Ilicuiue £eiltsd)c GTmiranl EERSTE BOMMEN VIELEN OP EGYPTE Positie van regering-Nagy is nog niet zeker Kaïro dreigt uit de Verenigde Naties te treden Israëliërs sneden de land tong van Gaza af Betrekkingen heden verbroken Gezamenlijk opperbevel „Kairo zelf niet getroffen" Breuk in westelijk blok N.A.V.O. in discussie Gevang' enen ontslagen Rijk wil f400 a f500 miljoen bezuinigen DONDERDAG 1 NOVEMBER 1956 BUREAUS: Steenstraat 37. Directie Redactie Abonnementen- en Advertentie-afdeling Tel 31441 Postrekening 58938 ABONNEMENTEN: 7.- per kwartaal; 2.35 per maand; 0.55 per week. ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter. Familieberichten 0.18 per mlllimetet (Bij contract belangrijke korting). Directie: F. DIEMER Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER Chef-red.: H. W. J. ENSERINK CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Onutreken «ttfltttttttl K gf|f blftfti mgn lurt ia tegljenspotl Zevenendertigste jaargang No 10795 Alfred van Sprang in Györ Zie PAOIiSA s OP EGYPTE zijn gisteravond om twintig minuten voor zes Nederlandse tijd de eerste bommen gevallen op militaire doeleinden. Ook vanoch tend bij het aanbreken van de dag werden de vliegvelden en verkeers knooppunten van Kairo, Alexandrië, Port Said, Suez en Ismaila door Britse straalbommenwcrpcrs aangevallen. Oorlogsschepen namen kustinstallaties onder vuur. Kort na middernacht maakte de Britse admiraliteit bekend, dat de kruiser Newfoundland een Egyptisch fregat tot zinken had gebracht. Radio Kairo maakte vandaag bekend, dat Egypte de diplomatieke betrek kingen met Groot-Brittannië en Frankrijk heeft verbroken. In de regerings verklaring werd verder gezegd, dat de Egyptische autoriteiten overwogen zich uit de Verenigde Naties terug te trekken uit protest tegen de Engels- Franse invasie en omdat de jongste gebeurtenissen de onmacht der V.N. om agressie te voorkomen, hebben aangetoond. In de uitzending van radio Kairo werd voorts een beroep gedaan op de Arabieren om de olieleveranties aap de Engelsen en Fransen stop te zetten, „zelfs al betekent dit dat alle pijpleidingen in de Arabische wereld opge blazen moeten worden". De Britse generaal Sir Charles Keightly was kort daarvoor officieel aan gesteld tot opperbevelhebber van het Brits-Franse expeditieleger. De Franse vice-admiraal Pierre Barjot werd zijn plaatsvervanger in het ge allieerde hoofdkwartier op Cyprus, het eiland van waaruit de straalbom- menwerpers vermoedelijk Canberra's de inleidende aanvallen onder namen. Uit Malta, Algiers en andere bases waren op dat moment schepen met troepen en oorlogsmaterieel onderweg naar de Egyptische kust, waar zij tegen de morgen zouden aankomen om de strijdkrachten aan land te zetten. Radio Kairo gaf vannacht in onderbroken uitzendingen het nieuws door over de luchtaanvallen. Gemeld wordt, dat bommen waren gevallen op de Egyptische hoofd stad. maar dit werd in Londen onmiddellijk ontkend door de Britse minister van buitenlandse zaken. Selwyn Lloyd, tijdens het debat in het Lagerhuis. Later bleek uit een officieel communiqué dat op Cyprus werd uitgegeven, dat wel het vliegveld van Kairo, maar niet de stad zelf was gebombardeerd. Volgens radio Kairo hebben Britse vliegtuigen vandaag om tien uur pl. tijd op nieuw Kairo gebombardeerd, waarbij „ongewapende mannen en vrouwen getroffen zijn". Bommen zouden zijn gevallen op het internationale vliegveld van Kairo, de Egyptische militaire academie, het Almazaziekenhuis. een