De zwarte februarinacht
bij de Hoek te pletter sloeg
ZONDAGS
BLAD
BRIEVEN AAN DE
aieuiuc Ccifcscljc Courant
We beginnen deze week een
abonnee uit Pernis dank te zeg
gen voor zijn tip over de Berlin.
Hiernaast vindt u het wel zeer
boeiende en meeslepende ver
haal, geachte lezer en wij ver
trouwen, dat onze gehele lezers
kring deze aangrijpende ge
schiedenis zal spellen. En nu de
vele wensen.
ZATERDAG 16 FEBRUARI 1957
SMEERPOETS
zy, dus wie helpt?
ZUSTERLIEFDE
J. V. Blüdervee.
12, Dordrecht /.ou
GEDICHT
Hol gedicht
CLUVGE
Het gedicht -
de handel, schreef
In de vroege ochtend van
donderdag 21 februari 1907
is Hoek van Holland zijn erg
ste schipbreuk van deze eeuw
overkomen.
Nu, vijftig jaar later, weet
men nog, dat de Harwichboot
de BERLIN, onder commando
van de Engelse kapitein J.
Precious, in diepe duisternis
bij lievige noordwesterstorm
op de pier te pletter sloeg.
Van de 144 opvarenden kon
den, na ongelooflijk moeilijk
en langdurig reddingswerk,
slechts vijftien personen voor
de dood in de golven worden
behoed.
Prins Hendrik voer uit 0111
bet reddingswerk te zien en
hielp zelf mee om veertien
geredden, die uitgeput en ver
kleumd waren, te verzorgen.
De tragische bijzonderheden
van deze ramp vertellen wij u
nog eens in bet verhaal van
i liet Leeshoek ,.Dc B.o
Lussen geholpen
SCHILDERIJ
>gl, Krisp
A. Vo
Dórdrec
van A. Kooijm
i(sl Jz., Jr. of J.l.
schilder of schilderes'
GREATEST SHOW
is de titel van een gedicht
schijnlek va" Michel van
'lasI. dat G. J. Vink, Lam-
straat 158, Rotterdam-O.
ORGELMUZIEK
J. Huberts, Wilheltnir
>ckt he
dé Rol
8 b, Roti
deel
KORTE SERIE
En dan hier nog wat
zeer kort bestekC. P.
pel, Abc
dam-Z. z.
„Honing
'belstudiëii van dr. A
B. v. d. Velden, Plci
Rotterdum-Z.. vroeg
„Drotne vrouw, kom", mev
Harldcma, Bolerblormslraat
Vlaardingen hel boek „Gel)
schelp. -
Tg *85 e',
ii gs tuk je
juf fro
N.
DANK
Weer dank
Door de inktzwarte duisternis vau de
februarinacht raast de noordwesterstorm.
Er slaat een ijskoude dichte regen neer, die
zich in een woeste dans vermengt met het
hoogopspattende schuim van de opgezweep
te golven.
Storm op zee! Kapitein Precious, onver
schrokken Engelsman als hij is, kent de
meedogenloze kracht van de elementen.
Verbeten staat hij op de brug, strak en
kort geeft hij zijn commando's.
Onder zich voelt hij dc Berlin steigeren
als een schichtig paard, getiranniseerd door
beukende stormvlagen en kokende iNoord-
zeegolven.
Het is bijna vijf uur in de ochtend, de
nacht is verschrikkelijk geweest en duurt
nog voort. Aan de Engelse kapitein is de
taak, de Harwichboot Berlin bij Hoek van
Holland binnen te brengen. Maar geen
loodsboot is uitgevaren in dit noodweer.
Vast is de blik van de kapitein gericht
op het zwarte geweld vóór liet schip. Wei
felt hij? Overweegt hij? Overweegt hij, of
hij op eigen gezag de bekende, maar nu zo
gevaarlijke manoeuvre van het hinnen-
zwenken langs de pier mag doen uitvoe-
Opnieuw geeft zijn mond, onder de
zwarte snor, een commando
doen. Dan moeten dc moed
redders eraan te pas kom
Dat gebeurde op 21 febru
1907, toen de Ilarwichb
AAN HET STRAND
'ioeg op de ochtend heeft de
wanhopig bijeenschuilen, daalt in zij wordt levend uit het water ge- heeft zich tegen hem moeten be
de nacht dichte sneeuw neer, die red schermen
alles met een wit kleed overdekt. Vertwijfeld staan de matrozen
De stormwind is iets afgenomen nu bijeen met de uitgeputte en HET EINDE
in kracht. Er komen andere sche- doornatte geredden. De sneeuw-
pen binnen, die melden dat er nog jacht maakt het zicht bijna onmo- is deze vresel'ike geschie-
leven Is op het wrak. icl7,k.„eï(^ewïi0eSo?l.,?L'i.n: noi a«"5 Un einde sekomen met
Kapitein Jansen slaapt die nacht "ff vï|eet° de drif een aangrijpende massabegra-
weer ^eeklaar "wordt en "bij het vSwen"^ Vrich tenia op het kerkhof van 'a-Gra.
