rvixin
DE ONZICHTBARE VLAG
„Mr. Maury, rechter"
PIANOWERKEN van RAVEL
en BEETHOVEN
eens arm negermeisje
in kerkkoor
Cultureel
venster
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1956
Op 13 november
in ons land
Marian Anderson met haar
Ie begeleider Franz Ru pp.
f waren heel arme mensen, maar in onze armoede was
er een grote rijkdom, een rijkdom van muziek, liefde en
geloof. Mijn twee zusters Alice en Ethel en ik waren allen
op een kerkkoor van kinderen. Nog zie ik de trotse gezich
ten van moeder en vader als ze ons vanuit de voorste kerk
bank in het koor zagen. Toen ik zes jaar was was ik plotse
ling zo gelukkig voor het koor te moeten staan en heel al
leen te zingeit ..De Heer is mijn herder".
Het
in de Baptisten
KERKCONCERTEN
Kerk in Philadelphia. Al heel i-ve jonge Marian Anderson wilde
vroeg vertelde moeder ons. graag wat verdienen
dat de vorm van het geloof.
de kerkelijke richting, veel meenschap trad se des zondags-
oner frontlijn en operatietent
minder belangrijk is dan wat
er in het hart is. ..Als je bij
God komt zal Hij nooit vra
gen wat je bent", zei moeder.
Als kinderen hebben we
haar nooit horen klagen
over haar lot. Een van haar te houden, maar het was ook hier
leefregels, die ze ons mee- a
gaf. was: ..Scheldt nooit op bracht
anderen, die op jou schel
avonds wel eens op bij kerkcon-
eents. soms S 1.00 kreeg. In de ne-
gerwijk Harlem trad ze ook op en
goede vrienden bezorgden haai
een concert in de Town Hall in
New York. Maar dat werd een
desillusie: de zaal was half leeg.
Anderson dacht
den".
De bekende negerzangeres Ma
ian Anderson schreef dat in het
verhaal van haar jeugd, een jeugd
mij ook de kracht van het gebed
beseffen. Het gebed begint daar
waar het menselijk vermogen ein
digt, zei ze altijd."
Anderson ging les
tt** M0S5p,&.B«.Sofe
door h;
\171J Hollanders hebben nog al van de leek. die verder
te goed de vlag in hennne- dan dat aUeen. Voor
ring, die twaalf jaar ouer Duits
land gewapperd heeft, de vlag
met het hakenkruis, het oeroude
zonneteken, dat tot symbool van heid. di
het antisemitisme was gedegra- digheid,
deerd. Dat was de zichtbai
vlag. Maar daarnaast
heeft is
iede- tijd
gewonde een opgave, een taak.
De inspanning daarbij lag niet
de lichamelijke prestatie. Wel-
-erkzaam-
de dienaar Gods nog al
stukje verder die klein
afstand van het schouderophalen gelopen, zoals
;etens5haP l°l aan de poort kerk in Philadelphi
bied
lukkig. ook in DmUloml, nog h.d_d.t
een onzichtbare, en daarover
spreekt Peter Bamm (pseudo-
ïgheid een afstand
om troost te schenken an-
laal met alleen han- dere bronnen behoeven dan die de
ook lichaamskracht wetenschap ooit ter beschikking zal
igenlijke inspan- hebben Daar knielt de geestelijke in d'e
het onmetelijke leed met de m
in de hand dan het oude den v
stelde, boek dat de laatste troost van de fonds
nipg lag daarin, dat iedere indi-
Symphony Orchestra van Philadel-
aut-i strem zou- phia In 1925 behaalde zij uit ruim
eg op muziekge- 300 mededingers de prijs der Sta
kellicht reeds lang was dood- dium-concerten en trad zij als
zei. Aan de soliste op met het New York
behoudt Ma- Philh. Orchestra. Daarmee was
Andertnn. die op 17 ffbruar, lJaa' WMte govostigd
1902 geboren werd, nog steefjs de
schoonste herinneringen. ..Daar.
