POLDER-PAUWKE
stroopte toch
m-ffla vemAt
ZONDAGSBLAD
Suikerbolleke
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1956
DE VELDWACHTER WAARSCHUWDE MONDELING EN
SCHRIFTELIJK, MAAR....
Aan de zelfkant v«n
het dorpke staat een hoog-
opgeachoten boom als een
groteske plumeau naar d'n
hemel te wijaen alsof hij de
wolken af wil stoffen. In de
schaduw van diejen vreemde
boom staat het huiske van
't polder-Pauwke. Een huiske
met een versleten rieten hoed
eq twee scheve ogen die
constant de polder in gluren.
Hij zit daar in ayn enigheid,
't polder-Pauwke. Hij rookt
daar zijn tahak en drinkt er bij
tijden een klein slokske uit de
fles die hij gekocht heeft bij
Koos de Spons, de voze waard
uit het Everzwijn.
man Pauwke. Waarom j
risiko willen lopen nog
baal op de hals te halen? En dat
komt er onherroepelijk van Pauw-
ke. onherroepelijk. Er moet een
eind aan dat gestroop komen!"
Verviers zwijgt. Hij plant zijn
voeten met de glimmend gepoet
ste laarzen stevig op de grond en
wrijft zijn sterke handen met
je het het kampke van den Duitser. Een de veldwachter heeft ontvangen,
n ver- koe heft traag de kop en loost gaat hij wederom gedempt over
Sn dat een lange zucht. de grasrand langs de weg Wel
Pauw- Pauwke zoekt met scherpe twee lange uren dwaalt hij door
droog gerucht tegen elkaar. Hij of zelfs ook
de sluw uitgezette val
len.
Ze zijn leeg; alle zes.
't Polder-Pauwke kuiert terug,
bedaard met z'n handen op de
rug. Hij voelt geen verbittering
wel hardnekkig uitblijft, 't Polder-
Pauwke grinnikt een weinig en
licht evekes zijn pet waardoor een
oud stuk krant uit de rand van
de pet naar buiten glipt en nu
als een staart van een chinees
gaat afhangen van Pauwkes
hoofd. Pauwke merkt daar nie
mendal van en Verviers is te
zeer vervuld van zijn zending om
het grappige te zien
..Je hebt me toch wel goed be
grepen""' vraagt de agent met
een korreltje drift
Zeker, zeker, knikt "t polder-
Pauwke.
..Nou dan!" zegt de veldwach-
opstaande. ..Ik heb je
kooi opzoeken. Er hangen nog 3
le dagen in de lucht, denkt Pauw- seling als
ke.
het veld voordat ie de strikken
gaat inspecteren, 't Polder-Pauw
ke bukt zich naar de eerste, leeg
de tweede, leeg de derde
Hij schokt recht, z'n fijn gehoor
heeft een geluid opgevangen dat
niet in de nachtelijke polder thuis-
Evekes talmt Pauwke nog.
nadien schiet hij dicht langs de
een schaduw vo
zijn borst knijpt
voorbode van de winter
SNEEUW EN VORST ZIJN GOED
MOGELIJK
(Van onze weerkundige medewerker)
Weer ligt er een zomer en weer ligt een herfst achter
ons. Al behoort november nog tot de herfst, toch moeten
wij op winterse grillen voorbereid zijn. Het verschil in
temperatuur bij oostelijke en westelijke luchtstroming is
al vaak even groot als in een wintermaand. Zo profiteerden
wij verleden jaar in de eerste week van november van
een zachte luchtstroom uit het zuiden, waarin de tempe
ratuur op 7 november in Limburg nog tot 21° C steeg,
wat in november wel tot de records behoort.
En de volgende morgen over
handigt de postbode Pauwke een
mooie witte enveloppe. Pauwke Dat-
gaat daar 's evekes voor zitten
en maakt d'n brief wat bibberig
open met het mes waarmee hij Verv
piot-
de pijn. Toch
bereikt hij veilig zijn huiske on
der de boom met z'n hoge stam
en bizarre kruin. ..Morgen komt er
veer een dag", murmelt het man
ke gelaten.
