Kleine schildersbaas heeft het niet gemakkelijk Hitier verhaastte uitbreken van Tweede Wereldoorlog Oost en west: totaal verschil in volksaard en mentaliteit Grondige test voor elk merk bromfietsen NIEUWE LEIDSCHE COURANT 4 DINSDAG 19 FEBRUARI 1957 GEVOLG VAN DOE-HET-ZELF-RAGE Tal van factoren bedreigen het brood van. de huisschilder (Van een onzer verslaggevers.) TAE VERVELOZE KEUKENKASTJES, de beschadigde plinten en de kale U drempels zijn mevrouw al zó lang een ergernis geweest, dat ze nu de knoop doorhakt en haar man onverhoeds in een ernstig gesprek wikkelt. „De boel moet geschilderd worden. Als jij nu een snipperdag neemt, pak ken we het samen aan." Van deze stelling gaat ze uit en ze houdt het zo lang vast, tot meneer het onontkoombare van de kwestie inziet. En zo nemen ze een besluit, dat in talloze gezinnen wordt genomen: ze geven de keuken, de trap, de drempels of wat dan ook, een verfje. Een loffelijk besluit, en, wanneer de handen niet verkeerd staan, zal de boel er echt van opknappen. Maar.waar blijft de kleine schildersbaas nu zulke initiatieven meer en meer algemeen worden? Hij is toch de man, die het voornamelijk van de „onderhoudswerken" moet hebben. en bij de ,doe-het-zelf-rage" wordt zijn arbeid uitgescha keld. Hoogstens wordt hij snel geroepen, wanneer meneer en wegens mislukte huisnijverheid in paniek verkeren. De nuchtere term, die aan de con clusie in deze te pas komt, luidt: „tal van ambachtelijke bedrijven verliezen J)e nieuwbouw hun bestaan in de moderne tijd en zijn economisch niet meer houdbaar." Industrie en grootbedrijf, mecha nisatie en „doe-het-zelf-actie" (uit Amerika overgewaaid) nekken het oude, goede ambacht. Of moeten wij het zó stellen: het ambacht heeft zichzelf overleefd in een totaal-ver anderde tijd Beide zienswijzen bevatten waarheid. Je, na je eenmaal ijverig te hebben be kwaamd op de schildersschool het een mansbedrijfje van je vader, waar vroeger toch een goede boterham in zat, hebt op gewerkt tot een bescheiden onderneming met één of twee gezellen, en je ziet nu het tij keren. Dat is hard. Dat is helemaal hard, wan neer je met hart en ziel vakman bent, ambachtsman van de oude stempel met een paar willige handen aan 't lijf en niet werkschuw. Dan loop je langs de verfwinkels en Je ziet de aanbiedingen voor „zelf schil deren"verven, die nóg sneller droog zijn en methoden, waarbij je zelfG de kwast niet meer hoeft te hanteren En in je hart weet Je, dat zelfs de han-lkan richten. En dan de nieuwbouw. In de meest meenten betekent dat: haastig blokken woningen uit de grond stampen. En wt weten het wel: de schilder komt er he' laatste in, krijgt krap-gemeten tijd er wordt weggekeken. Dat i6 geen kwaad opzet, maar eer zoveelste gevolg van de haast, waarin wi; leven. Nu is het voor een schilderspa' troon die alleen of met een gezel werkt onmogelijk, om hej schilderwerk voor eer heel blok huizen aan te nemen. Het werk zou te lang duren, de kosten zouden daardoor worden verhoogd., alles logisch. Hier komt het grote bedrijf, dat er tientallen knechts op nahoudt, actie. Het is ook niet mogelijk, een aantal kleine bazen in één blok het werk te laten gaan, want i moet dan toch de leiding hebben welke patroon laat zich door een lega de wet voorschrijven? Hier men dus een combinatie moeten r ken en dat stuit eveneens op allerlei moeilijkheden. De grote schilder is dus de man, die zijn bedrijf op de nieuwbouw dlgstc huisvader toch nooit dié resultaten kan bereiken als