kerk. waren jaren geleden éigen klèlée "boerderij
□□□OODDDDGCOQ
iltn j
over
Rembrandt
*n opdracht van het
Ministerie van O,
v. en W. maakte
le Nederlandse ci-1
film „Rembrand
Hy filmt daarvo
de schilderyen
Lr
Duitsland en Ei
land. Thans
Haanstra bezig 1
de „Nachtwacht"
het Ryksniusei
Hy wordt bygest
door een staf
Technicolor met d«
Engelse camer.m.^
Stanley Sayer en
een technische staf
van Cinetone. Op
de foto is camera
man Stanley Sajet
bezig het licht te
meten en het lykl
alsof Banning Cock
op het schilderij
"uitenant daar»
uitleg geefti
OOODGOOQQOQOOODDDOOGOnODOODDDÜDOOnöODODnOOnO
dr. Emmrich).
jaren officier van gezondheid
het Duitse leger, die
als chirurg jaren lang
zijn operatiemes heeft
gesteld tn dienst van
de gewonden en de
verminkten. Het was
de vlag van de hu-
manitas Ze wapperde
boven de operatietent
in een bosje aan de
Dnjestr. onder de
wijde luchten van de
Oekraïne aan de Krim,
overal tussen de fron
ten van de wraak.
In lijdenden te helpen zijn on- taak
telbare heldendaden volbracht. °P8e'
Duizenden hebben hun leven daar
voor gegeven. Onder dat onzicht-
vaandel (treden de Russi-
de taak.
op de beste manier werd
bracht. De honderdste had dat
recht evengoed als de eerste. Ie
der was een mens. Tegen deze
Het
i is
ondert me niet dat Pe-
Bamms werk in Duitsland
veel gelezen wordt. Overal
voelen we de harteklop
goed hulpvaar-
die hun centen offer
wat zij noemden: het
r Marian Anderson, een
daad die ik m'n leven lang niet
zal vergeten. Als ik in Philadel
phia kom tracht ik altijd nog een
paar van die mensen te bezoe-
dig
psy-
scha artsen, dia in gevangenschap lltieke tegenstander*
waren geraakt, naast de Duitse
chirurgen de auteur durft nog
steeds hun namen niet te noemen,
omdat zij bestraft zouden kunnen
worden wegens medewerking met
de vijand bereikten de hospi-
chische draagkrachten
uit onzichtbare bronnen
gevoed groot genoeg
was om al het leed tc
dragen, zelfs om een
hebben voor humor. In
zijn epiloog zegt hij:
Ik heb dit verslag
opgetekend ter nage
dachtenis van al dege
nen die onder de on
zichtbare vlag hun
leven geofferd hebben
uit liefde voor hun
naaste. Over de halve wereld
tijn hun graven verstrooid. Het
licht, dat van die graven uitgaat,
werpt een helder schijnsel op de
weg van de mens naar de toe-
dan ook komst De onzichtbare vlag.
aronder zij gesneuveld zijn, is
vtrloren vlug geweest
Begrijpelijk, als ze dertig uur
onafgebroken moesten opereren!
Het spreekt vanzelf, dat deze man
qualificeert hij als dc ..trombose is in hun d<?od
van de moraal". Hij ziet, hoe het
gif van het antisemitisme steeds
verder doorvreet, hoe de misda-
kant als motief
J. H. SCHOUTEN.
taalsoldaten. die de gewonden uit moeten dienen, de misdaden var
..de anderen" te rechtvaardigen.
Ieder van de beiden beriep zich
op het recht van de wraak ..Maar
Door hen was het mogelijk, dat wraak is geen recht."
De n a a m Hitler wordt niet ge
noemd. maar hij wordt steeds
aangeduid als ..de primitieve man
de top met zijn defecte ka-
.Hct beetje daemonie,
hij zijn
destiid te danken had. werd tus
sen de molenstenen van de oorlog
spoedig vermalen".