öRA<Menö &&n öe R&öioknop
door hem heen. Dat
vlees bederft niet. vindt Pauwke waarschuwd Denk
likkert in een zonnestraal, het e n 'mislukte 'ja cht op "hét Val vlug" teert de iaren- verscherpt zijn zin-
ordt veelvuldig gebruikt Het H JTr0'wke Verviersheeft ge- tui«en- m"kt h!m bunker*nd
- schreven met £.m«klemde
pen. HU laat Pau»l. weten d,t
glasko gaat er bij n'n je in de gaten houd
preek in pardon meer ken. Ik laat niet
denkt met me spotten. Dit is mijn laat-
woord." Dc zv
Pauwke irriteert
besluit hij
een ouderling
Pauwke Hij moet al knap oud
zijn. Zelf zal hij daar geen woor
den
vuil maken, dat ligt politieman, heftigei
met in de aard van het manneke, ..Wanneer ik hier weer
want Pauwke la er eentje die niet vloer kom. zal het zijn
krek zo is als een ander,
vreemde, een buitenbeentje
•nik op het dorp dat ge
trouw de welgebaande wegen be
wandelt weet te vertellen dat hij
in z'n Jonge Jaren telkens al een
scheve schaats reed en nog al
eens logeerde op rijkskosten Het der de duim te hebben. De veld-
keurige volk praat
Pauwke als over e«
lljke deugniet, n'n doerak, die dan zegt Pauwke
zelfs op z'nne ouden dag het stro- krakerig met een
manneke beziet de
lijke letters.
jU4gcü He* is 't schrift van Verviers.
dat ik De veldwachter heeft dit in de
nacht klaar zitten maken Hij
schrijft er in dat hij heeft gezegd.
niet meer bij Pauwke over de
'JSz?a™he'd vloer te komen tenzij om hem te
duidelijk de arresteren, maar dat hij de oude
'j' man nogmaals ernstig wil waar-
°e schuwen, want Verviers heeft
Je Pauwke vannacht door de polder
w. Zorg dat t met nodig zjen sluipen. Dat schrijft de vcld-
^i*..18 to klare taal. niet- wachter. En 't polder-Pauwke ver-
Pa uwke knikt met de
schooljongen. H|HISPIP^IP
Vervier, keert rich om. Hij al, een bankbiljet "om te zienof SebS'ViJde' anderë"ónte de
er het watermerk wel in zit. Na-
dien stopt hij zijn pijpke en vouwt
langs de de brief zorgvuldig in vieren legt
e komen, hem op de soortement kist. onder
t deze oude zwerver flink c
met grote ernst net epistel, ja mj cl„ boodschap tegen het licht en
houdt het papter tegen het licht .„„mpelt: „Tja. tja". Dan legt hij
dat hij het manneke
wege zijn hoge ouderdom nog
maals een kans wil geven zijn le
ven te beteren. Mocht Pauwke het
toch in z'n hoofd halen om te blij
ven stropen, dan zal Verviers hem
zonder pardon arresteren als een
doortrapte wilddief. Ook deze
brief opent Pauwke met het vil
mes. Hij beziet de zwartgeschre-
ven letters, voelt aan het papier
zegt. „Wel, wel, wel." Houdt
boodschap tegen het licht
uitepmit sc" UWI n-a'"W"-v.
eic* van' devol gegrommel achteruit
keel. De eerste strik is nu raak!
Het manneke graait naar de ge
vangen haas. Hij graaft evekes
met z'n vingers in het slappe, wil
lige vlees van de flanken een
nieuw vreugdegebrom. Snel be
vrijdt hij de argeloze kop uit de
gemene draad
Sta!'
pen niet laten kan Dat het
manneke is dat bij nacht en ontij
door de polderkom zwerft, z'n
strikken zet en listig zijn netten
in de vaarten en «loten uitspant
Dat zeggen de mensen en 't pol
der-Pauwke weet dit alles opper
best. Hij heeft daar zijn eigen ge
dachten over en zwijgt naar ge
woonte. zwijgt nok diejen enkele
keer voor het gerecht, toen hij
gesnapt wier wegens stroperij
de achtergrond: „Dat
ge bedankt zijt. dat
weet ge. Een ge-
waarschouwd man
telt ommers veur
Verviers Angt de
pret in Pauwkes
stem op. Hij wordt
DOOS
hazenvellen.