jijzelfomdat hy de fijne knepen van het ambacht niet kent en hU bovendien (nog) niet de echte schil dersverven in de winkel kan kopen. Wisselwerking Maar ondertussen i C... i het hete alfabet langs. Hoe komt dat? Is dat alleen het gevolg van het Amerikaanse doe-het-zelf-systeem? Zeker niet. Maar er is een heleboel ver anderd bij vroeger. Ook vóór de oorlog hanteerde menige huisvader (én -moeder!) de verfkwast al zelf, ook toen waren er al sneldrogende verven en lakken, zij het dan niet op zo grote schaal als nu. Moeten we nagaan, waaraan „het am bacht te gronde gaat, dan krijgen we te maken met het gehele economische be stel: de toepassing van moderne materia len, de noodzaak tot versnelde produktie, de geldpositie enz. De mandenmakerij moest het afleggen tegen de aluminium- dozen. de meubelmaker kan niet op tegen het fabrieksmeubel. de kleermaker gaat gebukt door de confectieen zo zijn er voorbeelden te over. De kleine schilder is mede slachtoffer van de huurkwe6ties en de massabouw. Sinds lang laten huiseigenaren geen on derhoudswerk meer verrichten in de wó- nSngen. hoogstens krijgt de buitenboel eens een verfje, als het niet langer kèn De meeste huren zijn te laag... Komt er nu huurverhoging en wordt een gedeelte van de daaruit ontvangen gelden geblokkeerd, dan zijn we even ver van hui6. Trouwens, zelfs wie een dure flat huurt, kan In zijn huurcon tract de clausule tegenkomen „dat alle onderhoudswerken binnenshuis voor re kening van de huurder komen". Maar die huurder heeft, al wordt er dan hon derdmaal over „wel6fand" gesproken, ook te rekenen. Daarom wit hij zijn pk zelf, daarom plakt hij behang endaar om verft hij zelf. Dat de industrie het hem daarbij ge makkelijk maakt en hem met prettige aanbiedingen van verf zus en zo handje toesteektwie kan dat verbie- Waar nu heen En waar moet het schildersbedrijf nu Het is niet zo, datin deze tijd. van tekorten op de arbeidsmarkt een kleine sehildersbaas werkloos behoeft te zijn. Maaral heeft hij werk, dikwijls is zijn bedrijf niet lonend. Het kan zijn, dat een goede gezel bij een grote baas meer kan verdienen dan een baas in een twee manebedrijfje. t er lel(jk de klad in komt, wordt al duidelijk, wanneer men weet. dat het il van 12000 schildersbedrijven in ons land na de oorlog met 2000 is verminderd. Dit wil echter niet zeggen, dat er 2000 e bedrijven over de kop zijn gegaan, was het geval bij slechts een heel klein percentage. Verder zijn er schilders geëmigreerd, zijn bedrijven beëindigd door overly- ;n, maar er zijn ook kleine bazen, die hun heil hebben gezocht in de industrie of inderdaad gezel zijn geworden. Natuurlijk blijft er voor de kleine zelf standigen wel arbeid in het onderhoud, heus niet iedereen verft zelf. en verder blijft er toch het werk in kantoren andere grote gebouwen, bij enkele bouw Maar velen hebben ook ingezien, dat een nevenbedrijf redding kan brengen. Sommige schilders zijn er toe overgegaan, zelf verf aan particulieren te verkopen, al i6 hun verfwinkel dan wel in tegen spraak met hun liefde voor het ambacht. Anderen bekwaamden zich tot het houden an een drogisterij enz.. Merkwaardig Is het voorts, dat de in dustrie heel wat oud-leerlingen van de Nationale Schildersschool onder de hoger geplaatste werknemers telt. Die schilders school ls oorspronkelijk opgericht door schilderspatroons, die hun zonen, bestemd het bedrijf voort te zetten, een goede vakopleiding wilden verzekeren. -leerlingen, die de steven heb ben gewend toen zij de