pi
s
Duitsland gaat zelf weer
vliegtuigen bouwen
Vele nazi-beulen komen
weer voor de rechter
erouderde woorden uit de Statenbijbel
Op buitenlandse produkten was
eerste jaren niet te rekenen
Modelbouw is niet altijd werfc
voor handige knutselaars
NIEUWE LEIDSTHE COURANT
MAANDAG 31 DECEMBER 19,
„Bekende namenkeren terug...
Milde vonnissen worden herzien
(Van onze correspondent te Bonn)
TTET DODE PUNT in de wederopbouw van een Westduitse vliegtuig-
11. industrie schijnt te zijn overwonnen. In verscheidene fabrieken, waar
van sommige in het vooroorlogse Duitsland zeer bekend waren, is de laat
ste maanden dat werk weer opgenomen. Voorts ontstonden nieuwe fabrie
ken door combinatie van vroegere firma's. En weer andere zijn nieuwe
lingen op het gebied van de vliegtuigbouw. Dit alles dank zij opdrachten
van het ministerie van defensie, die reeds onder het bewind van Blank
werden verstrekt. Voor de investeringen stelde de Bondsregering een
krediet van 35 miljoen mark ter beschikking, terwijl er nog 15 miljoen
nodig zal zijn.
van de vroegere Focke Wulfffabrieken
ook vliegtuigen gaan bouwen Het Is
de eerste vliegtuigfabriek In Noordrijn
land-Westfalen.
De grootste opdrachten gingen naar
Focke Wolff en prof Rlome en wel voor
de bouw-ln-llcentle van het Italiaanse
trainlngavllegtulg Ptagglo 149 Bovendien
naar de We*er Flugzeugbau en de Ham-
borger Flngzeagbau (vroeger Blohm 8/
Vooa). waar het Franse transportvliegtuig
Noratlas in licentie vervaardigd wordt
Aan de firma's Helnkel en Messerachmltt
xUn opdrachten verstrekt voor de bouw
van de Franse Jet-trainer Fouga Magister
En aan Dornler voor de verdere ontwik
keling van da Do-77 de vliegende Jeep
In deze lijst ontbreken nog de uit
het verleden zo bekende namen Jon
ken, Henschel en Fleaeler Bt| Jun
kera houdt men zich voorlopig nog
uitaluitend bezig met de ontwikkeling
van vllegtuigmotsren. De firma Hen-
achel heeft nog niet beslist, of zij zich
wederom op het terrein van de vlieg
tuigbouw zal bef even En Flaseler
haeft tot duaver nog In het geheel
geen neiging getoond weer vliegtui
gen te gaan produceren
Behalve dat bedoelde defensie-opdrach
ten tot licentie-bouw van buitenlandse
vliegtuigen worden uitgevoerd ontwikkelt
men ook al weer eigen Initiatieven op het
gebied van research en vliegtuig-ontwer
pen. Zo construeerde prof Blume het
Bl-Ml-reisvlIegtulg. terwijl de Klemm-
Bolkow-fabrleken. die elgenlltk nieuwe
lingen zijn. het KI. tOl-sportvllegtutg ont
wierpen en reeds voorvlogen. Voorts I*
de Hamburger Flugzeugbau begonnen aan
de ontwikkeling vin het eerste na-oor-
logse Waatdultse verkeersvliegtuig uit
gerust met turbo-prop-mitoren dat het
bouwnummer Hfb C-209 kreeg De Weser
Flugzeugbau Is belast met het onderhoud
van alle Amerikaanse dubbel-hefschroef-
vllegtulgen Vertol H-21 In geheel Europa
en bestudeert de mogelijkheden van even
tuele toepassing van deze militaire heli
kopters voor de civiele luchtvssrt. Prof
Focke heeft voor de automobielfabrieken
van Borfward de opdracht aanvaard eerst
een klein en later een groter hefschroef-
vliegtulg met Jet-aandrtJvIng te con-
In ijltempo
In verscheiden* Westduifs* steden
Heerst **n koortsachtig* activiteit van
wege de bouw van nieutr* vliegtuig