Wanneer de avond bezit 'heeft
genomen van de polder, treuzelt
Pauwke. Hij kan vandaag niet
goed uit zichzelf wijs worden. Z'n
pijpke maakt hem niet ie*1, Verv,„, -heeft geschote„
t Polder-Pauwke krabbelt nog
Pauwke aarzelt niet, hij slin
gert subiet de buit weg, trapt z'n
klompen uit, zet 't op een lopen,
grote zwarte gestalte achter
aan. ,.Sta of ik schiet!" bul
dert Verviers kwaad.
Maar Pauwke spot met z'nne
ouderdom. Hij rent dwarsuit over
het ongelijke land, springt over
«en sloot
Twee. korte droge knallen. Veld-
G.H.VAN MAREN
Mi«r het is al lang geleden dat
*t polder-Pauwke voor de groene
tafel stond, want Pauwke laat
zich niet gemakkelijk verschal-
(W rood van
fietst met een grom weg; zijn
breed.
te aan gedai
't polder-Pauwke op
het geen pas geeft o
overtreden en dat Pauwke
kwaad, ja zonde aan doet
Maar in d'n avond trekt 't pol
der-Pauwke de deur van zijn huis-
ke merakel zacht achter zich
.ij zoekt dicht, duwt de klep van z'n pet
zegt dat diep over de ogen Hij sliffert
de wet te m®t klompen door het natge-
worden gras neven de weg. Zijn
adem gaat vlug. Wat weet het
nette volk uit het dorp
het kussen van hazevellen.
..Daar ligt ie goed bewaard"
mompelt Pauwke.
Het is een onverbeterlijk man
neke. dat Pauwke. want in d'r
avond waarop hij d'n brief var
komt hem meermalen plage
hij voelt zich niet goed. Eigenlijk
zou ie 't liefst willen blijven zit
ten in de stoel waarin zijn krom
mende rug precies past. En toch
het verlangen is sterker dan zijn
zwakheid, 't Polder-Pauwke schui
felt na een hortje wikken en we
gen voor de derde nacht op rij
de polder in.
Nu doolt hij niet zo lang rond
dominee subiet gelijk en «morrelt Di® door z'Jn bloed jaagt
met z'n pijpke D'n dominee ge- oude JJfhaam ■•nspoorf
looft een doelpunt gemaakt te
hebben. maar bij het weggaan
snel mogelijk in de polder te ko
men. Het nette volk begrijpt
daar niks-niemandal van. Maar 't
polder-Pauwke verliest zich in de
nacht, de zes koperdraadjes dan-
sen voor 08®n- Wat zal de
,«w»r „ildaan dan buit zVn vanavond? Wel zal hij
pjjpk. weer np he. «"d.«. opp.,,en g
haalt Pauwke evekes zijn pijpke
uit de mond en zegt dat de
heerschappij heeft verkregen
al het gedierte. ..En Ik
mins." zegt Pai
stop? hij z'n pi.,
vertrouwde plekje tussen de brok
kelige tanden en maakt tevreden
smakgeluidjes als van een zuige-
diejen nij-
jen veldwachter Te deksel het is
maakt uW*d«n ontaard vriendelijk van diejen
ook
hem te komen
schouwen.
Met voorzichtige voelen gaat
Pauwke door de mensverlaten
polder. De wereld is klein gewor
den. het mist een beetje. In de
verte, het lijkt wel urenver gaans,
hoest een koe; 't klinkt als de
kuch van een stokoude man.
Pauwke kent deze geluiden. Het
zijn z'n vertrouwde metgezellen
m. op zijn nachtelijke zwerftochten.