teruggang van het ambacht ontdekten, hebben dikwijls ondervonden, dat hun vakkennis hen heel itevlg te paard kon helpen en hen zelfs in leidende functies kon brengen. industrie 6taat zeker niet gering schattend tegenover het ambacht, ook al lijkt dat in onze tijd wel eens zo Een oplossing Is het nodig, een oplossing te vinden Dor de moeilijkheden, welke het kleine schildersbedrijf bedreigen? Hierover wordt verschillend geoordeeld. Bij som migen doet zich het fatalisme gelden: „Het zal mijn tijd nog wel uitduren. Mijn zoon wil emigreren of de industrie in". Anderen „zien het niet meer" en zijn rancuneus tegen de invloed van de verf- producerende fabrieken Maar velen ook willen in het geweer. Nu mag men misschien zeggen: wie ambitieus en bestaanskrachtig is. had zich in de na-oorlogse tijd tot een grote baas kunnen opwerken, maar dat i6 het paard achter de wagen spannen en gemakke lijk gezegd. Er zijn nog kleine bedrijven: Heeft men een twee- of driemans- bedrijf. waarin de baas zelf mee werkt. dan is men nog beter af dan wan neer het bedrijf 3 tot 8 knechts telt. Dan kan de baas, die de controle heeft, moei lijk zelf meewerken, vooral, wanneer de karweien verspreid zijn. Dan kan het voorkomen, dat de lonen en sociale voor zieningen zoveel geld opslokken, dat de baas zelf niet meer aan zijn trek komt. Van de 10.000 schildersbedrijven welke ons land thans telt, is nog altijd 40 pet. eenmansbedrijf, 20 pet. werkt met één gezel en 40 pet. is groter. We mogen gerust zeggen, dat het gros van de kleine bedrijfjes geen bestaan heeft dat in verhouding staa tot het huidige „welvaartspeil". Dat de schilders zelf inzien dat het ambacht onzekere toekomst tegemoet gaat, moge mede blijken uit het feit, dat de Bond van Oir. Schilderspatroons reeds dochterorganisatie voor de detail handel in verf heeft opgericht, ook al lijkt het misschien, alsof men hiermee het paard van Troje binnenhaalt. Het zich toeleggen op detailhandel naast de uitoefening van het vak kan dus als een oplossing worden gezien. Een andere zou misschien zijn een gezamenlijk gevoerde reclamecam pagne voor het schildersvakwerk en het exposeren van werkstukken, op dat de leek zichzelf kan overtuigen van wat hij heeft of mist bij het zelf- schilderen. zijn brood bedreigd Complot tegen Polen gelukte Britse regering buitgemaakte Duitse oorlogsdocumenten in zeven delen blijkt duidelijk, dat Hitier alles in het werk heeft gesteld in 1939 de aanval op Polen waardoor het uitbreken van de tweede wereldoorlog werd verhaast. De documenten onthullen een plan de onderhandelingen tussen Polen en het vrije gebied van Dantzig volledig af te breken, waarbij de verantwoordelijkheid van de mislukking op Polen geschoven moest worden. Hierna moesten alle Poolse douaniers worden uitgewezen en de dou- anegrens tussen Dantzig en Oost-Pruisen worden opgeheven. Na de te verwachten reacties in Polen zouden talrijke Polen in Dantzig worden gearresteerd en wapen- voorraden van het Poolse leger worden ontdekt. „Het vinden van deze wapendepots is verzekerd," aldus een telegram van speciale vertegenwoordiger van het Duit se ministerie van buitenlandse zaken in Dantzig aan Berlijn op 22 augustus. Geen oorlc Toen de Duitsers op de eerste septem ber Polen binnenvielen, gaf het Duitse ministerie van buitenlandse zaken het volgende communiqué uit: „Ter verdedi ging tegen Poolse aanvallen zijn vanoch tend bij het aanbreken van de dag Duitse troepen tegen Polen in actie gekomen. Deze actie