Emigranten vinden een
kerkelijk thuis
LEVEN
Tien.jaar Westerweel-woud in Israël
Dode Zee-rollen in liet
Engels vertaald
fc
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 16 MAART 1957
i KERK HET ENIG ANTWOORD OP EENZAAMHEID
j
De Hervormde kerken in Grand Rapids (Michigan) houden weer
een dienst in het Nederlands. Iedere tweede en vierde zondag van
de maand komen Nederlandse emigranten en een aantal Nederlands
sprekende Amerikanen bij elkaar om te luisteren naar een Neder
lands sprekende predikant en om in onze taal de psalmen te zingen.
Vijf jaar geleden was er geen belangstelling meer voor dergelijke
kerkdiensten, nu is de belangstelling groot. Dat bewijst, dat de emi
gratie van Nederlanders naar de omgeving van Grand Rapids in een
nieuw stadium is gekomen.
stemming gekweekt wordt welke niet
bevorderend werkt voor de opname
nog meer emigranten.
Voor het opscheppen?
dolgraag
daaraan v
Stuk
Na de kerkdienst waar uitstekend
gezongen werd en nog beter werd ge
luisterd brachten we de avond door in
een tehuis voor emigranten. Het was
een grote kring rond de lage echt Ne
derlandse kloostertafel en al was de
koffie en pie" (taart) met ijs dan
niet Nederlands, genoegelijk was het.
De mensen kwamen uit verschillende
streken en spraken verschillende dialec
ten. Daar was de man die in Holland
een grote zaak op het gebied van wo
ninginrichting had. Voor zijn kinderen
verkocht hij alles wat hij had en begon
in een fabriek te Grand Rapids te wer
ken als... vloerveger. Daarna klom hij
op tot cementbereider en hij die nog
nooit zwaar werk gedaan had in zijn
leven viel vaak doodmoe op - in bed
neer haast te moe om ziel uit te
kleden. Nu is hij vertegenwoordiger
voor een grote ïm- cn
exportmaatschappij heeft
een zeer goed inkomen
en kan zijn kinderen aan
het Calvin College laten
studeren (als ze ten
minste er zelf wat bij
verdienen). Hij was dus
toch goed geslaagd
Maar daar zat ook een
ander die zjjn grote be
drijf In de Haarlemmer
meer verkocht om met
twaalf andere gezinnen
onder leiding van een
predikant te gaan boe
maatschappij In Zuid-Dakota. De grond
was ongeschikt; de predikant kon niet
overweg met zjjn vrouw en de gezinnen
konden het niet bolwerken. Sommigen
gingen terug, anderen zochten een ander
baantje en allen waren gedesillusioneerd.
De boer uit de Haarlemmermeer ver
dient nn een mager inkomen met het
schoonhouden van een school.
Naast de boer zat een binnenvaart
schipper een man die zijn leven lang
op een boot had doorgebracht. Hij is nu
viif iaar in de Verenigde Staten spreekt
Engels werkt 's nachts op
e machinefabriek ms
veer naar het water
rbonden vrijheid terug willen,
r stuk spraken ze allen over
het moeilijke begin dat ze hadden. De
Amerikaan is een man van de dollar.
Je betekent alleen iets voor hem als
je hem aan een groter inkomen kunt
helpen. Er is echter ook een andere
Amerikaan: de christen. Het is heel
merkwaardig dat het gezelligheidsle
ven van de Amerikaanse christen niet
in zijn huis wordt gevonden maar in
de kerk. Daar komt de jeugd bij elkaar
om basketball te spelen in de gymnas:
tiekzaal, daar komen de mannen bij
elkaar en laten zich eens heerlijk bedie
nen met een lunch bereid door de
vrouwen; daar ontmoet men elkaar en
maakt men vrienden. Stuk voor stuk
zeiden allen dat ze de strijd met de
eenzaamheid gewonnen hadden door de
vriendschap welke ze ondervonden in
de kerk „Schrijf alstublieft dat toe
komstige emigranten zo spoedig moge
lijk een kerkelijk tehuis zoeken" smeek
ten ze stuk voor stuk, „want dat is de
enige manier om heit te klaren".
