EN DUSRISKEERDE MEN
EEN OORLOG
X1F.UVE LEIDSCHE COURANT
MAANDAG 31 DECEMBER 1156
t Egypte kwam deze foto van een kleine jongen, die vertwijfeld probeerde zijn pas
-overde buit weer bijeen te grabbelen. Set al, het Hongaarte meisje begreep hij
't wat er gebeurde, maar de honger dwong hem mee te doen met de plunderingen
die tijdens de Brits-Franse aetie in Port Said op touw gezet werden.
Illlllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiaiiiiiiiiiiiiii
Waar moet men de geschiedschrijving
beginnen van het Suezdrama?
'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
DE WOORDEN van Prediker, zoon van David, koning te Jeruzalem: „Voorts
aanschouwde ik onder de zon de plaats des rechts: daar heerste het onrecht:
en de plaats der gerechtigheid: daar heerste het onrecht!" Kent ge deze
woorden? En herkent ge ze ook? Ze staan in de Bijbel maar ze zouden ook kunnen
staan boven de ingang van het paleis waar de Egyptische premier Nasser thans woont.
En evenmin zouden ze misstaan boven de poorten van het gigantische gebouw der
Verenigde Naties in New York. Want het is in deze wereld zoals Prediker verder
schrijft: „Zie tranen der onderdrukten, en zij hadden geen trooster; maar aan de
zijde hunner onderdrukkers was macht!"
steund door Rusland en zijn satellieten.
De Briuen en Fransen beuaakten het Suezkanaal. Dese
tinarvan een beeld. Op de bovenste plaat zien ut tuee
die uaakzaam wachten op hun kameraden, die een
turiontank op de rechte weg brengen. De andere fol
35 km van Port Said genomen. Daar zijn Engelse soldaten bezig z
Het laatste kwartaal van 1956
Schaduw over rest van het nieuws
In New York misschien of In
Moskou? Of in Jeruzalem? Het
is alles om het even, want in
elk van deze hoofdsteden had
men zijn eigen redenen om In
dat drama een rol te spelen.
De elementen
Zet deze redenen maar onder
elkaar en ge hebt alle elemen
ten bijeen die nodig zijn voor
Egypte: een verdwaasd natio
nalisme eiste het verdwijnen
van wat men als kolonialis
me beschouwde: de interna
tionale beheersvorm van het
Suezkanaal. In handen van
een volksmenner als Nasser
is een dergelijk argument
al reden genoeg om op te
roepen tot een „heilige
Wat er in oktober, november en december gebeurde, werd E£|„n4. door het SueIkan„,
in de schaduw gesteld door de gebeurtenissen in Hongarije loopt de levensader - J-
en Egypte en daarom geven we hier slechts een kort over
zicht van wat ook nog tot de voorpagina's doordrong in het
laatste kwartaal van 1956.
Onrust op Sumatra
De 21ste december begonnen geruchten en berichten ove? een mi
litaire staatsgreep op Noord-Sumatra tot ons land door te dringen.
Uit protest tegen de regering in Djakarta had de militaire comman
dant daar het heft in handen genomen. Berichten over dergelijke
opstanden in Zuid-Sumatra volgden.
LEVENSLANG VOOR
SCHMIDT
makend proces, in Djakarta toi ïevensiange gevan
genisstraf veroordeeld. Zijn moedige verdedigster,
mevrouw Bouman. is in Nederland terug en wordt
door de regering gehuldigd. H. M. de Koningin
ontvangt haar en benoemt haar tot ridder van de
Nederlandse leeuw. Schmidt ging onmiddellijk in
hoger beroep.
Britse economie en door het
Suezkanaal stroomt het le
vensbloed de Britse eilanden
toe: de olie. Het Suezkanaal
in handen van een Brittenha-
ter als Nasser, betekent het
Damocles-zwaard boven de
hoofden van het Britse volk.
Frankrijk: behalve de enorme
Franse belangen bij het goed
functioneren van het Suezka
naal had men in Parijs nog
een heel andere reden om
met Nasser te willen afreke
nen: diens steun aan iedere
opstandige beweging in de
Franse gebieden in Noord-
Af rika. De opstand in Al
giers werd gevoerd met wa
penen die deels uit Egypte
afkomstig waren en moest
daaraan niet een einde ge
maakt worden?