O nee. het manneke is wel zo
Hu.,, d.„ hbl'k.mp'k? fSfSSfS? Siïl
i dominee probeert het man
neke een ander gezichtspunt bij
te brengen, maar Pauwke «topt
telkens opnieuw zijn pijpke met
een gekromde wijsvinger die een
gele nagel draagt en herhaalt bij
tussenpozen: ..Ik zij n'n mins
ik zij n'n mins."
grote
zijn wijsheid, dat Pauwke Hij
vindt d'n ouderdom nog zo kwaad
niet. Men kan dan de gedachten
de vrije loop laten, zonder veel
haast Pauwke acht dit een
schoon ding Wonderlijke dwaal-
mill min mm hui
lopen. Hij gaat een geheel
andere kant op en zal er straks
met een boog toch terecht zien te
Soms staat hij evekes stil om
met verwondering een zonderlinge
pijn in zijn borstkas te laten lu
wen. Pauwke heeft over die pijn
zijn gepieker, maar de begeerte
w. j n"r de koperen strikken ver
wegen kunnen die gedachten dan drjngt de zorg uit zijn gedachten,
«om. MM Mlkijkt in Se Nl tocM
rook. die uit de pijpekop spiraalt.
Hij droomt weg in diejen rook.
Het manneke ziet er d'n nevel in.
die in de koude avond over de
polder komt aangezweefd. Een
mooi gezicht, onwerkelijk. het
vee lijkt dan los van de aardbo
dem
Pauwke ziet dat allea voor zich
en vertrekt z'n oude mond tot een
kleine lach. Dlaje lach wordt gro
ter. wanneer het zoeklicht van
zijn brein evekes helder straalt op
zes glanzende kringen, zes kope
ren strikken schoon geplaat
ste strikken In het kampke van
Dirk den Duitser. Pauwke ziet
een rookkring zich vernauwen.
Hij lacht nog meer. Zo zullen ook
de strikken zich vernauwen om
de vlezige buit. Vanavond zal hij
eens In het kampke gaan kijken
Pauwke gaat verzitten, in enen
verstart z'nne lach in enkele van
zijr. duizend rimpels Er is een
vage pijn ln zijn magere borst
kas Pauwke ervaart het met ver
wondering 't Manneke neemt er
zijn pijpke voor uit de mond De
pijn passeert en Pauwke smorrelt
als voorheen totdat zijn zwerf
tochten door de polder afbreken
bij het horen van een zi
stap De twee scheve
verdonkeren evekes.
..Volk'"
Polder-Pauwke komt vlug
atelas (19) rafcen hier aan de mysterieën
iinn de levenskeu* ten anede
//ET pleit
zijn bendetje hem
direct
actie
medemens een hachelijk<
de levenskeus ten goede wetenschap is, want
Charlie dat °f ten boze. Toch moet me één die persoon
ding van het hart, ook al erken kennen, maa
kwestie best
...ci - eder
grotere dat hiermede niet het laat- bewijs om hem ter verant-
de steek laatdat ze ste u,00rd gegeven is. Toen de woording te roepen. Terwijl
ham bluf' verlrouwrn '„„dank, '°"r md'rdaad *1»
hal ft,t dat i.d.r var. het door d' tarachl flako-
nalaten kan
dan toch nog zijn ver
kan wrongen deugden prijs? Het
is toch een respectabel ding
dat zijn makkers hem niet
met slechts honderd gulden
buit, die veertig maal
ben ik in kennis gekomen
met Charlies moeder. Een zie
niet zo
heel veel te vertellen valt.
Maar die me al pratende heeft
peinzend aan te kijken krater heettestam, pede
de krant geschatte totaal van
vierduizend gulden maar nau-
weltjks veertig rijksdaalders ['0 mensje waarov
in het gretige handle heeft u.t- 1
geteld gekregen. Het pleit in
zoverre voor Charlie dat hij
zich hec/f ujeten te ompet'cn
met kameraads, die hem ken
nelijk toegedaan zijn en tuier
geloof aan hun roorman niet
direct ondersteboven wordt "oerip te gaan behandelei
gegooid Hu heeft mensenken- houd me trou-
ms - deze Charlie, net zoals nnutrge-
hii een wetenschappelijk in- zet aan de
zicht bleek te hebben in de opdracht uan
keuze ran doeltreffende voor- mijn baas ik
de steek gelaten hebben,
andere tuintjes Het betekent dat hy hen tuist
te binden. Het betekent dat
zij op een of andere geheim
en te denken dat sommige ap
pels wel
vallen, maar toch heus
ver van de stam
eigenlijk Charlies lie elders geboren was. had
als Char- zinnige, verborgen i
abijheid meer
beter geleid Mogelijk
een beetje arrogant geworden
AÉ zijn uitga
T romer.r«uw»r *m»i -
overeind: het «tropen heeft hem bereidingen tot de kraak zelf.
