nogal wat van de
mijn gevoed de volkskracht
creoolse gemeenschap, temidden van Hin
doestanen, Javanen, Indiërs en Euro
peanen, 9pgunstig beïnvloeden. De over
gang van de slavernij tot vrijheid heeft
de Creool in het algemeen een tegenzin
in landarbeid doen overhouden, en zij
kunnen zich in arbeidsgeschiktheid en
ijver moeilijk meten met de zo juist ge
noemde rassen. Naituurlijk geeft het hier
bij ook loffelijke uitzonderingen.
Hun klederdracht, vooral die van da
vrouwen is kleurrijk. In de felste kleur-
tegenstedlingen gevoelen zij zich senang.
In de middaguren gaat ieder die het
doen kan een paar uur rusten. Overheids
diensten werken van half acht tot half
twee, en sluiten dan. Kantoor- en win
kelpersoneel komen na rusttijd weer te
rug, meestal tot zes uur.
De Hindoestanen zijn zeer arbeidzaam
en uitermate zuinig. Concentreren de
Creolen zich het liefst in de stad Para
maribo, de Hindoestanen vormen de
grootste groep van kleine boeren. Zij
willen sparen. Zelfs als ze geld hebben,
verdoen ze het niet aan kleren en uiter
lijkheden. De tegenstelling ten deze met
de Creolen is sprekend, ook al is bij de
Hindoestanen meer dan vroeger een nei
ging tot drankmisbruik te bespeuren.
zes uur begint een weldadige af
koeling. De avonden zijn heerlijk. Men
moet nu eenmaal naar bed, omdat het
vroeg dag is, maar eigenlijk zou een
de gehele nacht op het terrasje van
zijn hotelkamer willen blijven zitten.
Prachtige nachten in Paramariboen zon
der muskieten.
vat,