fabrieken. Aan de poorten van Bremen
verrazen montagehallen ran de Weser
Flugteugbau. troar de produkne sneller
op gang komt dan men had verwacht
De eerste startbaan voor straalvliegtuigen
die e.S miljoen mark kost wordt noo
deze maand opgeleberd Verder heeft de
researchafdeling al enkele eigen tvpen
vliegtuigen in voorbereiding d>e ove»
enkele Jaren zeer enel in serie zullen kun
nen worden gebouwd
Het centrum van de nieuwe fabrieken
van de Weser Flugzeugbau ligt In Lem-
werder-Altenesch. waar ook de 2 100 meter
lange startbaan komt Van de straaljager*
die de Weser Flugzeugbau aan de hand
van buitenlandse *vp«n gaat kopiëren
staan de eerste al In gereedgekomen han
gars Voorts worden 558 verouderde Ame
rikaanse straaljagers, die door het mini
sterie van defensie zijn aangekocht, gere
viseerd en ingevl>gen. Tegelijk zal d'
Franse Noratla* 2301-transportmachine In
licentie worden gefabriceerd
De oprichting van de Weser Flugzeug
bau werd vertraagd door talloze moei-,
UJkheden De bevolk'ng van Bremen ver
lette zich tegen het straa'iegerlawaal en
Scheepvaart kringen tekenden protest aan
tegen de hinder. 4'e hel Internationale
verkeer op de Weser zou ondervinden De
nieuwe fabriek heeft de concessie moeten
doen. dat geen straalvliegtuig mag lan
den wanneer een schip de Weser Flug
zeugbau nadert.
In Krefeld-Uerdingen. vlak bij de Ne
derlandse grens. Is de Rheln Flogteai-
biu opgericht Deze Industrie, die wordt
geleid door een der prominente figuren
'Ah OM
regen 20'«oder, ie^
reevwregF-inq
103*
i-eqeo 5 lorden eer
staatshoofd
tr#
w#g*n8y:<Ti(o
rreU*w»)ïetfbe*A*r
*13$
•«ren er rl? lorden
»yie>ie>wriyi
-ft*
JSSKS'JST
«enlr9landende j
*e*' -*«ere«j X>-
tflrrvlcen AjCMe-
a?.... ■-
•eren er r, 7 landen
qre»e Mkingen
Moeilijkheden
De vertraging. die Is opsetreden b(J de
heroprichting van de W-stdoltse vllee-
l- en vllegtulemotorenlndastrle. I«
de een gevolg geweest van de ver-
Idheld In leidende politieke en ralll-
re kringen over de vraag, hoe de be
hoeften van de toekomstige luftwaffe hel
kunnen worden gedekt 7,|1
leken met rond tSN machines van al
rlel soort niet groot genoeg om er de
ipltaa lain veste ring van vele mllloenen
kkeltfk
behoeftei
kuni
meende men <i
en gedekt i
fabrieken in het buitenland, d wz. In de
N.A V O -landen, omdat hun defensief-
mllltalre apparaat uiteraard zoveel mo
gelijk een ecnhrldslnrhtmaeht vereist Het
aankopen van de allernieuwste vliegtuig-
rn In die landen bleek evenwel veel
iIijker te s(Jn dan men had verwacht
Vooral aan grote viermotorige toestellen,
alsook aan straaljagers, heers» een tekort
De fabrieken iltten voor Jaren vol met
orders
Vandaar dat de Luftwaffe. om althans
n begin te kunnen maken, genoegen
moest nemen met In feite reeds ver
ouderde vliegtuigtypen, voornamelijk af
komstig uit de opgelegde luchtvloot van
de Verenigde Staten En vandaar, dat de
Bondsrepubliek wel moest beoluiten
de wederopbouw van een vliegtuigindus
trie. Hoewel de belemmerende bepalin
gen op dit gebied reeds op 5 mei wegvie
len toen West Duitsland zijn soe\
nltelt herwon en In de NAVO werd op
genomen heeft het ruim een Jaai
geduurd voor zelfs maar de voorbereidin
gen tot heroprichting van een vliegtuig
industrie op gang kwamen.