rap gehouden Kom er in en kijk Deze jonge man heeft tflten-
er uit." zegt hl) tegen de nieuwe ten oronnisafietalent en
gana«fa!ent. Het is alleen
Uit de
VOLKSWIJK
betekent dat Charlie hen
heel klein beetje zin in de in-
nirbare wijze heb- gewikkelde wereld liet be-
kunnen speuren en hun eigen beslagen
bestrijdenHij ruitjes toch op een of andere
wijze schoonpoetste en door
zichtig maakte.
ik
E?"
gestapt ei
"en extra toe- Het pleit ook voor Charlie
lage oevraaad dat hij na deze eerste kraak
hebben omdat c<,n SOOTt vakantie nam en
overmoedig werd.
verschrikkelijk dun
.oui.o dn hi, drrorliJk. J"*"' En Good. do« ookonlir hod 2«kr,
Pauwke gaat zelf in de enige
stoel zitten en wijst de veldwach
ter als zitplaats een kist aan
waarop een soort kussen ligt van
geprepareerde hazevellen
„Pauwke." zegt Verviers. de
veldwachter. ..wij moeten 's pra
ten." De agent doet moeite om
zijn zware stem om te buigen tot
gemoedelijkheid
De gastheer knikt instemmend;
hij heeft geen bezwaar tegen een
babbeltje
uit de polder v
ke
Het manneke lacht dor
„Ik kom hier even lang* om Je
te waarschuwen. Je bent een oude
garen aanu'endt tof
verkeerd doel. Zou hij ze rich-
fen op meer positiere
den hy j
een voorbeeld
den; en ik bespaar onze
lezers alles wat te grauw, te
te gemeen is. Daa
gekregen hebben wat hij (g mgken
zelf toch wel i
voor de maafschapoi» kunnen wet te zeggen dal
Een diep gereineeteerd er nop steeds gevaren dreigen
beiuonderrf om ziin tacf "oor jonge, onervaren nlatte-
grrp ran mensen en toe- otdsmetstes. die menen da'
ttandn. E.n o«r.chim,«l. do, ,-rolijk» k,rm„
En die in hun onschuld soms
tot verhoudingen komen, waar
uit geen enkel heil groeien kan
En die dan jaren en jaren
later tegen een vertrouwd me
demens de naam fluisteren van
ie hun letten ver-
Iets tuat ooor zulk
t tot de vraag dry ft
de een in het goede omhoog
klimt en de ander in het ktua-
de voortdurend dieper weg
zinkt
ik hesef dat het niet moge
lijk i* op zo'n vraag een af- de man
doend antwoord te geren We roestte
BEGRIJPT U
lie toch nog op een of
andere manier de hand boren
het hoofd houd'' Dat ik hem
niet af wil vallenDat ik zo
het feit dat hij-
groter portie
zijn hand
langers. Maar deze vakantie
was ook een kwestie van in
zicht: hardlopers zijn dood-
lopers. kalmpjes aan' En geen
ronddrentelend agent kon voor
alsnog enig direct verband leg-
dal ik Chor-
vroeg, want in zyn hart zou
-ader trol, rij* oeiree,, op "^edde
zo'n pientere zoon Maar hy
zou in geen geval lege villa's
hebben opgezocht Villa's, die
erg leken op een andere waar-
n hij dan gewoond zou heb
ben
op een straathoek en een leeg
geplunderde villa Hetgeen de
bedoeling van Charlie dan ook
was.'
MIEBEL.
MAANDAGMORGEN
IN DE PASTORIE
Er bestaat een programma van
de N.C.R.V., dat, zy het dan in
kleine kring, een intense belang
stelling geniet. Die belangstelling
is zelfs zo groot, dat het in be
paalde gezinnen streng verboden
is de beer des huizes te storen,
omdat h(j geen woord mag mis
sen van wat er gezegd wordt.