..Jn de anarchie
komt het type.
minderwaardigheidscomplexen
machtswellust lijdt, goed
rustr
bU. Prijs DM 14.80.
ze studeert, waar ze in haar tuin
werkt, waar ze opnamen maakt
en waar ze in haar eigen kamer
en zonder publiek haar geloofslie-
dere zingt, negro-spirituals: ,,He's
got de whole world in His hands"
i Hij heeft de gehele wereld
city (O. wat
mooie stad. die God
heeft gemaakt) of
..They crucified my
Lord. An' He never
said a mumb'lin
wdrd, not a word"
(Ze kruisigden de
Heer, maar Hij zei
geen woord. zelfs
geen mompeling).
Het arme meisje
uit het kerkkoor van
Philadelphia werd een
grote zangeres, dank
ook zij de steun die ze
voor de financiering
van haar studie kreeg
van de Rosenwald
Foundation. Haar car
rière is, eigenlijk bij
zonder snel gegaan:
In 1928 stond ze al in
Carnegie Hall, in 1934
in Parijs, in 1935 in
Salzburg en Wenen.
Alles zonder strijd?
Integendeel, net als
jiaar voorganger de
hegerbariton Roland
Hayes moest ze voor
erkenning van haar
ras vechten In Washington stond
de invloedrijke groep ..The
daughters of the revolution"
(Dochters vw de revolutie) haar
optreden in'de concertzaal niet
toe. Dat was voor Eleanor Roose
velt de reden voor deze groep te
bedanken en zij organiseerde op
9 april 1939 een co:
rian Anderson voo
teken van Lincoln.
het gedenk-
VR1JHEID
DIE daad werd het
negerzangeressen
1954 de befaamde Metro-
politain Opera in New York Ma
rian Anderson als eerste negerzan
geres engageerde, was het rassen
verschil ook bij deze instelling op
geheven. De altzangeres Marian
baande de weg voor de jongeren,
ook in het buitenland. Zuid-Ame-
rika, Nederland. Duitsland, Frank
rijk, Zweden, maar ook in Japan
wist Marian Anderson het bewijs
te leveren, dat ook de neger een
mens is als iedereen en zelfs zeer
begenadigd kan zijn. De machtige
Amerikaanse impressario S. Hu-
rok heeft in dit opzicht veel ge
daan voor de goede negerkunste-
Bij al dat succes, bij al die
roem. bij al die grote internatio
nale onderscheiding, bleef Marian
Anderson de eenvoudige en dank
bare kunstenares, die èn als zan
geres èn als mens ontelbare vrien
den maakte over de gehele we
reld, ook in ons land. En het zijn
niet alleen de negro-spirituals die
zij zingt, ook het kunstlied heeft
haar hart gestolen: het lied van
Schubert en Brahms, het lied van
Schumann en Wolf. Heeft u ooit
wel eens „Der Doppenganger" van
Schubert of ..Morgen" van Ri
chard Strauss van Marian Ander
son gehoord? Het zijn grootse ver
tolkingen. doorleefde, bewogen ver
tolkingen.
Marian Anderson heeft een
prachtige diepe altstem, die bo
vendien grote dramatische kwali
teiten in hogere registers kent.
Maar het is bovenal haar muzi
kaliteit, die ontroert. Toen haar in
1941 door de stad Philadelphia de
zgn. Bok Award van 10.000
werd toegekend, bestemde zij dit
bedrag voor de Marian Ander
son Scholarship Fund, welk fonds
jonge zangkunstenaars prijzen
geeft. Al zeer velen hebben de
Marian Andersonprijs gekregen,
o.a. de ook in ons land bekende
negerzangeressen Camilla Willi
ams, Luise Parker. Mary Sim«
mons. Leonora Lafayette, Matti-
wilda Dobbs. Martha Flowers i
Helen Colbert.
