SLECHTS 7 DAGEN DUURDE
DE ZOMER
NIEUWE LEIDSCHE COUR AM
MAANDAG 31 DECEMBER 1*>56
giremd- 5
betogingen in
wott/ondp
Wereldgeschiedenis als de man
die de bergen introk
V - -
\V ,0^ - r V:
u<"
^ycv
\V^
]<giwfo**'*' r
HM Grimmige
koppen
Slecht* een greep uit de grote
lawine fan krantenkoppen, die in
dit jaar uw brievenbus binnen-
vielen. Eerst Polen, klein nog.
Duizenden Hongaren verlieten hun vaderland, openlijk en l
Russische vijand te ontwijken. Plak bij de Oostenrijkse gr
in xichl vonden tientallen vluchtelingen de weg versperd:
enige brug in de omget ing opgeldair
sluipwegen om de
met de bevryding
Russen hodden de
fTfOALS na een lange, lange winter eindelijk de
£_j wind gaat draaien en een zachte zuidenwind de
lente begeleidt, zo hebben de Polen in die ge
denkwaardige oktobermaand de loop der gebeurte
nissen ervaren. Als uit de hemel hun toegeworpen
kwam het onverwachte waarop ze maandenlang, jaren
lang gehoopt en gewacht hadden. Het ijzeren dwang
buis, hun door de Russen aangelegd, werd verbroken.
Een man die enkele jaren geleden in de gevangenis
was geworpen omdat hij de zelfstandigheid van Polen
voorstond, kwam aan het hoofd van de regering. De
mannen van het Kremlin die in grote haast naar
Warschau kwamen om orde op zaken te stellen, wer
den mei lege handen weggezonden. En door de radio
schalde het de juichende Polen tegemoet: „Het haast
ongelooflijke is gebeurd: het is in Polen lente in
oktober r'
Als een schok is dat bericht gegaan door de vrije
en door de niet vrije wereld. Een schok die even on
verwacht was als een aardbeving en die welhaast een
vloedgoli van vreugde veroorzaakte. Immers, men
had wel met blijdschap kennis genomen van het
„destaliuisaiieproces" in Rusland en de satellietlanden,
maar die blijdschap was nooit onverdeeld geweest.
Pal Maleter
Pal Maleter verwierf «Ich In
de strijd. die een korte
vrijheid voor het Hongaarse
volk opleverde, de bijnaam
..De Held van Boedapest"
Hij werd tijdens die korte
periode van vrijheid, die als
een roes voorbijging, minister
van defensie in het kabinet
van Imre Nagy. In die func
tie ging hij onderhandelen
met de Russische legerleiding.
In die functie overkwam
hem het grote Sowjetverraad.
Men hoorde niets meer van
Pal Maleter.
Mannen als Boelganin en
Chroestsjef hadden dan wel
met woorden het Ijzeren regi
me van maarschalk Stalin af
gezworen en met woorden en
veel geglimlach hadden zil dan
wel op hun wereldreizen de co-
existentie, de mogelijkheid van
een vreedzftam naast elkaar
kapitalisme verkondigd
•en wrak drieuie-
ieeuw de vrijheid
Een schrijnend beeld van mense
lijk leed: een groep verdrevenen,
leden van een dapper volk, dat
even de vrijheid proefde, maar
daarna geduongen werd die vrij
heid elders te toeken.
lereid die Poolse westgrens
te garanderen. En daarom zal
men in Polen Rusland niet zo
gauw in de steek laten Trou
wens, het succes van Gomul-
ka, de nieuwe machtheteber,
was toch al groot genoeg: zijn
land werd vrij zoals het Zuid-
slavië van Tito vrij is. Slechts
dit verschil is gebleVen dat er
maar in een wereld die Stalin nog Russische troepen in Po-
gekend heeft brengt men het len zijn gelegerd Maar (op pa-
met woorden niet ver. De we- pier) he'
reld wilde wel accepteren dat
in Rusland de persoonsverheer
lijking die het Stalinistische
tijdperk had gekenmerkt, was
afgeschaft maar de wereld
vroeg om daden ten bewijze
dat ook de onverdraagzame po
litiek van Stalin dood en be-
>ier) h ebben deze 1
bewegingsvrijheid zonder de
toestemming van Warschau.
Toen werd het zomer
N*
En toen kwam de lente, die
onverwachte Poolse lente. Niet vrijheid was
dat Polen in één keer alle ban- nog slechts
den met Rusland doorsneed en Gomulka mi
een westerse democratie werd zijn naar
zoals de westeuropese demo
cratieën het zou bnverstan-
dig geweest zijn en bovendien:
de Polen wilden dat zelf niet.
Polen koestert wantrouwen je
gens het westen omdat men ge
looft dat het vroegere Oostduit-
se en thans Poolse grondge
bied verloren zal zijn als de
westelijke landen het voor het
AAR WESTERSE maat
staven gemeten was het
Polen lente geen
wel
dan
gaf
het hart van vele Po
len hij is een communist.