Kerkelijke omgeving
De immigranten die de laatste jaren
in deze omgeving aankomen komen
vrijwel allemaal via de Wereldraad
van kerken. Op deze manier komt men
direct in een kerkelijke omgeving aan.
Men heeft echter hier de indruk dat er
aan de juiste voorlichting in Nederland
en aan de organisatie nog veel ont
breekt. De meeste mensen denken dat
ze hier onmiddellijk werk krijgen dat
er een huis kant en klaar voor hen is
ingericht. In sommige gevallen is dat
ook werkelijk waar. Als men lang van
te voren weet dat er mensen onderweg
zijn kan een kerk een comité vormen
en kunnen mensen een huis of een
paar kamers huren maar in lang niet
alle gevallen bleek dit mogelijk.
Ook is er vrijwel geen werk te krij
gen op het ogenblik. Sedert de laatste
wereldoorlog is er niet zo'n grote werk
loosheid geweest als op dit ogenblik.
Verschillende emigranten die in decem
ber aankwamen hebben nog steeds
geen werk gevonden of hebben een
baantje voor halve dagen. Deze perio
de van werkloosheid doet de emigrant
geen goed.
De openbare mening keert zien zo
doende langzamerhand tegen hen.
Laat ze blijven waar ze zijn hoort
men telkens weer. Het is ook geen won
der want nog slechts een week gele
den ontsloeg een fabriek meer dan
honderd arbeiders, maar de emigran
ten die pas aangenomen werden kon
den blijven. Deze emigranten die zo
hard werkten als ze maar konden om
er bovenop te komen waren meer
waard dan de oudgediende Amerika
nen die het niet zo serieus nemen. Nu
staan de Amerikanen echter op hun
achterste benen. Dit betekent niet «Jat
pi- reeds een groeiende oppositie is
maar wel dat er op dit ogenblik een
Nog steeds schijnen velen in
land te menen dat het geld
rika voor het opscheppen ligt.
emigrant zegt echter telkens u
zelfde: Het is moeilijk
N^d er-
Iedere
Ik heb
Holland nooit zo hard moeten
hier. Je moet er op rekenen
vijf jaar zeker op
dat je
achteruit gaat en in omstandigheden
verkeert die veel slechter zijn dan in
Nederland. Als je het dan treft als de
bakker in Muskegon wiens vrouw ve
schillende operaties moest onderga,
dan valt het helemaal niet mee. Eén
dag in het ziekenhuis kost ongeveer 15
T? T? C* TP 1? T T T XT
vjEEÏJ 1 &JLJLJ IV
tot 18 dollar reken dan maar uit wat
men betalen moet als het in de weken
gaat lopen. De man werkt nu overdag
op een fabriek en een aantal nachten
per week in een bakkerij om de reke
ningen te kunnen betalen. In Nederland
had hij een eigen zaak. Als de gemid
delde emigrant na vijf jaar ongeveer op
een niveau leeft waar hij bij zijn ver
trek uit Nederland leefde dan mag hij
erg dankbaar zijn.
Club
ik de avond doorbracht hebben
verschillende andere oudere emi
granten een club in hun kerk. gevormd
n nieuwkomers te helpen. Ze hoorden
an een gezin dat er pas was en vrij-
el geen stoel in hun huis had. Ze gingen
op onderzoek uit en troffen de vrouw
in/lig dankbare stemming.
Ze had het zo goed! Het was geen
wonder want in Friesland woonde ze in
onbewoonbaar verklaarde woning,
>t voor de geiten zorgen en voor een
laast haar vier kinderen allen on
der de zeven en had 's zondags nau
welijks geld genoeg om voor de kinde
een half ons zuurtjes te kopen als
extraatje. Dat ze maar vier stoelen
hadden en de andere kinderen op de
grond moesten zitten was voor haar niets
nieuws. Ze hadden al een televisietoestel
om gauw Engels te leren".