De rond 1.500 eerste-linie-vlieg-
tuigen zullen door Amerika. Frank
rijk en Italië worden geleverd, of
volgens modellen uit die landen wor
den nagebouwd. De 2000 oefen- ver-
kennings- en verbindingsvliegtuigen
zullen voor het grootste deel volgens
eigen Duitse modellen worden gefa
briceerd. ofschoon er verleidelijki
aanbiedingen uit het buitenland bin
nenkwamen. Met dat al kwamen de
Westduitse vliegtuigbouwers tot de
conclusie, dat het toch wel zin zou
hebben, weer een vliegtuigindustrie
op poten te zetten. En ten slotte liet
ook de Bondsrepubliek haar bezwa
ren vallen en zegde zij haar volle
steun toe.
Dit deden zij
De namen van de vroegere Duitse vlieg
tuigfabrieken bestaan nog en de firma's
eveneens. Doch zij hebben na 1945 haar
bedrijven op de produktie van totaal
dere artikelen Ingesteld. Messerschmltt
ging Kablnenroller maken. Heinkel
ters en Dornler vaartuigen Focke Wulff
zweefvliegtuigen. Blohm A Voss i
geheel van de vllegtuigproduktle af
stapt. Klemm In Stuttgart maakte lijm
nog anderen wierpen zich op de na
ma chine fabricage
Bekende Duitse vllegtuigconstructeurs
vestigden zich in Spanje. Zweden. Argen
tinië en Egypte.
Zij trokken Duits personeel aan. onder
wie tal vgn ingenieurs en andere deskun
digen. Dormer ontwikkelde aldus zijr
Do-27 in Spanje. En Messerschmitt werkte
in Argentinië. Pas later keerden zij met
hun „vondaten" naar het vaderland terug.
Thans zijn ze eindelijk weer In de West
duitse vllegtuigproduktle Ingeschakeld
Zodoende schat men. dat deze produktie
niet eerder dan In 1960 aansluiting bij de
internationale Industrie zal hebben ge
vonden Eerst dan zullen eigen Westduitse
vliegtuigtypen ontwikkeld of in produktie
zijn.
Ouil Veeltid U
Geref. Gemeente onder 't Kruin
Vrijdagavond om 8 uur hoopt ds. J A
Smink in gebouw Rchoboth. Rapenburg
10, te spreken over: De alles overwin
de wetenschap.
HOC ER€ HET WAS
Op Rijkspostspaarbank werd
ruim 170 min. gespaard
De Rijkspostspaarbank heeft in voor
lopige gegevens bekend gemaakt, dat
in 1956 een bedrag van ongeveer f 730
miljoen werd ingelegd. Daarentegen
werd er door spaarders f 560 miljoen
opgenomen, zodat er een gunstig spaar-
verschtf was van f 170 miljoen. Vorig
jaar was het verschil f 157 miljoen
Het spaarverschil daalde in het b
de halfjaar van 1956 door de internatio
nale spanningen en door de verminder
de liquiditeit en de daarmee gepaard
gaande renteetij ging. De ongunstigste
maand was november. Toen werd door
de gestegen kooplust van het publiek
f 19 miljoen ontspaard.
Pierson en Co. A V. Bergsneider en
S. Juriaans zijn benoemd tot deelgenoten,
B. L. Andriesse tot beherend vennoot van
de firma Heldring en Van Marken als op
volger van jhr. E J van Holthe.
Kwatta. Statutenwljz. goedgekeurd.
E. M. van Ierscl treedt af als president
en gedelegeerd commissaris en vormt
samen met .mr. R. A. H. M. Gielen de
raad van bestuur. A M. van Iersel en J
Bijlevcld benoemd tot directeur.
G. Dikkers en co. Hengelo. Uitbreidin
gen voorlopig niet In uitvoering, gezien
de onoverzichtelijke toestand.
klarkt- en viMerijberichten
I DEN RIJN. 31 december
i per 100 kg. Rode kool ging vlug van
d. hoe»el .de belangvlelling voor deze k
rt niet zo grool als voor de an<
terproduklen. Andijvie, die reed* lang
:r prima i». bracht ondanks dal van f 20
i op. Uien Hadden goede belangstelling
hoge prijzen. De
40, kim. 40. kl. I 38. II 30-30. wijtin
logger KW 82—2830.