laohreknn van de daa vaart hii hoe rij hier wegkomen venzande, geleid door een En-
opnieuw uit. Pas kort* is de boot ■loment brengt een der- gelse en een Duitse predikant
wee als een nieuwe mare door op- de 3ol uitkomst. Die zorgt voor het en bijgewoond door honderden
gewinden Hoek van Holland gaat: ï-'." 2° belangstellenden.
Prins Hendrik is gekomen'
Ja. daar is de prins, zonder enig
lr„,am irozcn, iwct
officieel vertoon. Per auto kwam
hij uit Den Haag
zich onmiddellijk
hii scheept geredde tegelijk
3 scheept brengen. Zwemmei
op het loods-
twee, telkens één
de boot
Prins Hendrik nam deel aan liet
moedige reddingswerk
De passagiers, elkaar verdrin
gend in het plotselinge duister, we-
ivelijks. wat dat betekent,
alleen de bewoners van de Hoek,
maar ook honderden uit de om
trek. Autoriteiten staan er met
rakke gezichten aan het strand,
inssar-si s?«uc<,es±p
En
rulir
bedoeld als hulp by het zo
naar oude, uitverkochte we
en inlichtingen. Als ti irts ai
bieden of te vragen hebt, dat
in de handel is. moeten we tt
Koet
Plai
De Berlin vecht
tegen de ele
menten. Hon
derdvierenveer
tig opvarenden,
bemanning en
passagiers, sla
pen niet. Nog
even, en zij zul
len de angstaan
jagende slinge
ring van het
kleine schip niet
meer voelen, de
Berlin zal dan de heksen
ketel van storm en golven
achter zich laten
Kwart over vijf het
schip keert de voorsteven
naar de pier. Er is nauwe
lijks zicht, de lichtmast op de
pier moeilijk te onderschei
den.
Dan, plotseling, schijnt het
schip een woeste sprong te ma
ken. Een ongekend hevige
schok, een verschrikkelijk kra
kend geluid boven de storm
wind uit... een angstig gegil en
gedrang....
De Berlin is met volle kracht
op de berm van de pierpunt ge
slagen en midscheeps dodelijk
getroffen. Vast zit het schip, nu
."LS dfwnch. bij hef
station, politie tracht de mensen
massa op afstand te houden.
Een weldra begint de tragedie:
de eerste slachtoffers spoelen aan.
Mannen lopen tot aan de heupen
het water in om hen te grijpen,
anderen staan klaar met draagba
ren om hen weg te brengen naar
de loods van de HAL. die in aller
ergste door: verloren, alles verlo
ren als er geen hulp van buitenaf
ER KOMEN
LICHTEN...
Voelen die saamgedrongen men
sen op het hellende voorschip, hoe ijl als rouwkamer is ingericht,
dat stuk van de gewonde Berlin Doktoren en verpleegsters gaan
langzaam wegzakt in het wilde rond, maar zij kunnen niet anders
water? meer doen dan wonden bedekken
Men blijft gillen en roepen in het en ogen toedrukken,
duister. Licht ziet men daar De steward Moore spoell
waarlijk lichten naderen in de ver- met de kleine August vast
te? Komen er reddingboten aan? anrten geklemd. De
De b^euk in het schip wordt belofte vervuld
laat zich naar het wrak
kijkt vol spanning naar de her
nieuwde pogingen van de redders.
Als hij terugkeert is het al mid
dag. Dan gaat de prins naar de
rouwzaal en staat er lang bij de
doden. Hij ziet er mannen, vrou
wen en kinderen; onder hen is
Arthur Herbert, de hoge koerier
van de koning van Engeland, er
zijn zangers en zangeressen van
een Duits operagezelschap, maar
ook matrozen en stokers. Mensen,
die tezamen het leven lieten bij de
ergste schipbreuk, welke de Hoek
in deze eeuw meemaakte
Maar lang blijft de prins niet
aan wal: hij vaart opnieuw naar
het wrak. Daar worden andere po
gingen gedaan: e
de kleine matrozenjol
i boi
Dc namen van de moedige
redders zijn historie geworden.