Geen telefoon wordt aangenomen
en alleen dringende boodschap
pen worden aanvaard. Zo gaat
dat op maandagmorgen
ugc pas
tegen de slootkant op. wankelt
dan. valt. blijft liggen, stil
Ook de veldwachter neemt de
sloot. Hij knielt bij het gevallen
manneke neer, voelt hem de pols.
..'k Had nooit gedacht d»l ik met
zulke schoten raak zou schieten",
bromt hij. Dan springt Verviers
op. grijpt z'n fiets, verborgen
nu uwn uij uiei w iauB iuuu achter een bosje, jakkert naar het
voordat hij de glibberige plank dorp
zijn jachtterrein betreedt.
Verviers is de eerste dorpsbe
woner die. na d'n dominee, 't
Polder-Pauwke op gaat zoeken in
het ziekenhuis. Eerst vraagt hij
d'n dokter te spreken, want de
veldwachter heeft zo zijn stil ver
driet. Hij vindt dat hij een fout
gemaakt heeft door twee waar
schuwingsschoten in de lucht te
lossen. Wellicht is dat voor de
oude man te veel geweest. Maar
de dokter vertelt hem dat Pauw
ke al eerder last van zijn hart
heeft gehad.
Dan staat de veldwacHter in
zijn gehele lengte en breedte voor
het smalle bed met 't polder-
Pauwke schriel tussen de kussens.
Het manneke lacht tegen de veld
wachter.
„Hoe gaat 't?" informeert Ver
viers zacht, zoals dat betame
lijk is op een ziekenzaal. „Bes-
tig", verklaart Pauwke monter.
„Allenig zijn ze gruwelijke nieuws
gierig hier Vanmorge vroegen ze
me nog of ik soms een pyama
had. Ik zeg: „wat ik heb weet
ik nie, mar 'k vuulde gedurig hier
pijn in mé borst. En dan m'n
pijpke, dat mis ik ook. En veld
wachter. 't kuiert deur de polder
zal er wel af zijn De jaore
ziede", zegt hij met een vleugje
spijt.
„Je bent ook verschrikkelijk
eigenwijs geweest", zegt Verviers
vaderlijk. „Waarom neb je niet
naar me geluisterd en was lekker
thuis gebleven. Je wist toch dat
ik op je loerde en tweemaal heb
ik je nog geschreven".
Pauwke veert op. „O net o
waoren die brieven van ou. ik
docht al", lacht het manneke.
„Wat? Heb je ze dan niet ge
lezen?"
„As ik dat mar kon hihi
'k heb 't nooit zoe wijd geschopt",
grinnekt 't polder-Pauwke. Veld
wachter Verviers vindt het plots
hinderlijk warm in de ziekenzaal.
mini linn minimi mm mm mm urn mm mini mini iiiil mm mini mini mil mil mm iiiim
de
radio de herhalingscursus, of
liever gezegd, de herhalingscol
leges voor predikanten door
prominente hoogleraren wordt
gegeven. In een kerkbode las ik
zelfs een dringend beroep van
redikant op zyn gemeente-
hem
bellen.
vooral niet
hy dan op zfjn vri
morgen op „school" zit en ein-
delyk in de gelegenheid is om
by te blijven met zijn studie.
Het valt alleen maar te prijzen
in een omroepvereniging wan
neer ze weet te ontdekken dat
aan bepaalde uitzendingen een
dringende behoefte bestaat en
voor de kleine kring geïnteres
seerden veertig minuten zendtijd
beschikbaar stelt.
OPVOEDING
i Van het zondagavondgesprek van
de N.C.R.V. kan hetzelfde gezegd
worden. Het voorziet in een grote
behoefte. Het moeilijke probleem
van de opvoeding gaat ons allen
aan. Een aantal gezaghebbende
figuren uit verschillende maat
schappelijke kringen zeggen in
een gesprek eerlijk hun mening
over liet tere vraagstuk van het
brengen van klein en groot tot
verantwoordelijkheid. En opmer
kelijk is, dat dit diepgaande ge
sprek voor iedereen is te begrjj-
part
udige en voor dc hand
liggende dingen zeggen, die men
zo gemakkelijk in de opvoeding
over het hoofd ziet. De N.C.R.V.
weet met haar schaarse zendtijd
op de zondag werkelijk te woe
keren. Het was dan ook jammer,
dat verleden zondag de overdre
ven beslissing werd genomen het
gesprek over de massajeugd „De
vlucht uit de verantwoordelijk
heid" te laten wijken voor een
zeggende reportage van Alfred
van Sprang.