moskee, verscheidene militaire vliegvelden en enige plaatsen in het district Sjoebra bjj Kairo. Een Franse militaire woordvoerder dan een half uur gedaan over 3e af maakte in Parijs bekend dat de comman danten te velde niet de strikte opdracht hadden gekregen, de operaties tot de zone van het Suezkanaal te beperken, hoewel het wel uitsluitend om de bezetting van dit gebied gaat De Britse luchtaanval kwam niet onver wachts. Alle onder Britse controle staan de radiostations hadden geruime tijd te voren de Egyptische burgers gewaar schuwd, dat zjj uit de buurt van vlieg velden moesten blijven. Voor het overigo hadden alle officiële instanties anstvallig gezwegen over de militaire operaties, kennelijk met de bedoeling de voorberei- dim ival Hetbulletin dat gecombineerde Brits- Franse lucht- en zee-operaties onder ge zamenlijk opperbevel begonnen waren, maakte aan de weinige twijfel radicaal een einde. Meegedeeld werd dat de Britse en Franse strijdkrachten binnen het bond genootschap volledig autonoom blijven, maar dat zij op elk niveau geïntegreerd blijven. Een Frans eskader zal dus deel kunnen uitmaken van een grotere een heid van de R.A.F. en omgekeerd is het denkbaar, dat Britse parachutisten een Franse landingsoperatie voorbereiden. Frankrijk gaat volkomen akkoord met het Britse opperbevel, vooral ook omdat de Engelsen het terrein van de operaties goed kennen en vele van hun officieren tot voor kort in de Kanaalzone zijn ge weest Van Franse zijde werd hieraan toegevoegd dat rr»en vooral niet te snel censationele militaire ontwikkelingen moet verwachten aangezien het bezetten van strategische punten in een uitge strekt gebied geen kwestie van uren is. T roepentransport Er zijn berichten over grote Fran se en Britse troepenverplaatsingen. Te Algiers werd gisteren de Franse zevende gemechaniseerde divisie een uit Fransen en Britten bestaande tactische eenheid van xijftigduizend man ingescheept. Het grootste slag schip van de Franse vloot, de 38.750 ton metende Jean Bart vertrok van daar met Franse parachutisten, ma riniers en leden van het vreemdelin genlegioen aan boord. Ook uit Engeland worden troepenbewe gingen gemeld. De wegen naar het vlieg veld Southend stonden vol militaire kon vooien. Transportvliegtuigen vervoerden troepen naar Cyprus Op de rede van Portsmouth lagen achttien transportsche pen op lading te wachten en in South ampton namen twee schepen tanks en andere zware wapens aan boord. De commandant van een Britse Can- berra-straalbommenwerper. luitenant John Slater, ve: telde na terugkomst op Cyprus dat zijn v'iegtuig de luchtafweer van e*n Egyptisch vliegveld had verrast toen het n beneden kwam duiker. De Egyp'e naren hadden maar wa' in het wilde weg geschoten. Tegenstand vz» jagers was er niet geweest. „Ik vloog een keer over het vlieg veld en nam waar. dat er flinke sc a- de was aangericht" vertelde de R A F - man. De Canberra s hadden iets mce- dan een half uur gedaan stand CyprusEgypte. 