Bij emigratie is niet alles rozegeur
en maneschijn. Laat u niet beetnemen
door verhalen van auto's en koelkasten
enzovoorts. In Nederland hebt u ook
een fiets' en al kan men dan niet zon
der auto met de grote afstanden in de
Amerikaanse steden (stadsvervoer is er
zo goed als niet in een grote stad als
Grand Rapids) een auto is zelfs hier
een duur vervoermiddel. En de koel
kast hoort meestal bij de inventaris
van het huis zoals uw aanrecht. Een
auto en een koelkast zijn hier geen
luxe maar bittere en bovendien dure
noodzaak Géén auto betekent meestal
ook géén werk want er is geen
naar de fabriek:
koelkast betekent
centraal verwarmde hui
zen zonder kelders be
dorven eten. De
•erant draait hier
Grand Rapids drie maal
zijn ..dime" (1/10 dollar)
om vóór hij hem uit
geeft wat hij misschien
twee maal deed met elk
Nederlands dubbeltje.
In een lagere school
van Chicago ontmoette
ik een jochie van een
jaar of negen. Hy was
pas drie maanden in het
land en toen ik hem vroeg hoe hy
het vond, zei hij: „O mieters, en pa
verdient goed". Voor „goed" zei hu
nog een woord dat ik maar niet zal
herhalen. Er is geen mens die zo ge
makkelijk vermaterialiseert als een
emigrant, omdat hij, als zoveel Ameri
kanen wil gaan jagen achter de almach
tige dollar. De mensen die ik ont
moette, zeiden telkens weer: „Zeg toch
dat ze zich bij de kerk aansluiten. Daar
is het sociale leven het gemeenschaps
leven in Amerika, maar daar blijft men
ook bewaard voor een verharding, wel
ke schade doet aan de ziel."
Taal der kloosterlingen ontkluisterd
Een weggelopen schaap zette een kettingreactie in beweging, die
nog steeds'voortduurt. Herhaaldelijk hebben we op deze pagina ge
schreven over de rollen van de Dode Zee, die heel toevallig door de
schaapherder werden gevonden; een vondst die slechts het begin
bleek te zijn en een grote serie oude handschriften opleverde, ouder
dan enig ander geschrift, dat betrekking heeft op de Bijbel.
De kerk is voor de immigr
zich in de Verenigde Staten
het enige middel om zich
trekken aan eenzaamheid en
Reeds bijna tien jaar duurt de strijd
der geleerden nu. Een aantal taalgeleer
den opperde het idee dat de mensen,
die zich hadden teruggètrokken in een
oud klooster, de voorlopers waren van
de christelijke kerk, dat dus de kerk
niet origineel was. of gesticht door
Christus, maar dat er andere groepen
waren die er reeds eerder dergelijke
gedachten en leerstellingen op na hiel
den. Anderen verwierpen deze gedachte
volkomen. Tot nu toe was het bijna on
mogelijk om de geleerden te volgen in
hun tegenstellingen. Een gewoon mens
WERELDPUBLIEK
Theodor H. Gaster heeft echter de
rollen onder de aandacht van het we-
reldpubliek gebracht. In februari 1957
verscheen bij Doubleday Company te
New York een vertaling van een gedeel
te van de rollen in het Engels. Het
boek verscheen in twee uitgaven,
gebonden boek voor 4.50 dollar en
veel goedkopere pocketuitgave
slechts 95 dollarcent, (ongeveer 2.75).
•en inleiding geeft de uitgever eerst
de vertaling van het boek van discipli
ne, daarna het document van de Zado-
kieten en de formule voor de zegenbe-
in het boek be-
5 groot aantal
n werden in
het volgend
aantal exegetische
-Koop een boom-
Het middengedeelte
vat de vertaling van
gezangen, die geschil
stijl van de Psalmen,
deelte bevat een aan'.-
ken, zoals een commentaar op de boe
ken' Micha, Nahum en Habakuk
Psalm 37; het laatste gedeelte vs
boek is een vertaling van het zo vaak
genoemde werk „De oorlog tussen de
zonen des lichts en der duisternis".