Na vele jaren zal Marian An
derson weer In ons land optre
den en wel op dinsdag 13 i
ber a.s. in het Gebouw v-
en W. te Den Haag. Concertdirec
tie dr. G. de Koos heeft haar op
nieuw naar Holland gebaald om
ook de Nederlandse bewonderaars
de kans te geven nog eens te ge-
ET/ENNE DE GREEFF,
Een goed boek, maar zonder verrassingeri
de gekwetste, die in een seconde
uit de hoogste activiteit gerukt
volkomen hulpeloos gemaakt w
verlost werd uit de hel van I
sljgv.ld -n ..hgi oud. ver,I-ton ;tkUr. ""h,', "£'-,7
vaandel van de hoop opnieuw
kon hijsen op de mast van zijn
Peter Barom vertelt nu van de
ze jaren aan het front achter de
gevechtslinie. Hij doet dat met
volkomen eerlijkheid, zonder eni
ge pose. reëel zoals men van een
chirurg mag verwachten: boven
dien beheerst hij de (speciaal bij
Duitse schrijvers) niet alledaagse die dc mythe
kunst, het ernstige op een lichte onfeilbaarheid
manier te zeggen.
VIA NAALD
ÉN PLAAT
tamelijk goede
pianist te zijn. wiens handen
zoals Weber het eens heeft
OPERATIE
..De gewonden worden binnenge-
br.cn. D.t ging uur uur. d.g -^"'v'^ilkmg
J*„fi:ctï L, 1" ««Aled-nU,D.t de
ÏS'dVnnnl 'ViVee'n "meó" a"1'"*' d' despoten ton het mugtkole «chepptnjsproce, gijn rich ij
van r 2jjn strategische Qeweest. Hij was verwonderlijk laag aan het klavier gezeten,
oit heeft willen waaruit wellicht wordt verklaard dat hij nimmer octavengangen
opgeven. Het behoort tot het ziek- heeft genoteerd. Zijn lange, lenige vingers en zijn smalle lang-
tcbccld van de hysterici, vooral toerpipe hand. die met een uiterst soepele pols verbonden was,
de schizoide fanatici onder geleken op die van een goochelaar. Zijn duim wendde zich met
J-» i onwaarschijnlijk gemak naar de palm van zijn hand,
wat hem in staat stelde gemakkelijk een groot aantal toetsen
terug te reiken."
hen. dat zij niet in staat zijn, fou-
erkenncn. Terwijl de vrou-
elijke hysterie een relatief on-
king van het be
staan vormt, wordt de mannelijke
dc reparatiewerkplaats
mensen werd binnengeloodst. Na
tuurlijk hadden we geen meelij.
Niet alleen, dat we ons dat he
lemaal met hadden kunnen permit
teren dan zouden we spoedig
uitgeput en voor ons werk niet
meer te gebruiken geweest zijn.
Meelij is het natui
veten over hys
terie bij mannen, maakt de sto
ring des te gevaarlijker
De auteur ziet het onheil
duidelijk, als hij r
Dit schreef de pianist Henri twee
Gil—Marchex. die Ravel goed inspi
heeft gekend. Aan de hand hier- Kwintet
van zijn natuurlijk allerlei ken
merken in de pianomuziek van
Ravel te herkennen, technische fa-
deel (Adagio) zijn ge-
het Klarinet-
g met de linkerhand
oefenen. Hij arrangeerde meer
dere werken uitsluitend voor de
linkerhand en vroeg ook aan ver
schillende componisten speciale
werken voor hem te schrijven,
o.a. Franz Schmidt, Erich Korn-
§old, Sergei Botkiewicz. Richard
trauss en Maurice Ravel.
Ravel heeft aan dit verzoek vol
daan. door een prachtig werk te
schrijven, waarbij de pianopartij
geheel door de orkestpartij is
heengeweven. Het Pianoconcert in
G-dur was veel concertmatiger.
veel
de
het
ïrlof in We- cetten die terug tc brengen zijn
t de eigen techniek Ravcl heef
wedijveren tussen solist en orkest
Het Pianoconcert voor de linker
hand vormt meer ten gesloten ge-
het
Programmaboekje
van de Cefa
De Chr Film Actie heeft een
geïllustreerd Film-Programma
boekje uitgegeven, waarin zijn op
genomen beschrijvingen van en
afbeeldingen uit de 14 films, wel
ke de Cefa óf zelfstandig voor Ne
derland uitbrengt, óf waarvoor
een contract voor openbare verto
ning is afgesloten. Het betreft hier
de films ,,Dc pastorie van Hin-
ton", ..Morgen zie ik je weer".