385 kilomi Ook viermotorige Vickers-Viscounts hebben aan de aanvallen deelgenomen De bommenwerpers hadden in het donker met behulp van lichtfakkels hun doelen bestookt. De bemanningen konden zich goed oriënteren: Egypte was slecht verduisterd. De Egyptische marine heeft gevoelige •erliezen geleden. De Britse kruiser New foundland (8800 ton) boorde een fregat in de grond toen dit schip geen gevolg gaf de sommatie te stoppen. De fregat in de Golf van Suez, waar de krul- patrouilleerde. De Britse oorlogsbo dem nam de overlevenden aan boord. Gaza Een gepantserde Israëlische colom gisteren van El Ageila, ten zuiden Gaza, opgerukt naar El Arish b(j de Middellandse zee. Daarmee werd Egyptische landtong van Gaza volkomen afgesneden. Duizenden Arabische vluch telingen trachtten in paniek te ontsnap pen naar Egyptisch gebied. Er wonen de landtong van Gaza ongeveer 300.1 Arabieren, van wie 200.000 vluchteling! die onder de zorgen van de Verenigde Naties vallen. De Israëlische radio deed een beroep op hen zich te houden aan d< instructies van de Israëliërs. De Egypti sche commando-troepen In dit gebied kre gen de waarschuwing zich van geweld daden te onthouden. Op de weg van El Auja naar Ismalii zijn gisteren zware gevechten geleverd bij Aboe Ogeila. een belangrijke Egypti sche basis langs die weg. De Israëliërs schijnen hier de Egyptische verdediging uit elkaar geslagen te hebben. Verder deden vliegtuigen van beide partijen aanvallen op, konvooien en troe penconcentraties. De Israëliërs zeggen ze ven Egyptische vliegtuigen te hebben neergeschoten: vier Migs en drie Hunters. De Egyptenaren geven op, tien Israëli sche vliegtuigen te hebben vernietigd. Moties in Lagerhuis In het Britse Lagerhuis zouden vandaag twee moties aan de orde komen: één van afkeuring over het door de regering-Eden gevoerde beleid en één door de premier gevraagde motie van vertrouwen, waarin het Lagerhuis zich dient uit te spreken voor de regeringsmaatregelen om een einde te maken aan de vijandelijkheden tussen Israël en Egypte en om de vitale internationale cn nationale belangen tc waarborgen. In de motie als deze wordt aangenomen zegt het Lagerhuis zijn volledige steun toe aan alle stappen, die nodig'èijn om dit te bereiken. De leider V2n de oppositie. GaifsVe!'. aarschuwde Eden dat Labour de onder- omen actie niet wenst te steunen en dat oppositie zich met alle grondwettelijke iddclen (hij legde speciaal de nadruk op et woord grondwettelijk) zal verzetten. ..Wij zullen natuurlijk geen pogingen doen. iemand af te raden de bevelen van de regering ten uitvoer te brengen, maar Wij zullen proberen, door middel van de openbare mening alle druk op de regering e oefenen opdat zij zich terugtrek» uit de onmogelijke toestand, waarin zij os heeft gebracht," zeide Gaitskell. Nadat Eden had verklaard niets te wil len zeggen over de Brits-Frans militaire oen, gaf hij een toelichting ot> het besluit, van het veto-recht in de Veilig heidsraad gebruik te maken. „De Amerikaanse resolutie," zo zei hij. .kwam in feite neer op een veroordelinr 'an Israël als aanvaller. De Britse rege- ing meent niet, dat het mogelijk is on deze wijze in dit geschil tegen een der oartijen stelling te nemen zonder reke ning te houden met een serie daden, die ten slotte tot een uitbarsting hebben go- leid." Eisenhower noemt Brits-Frans optreden een vergissing NAGENOEG alle landen van de wereld, hebben het Brits-Franse militaire optreden in Egypte veroor deeld. Van vele zijden heeft men zijn verontwaardiging uitgesproken over de interventie in de Suezkanaalzone en verschillende staatshoofden (o.a. van Rood-China, de Sowjetunie, Zuid-Slavië en India) hebben de be schuldiging van agressie uitgespro ken. Maar hierbij is het niet gebleven. Er is een grote breuk ontstaan tussen de weste lijke grote mogendheden. De Parijse pers heeft zich naar aanleiding van het stand punt, dat de Verenigde Staten dinsdag in de Veiligheidsraad hebben aangenomen, afgevraagd of het Noordatlantisch