Over het algemeen hielden de exe
geten van de beweging die de rollen
van de Dode Zee schreven of overschre
ven, er zeer allegorische verklaringen
op na. die m onze theologische facultei
ten zeker lang niet altijd geaccepteerd
zouden worden. In de verklaring b.v.
van de zin in Habakuk 2:8a: „Omdat
gij vele volkeren geplunderd hebt, zal
al wat van de natiën overgebleven is,
U plunderen." schrijft de exegeet: „Dit
heeft betrekking op de laatste priesters
in Jeruzalem, die zichzelf rijkdom zul
len vergaren door de mensen te plunde
ren, maar wiens rijkdom en roof uitein
delijk zal worden overgegeven in de
handen van het leger der Kittieten, d.i.
„wat van de natiën overgebleven is."
Goden die wij
geschapen hebben
Soms raak je gewikkeld in een geeste
lijk gesprek, eer je het zelf weet. De
opmerking die de jonge, buitengewoon
begaafde professor in de kernphysica
maakte, bracht een gesprek aan het
rollen, dat nu eens niet 'in een debat
eindigde.
Voor hem was God „De Wordende
God groeit met ons. heeft ons nodig,
beweerde hij. Maar zijn God was
niet de God van de Bijbel, die zich
geopenbaard heeft als de „Zijnde",
de „Ik Ben Die Ik Ben."
Al buigen wij ons niet meer neer voor
hout en steen, wij maken allemaal nog
steeds onze eigen goden. We schep
pen hen naar ons beeld en naar onze
gelijkenis. In wezen kunnen we
in grote lijnen zowel in het verleden,
als in het heden drie groepen goden
herkennen.
BAAL
De Baal van de Bijbel was de God
van de natuur. iDe mens bestudeerde
de materie waarin hij leefde grondig
en kwam voor een oneindige reeks on
begrijpelijke wonderen te staan. In
wezen is Baal een vergoddelijking
van het menselijk verstand en zelfs in
onze tijd is de wetenschap nog steeds
een „God van de eeuw".
Het menselijk verstand probeert God in
de natuur te vinden, maar tevergeefs
spant de mens zich in. De Bijbel
zegt, dat het verstand van de mens
verduisterd is en het is geen wonder
dat de God, die de vergoddelijking van
ons verstand is< uitgroeit tot een af
grijselijk monster. Meer dan ooit is
de wereld in een stadium gekomen
waar de geweldige kennis de mens
ten val kan worden. De grootste ont
dekking van de wetenschap in
deze eeuw, atoomphysica is tevens
het gevaarlijkste wapen, dat de mens
met de ondergang bedreigt.
MOLOCH
De Moloch uit Bijbelse dagen was
:n afgrijselijk monster dat de dood
ste van jonge kinderen. Toch was Mo
loch niets anders dan de vergoddelij
king van de emotionele natuur van de
van zijn gevoel. Liefde en haat
dicht naast elkaar. Tederheid en
wreedheid kunnen in eikaars verlengde
liggen.
Vergoddelijk het gevoelsleven van de
ïens, die geboren in zelfzucht geen be-
rip meer heeft van de goddelijke l'ief-
e en het resultaat is een monster-god,
die slechts pijn kan doen, wreedheden
angst zaait. Dit is de God,
velen buigen. Voerde in de
vorige eeuw het verstand de boventoon
in onze eeuw ligt de nadruk op het ge
voel. De m'ensen zoeken rust, vrede,
maar ook spanning, een „thrill" om te
vergeten. De jongen op zijn motor
rust niet voor hiij de bocht in topsnel
heid heeft genomen. Het fabrieksmeis
je laat zich meeslepen door Hitchcocks
„spanning-cocktail" in de bioscoop en
in wezen offeren zij zich beiden op aan
Moloch, de vergoddelijking van het ge-
Joods Nationaal Fonds plant
Anne Frank-bos
Wat is in een
naam
Wij waren op bezoek in een gezin.