moet voor het ogenblik geen oorlog genoemd worden." AMBON - WAT MOET ER GEBEUREN (IV EN SLOT) Ongeschreven wet: men blijft elkaar altijd helpen (Van een onzer redacteuren) T^EN VAN DE grootste moeilijkheden in de Ambonezenkwestie welke zich voornamelijk rond het kamp Westkapelle afspeelt, is het totale verschil in volksaard en mentaliteit tussen west en oost. Met de westerse begrippen omtrent aanpassing, onderwerping aan het gezag en opvatting van democratie treedt de Nederlandse overheid de rebellerende Ambonezen tegemoet en met de westerse wet in de hand moet zij tenslotte „maatre gelen treffen". De overheid gaat daarbij uit van het standpunt dat degenen die in een bepaald land verblijven zuoh ook aan de opvattin gen en wetten van dat lanid.hebben te on derwerpen en dat is haar goed recht. Maar het knelpunt is, dat een oosterling zich even moeilijk kan inleven in en ver enigen met de westerse begrippen op dit punt als de westerling de „adat" kan door gronden, welke aan de houding van deze Thuisvarende Poolzee (terug uit Suez) helpt schip in nood De sleepboot Poolzee van L. Smit Co. thuisvarend na moeizaam en lang durig bergingswerk in het Suezkanaal, heeft gisteravond laat bij het lichtschip Goeree de steven moeten wenden. Op volle kracht voer zij naar Vlissingen. de Zweedse ertstanker VittangI (16.500 ton) op weg naar Antwerpen was tgelopen. De Zweed maakte veel water In vier tanks en zat muurvast op een zandplaat terzijde van het paalhoofd „De Leugenaar". Eerste hulp werd verleend door de Belgische sleepboot Scaldis. die in Vlis singen is gestationeerd. Deze moest hel pen pompen, maar het richtte niet veel uit. Toen al spoedig bleek, dat het Zweedse schip zinkende was, werd om bergings- materieel uit Rotterdam en sleepboten uit Antwerpen geseind. Op dit tijdstip voer de Poolzee in de buurt, en wat was logi scher dan dat de mannen van Smit hun wachtende familie in Maassluis moesten teleurstellen? Het Zweedse schip dateert uit 1953 en vervoerde erts uit Narvik. Tijdens de stranding bevond zich een Nederlandse loods aan boord. Staat van beleg in Atjeh De Indonesische militaire commandant van Atjeh, overste Sjamaun Gaharu, heeft gisteren bekend gemaakt, dat met ingang van 15 dezer de staat van oorlog en beleg in Atjeh is afgekondigd. Hij hoopte, dat hierdoor een einde zou komen aan de reeds vier Jaren durende opstand van de Daroe-l-Islam in Atjeh. Commenlulor school tekort Begrafenis Toscanini voor Eurovisie (Van een onzer verslaggevers) Gistermiddag, meer dan een maand na zijn overlijden, is op het grote kerkhof van Milaan het stoffelijk overschot ter aarde besteld van de grote dirigent Arturo Toscanini. Daaraan vooraf ging een plech tige uitvaartdienst in de Dom van Milaan Aangezien deze plechtigheid door de Eurovisie (samenwerkende Europese tele visie-organisaties) werd uitgezonden, heb ben ook de Nederlandse kijkers daarvan gistermorgen getuigen kunnen zijn. Het was een indrukwekkende dienst ei Italiaanse cameramannen hadden geen gelegenheid voorbij laten gaan om publiek aan het toestel zoveel mogelijk alles te laten zien. Zo volgde men de Requiemmis tot in onderdelen, hetgeen in het bijzonder room-katholieke kijkers interessant moet zijn geweest. Want voor degenen, dii niet waren, was het commentaar var Dijkgraaff (de Romeinse correspondent van het weekblad De Linie) bepaald voldoende. Hij had zich erop dienen i TWEE MILITAIREN VERONGELUKT Zondag op maandagnacht omstreeks 2 uur zijn twee militairen