Maar Helmuth Bronsegg werd van
moord en doodslag vrijgesproken
(Van onze correspondent te Bonn)
TN WEST-DUITSLAND is men nog lang niet verlost van de erfenis van
Hitiers „Duizendjarig rijk". Dit bewijst wel de lange rij van processen,
welke in de komende maanden moet worden afgewerkt. Daar is om te
beginnen nog een aantal nazi's, dat zich nog voor het schrikbewind t Ij-
dens het nazi-regime moet verantwoorden. Voorts zijn er nog verschei
dene S.S.-ers, die terecht moeten staan voor de terreur, die zij kort voor
en kort na de capitulatie uitoefenden zogenaamd op grond van het
..Führerbefehl". Deze terreur richtte zich tot de Duitsers, die er op het
einde van de oorlog de brui aan gaven, niet wilden volhouden, zoals de
instructies luidden. Ten slotte zit men nog met de lastige kwestie, dat de
vonnissen, voor zover die door verschillende rechtbanken werden geveld,
nogal sterk van elkaar verschillen.
;cht,
*tond voor de i
x-maJoor Helmuth
ens een ireval i]
moord en twee gevallen van doodslag. De
els Inldde zeven jaar tuchthuis, maa
vonnis: vrijspraak.
De misdaden waren ln mei en juni 1945
begaan dus na de capitulatie In die da
gen was Flensburg de laatste zetel der
nazi-regering aan het hoofd wa;
niet meer Hitier. maar admiraal Doenitz
stond, daar de Führer zelfmoord had ge
pleegd.
Bronsegg kwam In 1945 met de n
van zijn veertiende pantserdivisie
Koerland naar Sleeswijk-Holstein
vestigde zijn hoofdkwartier in het dorp
Wittkiel Hij wist. dat Duitsland on
waardelijk had gecapituleerd Voor hem
ging de oorlog evenwel door. Vandaar, dat
toen een korporaal naar moeder-de-vrou*
wilde. Bronsegg hem liet executeren
Twee dagen later onderging een S.S.-
officier ofschoon hij ordentelijke demo
bilisatiepapieren had. hetzelfde lot. En
verder nog een soldaat ..Ik weet en
ook toen. dat mijn handelwijze incorrect
was." had de ex-maloor tijdens het
onderzoek verklaard
Bij een onderzoek dat reeds ln mei 1945
op bevel der Britse militaire autoriteiten
naar de misdaden van Bronsegg werd in
gesteld. had deze verklaard, dat de ge-
executeerden ..op de vlucht" waren dood
geschoten. Zij hadden zich bij de onder
grondse organisatie der ..Weerwolven"
willen aansluiten en de strijd tegen de
geallieerden willen voortzetten Dit had
Bronsegg willen verhinderen...
Zoals gezegd, werd hij vrijgesproken,
hetgeen de Flensburger rechtbank aldus
motiveerde: De beklaagde Is weliswaar
medeplichtig geweest doch rekening
worden gehouden met de verwarde toe
stand in die dagen Het gaat niet
doodslagen onder de toenmalige om
dlgheden naar de huidige maatstavi
beoordelen.
Van de moord werd de ex-majoor vrij
gesproken bij gebrek aan bewijs. Voor de
doodslagen gold als „verzachtende om
standigheld". dat hU toen „geestelijk nie
gezond" was. Maar na de oorlog ging d<
-majoor rechten studeren en met sue
W elke maatstaf?
Over de vraag, of de nazi-misdaden, die
i een bepaalde periode der Duitse ge
schiedenis werden gepleegd, naar juridl-
maatstaf van anderhalf decennium
tater moeten, ja mogen worden gemeten,
wordt in de Bondsrepubliek reeds gerui-
tijd door vooraanstaande Juristen ge
discussieerd. Het gevolg hiervan is. dat
verscheidene zaken, die destijds wer
den berecht, een nieuwe behandeling
wordt verlangd.
