EZ)
IP PE1 SPUI
e viae/
'TIEN JAAR PODIUMJ
BRUNO WALTER REPETEERT
MOZART
als mens
en componist
Mariaverschijninger
e„ wondergenezingef
Cultureel
venster
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 12 JANUARI 195
Bij een
halve-
feest
Jifiniiiiinniiiniiiiniinniinminiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
PORTRET VAN EEN KUNSTENAAR
„Iemand kan in zijn ziel een grote haard hebben en
niemand komt er zich ooit bij koesteren en de voorbij
gangers bemerken enkel maar 'n klein beetje rook
die boven uit de schoorsteen komt en dan gaan ze
huns weegs." Het is een citaat uit een brief, die
Vincent van Gogh aan zijn broer schreef na zijn moei
lijke werk als prediker in de Borinage. En dit citaat
zou ik willen gebruiken als de lijst om het portret, dat
ik Henk Badings wil voorhouden ter gelegenheid van
zijn 50ste verjaardag op 17 januari a.s. Is er wel een
meer passende omlijsting juist om dit kunstenaars
portret mogelijk?
„Tonica" heet het huis dat in
Bilthoven verscholen ligt tussen diepten
de bomen. Weinig voorbijgan
gers weten het; ze letten
niet op. En slechts als in het Badings eerst gekend, toen kwam
extatische lofzangen, door de
ten van gruwelijke verschrik
kingen naar de tedere verrukking
van de Godsstad. De extase van
het ontdekken der muziek heeft
donker iets van een lichtschijn
sel uit het venster door
groen dringt, dan beseffen
toch niet op
eiland te lopen. „Tonica'
weet u wat dat betekent? Het
is een muziekterm en betekent:
grondtoon. De basis dus van een
muziekstuk. „Tonica" op het
huis in Bilthoven wil niet al
leen een muziekterm zijn. In
deze benaming is meer opge
sloten, ze wil ook basis van een
leven verbeelden, de grondtoon olluclJ>^reiuli vtul u,
n i^^>C Van de melodische exta:
de verschrikking van miskenning
en afgunst en nu is er gekomen
de verrukkelijke rust door de we-
onbewoond tensohap, uitgedrukt in zijn Psal
mensymfonie met de woorden van
Ps. 67 over Gods aanschijn, dat
over ons allen zal lichten. Op die
hoogte wandelt Badings.
Gezonde muziek
nist in dit huis: Henk Badings.
En nu wilde ik dat ge met mij
dat huis betrad, dat ge met mij
de maaltijd in dat huis gebruikte,
dat ge met mij luisterde naar wat
de r
zegt en
warmde aan die „grote haard", zo
als Vincent van Gogh schreef. Ja,
dan zoudt ge bemerken dat het
woord Tonica een diepere zin
heeft, dan zoudt ge zien dat dit
leven niet atonaal is, dat dit le-
vastomschreven „toon-
te vangen? En dan meen ik dat
de mens zich in dit opzicht niet
onderscheidt van de componist.
tase kwam
hij door een dissonerend harmo
nisch dal tot de verrukking van
de totale en tonale klankvloeiing.
De soms wat tragische ondertoon
zijn vroegere werken is
Engelse Verfdoos
Bij Bert Bakker-Daamen N.V.,
Den Haag, is onder de hierboven
genoemde, originele titel een bun
del verzen in het licht verschenen,
geschreven door Pierre Kemp, de
oude Limburgse dichter met het
jonge hart en de oorspronkelijke
geest. Het is een jubileumuitgave
ter gelegenheid van het bereiken
van de zeventigste verjaardag van
de dichter. Zoals gezegd: een bizon-
dere gedachte, op 32 verschillende
kleuren en tinten evenzovele korte
gedichten te schrijven. Wie zoiets
onderneemt moet een visueel aan
gelegd man, die bovendien over
schildersogen beschikt, wezen.