,.De open aeur", ..Kaspar zoekt
een vader". Ik ben met U".
..Strijd om de top", ..Een hand
vol rijst". ..De kinderen van dc
grote FJeld". ..Maria Theresia'
..Dr. Christian grijpt
rlijke gevoel taurant. terwijl het legerbericht pianist gebracht, doch trad
door de radio wordt uitgezonden: Veel als solist op. Voor het
ibi uit de genoemde plaatsnamen kan
hij als insider de katastrophale
terugtocht opmaken.
..Daar zaten ze in deze pronke-
rige zaal van wit en goud en
kaviaar van de Don. Maar zij
ten met. wat deze rivier voor
betekende Ze zaten in Belsazars
„rnnt ronrpr' hand met orkest. (Concert pour heel: de drie delen (Lento. An-
och (rad we', la ma>n gauche avec orchestre) dante. Allegro) zijn dan ook tot
dtooiing
1927-1928 zou hij een concert- G-dur Pianoconcert kreeg Ravel
eis door Amerika maken en hij van de Oostenrijkse pianist Paul
ilde daarvoor een pianoconcert Wittgenstein het verzoek een Pi-
zelf wilde anoconcert voor de linkerhand te
spelen. Er was echter te wei- schrijven. Tijdens de eerste we-
JJjél weinig tijd voor en eerst in 1931 reldoorlog verloor Wittgenstein
hen voltooide hij dit werk: het Piano- namelijk zijn rechterarm
in G. gr t.. dat door werd verpleegd
*^cho. d« .J ««"«"fl*
ilpha beten waren in het vlam
de Salie Pleyel te Parijs direct
..ten doop" werd gehou-
den Ravel zelf trad toen
op als dirigent. Graag
had hij de solo-partij
gespeeld, maar de studie
daarvan was te ver
moeiend geworden en
zijn gezondheidstoestand
liet dat niet toe.
Mozart en Saint-Sacns
..dapper- speelde hem by hei
schrijven van dit Piano
concert voor de geest:
de weelderigheid van de
P-r.U-tCT> D- Ubttte «k Franje Sginl-S-rn* en d,
verkorrel ..Jeugd in de b a «laevrM Hn ic dezelfde we- rimaar-riehtiize levendige
Russiscn
Omsk in Siberië en
ijn genezing ging hij
één geheel verenigd. Paul Witt
genstein speelde het werk voor
het eerst in Wenen een week
voor de eerste uitvoering van het
Pianoconcert in G-dur te Parijs,
dus 7 januari 1932.
Met ..Le Tombeau de Couperin"
en de liederencyclus „Don Quichot-
te a Dulcinée" behoren deze twee
Pianoconcerten tot de laatste wer
ken van Ravel. Hij stierf in Pa-
menschrift, dat
en goud van de wand gegleden
was". Daarna gaat hij met zijn
vrouw naar de opera. Wat ze daar
zagen, was geen première, maar
een demière.
DUITSE SOLDAAT
Was de Duitse soldaat niet dap
per' Ongetwijfeld, i
heid zonder moraa. i» c«n uc«-
óoom van het boze". Hij ziet twee-
n, lo'_ erlei slagveld: de frontlijn
".c nnbrniiblnrl Do laatste i«
ding". ..De neef
..Het lied van Kaprun" Het boek
je wordt aan verenigingen jeugd
raden en comité s welke hierin
zijn geïnteresseerd, door het Ce-
fa-filmbureau. v Alkemadelaar.
7. Den Haag. toegezonden. Uit
Amerika wordt dezer dagen ver
wacht de film ..The unfinished
task", waarvan de Cefa de rech
ten heeft verkregen; een zeer bij
zondere film die deels in Chica-
een slagveld ..Het is dezelfde we- doorzichtige,
tenschap. die hier met het uiterste sprankeling van a
technische raffinement probeert tenrijker Mozar«
ij j~ a i daarnaast kwam
te redden, die men 8 km
verder met het uiterste technische
raffinement tracht te vernietigen.