Dit is ook het geval van de vroegere be
velhebber van het dertiende S.S.-leger-
korps, luitenant-generaal Max Simon.
Onder zijn verantwoordelijkheid werden
begin april '45 door standgerechfen enige
doodvonnissen uitgesproken en voltrok-
Toch werd hij. evenals de S.S.-
Sturmbannführer Friedrich Gottschalk.
,Wehrmacht"-majoor Ernst Otto en
voormalige S.S.-Hauptsturmführer Ernst
Smolka hiervoor In oktober van he
rige Jaar door de rechtbank in Ansbach
vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs.
Doch de officier van Justitie tekende te
gen dH vonnis hoger beroep aan Nu zal
II
TTET WOORD amechtig wordt ook thans nog wal
gehoord, maar toch h<v>gst zelden. Hat betekent
geheel uitgeput, doodmoe Ook aanfluiting hoort
men nog wel. In geschreven taal dan. maar het is
toch ook een weinig gebruikt woord. Het betekent be
spotting
Een woord dat echter geheel uit onze taal is verdwe
nen Is aanbegin. Het komt voor in een der schoon
ste hoofdstukken van het Oude Testament, namelijk ln
Jesaja 40. In de nieuwere drukken van da Statenbljbal
staat van den beginne aan (vers 21) maar in oudere
komt het woord aanbegin nog voor.
Ook kennen we het woord aankleven volstrekt
niet meer tn de zin van beminnen, liefhebben Het
staat al in het tweede hoofdstuk ven de Bijbel. Daar
om zal de man zijnen vader en zijne moeder verlaten,
en xtjne vrouw aanklevon.
H-t woord belazer vind: men nog tn de roomi-
kathoiieke streken van Noord-Brabant en Gelderland.
Het heeft daar nog dezelfde betekenis als In de Staten
bijbel Het is iemand die door middel van bepaalde
formules of bezweringen verondersteld wordt van
ziekten te kunnen genezen Zo vindt men het ook n
Psalm 56 vers 8 opdat zij niet hore naar de stem der
belezer*, desgenen die ervaren Is met besweringen om
te gaan
Een woord dat ook velen niet bekend zal zijn ia
armgesmijdr We vinden het in de geschiedenis
van Sauls dood. wanneer de Amaleklet tot David
komt om van hem dank te oogsten, daar hij Saul de
genade*'.oot heeft gegeven. HU brengt als bewijs van
njn daad de armband, het Juweel dat de koning droeg
Het woord staat met smeden tn verband en betekent
dus metalen sieraad, aan de arm gedragen
DEDFKT ts voor ons lets, wat niet bloot tv hoewel
wij het ook nog in figuurlijke zin bezigen bijv ln
een bedekte toespeling op lets maken In de Staten
bijbel komt het echter voor met de betekenis van on
oprecht bijv. tn Psalm 26 vers 4: Ik zit niet bij IJdele
lieden, an met bedekte lieden ga Lk niet om.
Het woord bekkeneel komt tn oudere poëzie
bijv btj Bil deerlijk ook nog voor Het heeft met een
bekken alleen ia sovorre lede te maken dat het de
schaal is die de hersenen omspant. In de vreselijke ge
schiedenis van Izébels dood lezen we. dat de honden
haar lichaam hadden verslonden, nadat men ze van de
bovenverdieping van het paleis had neergestoten en
toen men haar lichaam wilde begraven, omdat zij een
koningsdochter was. vond men van haar niet dan het
bekkeneel en de voeten en de palmen harer handen".
Wat is een borstwapen? Is het werkelijk een wa
pen? Neen. het is een deel van de wapenrusting,
namelijk het ijzeren of koperen harnas dat de borst
tegen zwaardslagen moest beschermen. We vinden het
ln de krachtige aanmaning die tot de Efeziëre wordt
gericht: „Staat dan. uwe lenden omgord met
de waarheid en aangedaan hebbende het borstwapen
dor gerechtigheid".