En zolang er een communist
staat aan het hoofd van een
land. kan er in dat land geen
waarlijk democraUsehe vrij
heid heersen.
Maar nauwelijks was het be
richt van de Poolse lente tot
in de uithoeken der aarde door
gedrongen of een nieuw, en nog
verheugender bericht werd de
wereld ingezonden: de lente in
Polen werd gevolgd door de zo
mer in Hongarije. De mannen
en vrouwen in het land van de
Donau hadden hun kans gegre
pen toen dié aanwezig leek. De
Polen hadden hun GomuHca ge
kregen. zij schoven Nagy naar
voren, een communist nog wel
kon verwachten dat hij ook an
dere partijen in zijn regering
zou opnemen en aie men dvi
hoopte opzij te kunnen schul-
t de r
fit Hongarije kwant rfric foto t'iw ren klein meisje, dal
achtergelaten bagage. Zij kon nog nirl begrijpen waarom haar c
I duizenden landgenoten hun vaderland moesten verlaten. I erslagt
er nu met haar gaat gebeuren.
wacht bij wat
uders en de vele
•n wacht tij af icat
DE LOOP der wereldgeschiedenis is als de
gang van de man die op een schone dag
de bergen introk: het was immers lente
geworden en de zomer stond voor de deur. En
van die zomer wilde hij genieten daar waar die
op zijn schoonst is: in Gods natuur, ver van het
drukke gedoe der aarde. Toen hij nog niet eens
boven was viel de eerste sneeuw en slechts
enkele uren later blies de felle wind hem bijna
in de afgrond. De man begreep het niet en hij
had geen tijd om het te hegrijpenlangs de rand
van de afgrond spoedde hij zich terug naar zijn
uitgangspunt en soms leek het of hij het niet
halen zou. Maar hij kwam heneden. En toen hij
zich ging realiseren wat er gebeurd was, begreep
hij het: tussen de lente toen hij vertrok en de
winter waarin hij terugkeerde had wèl de zomer
gelegen. Maar de zomer duurde slechts zeven
dagen
was geen plaats maar voor Rus
sen en nauwelijks plaats
meer voor het communisme,
Dat was In die eerste dagen
van november: de dagen waar
in het rode embleem uit de
Hongaarse vlaggen gerukt
werd De dagen waarin men
leefde tussen hoop en vrees
omdat nu eens bericht werd
dat Nagy de Russen te hulp
de ronde deed. dat de Russi
sche soldaten bij grote groepen
overliepen naar dc Hongaarse
verzetsstrijders. Maar einde
lijk, eindelijk dan kwam het
verlossende bericht uit Mos
kou: de mannen van het Krem
lin waren bereid de Hongaar
se zelfstandigheid te erkennen
en hun troepen terug te trek
ken In Boedapest was het vol
op zomer tot die vierde no
vember!
Huiveringwekkende bladzij
den bevat het boek der ge
schiedenis. bladzijden welker
datum met bloed is geschre
ven. De Bartholomeusnacht is
n datum en in onze eigen
gate geschiedenis is de blad-
ie van het dorp Putten met
bloed geschreven Huivering
wekkend is ook die bladzijde
van vier november 1956, de dag
van Hongarije, van Boedapest.
Het is niet nodig alles weer
hier neer te schrijven het
staat in uw en mijn geheugen
gegrift: het vuige en trouwe
loze verraad van de Russen.
Onderhandelaars werden ge
vangen genomen een schen
ding van het vertrouwen waar
op men bij de meeat primitie
ve volkeren nog met verach
ting neerziet! Welhaast mach
teloos stonden de verzetsstrij
ders tegenover de Russische
tanks Machteloos met de
meest primitieve middelen zet
te men de strijd voort tot wan
hoop van de nieuwe Russische
stroman, premier Janos Kadar.
En nog Is die strijd niet ge
ëindigd. Het gewapend verzet
is langzaam overgegaan in een
lijdelijk verzet. Bij tienduizen
den is men dit land van bloed
ontvlucht en die achterbleven
staakten omdat hun eisen niet
werden ingewilligd. En staken
nu omdat «r nauwelijks meer
kolen en nauwelijks meer elek
triciteit is. Op vier november
brak de winterstorm los en
nog raast deze over het arme,
zichzelf verterende land Zo
mer was het ja maar de zo
mer duurde slechts zeven da-
litiek v*
Waarom
leiders Hl I
VOOrd U niet
i moeilijk: omdat de politiek
i de glimlach gevolgd?
hebben de Russische
an thans dat riaico ge-
Stalin vastgelopi
de onverzettelijkheid
vrije wereld. Op de Verenigde
gen
Meegeleefd
jongst
zijde
DE WERELD heeft mee
geleefd met het Hongaar
se volk en leeft nog mee.