DE KOMENDE WEEK
Het Radio Philharmonisch Orkest
zal maandagavond concerteren
onder leiding van de Amerikaan
se dirigent Nicolai Malko. In een
Een enorm verschil met
november 1941 toen er op 3
november in vrijwel geheel
Nederland al een laag sneeuw
viel. waarvan bijgaande foto
getuigt. Reeds enige dagen
had er een noordoostenwind
gewaaid, waarmee in deze
tijd van het jaar koude lucht
uit Rusland wordt aange
voerd met 's nachts lichte
vorst. In de nacht van 3 op 4
november 1941 vroor het 4
tot 6 graden en eerst op de
zesde ging de sneeuw weer
verdwijnen. De lange en
koude winter van 1804 begon
al op de 8ste november. De
laagste novembertempera-
tuur, die in Zuid-Holland in
november werd gemeten be
droeg 10° C, eind novem
ber 1915 waargenomen.
Een bijzonder koude staart
roerde november 1921 toen
de temperatuur op de 30ste in
De Bilt tot 14 graden onder
het vriespunt daalde. Op 25
november 1925 werd in De
Bilt 12 graden vorst opge
tekend. De laatste veel te
koude novembermaand be
leefden wij in 1952, de drie
daarop volgende slachtmaan
den gaven een flink boven
normale temperatuur te zien.
Wanneer november zacht
uitvalt, dan zijn het meestal
de depressies, die met regen
achtig en winderig weer met
een zuidwestelijke lucht
stroom voor betrekkelijk hoge
temperaturen zorgen.
Wordt in november het
weer door hogedrukgebieden
bepaald dan zijn vooral de
nachten erg koud met lichte
vorst en mist.
Normaal levert november
in Zuid-Holland vijf vorst-
dagen op. welk aantal echter
ook al wel eens 18 hpeft be
dragen. Op 29 dagen valt er
normaal veel of weinig regen,
maar het gebeurt ook dat er
bijna geen droge dag bij is.
Berucht zijn de november
stormen die de Noordzee pas
seren en niet zelden het zee
water hoog tegen onze kust
opjagen.
ïn november en december
zou dit het gevaarlijkst kun
nen zijn, volgens de getij
tafels. tussen 16 en 19 no
vember en tussen 18 en 21
december respectievelijk om
streeks en na volle maan.
daar dan het springetij het
hoogst is.
Wintervoorspelling
Ook hebben wij de eerste,
hoewel nog verre van posi
tieve, voorspelling van de
komende winter gelezen. Wij
gaan naar een elfjarig zon-
nevlekkenmaximum, waarbij
vooral de winters vaak erg
koud uitvallen. De winters
van 1938 en 1947 zijn er een
voorbeeld van geweest. Maar
in het overzicht van „Die
grosswetterlagen Mitteleuro-
pas" lezen wij, dat volgens
de theorie van Waldmeier na
verloop van zomer en herfst,
zoals het dit jaar is geweest
er in 22 van de 24 gevallen
(sinds 1850) in Midden- en
West-Europa een gemiddeld
zachte winter op is gevolgd,
maar zo vervolgt men; „Daar
wij komende winter niet ver
van het zonnevlekkenmaxi-
mum leven, geeft deze voor
spelling nog weinig zeker
heid". Enfin, als het maar
niet zo erg wordt als in fe
bruari van dit jaar.
LAAGST BEKEND ZIJNDE t
NOVEMBER TEMPERATUREN
door de V.A.R.A., zal het wer
ken van Tsjaikowski ten gehore
brengen en wel het Symfonisch
gedicht Hamlet, Variaties op een
Rococothema voor cello en or
kest (solist Tibor de Machula)
en het symfonisch gedicht De
Wojwode.