Voor dc succesvolle toepassing
van de wetenschap in het vernie
tigen en in het redden
worden dezelfde onderscheidingen
verleend."
Met het operatiemes kan de chi-
Ned Nieuw-Guinea rurg veel bereiken, i
opgenomen. Onder de korte
films, die in het Cefa-program
zijn opgenomen, behoort ..Selan- g,>ed Bewust Naar aanleiding
tie", een interessante reportage ,J
opening van het zending!
invloed, nl. die
van jazz-muziek, het best
merkbaar in de levendi-
'levens finale. Het eerste deel
is fors en voortvarend
(Allegro) en het tweede
deel is een der mooiste
lyrische fragmenten uit
Ravel's oeuvre, een breed
mnr.ch Jlch do tsotam viin mglodl,. d.'
irnd,.rh> .tUIUCh.p
een ontmoeting met een veFdpre-
diker zegt hij: ..Een chirurg heeft
mensen met zijn kunst ten einde
later door fluit, hobo en
klarinet wordt gespeeld
waarbij dan de piano
prachtige arabesken te
kent Ravel zou tot dit
rijs na een hersenoperatie op 28
december 1937. Een half jaar voor
zijn sterven vertrouwde hij een
vriend toe: ..Ik heb nog heel veel
muziek in het hoofdik heb
eigenlijk nog niets gezegdik
heb alles nog te zeggen".
PHILIPS heeft beide pianocon
certen van Ravel op één plaat ge
bracht in een uitzonderlijke vertol
king door de pianist Jean Doyen
en het Orchestre des Concerts La-
moureux o.l.v. Jean Fournet. (30
cm. langspeelplaat A 00246 L).
Niet alleen wordt hier èn door so
list èn door de orkestmusici tech
nisch volmaakt gespeeld, maar
het is bovenal de geest dezer ver
tolkingen, die zo zuiver is. In
deze weergave is de sfeer prach
tig gehouden, is er de spanning
gebleven van de eerste tot de laat
ste noot en is er bovendien een
ideale kleur. De opname-technici
leverden eveneens zeer goed werk.
UE DEUTSCHE GRAMMOPHON
GESELLSCHAFT heeft op een
kleine plaat de Sona'.e no 26 in
Es-dur Op. 81a van Beethoven op
genomen in een vertolking van de
pianist Wilhelm Kempff. (45-toe-
renplaat 30.213 EPLi Deze Pia
nosonate van Beethoven kreeg de
toevoeging .Les adieux. l'absen-
ce et le retour" (Het afscheid
de afwezigheid het weerzien)
Tijdens de afwezigheid van zijn
beschermheer Aartshertog Rudolf
schreef Beethoven deze pianosona
te, die hij ook aan de Aartsher
tog opdroeg. In de gedrukte uit
gave wilde Beethoven de toevoe
ging er niet bij hebben, maar het
is toch gebeurd en nu is deze so
nate algemeen bekend geworden
als de ,.Les Adieux-sonate" Het
werk is eigenlijk hetzelfde experi
ment als Beethovens Zesde Sym
fonie. bijgenaamd ..de Pastorale".
Dc klassieke vorm wilde Beetho
ven ook hier rndergeschikt maken
aan een programma. Het is niet
de sterkste pianosonate van Beet
hoven geworden, maar is toch we!
heel karakteristiek voor Beetho
vens pianostijl.
Wilhelm Kempff speelt het werk
zeer doorzichtig en toch niet koel.
Technisch beheerst deze 61-jarige
pianist de materie nog zeer goed,
doch het meest valt zijn pedaai-
gebruik op. dat zo volstrekt be
heerst is en zo knap de accenten
geeft, dat men hier beslist van
een uitzonderlijke vertolking kan
spreken. Kempff vertroebelt het
klankbeeld nergens en maakt
soms heel puntige accenten. Doch
elke noot is geladen met muziek
Opnametechnisch voorbeeldig.
Van Etiënne de Greeff, schrij
ver van de bekende roman Het
duister is mijn licht", verscheen
thans „Mr. Maury rechter." De
omslag van deze roman ver
meldt, dat de schrijver hoog
leraar in de psychologie is.