Het werkwoord langen leeft nog ln de dialecten,
maar ia uit de algemene taal verdwenen Het betekent
nemen of halen. bijv. een bete broods langen.
TN" MATTH 4 vers 24 wordt verhaald dat mem zieken
tot Jezus brengt. De Statenvertaling.noemt ze: van
de duivel bezetenen, en maanzieken en geraak
ten. De nieuwe vertaling zegt: bezetenen en maan
zieken en verlamden. Het oude woord geraakte is
hiermee verklaard, maar wat ls een maanzieke? Een
woordenboek zegt een soort van zenuwziekte, die
schijnt samen te hangen met verschillende maanfasen.
zich uitende oi in slaapwandelen en tijdelijke waan
zin. Het verwonderde mij dat de nieuwe vertaling het
woord liet staan De Esperanto-vertahng. die over het
algemeen zeer helder Is. vertaalt: lijders aan vallende
ziekte Ik laat san de theologen over te beslissen wel
ke vertaling de Juiste is.
We kennen allen, hetzij in theorie, hetzij ln praktijk,
een deurwaarder De meeste specifiek mannelijke be
roepen. worden thans ook door vrouwen waargeno
men Ik heb echter tot dusver niet van een deur-
w a a r s t e r gehoord, ofschoon er wel reeds een
vrouwelijke deurwaarder bestaat Toch komt dit woord
in de BUbel voor Men zie Joh 18 vers 16 en 17. De
nieuwe vertaling heeft portierster, wat ook wel een
ongewoon woord Is. maar tenminste geen aanleid-.ng
tot misverstand geeft.
Leviticus 21 vera 20 spreekt over degenen die niet
zullen mogen offeren en noemt onder hen ook ..die
gebroken zal zijn aan zijn gtmichl. Dit woord tai
wel zeer weinig meer bekend zijn. De nieuwe verta
ling heeft het zeer Juist vervangen door geslachts
delen.
DN WAT verstaan we onder een stokbews
der? Niet iemand die een stok bewaart natuur
lijk maar als we het vergelijken met huisbewaarder,
wordt het ons al duidelijker. Het woord betekent na
melijk meer bewaken dan bewaren. Het woord stok
nu betekent een blok. waarin de gevangenen met de
voeten waren ingesloten of bij overdracht ook wel de
gevangenis. Het was dus een gevangenbewaarder of
cipier. Het komt voor ln Handelingen 16.
Het woord plateel wordt gebruikt voor platte
schotel of schaal. In dëze betekenis vinden we het niet
meer in het tegenwoordige Nederlands, ofschoon we
nog wel spreken van een plateelbakker en een plateel
bakkerij. Maar dan bedoelt men er aardewerk in een
ruime betekenis mee. (Zie Ex. 25 vers 29.).
In Openb. 13 vers 2 staat: En het beest dat ik zag,
was eenen pardel gelijk. Dit woord zal men wel
niet meer kennen. De nieuwe vertaling heeft luipaard,
wat voor de meeste mensen wel duidelijk zal zijn, In
Zeeland heb ik in mijn Jeugd ook het woord kameel-
pardel gehoord. Daarmee bedoelde men een giraffe.
Dit woord is thans ook geheel verouderd.
TpT verschillende van de laatst gegeven voorbeelden
is ongetwijfeld duidelijk geworden, welk een nut
tige en nodige daad men heeft verricht door de nieuwe
Bijbelvertaling tot stand te brengen. Ik kan mij echter
wel vooretellen dat sommigen de taal van de oude
Statenbijbel krachtiger vinden. Ik geloof dat hier de
traditie een belangrijk deel van de tegenzin tegen de
nieuwe vertaling doet ontstaan. Het ls ten slotte toch
van meer belang dat men verstaat wat men leest dan
dat men door onbegrepen klanken wordt meegesleept
Ik ben nog lang niet aan het eind van de reeks. Ik
noem b.v nog: in arbeid zijn. baktanden, berderen,
bestelmeester, bornput, cijnsbaar, fiool, kinnebakken,
getweernd, meien, ontweldigen, rosbaar, slom, kond
schapper en dan ben lk nog niet aan het eind. Maar
voorlopig genoeg. Ik wil u niet te veel vermoeien
Mocht iemand hierover meer willen vernemen, dan
hoor ik dit wal.