Natuurlijk kan men van te voren
de algemene bedenking inbren
gen, dat de inspiratie wel nim
mer zo systematisch te werk gaal
dat zij zichzelf over het gehele
palet gelijk blijft. Grote poëzie is
dit dan ook inderdaad niet, maar
wel geestig, dichterlijk-vernuftig,
speels-kinderlijk en op meer dan
een plaats raak van beelding en
verbeelding. Als bundel van orga
nisch bij eenhor ende verzen geeft
dit werk een welkome aanvulling
van het beeld, dat men van de
dichter Pierre Kemp reeds had-
C. R.
ROMAN OVER:
GILBERT CESBRON „Vous verrez Ie ciel ouvert
Het is altijd de moeite waard een boek van Cesbron li
band te nemen. Bij hem geen eindeloos uitpluizen van pathol
gische gevallen, geen naspeuren van allerlei doolwegen
erotisch gebied, maar een liefdevolle benadering van mar
schappelijke en ethische problemen, een warme sympathie v<x
al wat lijdt.
van de werkelijkheid
Tot zover is het verhaal dui
lijk; de bedoeling van Cesbi
is te demonstreren, hoe leugen:
verschillende schakering
grondslag liggen aan verse!
ningsverhalen. Bij Odette is 1
de prestige-leugen èn de leug
om bestwil, nl. om de gene::
van haar moeder te forceren;
de kleine Louis is het de ee
nuance. Bij het veertienjan
meisje komen daar nog bij
mythomane trekken in haar kan
De dichter Jan G. Elburg (geb. 1919) ziet de werkelijkheid, blij
kens de titel van zijn jongste dichtbundel, als een vlag: iets kleu
rigs, iets met banen en iets bewegelijks. Dit mag voor een experi
menteel dichter een bijzonderheid heten, want deze lieden zijn door
gaans meer in zichzelf dan in de wereld om hen heen geïnteres
seerd en voor zover zij hun aandacht van zich af naar buiten rich
ten, overvalt hen doorgaans een sterk gevoel van onbehagen. EI-
enigszins aparte figuur onder zijn experimentele kunstbroeders.
Een geweldige opgang heeft ge
maakt „Les Saints vont en enfer"
(1953), waarin hij tekent het
moeilijke, gespleten leven der prè-
tres-ouvriers en het arbeidersmi
lieu. waarin zij werken. In „Chiens
perdus sans colliers" (1954)
is het thema het probleem der
verwaarloosde jeugd en de ge
stichtsopvoeding. Zeer grote be
kendheid verwierf het toneel
stuk „II est minuit, docteur
Schweitzer" (1952), dat de man
van Lambarene ten tonele voert ter. Anders staat het met Claii
op het moment van zijn interne- ze heeft een fout der liefde begj
ring als Duitser-Elzasser bij het en is, door haar vriendinne
begin van de Eerste Wereldoor- voortgestuwd, verder gegaan
log Velen zullen het ook op het haar woorden dan mocht. Cesbr
witte doek hebben gezien. heeft zich beijverd psychology
In zijn laatste boek gaat het te verklaren, hoe de kinderen
over de Maria-verschijningen en hun verzinsels kwamen en hoe
de daarmee gepaard gaande won- volwassenen die zo gemakkei
dergenezingen, met als secondair als
thema de beschamende arbeids
omstandigheden op de grote wer
ken als het aanbrengen van stuw
dammen en dergelijke. het
Midden in de handeling plaatst laatste bladzijden,""dat
protestants lezer moeilijk
vaardbaar is. Als Claire, onder
hoede van de pastoor, haar bi
zal beginnen, wordt ze door
Odette. Deze laatste onzichtbare hand gekeerd naar
stuwdam, ziet, wat ze nimmer
zag. en hoort een stem, ook
u-dedans d'elle-m*
Moeilijk aanvaardbaar
wachte slot op 4
de componist Badings onderbroken geweest door het
speelse en dartele van een door
zichtige-polyfonie, doah keerde la- A
bepaalde accenten te- ieven
hij dan ook een uitzonderlijke
plaats in ons muziekleven in. Zelfs
het internationale muziek-
rug. Wat niet terugkeerde
wat hij zelf noemde bijten
de humor. Daarvoor is in de plaats
gekomen bevrijdende blijdschap.