van de konink lijke landmacht bij een auto-ongeval op de Haarlemmerweg even voorbij Tuin dorp-Geuzenveld om het leven gekomen aten in een personenauto, die waar schijnlijk ten gevolge van slippen tegen lichtmast was opgereden. Het waren de 23-jarige kornet jhr. H. F. J. Loudon uit Velsen en de 24-jarige tweede luite nant J. L. M. F. Bastiaans uit Maastricht Beiden waren ongehuwd en behoorden tot het 101e verkenningsbataljon der ca valerie. stellen, dat ook zeer veel niet-r.k. kijkers aan het toestel zaten en recht hadden, te weten wat er gebeurde. Maar dat kregen zij niet te horen, slechts te zien. De plechtigheid werd besloten me zingen van het Requiem van Verdi door het koor van de Scala te Milaan onder leiding van Vittorio de Sabata. En de Eurovisie nam afscheid met de beelden van het vertrekken van de rouwstoet de Dom en de klanken van het Adagio uit Beethovens Negende symphonie Even voordat de Duitsers Polen bin nentrokken, hebben Hitler en Musso lini een complot gesmeed om Britse en Franse troepen te binden door hen te laten gissen naar de bedoelingen van Italië, zoals uit een briefwisseling van de beide dictators blijkt. W aar schuwing groep opstandige oosterlingen ten grond slag ligt. Van nature is de Ambonees vrolijk en seker niet dwars of narrig. Hij houdt van lange toespraken en uitgesponnen gesprek ken en neemt zeker geen besluit zonder eerst uitge'oieid met anderen over zijn standpunt ie hebben gesproken. Maar als hij in zijn recht meent te staan, komt hij door dik en dun heen jor dit recht op. Dat de leiders der Ambonezen in Ne derland zo goed als ieder ander de gang van zaken in het kamp Westkapel'e af keuren. behoeft geen betoog. De excessen veroordelen zij zeker, maar zij kunnen beter dan da westerse regering en het westerse volk begrijpen, hoe deze klei ne groep zover is gekomen. EED De mannen In het kamp hebben een eed op de Bijbel gezworen, dat zij voor hun recht zullen opkomen door staking en deze eed is hun beslist heilig. Hun oorspronkelijke leider Siwalette en enke len van zijn naaste medewerkers die tot andere gedachten kwamen en daarom uit het kamp werden gebannen, konden al leen in grote ernst via de kerk hun eed terugnemen De anderen achten zich echter door hun eed tot volharding gebonden, wat er ook mag gebeuren Dat zij nu geldelijke hulp krijgen van familieleden en andere Ambonezen, ook uit andere organisaties, moet niet worden uitgelegd alsof zü door de gevers worden gesteund in hun verzet. Het helpen van landgenoten mag hier gelden, maar vooral 6tulten wij hierbij op het voor westerlingen onbekende be staan van de Pela-gemeenschaopen. voortgekomen uit verre bloedverbon- denheid. binnen welke gemeenschap pen de adat voorschrijft dat men elkaar altijd helpt, ook wanneer iemand zich slecht gedraagt of zelfs tot misdaad Deze ongeschreven wet is veel krach tiger dan welke geschreven wet ook. PERKARA Tenslotte krijgen wij nog te maken met een typisch-oosterse overtuiging welke ook bij andere volkeren (soms nog veel sterker) leeft, volgens welke een leven, rijk aan .perkara's", d.i. moeilijkheden en wrijvingen, processen zelfs, het meeste waard is. Met westerse opvattingen zouden wij hieruit kunnen concluderen dat een Am bonees dus „met opzet" moeilijkheden zou zoeken, maar dit is niet waar: het gaat over „perkara's", die hem „over komen". Hiermede hebben wij getracht slechts its aan te tonen van het verschil in men taliteit, welke mede leidt tot moeilijk be- tussen de