De wereld heeft de tien
duizenden vluchtelingen opge
nomen Maar de wereld heeft
Seen antwoord gevonden op
e vraag: „Waarom''" Natuur
lijk kan men dit alles berede
neren van uit de ideologie, van
de grondgedachte
Staten en op het bondgenoot
schap rond ae Atlantische Oce
aan, de Nato. Erger nog: door
de politiek van Stal In voort te
zetten dreigde verlies. Een
nieuw Duits leger dreigde gc-
te worden en aldus de
zelfs de niet-zozccr-wcitelijke
landen als Zuldslnvlë en India
waren niet bereid de Sowjet-
koers te volgen. Er móest een
nieuwe politiek uitgestippeld
worden.
Pertijsecretaris Chroestsjef
en premier Boelganin zijn de
uitvoerders geworden ven deze
politiek. Glimlachend zijn ze dc
wereld rondgereisd, in Enge
land kindertjes over het hoofd
strelend, in India en paar ge-
nlrpigheidjes vertellend over de
..koloniale machten". Overal
trachtend zich aangenaam te
communisme Kan
■ggen
WEER 7JV VRIJHEID. Ook in Neder-
land arriveerden vele Hongaar te vluch
telingen. Het oude moedertje geniet in
het Jaarbeursgebouw dankbaar van een
warme kop koffie.
VOOR DE VRIJHEID. Anna Kethly
liet haar stem horen in de i ergadering
ren de VIV. Zij sprak voor de xrijheid
tan haar Hongaarse landgenoten.
verdragen.
Juist maar tevens
derschatting van dat commu
nisme Want als het kan mee
helpen tot de ..Kladdera-
datsch", de ineenstorting van
de kapitalistische wereld die
Marx profeteerde, dan verdra
gen communisme en vrijheid
elkaar (tijdelijk) wél. Dan is
er geen sprake van ruw in
grijpen zoals nu in Hongarije
gebeurd ia.
Zie toch de lijn die het com
munisme tot dusverre gevolgd
heeft. Daar is de beginperiode
zeg tot de tweede wereldoorlog
t"e. waarin Rusland alles op
allea heeft gezet om inwendig
sterk te worden. Onder Lenin
werd de grondslag gelegd voor
het „volksgeloof in het com
munisme", onder StaUn wer
den zii uitgerangeerd die zich
dat geloof niet eigen wensten te
maken. En onder Stalin was
het dat de oorlogsindustrie op
volle toeren ging draaien, dat
Jarenplan na het an-
srtj ontwikkeld en met
discipline uitgevoerd
Alles werd ten dienste gesteld
aan dat ene grote ideaal: het
bouwen van een bolwerk tegen
de kapitalistische landen, een
bolwerk dat geestelijk en ma
terieel sterk moest zijn als de
grote krachtmeting zou ko-
Daarna de oorlog waarin ook
Rusland werd betrokken En
hoe! Dc Duitse legers hebben
er huis gehouden, niets en nie
mand ontziende maar zij
hebben Rusland niet kunnen
breken. Moreel niet en eeono-
mUch niet en militair niet Br-
•ef hoe groot de voldoening ge-
A-eest moet zijn in de harten
van allo Ruisen over dit luc
res Besef hoe zij. meer nog
dan de andere overwinnende
volkeren, het zoet van de over
winning als wijn hebben inge-
dronken Dan begrijpt ge ook
met welk een sterk moreel dit
volk de „koude oorlog" la in
gegaan. Welk een desillusie het
neeft moeten slikken toen die
koude oorlog heel wat minder
succesvol bleek te verlopen
dan de oorlog van '40—'45. En
bedenk weft een enorme klap
de „destalinisatie", de ontluis
tering van de verheerlijkte Sta
lin heeft betekend Welk een
enorm risico Chroestsjef daar
mee genomen heeft
Waarom heefi men dan eer
aantal jaren die Chroestsjef-po-
Oteral Us de vrije wereld teer
den grootscheepse acties op
touw ge*ei om financiële hulp
aan de Hongaarte x luchtelingen
Ie bieden.
maken en overal trachtend
tweedracht te zaaien! Wat
soms wonderwel lukte!
Vergeten
vergeten: dat de glimlach niet
past bij de dictatuur! Wel mis
schien in het buitenland, waar
die glimlach Wellicht wordt
aangezien als een bewijs „dat
het, toch zo erg niet li"
maar niet in Het binnenland,
niet in de satellietlanden waar
men die dictatuur dagelijks ala
een loden lait ervaart En
waar men die glimlach aanziet
ali een bfwijl dal de tijd ge
komen Jj om die Laat van zich
af te schudden wat onder de
ijzeren dictatbur van Stalln al
léén aan Tlto gelukte, dat
wordt nu een aanlokkelijk voor
beeld voor aqderrn. Ziet te nu
de gotoeurtmuien in Polen
weer voor u? En Hongarije?
Maar ziet ge nu ook dat de
mannen van het Kremlin Po
len nog wel konden laten paa-
•eren. maar Hongarije niet
meer" Want In plaaU van
winst te behaion mei hun nJeu-
we taktiek en die winst la
de gezichten In plaats
Bleken de leerlingen In wrode
onbetrouwbaarheid niot voor
hun oude meestor onder to
d»on Boodapcst bloodde ui»
duizend wooden 1