En ten slotte is hij gekomen tot
centrum" heeft. Maar ook, dat dit b®t ontdekken der i
lijkheden van deze tijd: de inge
nieur en de muzikant gingen nog
veel nauwer samenwerken.
Het heeft geen zin in een cou
rantenartikel de verschillende wer
ken van Badings te analyseren.
Aanstippen wil ik slechts dat de
naam op zijn huis ook bepalend
geweest voor zijn kunst: het to-
leven zich moet en eerst kan
wikkelen terzijde van de grote
weg, buiten de drukke en beweeg
lijke stralenbundels van de elkaar
bevechtende schijnwerpers, afge
sloten van de atonale geluiden in
samenleving en kunst.
Het leven van Henk Badings be
gon eigenlijk al wat terzijde van
het normale leven van een kind.
Op 17 januari 1907 in Bandoeng naliteitsbesef bleef de grondtoon.
geboren, verloor hij al heel vroeg de basis voor al zijn werken. Ook =|j
muziek.
Ja, ik wilde dat ge u met mij
verwarmde aan die grote haard
van Badings' muziek, waarin zijn
ziel zich heeft uitgestort. Met de
ze wens, ontleend aan Vincent van
Gogh. wil ik het portret besluiten
en het als vriend aan Henk Ba
dings voorhouden, als dank ook
uuiMuer d°°' *"mis en
ticbron. die hij gemeïn heeft met d°°r muztek "U
simpelheid te betrachten;
gehoord te worden ondanks
een gewoon woord
veel kamermuziek (strijkkwartet
ten, trio's, etc.), pianowerken, or
gelmuziek, liederen en koorwerken
(o.m. cantates), opera's en ballet
ten, enz. enz. het is alles een
enorme produktie en toont duide
lijk de nimmer uitgeputte inspira-
taal
te maken. Ziehier
ving van een avond
waarvan de eenvoud sommigen
opvallend t>q tam misschien wat gezocht zal lijken,
i de oorspron-
hij drie dorpskinderen. Ödette,
de vroegwijze, haar jonger
dinnetje Claire, de zuivere,
kleine Louis, instrument
handen
komt door het zien van een film
over Bernadette Soubirous, het
herderinnetje van Lourdes, op de >vccl «,u.ucuo„a u cueJfl§
gedachte, dat Maria ook aan haar die op ,Yaar v ag antwoord,
zou kunnen verschijnen met als ee„ zekere breedvoerigheid. 51
w :volg de genezine
haar moeder, die al sinds -
le jaren ziek is. Naast haar kin
derliefde werkt in haar ook de gel
dingsdrang, de begeerte in het
middelpunt te staan van de aan
dacht der dorpsbewoners, zij, de
genoegen aan de simpele beschrij-
de grootste componisten uit de ge-
CORN. BASOSKI.
-u m nu kaseerd OP verschillende t
I land. Niet dus <e»> hebben immers het tonali-
tertsbesef door het bezitten
ving van wat hü ziet bijv^rteeld moe,en derde h,
op een reia m Frankrijk. Ergens toegewn. ze
De bergen
De bergen steken het licht
in hun zak
i beschrij- herbergiersdochter.
de bergen, mand veel goeds verwacht. Om
dat ze vreest niet geloofd te zul
len worden, schakelt ze het broer
tje van Claire in en leert hem
zeggen, hoe te doen: als
t meisje zelf. wier getui
genis ze nodig heeft om vertrou-
te wekken.
Fantasie-machine
de pieren laten hun a
de moeder van Odette in haar
kenkamer.