Nederlanders en de in ons land verblijvende Ambonezen. Wy geloven dat de Stichting „Door de euwen Trouw" daarom geiyk heeft, anneer zy, in haar streven om de Am- onezen tot verwezeniyking van hun wen- :n te brengen, in elk geval geiyk heeft oor nu sterker dan ooit aan te dringen p een verklarend gesprek tussen leiders, geheel afgezien van de excessen in West kapelle. GESPREK Wellicht zou zulk een gesprek ook van nut kunnen zijn om de gemoederen in Westkapelle een beetje te kalmeren. Door olkomen ontoegankelijkheid welke kampbewoners betonen, ook jegens De documenten vermelden verder, dat >s dagen vóór het uitbreken van de tweede wereldoorlog Hitier door de Duit- zaakgelastigde in Washington Thomson is gewaarschuwd, dat Amerika zou inter- Iren, wanneer Engeland en Frankrijk gevaar liepen verslagen te worden. De zaakgelastigde telegrafeerde letter- lijk: President Roosevelt zal alles doen wat zyn vermogen ligt om de nederlaag van Engeland en Frankrijk te voorkomen en de vernietiging tot stand te brengen van het totalitaire regeringssysteem". Echter voegde Thomson eraan toe. dat de V.S. geen troepen naar Europa zouden kunnen zenden in het eerste jaar van de oorlog. Hitier in Londen Deel zeven van de publikatie is gedeel telijk gebaseerd op de rapporten van Fritz Weidemann, van 1935 tot 1939 adjudant van Hitler. In juli 1938, twee maanden voordat de Britse premier Lord Chamber lain, naar München ging, werd Weide mann met een speciale opdracht naar Londen gestuurd. Weidemann schrift hierover: Bü myn vertrek namen Lord Halifax (de Britse minister van buitenlandse zaken) en Ik opvallend hartelyk afscheid. Hallfax zei- de, dat hy hoopte als culminatie van zyn werk, nog eens te zien, dat Hitler In Lon den werd ingehaald aan de zyde van de Engelse koning, toegejuicht door het En gelse volk." Na zijn terugkeer in Berlijn had Weide mann dit aan Hitier verteld „die het heerlijk vond dit te horen." Optimistische rapporten De Britse publikatie voegt hieraan toe, dat de Duitse diplomaten dikwijls zeer optimistische rapporten naar Beriyn stuurden om Hitier te behagen. Lord Halifax, die thans in Yorkshire woont, was niet bereikbaar om commen taar te lever.en. Ook is een telegram van Hitier aan de hertog van Windsor gevonden. Dit is waarschijnlijk een antwoord op de tele grammen, die de hertog van Windsor aan verschillende staatslieden gestuurd had, hun verzoekende alles te doen om de oor log te voorkomen. Toclt is licl zo HOE KWAMEN JATS IN BUITENLAND? gris en naar Koerdistan te transporte ren. Zes jaar later werd dit spelletje herhaald (waarhy we geheel in het mid den laten, of de Arabieren dit spel wel zo dood-eerlyk speelden als zy voorge ven), en nu werden de gevangenen naar Antiochië gebracht. De kern van de stam der Zots bleef echter intact en werd ongeveer een eeuw ht te krygen in larom vele leden het buitenland ieken, r echter opgetekend dat ons well kan zyn. De Arabieren s het volk der Zots. wo monding van de Indus, vryheidslievend volkje zijn geweest, die zich nii bieren het juk lieten o Arabieren kwamen echter al spoedig gen de Arabier tot de ontdekking, dat deze verdrags- legers zware r partners niet hyzonder betrouwbaar wa- gen. Mannen, v ren, zodat de Moslims zich in het jaar de Zots vochter 710 gedwongen zagen een groot aantal betenheid, zoda van deze weerbarstige luitjes gevangen dwongen waren te nemen en naar de oevers van de Ti- land t« laten kom lang feest werd gevierd i u-inning van de Arabier waarvan 27.000 