Ver. Naties: het sterke Afro-
Aziatische blok, krachtig ge-
Twee hoofdrol
spelers
uit het drama, dat de wereld vol span
ning en met angstogen volgde: Gamel
Abdel Nasser, de drieste dictator van
Egypte, en Sir Anthony Eden, de pre
mier van het Britse rijk, dat samen
met Frankrijk paal en perk wilde
stellen aan de manipulaties met het
Suezkanaal. Op deze pagina ls het
verhaal van deze historiemakende ge
beurtenissen der laatste maanden nog
eens verteld en het toneel kreeg de
belichting van eind december 1956, en
kele maanden later dus. Alles ls nu
wat beter te overzien. De hoofdrolspe
lers uit het drama kwamen vaak aan
het woord maar het toneel van deze
ontzagwekkende gebeurtenissen was
gevuld met mensen, zoals u en Ik. ZIJ
vervulden de rol van machteloze.
....figuranten
i &c
r een plaatselijk c
i blijven dat de v
Olympische Spelen
de gebeurtenissen in Hongarije, besloten,
deel te nemen. Dr.t dit een juist besluit geweest
is. hebben de onverkwikkelijke gebeurtenissen tij
dens deze Spelen wel duidelijk bewezen.
Statendam op drift
De Statendam, het nieuwe, trotse schip van de
Holland Amerika Lijn, raakte tijdens de eerste
proefvaart, op 16 december, op de Noordzee in
moeilijkheden, toen de motoren schade opliepen
Eerloos moest de trotse passagierslijner door sleep
bootjes de Waterweg weer worden binnengesleept
Eisenhower herkozen
Op 7 november werd president Eisenhower van
Amerika voor een volgende ambtsperiode herkozen.
Zijn stemmenmeerderheid wbs zo indrukwekkend,
dat tegenstander Stevenson sprak van: „een motie
van vertrouwen van het hele volk". Eisenhower is
sinds '56 de eerste republikein, die herkozen wordt.
Vier jaar voor John
Op 12 november begon het proces tegen dr. Otto
John, dc chef van de Westduitse geheime dienst,
die in 1954 na de herdenking van de Hitler-aanslag
naar Oost-Berlijn verdween, en pas dit jaar terug
kwam. Aan het einde van het proces eiste men
tegen hem twee jaar gevangenisstraf: de uitspraak
kwam in december: vier jaar.
25 november: rijverbod
Wegens benzineschaarste kondigde de regering
een zonöagsrijverbod af, eerst voor op benzine rij
dende voertuigen, later voor alle aaraolieprodukten
verbruikende voertuigen. 25 november was de eer
ste auto-loze zondag. Nederland kwam er daarmee
nog goed af, want in Frankrijk en Engeland ging
de benzine bijv. op de bon.
recht te doen aan Israël, de
door de Ver. Naties wel er
kende maar al te vaak m de
steek gelaten staat-tusaen-
vljanden. En als men gaat
trachten recht te praten wat
krom is, dsn riskeert men een
oorlog!
Rusland: het glimlach-offensief
van Rusland bleek de Afri
kaanse en Aziatische landen
wel te interesseren. Al is de
gelovige Mohammedaan dan
een vijand van het commu
nisme van de communis
tische steun in de strijd te
gen de Westelijke mogendhe
den bleek men allerminst af
kerig. En evenmin van de
Russische wapenen die Mos
kou zo gul aanbood en die
landen als Egypte en Syrië
dankbaar accepteerden. Rus
land durfde in dit gebied wel
het r
flict
te'.ijken zou uitputten,
tweede Korea maar nu niet
van oost tegen west maar
van west tegen de Arabische
Israël sloeg terug
Israel: een volk dat zich rond
om door vijanden omringd
wist en zag noe die vijanden
met grote zorgvuldigheid
voorbereidingen troffen voor
een vernietigingsoorlog: dat
telkens en telkens weer de
speldeprikken moest verdu
ren van zelfmoordpatrouilles
die in de grensgebieden een
normaal leven onmogelijk
maakten voor zo'n volk
komt het ogenblik dat aan
een oorlog niet meer te ont
komen is.
Dat een gewapende actie al
leen nog maar bevrijdend kan
werken! Redenen voor een oor
log le over restte slechts de
vraag «le,zou beginnen. Omdat
de eerste aanvaller het risico
nam voor agressor te worden
uitgekreten en zich de (schijn
heilige) toorn van de wereld op
de hals te halen. Welnu, dat
risico heeft David ben Goerion,
de premier van Israël,' geno
men. Op een tijdstip dat hem
gunstig leek gaf hij zijn troe
pen bevel de grenzen van
Egypte te overschrijden en op
te rukken In de richting van
het Suezkanaal. Een opdracht
die zonder al te veel moeite
kon worden vervuld want het
Jgyptiscl
/at het
dus maar nauwelijks! En de
Egyptische bondgenoten deden
we! dreigend maar deden
niets! En hoe goed het tijdstip
?:ekozen was bleek uit het ver-
oop van de gebeurtenissen:
want gewild of ongewild had
Israël Engeland en Frankrijk
if in handen
grijpen. Het
naai werd immers bedreigd
door vreemde (Israëlische)
strijdkrachten en dat gaf de
twee bondgenoten het recht de
oude posities langs het kanaal
weer in te nemen. Een recht
waarvan Eden en Mollet een
aarzelend gebruik maakten.