Even later kwam er een zuster der
gemeente met een klein meisje binnen.
Het kleintje moest vanzelf ieder een
hand geven en toen zij onz een hand
moest geven, werd de vraag gesteld:
„Nou, wie is dat wel?" En het ant
woord: „Dat is de domini van de
Bóéte luusterkarke".
In ieder geval een naam om te ont
houden.
(Van een medewerker)
groep die terugkeerde in ons
land de slagen die. zij tijdens
de Duitse bezetting te incas
seren had gekregen enigszins
te boven gekomen, of zij
maakte zich op voor de her
bouw. Dit was mede mogelijk,
dank zij hen die de Joden in
moeilijke tijd hadden geholpen,
o.a. hun rasgenoten in Palestina.
In het hart van deze staat,
nu Israël geheten, zou de her
innering bewaard blijven aan
degenen, die in ons land de
Joden hadden geholpen. Zij
waren hei. die met inzet van
eigen leven ervoor hadden ge
zorgd dat het Joodse volk niet
totaal werd vernietigd. Het was
in begin 1946 dat een groepje
Joden in ons land het besluit
nam in Palestina een bos te
laten aanplanten door het
Joods Nationaal Fonds.
Dat bos zou de naam moeten
krijgen van een van de Nederlan
ders, die de Joden in de oorlog ter
zijde hadden gestaan. Het Wester
weel-bos zou het komen te heten,
Joop Westerweel was een van
die Nederlanders die de hulpvaar
digheid aan de Joden met de
dood had moeten bekopen Tien
jaar geleden, in maart 1947 werd
in het gebergte van Efraim het
Westerweel-woud ingewijd. Bijna
9000 bomen staan in het bos. Zij
zijn door de Joodse Nederlanders
gekocht. Op de gedenksteen staat
dc volgende inscriptie: „1899
1944 ter herinnering aan Joop Wes
terweel die een bezielende kracht
was in het ondergrondse werk tij
dens de Duitse bezetting van Ne
derland en zijn leven gaf voor de
redding van de Joodse jeugd."
Eerste bos genoemd
naar Westeriveel
Als zoon van een dominee werd
Joop Westerweel op 25 januari
1899 te Zutfen geboren. Na in In-
dië als onderwijzer te hebben ge
werkte, keerde hij naar Nederland
terug, waar hij als onderwijzer
aangesteld werd op de Werkplaats
van Kees Boeke te Bilthoven. In
november 1938, na een hevige po
grom in Duitsland onder de Joden,
organiseerde Westerweel de
Jeugdactie voor hulp aan Joodse
kinderen. In zijn functie van hoofd
van een Montessorischool te Rot-
gerdam, weigerde hij in 1940 de
Ariër-verklaring te tekenen. Toen
de Duitsers in Nederland de Jo
den begonnen te deporteren, haal
de hij in Loosdrecht een Joods
jongerentehuis leeg en zocht voor
deze Joodse kinderen veilige on
derduikplaatsen. Via België en
Frankrijk zocht Joop Westerweel
voor zijn beschermelingen een weg
naar Spanje. Een van zijn Joodse
medewerkers werd in 1943 door
de Duitsers gepakt; deze pleegde
zelfmoord om niemand te verra
den. Joop werkte verder. Eind
1943 pakten de Duitsers Willy Wes
terweel, Joops vrouw. Hij bracht
zijn vier kinderen op een onder
duikadres en wérkte door. Doch
ook Joop zelf wisten de Duitsers
te arresteren. Dat gebeurde
op een van zijn tochten naar
Spanje, waar hij de Joodse jonge
ren in veiligheid bracht. Hij wist
echter te ontvluchten. Helaas ge
lukte hem dat niet, toen hij de
tweede keer werd gepakt.