gevangen wen en kinderen in trior ten van de stad werde hestemming Ainzerba. Ainzerha werd 20 jaar lat Byzantijnen op de Arabier opese gezichtskring komen, tynen stonden destjjds in Oosten bekend als Roms o dus eigenlijk Romeinen, d. Oost-Romeinse Ryk! - kwaardige is, dat ook de 2 wen later Roms zoud ■n op de Zots. if door de poor- het ook zy, door velen wordt de B gei dat de s ebelleren en hun ederlagen toe te bren- ouwen en kinderen van allen met dezelfde ver- 1 de Arabieren zelfs ge- legers uit het migder der de Indus, door de Arahie noemd, dezelfde is als de Jats, waar over wq u eerder gesproken hebben, en dat door de Arabische deportaties grote delen van dit volk op drift zyn geraakt en via bet Byzantynse Ryk in Europn zyn beland. Is het voorgaande een aanvaardbare en redelyke veronderstelling, de identi ficatie van zigeuners en Hongaren is dat zeker niet. Daarover een volgende keer. (Nadruk verboden.) hun eigen leiders, en de wetmatigheid welke de Nederlandse overheid daarte genover stelt, wordt ieder wezenlijk con tact onmogelijk. Er 'zou zeker veel gewonnen zijn, wanneer er over de gehele linie wait meer wederzijds begrip en vertrou wen tot stand kwam, want men ver- gete niet, dat de P.N.M.S. slechts een kleine minderheid in de Ambonese organisaties vormt en dat daarvan nog maar 215 personen (vrouwen en kinderen inbegrepen) zich zo gedra gen, dat niettemin in het algemeen de naam der Ambonezen in Neder land daardoor kan worden geschaad- Toen de zelfverzorgingsregeling tot stand kwam, had dit een grootse demonstratie in Den Haag tot gevolg. (Van ïrkeersredacteur) Op 1 maart mogen fabrikanten en Im porteurs in Nederland geen bromfietsen meer afleveren, die harder kunnen ry- den dan 40 km/u en dat is dan als het ware de consolidatie van de reeds inge gane maximumsnelheid voor „rywlelen met hulpmotor", die de RAI eigeniyk vrywillig heeft gekozen In plaats van de instelling van een rybewUs, toen men van regeringswege „iets aan de bromfietsen ging doen". Nu is de controle, die de in de RAI vertegenwoordigende fabrikanten en im porteurs vrijwillig hebben aanvaard, uiterst moeilijk, want wind, wegdek, ge wicht, afstelling en brandstof kunnen van invloed zijn op de maximum-snelheid. Bij het RAI-TNO-instituut in Delft heeft men dit probleem niet half aangepakt: naast proeven op de weg wordt iedere bromfiets nu ook op een speciaal gecon strueerde bank getest, waarbij exacte en jui6te gegevens over snelheid en kracht beschikbaar komen. In het RAI-TNO-instituut staan nog an dere apparaten, waarvan de bromfdets- fabrikanten dankbaar gebruik maken, zo als de „vermoeidiheidsbank". twee rollen met hobbelig oppervlak, waarop de brom fiets met gewichten belast, pas op de plaats maakt, hobbelend en schokkend als op een slechte weg. de ene kilometer na de andere „verslindend". Verder zyn er buig- en breekinstrumenten voor allerlei onderdelen, zowel op rywiel als op brom- fiete-gebied proeven, die de fabrikant ln korte tyd een beeld geven, hoe lang zijn produkten het in de praktyk zullen uithouden. Voor de maximum-snelheids-bank neemt men van ieder type bromfiets drie exemplaren; een gemiddelde uit die drie prestaties wordt als norm aangenomen. Na een bepaalde termyn na de test aan de fabrikant meegedeeld neemt het Instituut weer een steekproef uit de pro duktie, om te zien, of zich tydens het produktieproces geen veranderingen heb ben voorgedaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1957 | | pagina 4