Vermoedelijk heeft Cesbron
deze bladzijden ervaringen uit 1
deva artsoorden verwerkt. 1
spreekt van een enquête en l
klaarblijkelijk de indruk gev
van gecontroleerde feiten. Voor
Katholiek, die met de verhal
van verschijningen te Lourdt
Fatima, Banneux enz. vertroui
is, is dit alles aannemelijk
zeer zeker een ander slot aan h
boek bevreemdend zijn g<
Als onuitgesproken voor
voor een visoen-stelt de schrijn
liefde en zuiverheid des harten,
heel overeenkomstig zijn eigen
der en moeder en als compensatie verschillende tonale centra,
daarvoor dook hij onder in de "lfc ,n *,,n D'
meest exacte studie: die voor
elektrotechnisch ingenieur en la
ter voor mijningenieur. En zij het
in een geheel andere functie en
met een geheel ander doel, even
als Vincent van Gogh in de Bori
nage, werkte ook Henk Badings in
de mijnen, in Schotland. Cum lau-
Onder de vele letterkundige
de werd hij in Delft
voor had hij echter reeds
zelfs in zijn radiofonische en elek
tronische muziek meen ik dit be
sef te kunnen constateren.
Vindingskracht
Wat Badings' muziek echter bo
venal zo boeiend maakt is de me
lodische vindingskracht. Dat juist
En tijdschriften, die
land
de oorlog heeft geteld
weinige, die 't nog telt, nam
en neemt „Podium" een
eigen plaats in.
Het heeft zich langzamer
hand ontwikkeld tot 't blad van
de experimentele avant-garde
vervult als zodanig
had hij echter reeds een dit gebied: Badings maakt muziek kan men 't een apart karak- de Verdediging
laude-diploma als componist van al die elektronische geluiden, ter ontzeggen. werkelijkheid v,
ontvangen: de uitvoering van zijn zoals
Eerste Symfonie door het Concert- Abel'
gebouworkest o.l.v. L. M. G. een
Arntzenius. De muziek speelde
hem tijdens de ingenieursstudie al zijn melodieën, d:
parten en een korte tijd composi
tieles bij Willem Pijper heeft
hem wat technische houvast gege
ven. Tot de zgn. „school van Pij
per" wil ik Badings echter niet
rekenen; daaraan
ontgroeid
zijn ballet ..Kain
Elke klank heeft bij hem
spanning, een dynamisch
verloop. En zo is dat ook met toont derhalve
op de vraag waarom de jongste ger te erkennen, zal men een mo-
schrïjversgeneratie zo'n armetieri- raai kunnen scheppen.... die al
ge indruk maakt. Dit antwoord thans de Macht binnen zekere
(uit 1947) is angstig actueel nu; grenzen van Waardigheid en rede-
in deze dagen van de Hongaarse lijk fatsoen zal kunnen houden,
vrijheidsstrijd, nu de woorden vajl Deze bloemlezing uit een blad,
bewogenheid, die aan dit drama waarin door de jaren heen de
gewijd worden, vloeken met de experimentele dichtkunst een
onmacht tot daden en dienen om steeds grotere plaats is
de vrees te verbergen, dat ons gaan innemen, eindigt
hetzelfde overkomen zal. met een gedicht van
Remco Campert, dat wel
Rodenko schrijft dan; „Er wordt niet toevallig als sluit-
het ogenblik veel gepraat over stuk gekozen zal zijn. Het
:g van Europa. In js jn ieder geval leer-
valt er niets te ver- zaam voor hen, die de
klippen gaan zich
gelaten verdrinken zijn diep verlangen
zij trekken de golven over zich derteken, dat zijn lauwe paroehi-
- "°n naar hun herder zal toedrij-
Hij betracht echter .voorzich-
hardheid, zoals we die kennen
'r' j sympathieke figuur, is ge- zjjn boeken, waaruit een gr
ïgd de echtheid der verschijmn- mensenliefde en veel meegevoJ
nemen, gedreven door met al wat wordt verdrii
spreekt.
De maan roert partjes appel
door het water ditioneel getekendT
Christen.