Op 11 augustus 1944 werd Joop
Wcstcrweel, na tientallen Joden
via de Pyreneeën naar de vrije
wereld te hebben gebracht, gefu
silleerd. Zijn vrouw keerde na de
bevrijding uit het concentratie
kamp Ravensbrück terug. Zij was
het, die bij de onthulling van de
gedenksteen in het Westerweel-
woud in Israël verzocht over haar
niet te spreken in. termen van held
en heldendom.
Sedert het Joop Westerweel-
woud tot stand kwam, is er in
Joods Nederland de gewoonte ont
staan elkaar bij feestelijke ge
beurtenissen bomen cadeau te ge
ven van het Joods Nationaal
Fond, J.N.F. in de wandeling ge
heten. Het J.N.F., in 1901 ge
sticht, is de organisatie van de
Zionistische wereld om de grond
in Palestina voor het Joodse volk
te verwerven. De grond die van
de Arabieren werd gekocht was
het bezit van het gehele Joodse
volk en kon nimmer worden ver
kocht. Aan de Joodse boeren werd
deze grond in pacht gegeven tegen
lage rente voor 49-jaar, overeen
K-
4
3
PW W!
iï>i&
1' lÜ
■mtT IK l
-
komstig bijbels voorschrift. Vrij
wel alle nederzettingen in Israël
zijn gesticht op de grond van het
J.N.F. Maar niet alleen met het
aankopen en verpachten van grond
ging het J.N.F. zich bezighouden.
Het legde zich toe op de herbe
bossing van Israël om de erosie
tegen te gaan. Deze was ontstaan
doordat de Turken de bomen ge
rooid hadden voor brandhout. Met
de middelen van het J.N.F. wer
den moerassen drooggelegd en ir
rigatiewerkzaamheden verricht.
Het grootste project dat het Joods
Nationaal Fonds heeft ondernomen
is het aanleggen van het Woud
der Martelaren in de heuvels van
Judea ter herinnering aan de zes
miljoen Joden die in de tweede
wereldoorlog zijn vermoord.
Nederlandse Joden
helpen eendrachtig
Men kan rustig zeggen dat het
gehele Joodse volk meehelpt het
J.N.F. van financiën te voorzien.
In vrijwel ieder Joods huis over
de gehele wereld is wel een busje
te vinden van het fonds. In ons
land alleen reeds zijn er ruim
3000 uitgegeven. Voor een gering
bedrag wordt in Israël een boom
geplant op naam van de begun
stigde. Bij de overhandiging van
het certificaat der schenking
wordt doorgaans de wens uitge
sproken, dat het degene op
wiens naam een boom in Israël
wordt geplant, nog eens gegeven
mag zijn in de schaduw van zijn
boom te zitten. Binnenkort zal in
Israël opnieuw een bos worden
aangeplant, dat de naam van een
Nederlander zal dragen. Ter gele
genheid van de première van het
toneelstuk Het Dagboek van Anne
Frank, welke onlangs te Jeruza
lem plaats vond, verklaarde Shi
mon Finkei, een van de vooraan
staande acteurs van het Habima
Theater, die de rol van Anne
Franks vader heeft vervuld, dat
er in de bergen om Jeruzalem
een woud zou worden aangelegd,
genaamd het Anne Frankwoud,
Reeds tijdens de voorstelling heeft
men in Israël geld bijeengebracht
voor 1000 bomen. Mede naar aan
leiding van deze première heeft
president Ben Zwi van Israël in
een schrijven aan de Nederlandse
regering zijn dank uitgesproken
voor datgene wat de Nederlanders
tijdens de bezetting voor de Jo
den hebben gedaan. Het is aan te
nemen, dat in ons land grote be
langstelling zal bestaan voor het
Anne Frankwoud dat door het
J.N.F. zal worden gesticht Zij
die Anne Franks boek niet alleen
willen lezen en haar toneelstuk
zien, maar haar ook willen eren,
kunnen dit doen door een boom te
kopen in het naar haar genoemde
woud. Het Joods Nationaal Fonds
in de Joh. Vermeerstraat 22 Am-
srtdeam verstrekt hierover alle in
lichtingen.