Eén van hen, de vroegere ma
troos Piet Hoogenraad, nu 84
jaar oud, leeft nog. Hij is de
Wat dat
lijke taak is niemand kan dat
ooit werkelijk vertellen.
Voordat de vloed de pier over
spoelt. is het reddingswerk vol
tooid. En zo moeten de redders
gaan, het gehuil van de achterge
laten 1
KROON OP HET
WERK
steeds groter door de kracht
de beukende gol
ven. Beseft de on
gelukkige massa
op het voordek,
wat er gaat ge
beuren?
Plotseling: een
kreet van hoop!
Er naderen waar
lijk lichten, een
reddingboot ploegt
moeizaam en een
zaam voort door
de golven!
Ach
het i
RAMP vroeg 129"
MENSENLEVENS
Mai
het
Aan boord is
niek geworden,
we vergaan!"
geschreeuwd
de i
De redders,
die wanhopige po-
orm en gingen doen om
het zinkende schip
te bereiken, maar
telkens door zeeën
worden terugge
slagen, zien het ten
arring pa- slotte
ogen
o-aderga an.
Kreten van meer
dan honderd men
sen in doodsnood
schreeuwen boven
het geraas van
.Redt u, redt 1
wordt er ge-
n doodsangst be-
onbeschrtjflijk gedrang
naar het voorschip, dat schuin om
hoog steekt boven de wilde zee.
Nog geeft, op de biug kapitein
Precious zijn orders Morsley, de het schip breekt
eerste officier, wringt zich naar middendoor en het
beneden om te $ien, wat er is ge- voorste deel zakt
beurd. De tweede officier Wyatt weg in de wilde
tracht tevergeefs de passagiers te golven
kalmeren, te leiden De redders doen
De eerste steward Moore herin- wat zij kunnen,
nert zich zijn speciale opdracht: werken met le-
aan hem is tijdens de overtocht vensigevaar en bo
de zorg opgedragen voor het vijf- ven hun macht,
jarige Duitse jongetje August maar zij kunnen
Hirsch, alleen op weg naar zijn slechts vier dren-
ouders in Duitsland, omdat de fa- kelingen grijpen
milie de passage voor een begelei- on voor één van
der niet kon betalen. dezen is het dan al
Hij rent naar de hut van het telaat. -
s#a| kind, neemt het verschrikte, hui- Van de anderen
lende kind in zijn armen en baant mag slechts één
zich een weg naar het voorschip... het leven behou-
„Help ons, help ons!" Dc dode den. En toch doen
lijk-beangstigde passagiers ver- de dokteis, die per
wachten alles van de machteloze extra-trein uit Maassluis
bemanning. Men klemt zich aan Hoek zijn gekomen, alles, wat
elkaar vast, de stortzeeën, die hun vermogen ligt.
overslaan, trotserend, men bidt
luidkeels, men roept in het ge
drang achtergebleven familiele-
Dan, ineens, slaan alle lichten
uit. Het water is in de machineka
mer gedrongen, heeft de vuren ge-
OPNIEUW UIT
GEVAREN
Zo snel mogelijk brengt men nu
de geredden aan boord van een
ander wachtend schip, waarop ook
Prins Hendrik aanwezig is: de
eenvoudige Hellcvoctsluis.
uitgevaren Onmiddellijk worden de ongeluk-
heeft zijn met vier man er in. Deze willen ,„r
proberen op de punt van de pier kigen, die zesendertig uur
die jaren alle- te komen en zo een lijn over te voedsel op het open sloependek
schieten naar het hebben gezeten in storm en
wrak, dat tegen de met te toewijding ver-
pier aan zit. De B
reddingboot kan zorgd.
daar in de heftige ,,En dc prins hielp alsof hij een
branding niet gewone jóngen was en helemaal
""Klaas Ree is de I"'n5Ï" verte" la,er een
man, die probe- de matrozen.
ren zal, uit de jol Persoonlijk bedankt de prins
op de pier te sprin- ook de moedige redders en zo
gen. Gespannen komt dan de Hellevoetsluis. opge-
worden zyn pogtn- 4 u
gen gevolgd: door wacht door een juichende menig-
de prins, ddor de te, in de Hoek aan. Vele handen
bemanningen van
de Jan Spanjaard
en de reddingboot
en niet in het
minst door de
overlevenden op
het wrak.