Deze humanitas heeft hem i
het tweede thema van het bi
ingegeven, de hekeling van
trieste arbeidsomstandigheden
rrote bouwwerken, de gebr
kige legering der werkers, de
volledige en slecht-gehandhaafó
grote
bogen zijn getrokken en zelfs aan
de enorme bogen van een Bruck
ner deden denken. Voor alle ge
bruikelijke e
ongebruikelijke
hij volkomen heeft Badings gecomponeerd,
ooit toe be- strumentaal
dedigen; wij zullen doodgewoon moderne poëjje alleen
De bloemlezing, die uit de eerste opnieuw moeten beginnen. Dat negatief
verschenen wü natuurlijk, met zeggen met
■»i*rh facet een schone lei.... wij kunnen een verscmjnsei Kunnen wadi
?n erfenis van zoveel eeuwen niet deren. Ik citeer alleen de
'dé pardoes ongedaan maken, maar eerste strofe:
wij zijn al een heel eind, wanneer „Poëzie is een daad van
wij eenmaal het archimedisch bevestiging. Ik bevestig
punt hebben gevonden T
tien jaargangen
derhalve een typisch facet
van 't naoorlogse literaire leven;
dat zullen zelfs zij, die voor de
acteurs op dit podium niets beter
hebben dan rotte tomaten.
Guillaume Landré en Piet Ketting.
Wat zou verder te zeggen zijn
over de levensloop van Badings:
in 1934 hoofdleraar compositie aan
het Conservatorium in Rotterdam,
daarna verbonden aan het Muziek-
lyceum in Amsterdam, in 1941 di
recteur van het Rijksconservato
rium in Den Haag als opvolger
van dr. D. L. Walther Boer en na
1945 als componist levend, eerst in
het afgelegen Vierhouten, daarna
in hei rustieke Biltihoven. Een
conservatorium bezocht Badings
niet en is het niet typerend, dat
een groot deel van onze beste mu
sici dat niet deden. Toch is Ba
dings zelf de beste pedagoog, die
men zach denken kan.
Op de hoogte
i het samenleven ge
leerd, het heeft hem de blijdschap
van de echte vriendschap en de
haat van de afgunst gebracht, het
heeft hem de betrekkelijkheid van
de menselijke liefde en de onver
gankelijkheid van Gods liefde doen
beseffen. En het heeft hem uitein-
ook wel moeten toegeven,
samenstellingen Citeren uit een bloemlezing is W1J ,een nerwaaraerwg gjieen leef."
omponeerd, in- derdehands werk, maar dat wil aanpsdtken... De Westerse cultuur
vocaal-, In elk ik dan toch wel leveren
muziek toe. ge- betreft een artikel van
gedicht van Remco Cam-
dat ik leef, dat ik niet
M. BEINEMA
zonde, krachtige muziek, muziek
die alleen maar op die hoogte pert.
Badings kan worden ge- Rodenko':
feit dat de Cultuur slechts bestaat
bij de gratie van de Macht....
..Verzoening met de Slechts door de organische
schreven. En als zodanig neemt soldaat" is bedoeld als antwoord heid van de Soldaat en de Bur- Daamen N.V., Den Haag, 195«.
delijk gebracht op de verrukkelijke symfonie zo begint
grammofoonplaat, waarop Bruno
Walter met het Columbia Sym
phony Orchestra de Symfonie
„Mijn vrienden, laten we het
proberen", zegt Walter op de
plaat. En dat is de sfeer rondom
Bruno Walter tezamen met zijn
musici: samen proberen de mu
ziek van Mozart te benaderen. De
muziek die in 1783 een 27-jarige
jongeman in enkele dagen in Linz
schreef, toen hij met zijn jonge
vrouw daar de gast was van
Graaf Thun. Mozart moest nl. toen
op zijn terugreis van Salzburg
Wenen onverwacht „im Thea-
de maan roert zijn zilveren
staart
hij lacht omdat hij een vis
met varende schubben is
beneden in het water.