Dr. F. C. Dominicus.
Drama in Brettheim
De vier worden opnieuw beschuldigd
ran moord op drie burgers uit het dorp
Brettheim Het drama speelde zich af in
de laatste dagen van de oorlog
Boer Hanselmann uit Brettheim had
van vier Hitier-jochies de wapens afge
nomen en deze in een vijvertje gegooid.
Hij wilde verhinderen, dat zijn dorp op
het laatste ogenblik nog door zinloze te
genstand tegen de oprukkende geallieer
de troepen zou worden verwoest. Gott
schalk was de voorzitter van het stand
gerecht, dat Hanselmann wegens belem
mering van de oorlogvoering" ter dood
veroordeelde. De twee „bijzitters" van
het standgerecht. de dorpsleider der N S
D A.P. Wolfmeyer en de burgemeester
van Brettheim. Gackstatter. weigerden
evenwel het vonnis mede te onderteke
nen. Beiden werden daarop gearresteerd
en in een tweede standgerecht-..proces"
met majoor Otto en de S S-er Smolka als
..bijzitters", eveneens ter dood veroor
deeld. Alle drie Brettheimers werden op
gehangen. nadat It.-kolonel Simon de
drie vonnissen had bekrachtigd.
Simon, Otto en Smolka
De heropening van deze zaak is
van de vele gevallen, waarin de jus 0
van de Bondsrepublik alsnog poogt, r *n
te doen wedervaren.
Meer procesf"
Er zijn meer van deze processen en
komst. In Bonn zal er een worden gevyt:
tegen twee voormalige leiders van d;
centratiekampen. die na hun terugkee jsi
Rusland door een paar van hun vroefegi
slachtoffers werden aangeklaagd. Da j
er nog het met zoveel spanning tegei js,
geziene proces tegen generaal-veldm di
schalk Schörner. de „bloedgeneraal", dci
ter verantwoording wordt geroepen «ei
de onder zijn bevel en verantwoorde ge
heid gepleegde misdaden aan het oostym
front. Ook moet nog de zaak dienen t^en
de in leven zijnde S.A -ers en S.S. jg'
die de anti-Hitleriaanse Röhm-Pi rij
hebben neergeslagen en medeplichtig rs
aan de dood van officieel 78, maar >a:
cleus meer dan 1000 Röhm-aanhan| i
Dit is al ruim 22 jaar geleden. Doch zi
verhindert de huidige Westduitse jus
niet, de schuldigen alsnog te berecl
F.en opzienbarend proces kan dat i ;a
den tegen de vrouwenarts prof. Claul
die in concentratiekamp n de afscht i,e
lijkste experimenten nam op en met jo
vrouwen. HU kwam als „Spalhelmkeh tel
in november 1955 uit de Sowjctunle t ,m
en drong zich voor de Westduitse ln
visie-camera's, waarbij hU door een 1
zijn joodse slachtoffers herkend werd. :e
slachtoffer diende onmiddellijk een 1
klacht tegen hem ln. liet vooronder
tegen Clauberg. die Inmiddels al i
schijnt te praktiseren, duurt nog voon(
De balans slaat dus wel degelijk doj i
naar een zo zwaar mog?lijke bestrt Ja
fing van de lieden, die zich onder
nazi's aan moord, doodslag en and» q
onmenselijkheden hebben schuldig g K
maakt. Maar daarom is het niet ove
bodig. de aandacht te vestigen op h|
merkwaardige vonnis, dat d< reel a
bank in Flensburg heeft geveld.
TTEZOEKERS van het hypermoderne B.P.M.-gebouw aan de Car y
van Bylandtlaan in Den Haag kan het gebeuren, dat ze op een déJ
hogere etages plotseling stuiten op wat lijkt een afdeling huisvlijt. A*
gezellig rommelige werktafels zitten een paar jonge mannen in hemdi
mouwen wat te knutselen met draadjes en stangetjes en om de have
klap grijpen ze naar een gloeiende soldeerbout om verschillende a
derdelen samen te voegen. Men zou dit alles hier niet verwacht hebb® d
Het lijkt een te huiselijk werk voor dit straklijnige gebouw, dat een
j al zakelijkheid illustreert.