Zal het bootje
de pier bereiken
Ja! Maar plotse
ling. op het laat-
moment, zweept
zijn bereid, te helpen met het
overbrengen van de geredden naar
hotel Amerika, dat in een zieken
huis herschapen is.
Maar schipper Maarten Sper
ling, die met zijn blazer aan de
>ek ligt. heeft geen rust. Terwijl
de dodelijk vermoeide redders
slapen, denkt hij aan de drie vrou-
wen, die moesten achterblijven.
geweldige golf
het hoog op an Pn
Door alle toe
schouwers. ook die
met verrekijkers
op de pier, vaart
een huivering. Zal
het bootje te plet
ter slaan op de
pier. Maar
neen, de moedige
Klaas Ree heeft
zeesleepboot Wodan en spreekt
met hem: de zee is nu rustiger,
or kan nog een poging worden ge
daan, eer het tij weer keert.
VRESELIJKE
TOESTAND
En zo vaart dan midden in de
nacht de Wodan uit met aan boord
de blazer: Maarten
Sperling e
zijn beide
de sprong toch ge- dert en Cornelis Sperling
waagd en het boot- Moerkerk. Zij voeren dezelfde
je dobbert behou-
nog altijd gespannen lijn onder
het wrak staan, "'~i'
Redder P. Hoogenraad vijftig jaar
later. ,.Het nas een vreselijke be
levenis", zegt hjj na een halve
eeuw. Voor zyn aandeel in de
redding ontving hij een gouden
horloge: „een best klokkie, me-
man, die de lijn overschoot,
juist toen de ankerketting van
de reddingboot brak. Hij her
innert zich de gebeurtenis nog
heel goed en nog altijd draagt
hij het gouden horloge, dat hij
na de redding kreeg.
vat zullen wij u verder
Leen- vertellen?
den rond. En ter
wijl een nieuwe
sneeuwstorm los
barst ploetert Klaas
Ree door het ijs-
weet op de pier
komen. D
tussen hem
bootje staat strak, er i
r.- Er zijn ook minder mooie
uit als de jolbemanntng J
overdag en als de mannen bij de herinneringen aan deze
'begrijpt schipbreuk gebleven. Kapi-
HET GELUKT!
Maarten wel, dat
hij niet behoeft te
roepen. Langs het
natte gladde touw
lijn klimt hij zelf om-
ket hoog en daar vindt
'eT~ hij, op het dek. een
vreselijke toestand.
Tussen vijftien
doden zitten de drie
■- r
FOTO BOVEN
bizarre foto uerd op 25
lari 1907 gemaakt. Terwijl het
r schuimspatlend over de
1 spoelde, werden dc op de
aangespoelde lijken met ee.n
71 naar de wal gebracht. Op
xchtergrond: het op dc pier
•nde
Berlin.
FOTO RECHTS
Toen de storm bedaard was, waag
den nieuwsgierigen zich over de
glibberige keien naar het hoofd
van de Noorderpicr, De ketel, die
de energie luid geleverd voor vele
reizen, lag machteloos en nutteloos
op de stenen. Juist Ier hoogte van
die ketel was het schip doormid
den gebroken, nadat het op de
pier was gesmakt.
Maar kapitein Jansen die het
commando voert op de redding
boot, geeft het niet op. Hij weet,
dat op het achterschip van het
wrak ook nog levenden zijn en dat
achterschip steekt nu hoog boven
de golven uit. Opnieuw vaart hij
uit. Het is nu licht geworder
koene mannen wagen nieu'
gingen om bij het wrak te komen. baai-
Heel voorzichtig beginnen de haar ts
drie andere matrozen, elkaar Wenberg.
vasthoudend, langs de lijn
een tweede jol, ook met vier
4. Zij kunnen de lijn grijpen e
reiken ook de pier.