Mislukt avontuur
Nasser en zijn trawanten knepen 's werelds levensader af door in het omstreden Suez
kanaal vele schepen tot zinken te brengen. En als immer geldt ook hier, dat de chaos
sneller gesticht dan opgeruimd is. Voor dat laatste is ook de hulp ingeroepen van
Nederlandse bergers, die daarmee een „V.N.-onderstreping" kregen voor hun wereld
faam. Maar het had heel wat voeten in de aarde, vooraleer zij aan de slag konden.
Hongarije na de vierde novem
ber: het Brits-Franse Suez-
avontuur ligt nog te vers in
ons aller geheugen gegrift dan
dat een opsomming der feiten
nodig is. En ook nu weer moet
de vraag gesteld worden naar
l het waarom. Waarom was dit
geen actie maar een avontuur?
I En waarom nam men het ri
sico van een derde wereldoor
log?
den samenvatten: omdat Enge
land en Frankrijk zichzelf over
schat hadden. Of liever: omdat
zij Amerika èn Rusland onder
schat hadden. Eisenhower en
Foster Dulles. Amerika's lei
dende staatslieden, nog gewik
keld in een verkiezingsstrijd,
aarzelden niet het optreden van
hun bondgenoten te veroorde
len. Aarzelden zelfs diet om hen
via de Ver. Naties te pres»en
hun actie te staken en het her
wonnen terrein weer prijs te
f:even. En Rusland, geconfron-
eerd met het afgrijzen der
wereld door het barbaarse op
treden in Hongarije, aarzelde
niet zijn voorraden atoomwape
nen als dreiging te gebruiken
in die meest zenuwslopende
ogenblikken van het gehele
jaar.
Wat konden Eden en Mollet?
Ze konden niet anders redden,
dan hun gezicht en daar
voor zorgt dan nu dc „politie
macht der Ver. Naties", een
handjevol soldaten van allerlei
nationaliteiten dat bij de gra
tie van Nasser op Egyptisch
fjrondgebied vertoeft en dat
eder ogenblik door de meer
derheid der Ver. Naties kan
worden teruggeroepen! Een
„armband-leger" en dus een
aan banden gelegd leger! Een
leger dat straks misschien ge
bruikt zal worden om de gren
zen van Israël te beschermen
tegen de Arabische speldeprik
ken en dat daartoe waar
schijnlijk alleen maar bij mach
te zal zijn door het „Verenig
de Naties-aureool"
het ls omgeven.
Tweede vraag
Maar die tweede vraag:
„Waarom namen Engeland en
Frankrijk het risico van een
derde wereldoorlog?" die is
moeilijker èn Interessanter.
Want dat die oorlog dreigde is
buiten kijf. Eén ondoordachte
daad van een enkeling, van wel
ke nationaliteit ook. had de
wereld in brand kunnen steken.
Dat het niet gebeurd is, is een
wonder waarvoor men God
mag danken! Of is dit laat
ste eigenlijk niet juist? Kan
het zijn dat de prijs die voor
het behoud van de vrede be
taald is, te hoog ls geweest?
Is het behoud van de vrede
niet te allen tijde het voor
naamste dat staatslieden beho
ren na te streven? Zijn er mo
menten In de wereldgeschie
denis dat men God niet meer
kèn danken voor de vrede? Zie.
dat is de vraag waarom het
«sat. In de kwestie Suez zo
el als in de kwestie Honga
rije. Een vraag van dodelijke
ernst die het zwaarst drukt op
hen die in deze wereld beslis
singen hebben te nemen. En
die maant tot het gebed voor
allen die in hoogheid gezeten
zijn.
Dit is onze mening: dat vre
de een zeer begerenswaardig
goed is op deze aarde maar
niet het hoogste goed. Dat er
ogenblikken zijn waarop men
naar het zwaard zal moeten
{irljpen. Onze tachtigjarige oor-
og zij er een voorbeeld van.
Maar dat Engeland en Frank
rijk thans besloten hebben
het hoofd te buigen en aldus
een derde (en zeer vreselijke!)
wereldoorlog te voorkomen
het lijkt ons wijs en goed. Want
het Suezkanaal mag dan be
langrijk zijn niet zo belang
rijk toch dat men er de le
vens van miljoenen aan mag
opofferen!