SECTE
De secte die zich in het klooster bij
de Dode Zee had terug getrokken leef
de uit een zeer sterke toekomstverwach
ting. De Bijbel wordt grotendeels ver
klaard door middel van historische ge
beurtenissen en er is een zeer sterke
Messiasverwachting. Toch kan men goed
begrijpen, dat men Christus niet als de
Messias herkende, omdat de verwach
ting niet naar één persoon, maar naar
drie verschillende personen uitging, nl.
een priester, een profeet en een koning.
Dat deze drie gezalfden één en dezelfde
persoon kon zijn, werd niet begrepen.
ANTICHRIST?
Merkwaardig ook is de gedachte dat
de Messias veertig jaar op aarde zijn
werk zou doen, maar ook dat veertig
jaar later de „Man van de leugen" (de
antichrist?) zou opstaan. Dan zou Gods
toorn tegen Israël ontwaken en slechts
een kleine groep bekeerlingen zou be
houden worden, en gedurende duizend
geslachten Gods genade ervaren. Sche
mert hier het chiliasme (geloof in het
duizendjarige rijk) door?
Van tijd tot tijd doet de uitleg van
de schrift sterk denken aan wat wij te
genwoordig wel noemen de „fundamen
talistische theologie". Er is een zeer
sterke tendentie om de Bijbel te verkla
ren in dc historische gebeurtenissen van
de tijd der schrijvers. Maar ook blijkt
het uit bepaalde verklaringen.
ZONDVLOED
Als men nl. spreekt over het oordeel
van God in de dagen van Noach: „Om
dat zij in de hardheid van hun harten
wamde ld en vielen de Wachters van de
Hemel, voorwaar, zij werden gegrepen
omdat zij de geboden van God niet
hielden." De vertaler betrekt deze zin
op de val van Lucifer volgens een aan
tekening, maar er wordt ook gesproken
over de zonen van deze engelen: „Zo
ook hun zonen, wier grootte was als de
cederbomen, en wier lichamen waren
als bergen. Zij vielen ook. En
al het vlees dat op het droge
Kennelijk spreekt de schrijver hier
over de zondvloed en de geschiedenis
uit Genesis 6. Over het algemeen ne
men we tegenwoordig aan dat de
zonen Gods, die zagen dat de dochters
der mensen schoon waren, wijzen op de
geslachten van Seth en van Kaïn. Deze
kloosterlingen echter schijnen in deze
zonen van God een groep engelen te
zien. Als Petrus de exegese van zijn
tijd volgde, is het helemaal niet onmo
gelijk dat hij in 2 Petrus 2:4,5 denkt
aan het zelfde voorval en dat ook hij
denkt aan de „zonen van God" uit Ge
nesis 6 als hij spreekt over de „enge
len, die gezondigd hebben."
In ieder geval heeft Doubleday
Company veel predikanten en leken een
grote dienst gedaan door dit boek uit
te geven, en al hebben we de rollen
dan nog niet in een Nederlandse verta
ling, veel predikanten zullen er hun
voordeel mee kunnen doen, vooral ook
omdat de prijs van de pocket-uitgave,
die altijd nog 350 pagina's dik is, zeer
redelijk genoemd moet worden.
Het bock bevat 205 pagina's vertaling,
een inleiding van 28 pagina's en 53 pa
gina's aantekeningen. Het besluit dan
met twee indexen, een analytische van
16 pagina's en een verbazingwekkend
uitgebreide index van Bijbelteksten,
waarin wel een vijfhonderd teksten ver
meld worden.
MAMMON
De mens heeft zioh nog een derde
god geschapen. Naasit verstand en ge
voel, bezit de mens een wil. iDe ver
goddelijking van deze wil heeft een god
van de macht geschapen, de mammon.