Verscheidene gedichten getui-
»en van een ontwakend, zij het
ïog aarzelend, optimisme:
Onder de belichting van
een heuse dag
blijken wij schrap te staan,
zonder hoogmoed, zonder
masker
diepvoelend
ar voorzich
tig diplomaat, blijft zeer
gereserveerd en beveelt nen,~~de geestelijke "verwüderS
rustig afwachten en der mannen, die, gescheiden
nauwkeurige observatie dc hunnen, nergens enige onba
aan. zuchtige genegenheid vinden-
Vlak naast de kinde- Op het kruispunt der beide tbs
ren staat Michel Legrand, ma's staat de figuur van Mieh'
vurig Katholiek, die juist Legrand, de progressieve, jonp
Lourdes heert meege- arbeider, diep.gelovig en strijdi1
maakt pr pen stprkp in- voor de ontrechten in*naam va,
dridc van heeft behouden, a.jn geloot: vriend van kinder,
maar geen wondergene- fSjls Cesbron zelt. Het is duidt
zing heeft gezien. Werk- }"k: dat- "als bij de kinder.
man bij de stuwdam, die c'a onder, de volwassenen M
een kunstmatig meer ohri hem het naast staat.
tot nieuw leven zal brengen, maar
het dorp zal dwingen tot verhui
zen, heeft hij door een toeval met
de kinderen kennis gemaakt en
leeft met hen mee. Hij hunkert
naar een wonder, voornamelijk om
zijn verruwde makkers te
Overladen
Het dubbele thema maakt hi
boek interessanter en levendiger
maar ook min of meer overlade:
en ondoorzichtig. Om de
het verhaal niet al
plaats aan de buiten
kant van de dam. bijna in
't gezicht der werklieden.
Als de waarheid, der kinderge-
tuigenissen moet worden getoetst,
geschiedt dit eerst door de pas-
de dokter-burj
Op dit punt is de lezer
moderne poëzie zo weinig
het geloof. Onvoorwaardelijk gevaar te brengen, heeft de s
't hij de waarheid der verha- ver verseheideife raakvlakken a
racht tussen dorp en bou*j
k. Trouwens, de boodschap
die Claire moet doorgeven, rich!
zich zowel tot de arbeiders als to;
de dorpsbewoners.
De taal van Cesbron is kleurif
met gevoel dooraderd, volks zot
der evenwel in argot te verva!
len. De stijl, in zijn drift, gee.'
het moderne levenstempo weci
- maar kan ook, waar het word;
chiater uit de hoofdstad, die de vereist, zoals in het 'bisschoppelijk
worden vervangen door i
psy-
gebruikelijke proeven neemt
echtheid der extase te keuren.
paleis, op rustige voeten voort-
ter academie geben" (zoals Mo- wend, dat hij zich o
Bruno zart toen aan zijn vader s-chreef). uitlating in die richting al verheugt,
ÖLÜÏ .hii ook =1 mag tereoht gevraagd wpr.
i enkele **ij stelt vast, dat Odette
delen. den
kleine IJouis simuleren,
Claire werkelijk de stem hoort,
die haar aanspreekt, een stem, die
kijken, dan betekent dat wat. En
als hij even verder opmerkt:
„Hier glimlacht de muziek", dan
weten de orkestleden precies wat
hij bedoelt. Aan de hand van deze
opname
hoogte van een Ibsen:
„Hoogland doorkruisen
Schouw ik het eigen verleden.
Het lage. het platgetreden pad;
i. 36 in C-dur van Mozart
voert. En ineens zitten we mid
den in de opnamezaal: geruis
stemmen, het bladeren van Aderen'
Hier op de bergen is vrijheid, i:
God
De anderen stromp'len beneden" papier, het stemmen van de i
strumenten. Het idee thuis
Ja, ik wilde dat ge met mij in
dat hoogland van Badings wandel
de en hem hoorde spreken over
zijn jonge vrouw Hetty, over zijn
9-jarig dochtertje Yvonne, over
zijn collega-componisten, over de
jonge musici, over het onderga
is wel zijn verlangen
de muziek van Mozart te laten
zingen, ononderbroken, instrumen
taal te laten zingen. Dit zijn dan
zo enkele algemene opmerkingen,
m uuav maar wie de partituur volgt (in
dat alle de fraaie hoes heeft Philips de
volgens onderzoekingen
Ned. violist Willem Noske, ver
moedelijk omstreeks 1786 verzorgd
werd door de Amsterdamse mu-
ziekuitgever Joseph Schmitt in de
het ook. En het Warmoesstraat?