Iets anders
Iets geheel anders is echter
dat een derde wereldoorlog ook
op een geheel andere wijze had
kunnen worden voorkomen: als
de Ver. Naties niet een zuiver
politiek Instrument zouden zijn
geweest maar een organisatie
waar het recht hoog gehouden
wordt, dan zou het nooit zover
zijn gekomen. Dan kreeg een
Nasser geen kans voor zijn
ophitsende politiek In het na
bije oosten en dan had men
met veel groter kracht en eens
gezindheid kunnen optreden te-
Ktn het Russische verraad In
ongarlje.
Ziet ge waar de grondfout
ligt? Lees dan maar weer die
eerste woorden van deze be
schouwingen, het citaat van
Prediker: „Voorts aanschouw
de ik onder de zon de plaats
des rechts: daar heerste
onrecht; cn de plaats der ge
rechtigheid: daar heerste het
onrecht!" Zo was het in oude
dagen, zo is het nu. Er is niets
nieuws onder de zon. Wat ge
weest is, dat zal er zijn en
wat gedaan is, dat zal gadaan
worden! Ia dat niet om onuit
sprekelijk verdrietig van te
worden? Luister dan ook naar
wat Prediker op zijn uitspraak
laat volgen: „Ik zeida bij mij
zelf: Qvr de rechtvaardige en
de onrechtvaardige zal God ge
richt oefenen want er is voor
elke zaak en voor elk werk een
bestemde tijd!" Ziet ge het
geloof in deze woorden? Niet
nu, op deze aarde, wordt be
slist over recht en onrecht
straks zal God richten, ln de
hemel. En niet voor een korte
aardse tijd maar voor eeuwig.
Eeuwige «tref en eeuwige
blijdschap. Voor de christen
die gelooft.
Zworo bommen werden op Cy
prus geloden en luehti lóten
trokken near Egypto.
DE TOEKOMST
Het is oudejaarsavond geworden. Oudejaars
avond 1956. In Boedapeats straten ligt sneeuw op
puinhopen en in de huizen brandt nauwelijks vuur
waarbij men zich kan warmen. En over de weg
gebombardeerde huizen van Port Said schijnt wel
licht de zon. In de Gaza-woestijn patrouilleren nog
de Israëliërs maar over de grens met Jordanië
trekken wellicht de Arabische zelfmoordgroepen
om onschuldige Joden te doden en hun bezittingen
te vernietigen. In Cairo stelt dictator Nasser wel
licht nieuwe eisen over de vrijmaking van het
Suezkanaal en in Moskou houdt Chroestsjef wel
licht een redevoering over het vreedzaam naast
elkaar bestaan van volkeren.
Men kan trachten in dit alles een lijn te vinden
cn natuurlijk zijn er lijnen. En men kan trachten
ren op de bekende gegevens gebaseerde politiek
te voeren waarbij men onmiddellijk weer op
de benauwende vraag stuit: „Wat is het hoogste
doel van politiek: vrede of recht?" En dan zijn
er natuurlijk een paar conclusies, die voor de
hand liggen:
Zolang het
Rusland heerst.
zolang kan Rusland niet bescho
ordei
ala een betrouwbare partner bij welke onder
handelingen ook.
Het westen zal alleen tegen de Kremlin-poli-
tiek zijn opgewassen als het zich zeer hecht
aaneensluit en te allen tijde voorkomt dat
door Sowjet-manoeuvres een wig gedreven
wordt tussen de hondgenoten.
De organisatie der Verenigde Naties zal alleen
blijvende waarde hebben als men komt tot
een grondige reorganisatie zodat niet slechts
politieke motieven maar ook motieven van
recht hun rol kunnen spelen. En door ont
wikkeling van een maebtaapparaat zal men
aan dat verlangen naar recht kracht moeten
kunnen bijzetten.
De buitenlandse politiek der Ver. Staten zal
zeker ten opzichte van het midden-oosten, een
herziening behoeven. Want alleen met dollars
en een afgeven op „kolonialisme" is de wereld
vrede niet gediend!
Maar weet dat dit alles niet het essentiële van dit
wereldfebeuren raakt Het essentiële ls de strijd tussen
het Lam Gods en de satan. En belangrijker dan alles
is aan welke kant u en ik staan!
Egypto: een more tonk een Ruo-
zische makelij word door Isreft op do
Egypte,toren i er over d en eon aantal
grhlind'lnrklo krjjgtgrtangenen word
door een Isrottiocho toldaot naar een
kamp gevoerd.