Toch past hun werk volkomen ln de
sfeer van dit olie-bedrijf. Ze vervaar-
4 digen een tot in de kleinste onderdelen
nauwkeurig schaalmodel van de twee-
de katalytische kraakinstallatie met de
I bijbehorende voedings- en gasverwer-
I kingsinstallatie voor de Shell-raffina-
derijen in Pernis. Het model is bedoeld
4 als drie-dimensionaal hulpmiddel bij
j de bouw.
Enkele jaren geleden heeft een Ca-
nadese knutselaar de waarde van zo'a
model kunnen bewijzen. Zijn initiatief
I heeft geleid tot de oprichting van
Industrial Models N.V. te Voorburg. De
moderne oliemaatschappijen zouden nu
t graag meer tot de bouw van kost-
dingen voor de nieuwe installatie nr
Pernis veertig kilometer zo efficii r
mogelijk te projecteren, vooral r(j
omdat er nog rekening moet word
gehouden, dat de pijpen niet alle d k]
zelfde diameter zullen krijgen.
Sinds de B.P.M. of de Shell voor
bouw van hun installaties de hu 2
hebben gekregen van de modelbouwei
is het werk vele malen vereenvoudig 0
Het modelbouwen bleek ook tien ma e
zo snel te kunnen gaan als het tekene i
Bovendien werd er mee voorkom^
dat nog tijdens de bouw allerlei ve
anderingen moesten worden aang >v
bracht
Het model van de tweede kraald
bare installaties besluiten, wanneer ze
zo'n drie-dimensionale „blauwdruk"
niet ter beschikking hadden.
VOOR VERBETERINGEN
DEEDS VOOR de eigenlijke bouw
van de installaties beleeft men er
plezier aan, omdat het zo'n prachtig
beeld geeft van de opstelling van de
verschillende onderdelen ten opzichte
van elkaar. Tal van verbeteringsmoge
lijkheden, die uit de tekeningen nim
mer bleken, konden eruit worden afge
lezen. Geen wonder. De buitenstaander
die een raffinaderij betreedt, moge
zich al in een dwaaltuih voelen van
pijpen en buizen de slagaderen van
de grote installaties maar hoe moeten
de mensen zich dan wel voelen, die dat
gecompliceerde samenstel slechts naar
hun verbeelding hebben te coplëren.
Laten we uit hun eigen mond mogen
verklappen, dat het Inderdaad geen
sinecure is. Het kost niet weinig hoofd
brekens om de grote hoeveelheid lei-
Steei ia 't gezin
De .JVieuwe Leidsche" er ia I
stallatie voor „Pernis" werd ln dri
gedeelten vervaardigd. Elk deel wer
apart op een tafel gemonteerd, e
zodanig, dat ze in verschillende poó
ties aan elkaar geschoven konden v
den. Zover strekte zelfs de beteken!
van het model, dat er in Pernis i
een dankbaar gebruik van kon wordedi
gemaakt bij het ophijsen van de groti B
stukken. Kerst bij de dwerginstallatii
had men immers bestudeerd, wat di n
geschikste plaats was voor de opstel
ling van de hijsmasten.
BIJ OPLEIDINGEN
^LS DE katalytische kraakinstallatii j<
en de bijbehorende onderdelen ge»
reed zijn, zal het model nog uitsta
kende diensten bewijzen bij de oplel
ding van nieuw personeel. Dank z!
deze op schaal 1:50 gebouwde imitatie
van de werkelijkheid in plastiek, hou
en koperdraad, kan een goede indrul
worden gegeven van de gigantisch
werkelijke installaties en kan de wet
king daarvan veel eenvoudiger worde
verklaard.
Behalve voor Pernis, wordt thans
ln het B.P.M.-gebouw gewerkt
duplicaat-modellen voor soortgelijk» -1
installaties, namelUk te Cardiv
Curagao.