Was deze mededeling ons niet
gedaan, men zou het allicht
ontdekt hebben.
De psycho-analyse mag een tak
van wetenschap zijn waarvoor
men respect mag hebben, toege
past op de romankunst kan men
er toch ook iets tegen hebben en
zeker in de laatst genoemde ro-
Nuchter bezien heeft deze ge
schiedenis niets spectaculairs. Mr
Maury is een hoogstaand mens
met opvattingen en inzichten, die
hij zich door de jaren heeft ver
worven en zo eigen gemaakt, dat
zij voor hem het begin en einde
betekenen. Hij is echter gehuwd
en het gedrag van zijn eveneens
hoogstaande vrouw brengt zijn
verworvenheden toch op een of
andere geheimzinnige manier aan
het wankelen. Zij stelt hem voor
de vraag of hij niet toch misschien
de diepste nood en het verlangen
van de mensenziel geen onrecht
heeft gedaan, want zijn vrouw
schijnt in zijn wereld te verstik
ken. Zij is toch geen zelfzuchtig
type en heeft een open oog voor
de goedheid én zuiverheid van
haar grote echtgenoot, maar haar
leven verdort er bij.
Dan komt de ..beroemde derde"
in het spel, en daarmede de twee
strijd voor de vrouw. Het lijkt of
die derde alles geeft wat zij ont
beerde.Hij maakt haar. haar te
kort bewust. Als de spanning haar
hoogtepunt nadert, waarin zij de
grote sprong zal wagen en de vei
lige mr. Maury vaarwel zal zeg
gen. wordt hij juist het slachtof
fer van een vergiftiging die hem
tot aan de rand van de dood voert
Het is het resultaat van wraak-i
neming voor een niet vergeten
vergeven veroordelingmai
mr. Maury ontkomt en dan zi
Geneviëve, zijn vrouw wat zij ve
liezen ging. Zij grijpt de kans o:
samen met hem een nieuw leven
op te bouwen.
Dit is dan bloot de geschiedenis
zonder details, maar de schrijvi
heeft alles wat hierbij door zijn
objecten wordt gedacht en gezegd
tot op de kern ontleed en dat ii
juist ons bezwaar. Er blijft
niets, maar ook niets te raden
over en het respect voor
knappe ontleding geeft geen vol
doening. Bijna onmerkbaar glijden
de gedachten steeds in woorden e
daden over en elke verrassing
bij voorbaat uitgesloten. De zii
wordt hier tot een rekensom, e
eigenlijk maakt de schrijver de
zelfde fout als mr. Maury, hij
onderschat de diepste drang
de mensenziel, wegen en gedach
ten die ook de knapste psycholooj
verborgen blijven, die aan
en daad juist zo iets verrassends
en boeiends geven en een
tot een „echt" boek maken.
Waarschijnlijk stelt De Greefi
daar geen prijs op, niettemin li
het bij een nieuwe roman de
weging waard of het niet goed ii
wat ruimte te laten aan niet be
rekenbare handelingen en
den. Het boek is knap geschrevel
en de uitgever Pax te 's- Gravent
ha ge heeft er een mooie uitgav<
van gemaakt, maar schrijver -
uitgever kunnen het ons niet kwa>
lijk nemen, als we concluderen, dat
het boek ons, ondanks de goed<
eigenschappen, niet bevredigt.
HERM. STEGGERDA.
RONDEEL VAN TROOST
Rust maar liefste aan mijn schouder,
rust maar aan mijn schouder, lief.
Wèl ziet elke dag ons ouder,
wat vermoeider, wat geknauwder:
leven laat maar klein gerief.
Treur nochtans om zeer noch grief,
rust, gerust nu, aan mijn schouder,
heb het blijde leven lief;
warmte geven maakt niet kouder,
warmte nemen maakt geen dief,
slechts het samen-zijn vertrouwder -
Rust maar liefste aan mijn schouder,
rust maar aan mijn schouder, lief.
Cor J. Nobel.
CORN. BASOSKI.