En nu komt een gelukje de
maal nog anders dan het later zou digen te hulp-
ivorden: er gebeuren stotende dln- „if,e„twintig meter hoog bove„
-gen Alle Uchamen worden eerst h„'n »hang, ee„ ,„/te zwie.
h», «I..H m.n df. onee|oofI|jk.
inspanning gelukt het de mannen.
grijpen en te bevesti-
Een
Duit-
taj„ aiJ| Zij heeft al die
Er nadert nog haar dode
mot vior man zevenjarige doch-
be-tertje op schoot ge
houden en naast
haar zit haar trouw
ho. ".„rot, 5!t zestienjarig dienst-
het wrak, dat melsJe da', haar raevrou
de steek wilde laten er
niet naar beneden kwam
Als deze uitgeputte, doodsang-
w= ucvcju- stige vrouwen Maarten zien.
schuine lijn klemmen zij zich in wanhoop
het dek waarop {*em
1 dicht
Ach. de strijd van dat kleine,
lichte bootje tegen het machtige
woeden der elementen is té onge
lijk! Telkens, als de redders
eindeloos gemanoeuvree
bij het wrak komen dat
proberen een lijn over te schieten,
wordt het bootje opzij geslagen
Toch houden zij vol, dc mannen
Heel de dag. Op het achterschip
volgen de ogen van de levenden
tussen de van kou en water omge
komenen verstard hun vergeefse
pogingen.
Eindelijk, als het duister al is
gevallen, kan de lijn worden ge
schoten. En juist op dat moment
breekt de ankerketting van de red
dingboot en is alles vergeefs ge-
Kapitein Jansen moet het opge
ven. De dadelijk ver afgedreven
reddingboot moet naar de wal te
rugkeren en de wanhopigen op het
wrak achterlaten
Van de baar worden de licha
men op een boerenkar geladen en
op dc korte rit uaar de rouwzaal
wordt de kar gevolgd door een
altjii menigte nieuwsgierigen, op sensa-
kunnert tie be,ust- Andere, bescheidenei
zelfs, dat hij geen
Kans ziet, tets voor haar te doen
Daarom moet hij ruw en hard op
treden opdat zij zijn bewegingen
niet langer zullen belemmeren.
Een voor een bindt hij dan de
schande 1
spreken daar dal
enden ook verdringen zich
de redding-
volgen. Nog
achterschip
boot bij het wx
•altlid ziet men
omhoogsteken:
PRINS HENDRIK
KOMT
En terwijl het tragische aan
spoelen van lichamen en wrak
stukken langzaam verdergaat
gespannen
de mensen staan en de pier.
..Laat u langs het touw glijden,
één voor één!" schreeuwen de
mannen naar boven. ..Heb geen
angst, wij vangen u op!"
Het blijkt, dat er nog veertien
mensen in leven zijn Tien van
nen. wagen het, zich te laten glij
den, aan de handen hangende
Maar zo verkleumd en zwak zijn
die handen, dat de meesten hal
verwege moeten loslaten en val
len Sommigen van hen plonzen
het ijskoude water neer, ma
kloeke matrozen grijpen hen
worden allen gered
Ten slotte zijn er nog vier vrou
wen, die niet durven en van zwak
te het touw niet kunnen grijpen
en zich overboord heffen achte,.schlp heeK alBespee;r
Vergeefs moedigen de matrozen vindt men nog een verschrikke-
haar aan. eindelijk probeert één lijk bewijs: er is een man. vast-
van haar het nog. Zij grijpt het gebonden en met ingeslagen sche-
blijft hangen Tot zij del. De arme was van ellende
achterschip van de Berlin
bleef op de kop van de Noorder-
pier vastzitten. Daar bevonden
zich de vrouwen, die pas na licee
etmalen gered konden worden.
op het wrak de nog levenden opeens moet loslatenmaar ook krankzinnig geworden
tein Precious, die op de
het ^middel brug ten onder ging, is na
zijn djjod gevonnist, hij had
de Berlin niet binnen mo
gen brengen in zulk een
stormnacht en zonder loods.
Ook hebben strandjutters
zich de zakken gespekt met
eigendommen van de ver
dronkenen en met wat er la-
j!!8 Sfeen^'bovet' h.BbS a»fSP°fld® van wra"
J!- iken Dat zijn slechte herinnerin-
elke zich op gen
j iaj.gn we ze maar fog.
graven mét de 129 doden,
die de onvergetelijke ramp
met de Berlin heeft geteld.
waar de andere mannen haar we
ten te grijpen.
En zo worden ook deze drie
Als de zee kalm is geworden en
het wrak bereikbaar, haalt kapi
tein Jansen met zijn bemanning,
dë ook de vijftien doden nog van het
achterschip. Als men het wrak
nader onderzoekt, blijkt het dat er
nog drie dioge hutten zijn.