dat de eerste grondt. In ieder geval wordt de
Linzer-symfonie, lectuur van dit soort werk er een
beetje door opgevrolijkt. De tyd
zal er veel van wegvagen, maar
enkele dingen zullen ook voor
later hun waarde behouden en ik
dit optimisme zich ujt haar ejgen innerlijk oprijst, besef
kelijke, dat hij wordt binnengeleid
in een hem vreemd geestelijk kli
maat, waarin hem treffen de ge
heel-eigen vormen van religieus
besef en vroomheid. Men herin-
haar echt is. Gezien nert zich het woord van Henrj
had ook zij evenwel niets dan wat Newman na zijn overgang tot de
haar fantasie haar in enkele iieicm" another
schimmige lijnen voortekende.
Wat de karaktertekening
Als dan zaterdag 10 december treft: altijd de gevaarlijke klif
komt, zal ze ten aanhore van de in de sociale en de problemenro
i muziek
i de
eigen kamer te luisteren naar
een grammofoonplaat valt weg:
we maken echt de geboorte van
een uitvoering mee. Onder die
titel heelt Philips dan ook de
opname uitgebracht: „The birtn Zjin; ^ier wordt
ma-fn.wntih/i" /T,m nr, 9/1 n m 1 j
het opnieuw ontdekken van schoon
heid gesproken worden. Dan ook
komt het verlangen op. dat alle
jonse dirigenten - en ook wel de
deren deze plaat bezitten en vo?g?)
telkens weer van leren. Te zit
ten aan de voeten
Walter lijkt me niet
PlDetSbuitenstaander kan zich wel- n!ets Dlj ae*e °P*
licht eens afvragen wat er nu op name- noch de
zo'n orkestrepetitie gebeurt. Het opmerkingen van
ntwoord kan eigenlijk heel kort Bruno Walter.
geeft.
muziekpraktijk weer voor het
raadsel, dat Mozart heette. Vijf
en dertig jaar slechts is Mozart Bezige Bij
geworden, maar wat heeft hij in
die korte tijd de wereld een
enorme rijkdom aan muziek ge- j-
schonken. een rijkdom die een
mensenleven zou vragen om het
alles uit te schrijven of uit te
voeren. En welk een verrukkelijk
ontgaat de luisteraar muzikaal gezelschapsspel heeft de
t de verschijningen betreft.
1 versteld staan hoe een
enkel accent, een enkele vertra-
Bruno 8ing, een enkele waardeverminde-
«ïofwhte ring plotseling de muziek reliëf
nrsr.pt TTw fthlddat Ho lliiclord Q r
de muziek of a performance". (Twee 30
zelf. In al die gesprekken,
wie en wat ook, klinkt er
grondtoon: liefde.
In zijn leven heeft Bading6 zich dirigenten
langspeelplaten A 01254/55 L).
i lang ge- noch de reacties
van de orkest
leden. En boven
dien is de opna-
VIA NAAip
«N PLAAT
strijdbaar getoond, wel jarige titaan, de
deze tijd, de 80-
strijdbaar moeten tonen.
Maar van dat strijdbare is hij ge
komen tot het aanvaardende, van
Gustav Mahler het deren hoort
de dirigent op de repe-
1 de orkestmusici allen goed
te laten spelen en ze te-
e muziek zelf te laten ont-
i de geheimen dekken. Dat is nu eenmaal het
Mozart's Linzer-symfonie. Al- merkwaardige van muziek:
technisch
de verbeterlijk. Op de 4e plaatzijde positie waarin
is het gehele werk zonder onder- strumentalisten
niet bij. En nu breking opgenomen.
spelen. Niet
27-jarige Mozart
met deze Linzer-
symfonie geschon-
Muzikaal ge
zelschapsspel, in
derdaad. daarom
ging^ het in dit
verschillende in-
konden samen-
niets vermeldt
tegenstelling tot Goethe's uitspraak leen door een vertolking van dit orkestlid kan, bij wijze
- zijn karakter verrijkt. AJs ik
het leven van Henk Badings over
zie, dan denk ik steeds aan het
slot van die toelichting, die hij
zelf eens gaf bij zijn oratorium der
„Apocalyps" (Openbaring vai
hannes), waarin hij de wens
sprak, dat de hoorders mogen
wedt? Niet alleen, óók namelijk
door de instudering er van.