Het doet er weinig toe, of we de mam
mon zoeken in de gulden, of in machts
wellust, of in de heerszucht van een
kleine jongen over zijn vriendjes. In
wezen zoekt de mens anderen zijn wil
op te leggen. De wereld is gespleten in
twee machtsblokken, waartussen Euro
pa wordt samengesperst en we -bevin
den ons in een koortsachtige wedloop
om toch vooral maar de meeste straal
jagers en de meeste atoombommen en
de grootste legers te hebben. We offe
ren onze toekomst op aan de god van
de macht
Goden die ons
geschapen hebben
Goden scheppen is niet zo ongevaar
lijk als men wel denkt. We zijn al gauw
geneigd te denken: Laat ze hun gang
ir gaan, als ze de waarachtige God
willen dienen. De Psalm echter,
spreekt van het scheppen van goden
hout en steen zegt ook: „Wie hen
maakten, zullen worden als zij". Psalm
115:8).
De God, die we maken, wordt ons
voorbeeld en als die God een vergodde
lijking is van ons verduiiterd verstand,
of ons ontwricht gevoelsleven, of onze
eigenzinnige wil, dan trekt dit beeld
ons alleen maar naar beneden en dat
is inderdaad ook met deze wereld ge-
Wij spreken zo graag over evolutie,
over progressiviteit. Orthodox klinkt ou
derwets en ouderwets klinkt achterlijk.
Laat u niet voor de gek houden. Mis
schien kleven er een heleboel fouten
aan de orthodoxie, maar er kleven
er meer aan de nieuwe progressiviteit,
want die is weer wat verder gevorderd
op de weg naar beneden.
De goden die wij maakten, beheersen
ons. We schiepen ons de god mammon
van de macht. Nu -beheerst de macht
ons. We doen ons uiterste best om Eu
ropa tot een eenheid samen te brengen.
Waarom? Om een machtsblok te wor
den. De macht van deze mammon is
zo groot, dat zij die neutraal wilden
zijn, die roepen van een „Derde Weg"
zich meer of minder vrijwillig overge
ven aan de macht van het Russische
iblok. Er is geen neutraliteit meer.
(„Rondom de kerk", orgaan van
de Chr. Geref kerk te Zierikzee.)
„The Dead
Translation
gebonden 4
dollarcent.
Sea Scriptures In English
door Theodore H. Gaster, In-
.50 dollar, In Anchor serie 95
De God, die wij
vergeten hebben
We aanbidden macht, maar „de
kracht Gods tot behoud" hebben we
vergeten. Dit „behoud" slaat niet al
leen op de zaligheid van onze ziel maar
ook op de toekomst van de wereld. De
kracht van het Evangelie alleen is de
oplossing voor de wereldproblemen,
maar wij zoeken het liever in straal
jagers en kobaltbommen.
We aanbidden het gevoel. De wereld
is nog nooit zo barmhartig geweest als
nu. De kleine man heeft h
goed gehad
i heeft het nog nooit
Maar de arbeiderswereld, die eens
streed tegen onrecht, staat in onze eeuw
in het gevaar een machtsblok te worden
dat zich gaat vastzuigen als een bloed
zuiger op onze economie. Het kantoor
personeel van de Fordfabrieken in Ame
rika is er al in geslaagd een dertig-
urige werkweek in de 'wacht te slepen,
met een veertigurig loon. Waar is het
einde? Zolang de sociale voorzieningen
hun oorsprong niet vinden in de barm
hartigheid van God en we de arbei
derswereld die de kerk vrijwel volledig
kwijt is niet in aanraking brengen met
de levende God. scheppen we bloedzui
gers even hard en even wreed, als de
reptielen uit de vorige eeuw, die toen de
economie beheersten.
We aanbidden het intellect, maar om
dat we God buitengesloten hebben uit
de wetenschap en we wetenschap vol
maakt gescheiden hébben van geloof,
beeft de wereld voor de resultaten. Pau-
lus schrijft: Geeft Uw lichaam als een
levende offerande, want dat is uw rede
lijke eredienst. Het geloof is een rede
lijk iets r~ ~i— - -
geten is,
vergeten heeft brandstof