Maandag- en woensdagavond
zendt de N.C.R.V. om 23.20 Die
Kunst der Fuge, het grootste
contra-puntische werk van Bach,
gespeeld door Helmuth Walcha
op het orgel van de Grote Kerk
een
Vlaams
vertelsel
in Alkm
De derde
Hel Radio Philharmonisch Or
kest onder leiding van Henk
Spruit speelt donderdagavond
voor de A.V.R.O. het kleurrijke
werk vin de Nederlandse com
ponist Willem Landré „Het Re-
Het vrolijke V.A.R.A.-programma
„Pennies from heaven" jubileert
maandagavond. Voor de honderd
ste maal zal, zoals wordt aange-
kondied „een regen van bekende
melodieën over de luisteraars
worden uitgestort".
De A.V.R.O. presenteert dinsdag
avond een heel programma rond
om de miljoenste grammofoon
plaat van Johnny Jordaan en da'
van vijf over acht tol kwart ovr
tien. Wnt moet dat worden?
Maandagavond zendt de N.C.R.V
„Mensen en minuten" uit, een
hoorspel naar de gelijknamige
roman van notaris K. Abma.
„Mijn drie mannen", is de titel
van hel hoorspel, dat de V.A.R.A
woen«dag»vond brengt. Het is
een bewerking van het toneel
stuk „Mate in three"»
Veel meer dan een genoegelijk
Vlaams vertelsel heeft de prote-
stants-vlaamse auteur Frans De-
coster in dit boekje, waarvoor Mo
lenaar een alleraardigst en fleurig
omslag tekende, niét gegeven.
Waarschijnlijk hebben we hier
te doen met herinneringen van de
schrijver, die vóór 1914 als bijbel-
colporteur en evangelist in Vlaan
deren gewerkt heeft. Het verhaal
behelst de lotgevallen van zulk
een evangelist die vaak in Neder
land met de bedelnap moest rond
gaan voor zijn kleine gemeente,
welke bij gebrek aan een kerkge
bouw. elke zondag samenkwam in
de historische snijkamer van een
Universiteit. (Leuven?)
De figuur van Suikerbolleke, de
vrouw van de evangelist met haar
wandelende nier, draagt het hare
bij tot de humor in dit ietwat
oubollige verhaal. Dit genre
Vlaamse humor sterft uit
de tegenwoordige Vlaamse
schrijvers schrijven dodelijk ern
stig >n onberispelijk Nederlands
De oudere generatie lezers in Ne
derland grijpt niettemin nog
graag naar Timmermans. Claes.
e.d. Wij zijn, wat Decoster be
treft. in het bijzonder benieuwd
naar de roman die hij onderhan
den heeft. Dat wordt een verhaal
uit de bloeitijd der reformatie,
waarvoor de stof in de Brusselse
Koninklijke Bibliotheek opgetast
ligt.
plannen. Die grootse periode in de
Belgische geschiedenis volgt me
zo zei hij, aan de hand van
voorhanden documenten, met
gehouden adem. De Belgische
adel zal er in mijn verhaal niet
te best afkomen, wegens gebrek
aan karakter. Dit geldt ook
de dichter Van Houwaart,
een man zonder ruggegraat. De
zoon van Egmond is eveneens
walgelijke figur, die door het
Brusselse protestantse volk op de
Grote Markt, waar zijn vader v
onthoofd, werd uitgefloten, omdat
hij de hielen likte van de mo
denaars van zijn vaJer. Ja, in
geschriften van die tijd liggen de
meest frappante gegevens
het grijpen. Mijn dossier wordt
elke week groter en groter,
telde hij.
Van harte hopen wij dat het de
ze protestantse Vlaming, die
langs zwaar werd beproefd door
het overlijden van zijn vrouw,
gund mag worden deze roman te
voltooien. Juist nu in de laatste
jaren de harten en deuren
het Evangelie in Vlaanderen op
verrassende wijze opengaan, zal
een boeiend geschreven verhaal
over de bloeitijd der reformatie in
Vlaanderen bijzonder welkom
zijn.
P. J. R.