Philips heeft namelijk de daad
verricht van deze grote orkestlei-
gehele repetitie op te ne-
n repetitie van de Linzer-
symfonie. En als we dan al die
il 100 maal de Linzer-sym
fonie van Mozart hebben gespeeld Mozart
en dan komt er een nieuwe
gent en die opent plotseling
nieuwe schoonheid, soms slechts zichtig blijft. Een
door een heel klein feit. door het Mozart
inhouden van enkele noten bijv.
Een opname die alle vakmusici de eerste Nederlandse uitgave
- van de Linzer-symfonie op het ti
telblad: „Grande symphonie a
plusieurs instruments". Dus niet
voor orkest, maar voor meerdere
het instrumenten. Dat Bruno Walter
het met een groot orkest klaar
speelt niets te kort te doen
alle muziek-liefhebbers moeten
hebben, zowel om er van te le
ren, maar ook omdat deze opna
me ook voor het nageslacht van
onschatbare waarde al wai
alleen maar een historische w
de zal zijn. Bruno Walter durft
„aan te pakken". P"
hij kan dat omdat het spel
de eerste tot de laatste noot door
ben geneigd te geloven, dat daar samengestroomde menigte, waar- man Cesbrons personen zijn
ook iets van Elburg bij zal zijn. onder veel zieken en gebrekkigen, geen marionetten gebleven.
De bundel is een uitgave van De hopend op een wonder, moeten be- spel wordt bestuurd door ei
kennen gelogen te hebben, tenmin- zichtbare of zelfs zichtbare hand
en gestuwd naar een vooraf-vast-
gestelde conclusie. Verrassend»
vondsten, psychologisch-fijne trek
jes, getuigend van een sterk inle
vingsvermogen, stellen de onder
scheiden figuren in scherpe lijnen
voor de ogen der lezers. Toegege
ven moet worden, dat Iets meer
soberheid in de gevoelsuitdrukking
winst zou zijn geweest. Nu staat
Cesbron meermalen te dicht bij
zijn personen en vervalt hij
zoetelijke sentimentaliteit. Vooral
voor het portret van Michel zijn
de kleuren te fel aangebracht. De
ze overdadige lyriek schaadt de
waarheid en werkt vermoeiend.
Toch, ondanks dit bezwaar, we
hebben hier een belangwekkend,
goed geschreven boek.
Dr. M. C. v.d. PANNE.
den meegevoerd langs de hoogten horen, dan kan er met recht c
aniwijzingen van Bruno Walter of door het naar voren halen
i bepaalde partij.
o Wal
ter. En zeker niet in het minst
voor het prachtig spelend Colum
bia Symphony Orchestra.
1 van de transparantie van dit klare
stemmenweefsel, pleit eens te
meer voor zijn grote gaven als
orkestleider. En het maakt er de
ze unieke opname des te waarde
voller door.
CORN. BASOSKI
Mijn boot ligt stil. De zonnestralen dringen
gedempt door 't zeil, daar zich de dag reeds neigt,
Soms verlokt het mij een lied te zingen,
maar dan weer zwijg ik, zoals alles zwijgt.
De reiger zal het beste mij begrijpen,
die tussen dodde en riet verscholen staat.
Ik kan door de patrijspoort er naar kijken,
hoe hij van tijd tot tijd zijn vleugels slaat.
Wang Tu Tsjeng
10e eeuw
(vert. Frank Daen)
ii het hierboven besproken boek