verdrag verder nog zin heeft „Het State Depart ment", zo schreef „Paris-Presse", „heeft opnieuw de zijde van het Arabisch natio nalisme tegen ons gekozen". Daarbij hebben Amerikaanse kranten scherpe kritiek geleverd op het veto var Frankrijk en Engeland in de Veiligheids raad. Hiermee is het Atlantische Verdrag verscheurd, zo schreef de „Washington Post". Amerika is nu verplicht, volgens de driemogendheden verklaring van 1950 Egypte te hulp te komen. De stemming in de Verenigde Staten Is op het ogenblik zeer anti-Frans cn anti- Brits. Op hoog niveau wordt reeds serieus gesproker over stopzetting van militaire hulpverlening aan Frankrijk cn Engeland. President Eisenhower heeft vanmor gen vroeg getracht in een rede voor de Amerikaanse televisie olie oo de go ven te werpen door te zeggen, dat het Brits- Fran-e ber'ult troepen nwr Fgypte te zenden gezien moet wor'en als een ver gissing. Hoe- de president zeide, dat de Ver- S;a»cn net gebruik van gev eld om ge schillen In het Midden-Oosten on te los sen niet anvaarden, was hij van mening dat de vriendschap tussen dt Verenigde Stat n, Frankrijk en Engeland niet ver kleind is. Eisenhower zeide, dat de Brits- Franse actie nauwelijks in overeenstem ming gebracht kan worden met de prin cipes en de doeleinden van de Verenigde Naties. In Amerika wacht men in spanning af. wat de regering verder zal doen. De pers chef van het Witte Huis, Hagerby, ver klaarde dat de Verenigde Staten vastbe sloten hebben de driemogendhedenverbin- tenis van 1950 om ieder slachtoffer var agressie in het Midden-Oosten te hulp tc komen, na te komen. Dit zou eventueel ook een Amerikaanse Interventie kunnen betekenen. Presidenet Eisenhower klaarde echter in zijn toespraak, dat de V.S. zich niet zullen inlaten met de ge vechten in het Midden-Oosten. (Zie vervolg pag. 7) NOG VERWARRING IN HONGARIJE 'N HET nu vrije Hongarije heerst nog een grote verwarring. De toestand is nog geenszins geconsoli deerd. De gebeurtenissen volgen el kaar in een snel tempo op. De afgelo pen vierentwintig uur deden zich de volgende ontwikkelingen voor: J Terwijl de terugtocht van de Russi sche- troepen uit Boedapest gaande was, heeft de Hongaarse regering nota naar Moskou gezonden, waarin gevraagd wordt om terugtrekking var de Sowjettroepen uit geheel Honga rije. Gevraagd wordt een delegatie aan te wijzen, zodat de onderhande lingen op regeringsniveau zo spoedig mogelijk kunnen beginnen. Inmiddels :s de chef van de Hongaar se generale staf. Lajos Toth ontsla gen. Ook is hij afgezet als ondermi nister van defensie. Lajos Toth wordt opgevolgd door Pal Monetcr. Be'.a Ki raly is benoemd tot militair bevel hebber van Boedapesrt Onder druk van de nationalisten heeft de regering alle politieke gevangenen die onder het regiem van Rakosi en Geroe veroordeeld waren, vrij moe ten laten. Nu de Russische troepen de Hongaar se hoofdstad voor een groot deel heb ben verlaten, is de positie van pre mier Nagy minder zeker geworden. De kwestie of hij wel of niet de hulp heeft gevraagd van de Russische troe pen is nog steeds niet opgelost. Men is in Hongarije helemaal niet tevre den over de tegenwoordige regering. Prof. Beel commissaris voor radiowezen Prof. dr. L. J. M. Beel is benoemd tot regeringscommissaris voor het radiowc- als opvolger van mr. L. A. Kesper. Na het vertrek van mr. Kesper werd mr. A. W. Schade tijdelijk met deze functie belast. Leden van de verzetsbeweging hebben in de nacht van dinsdag op woensdcg kardinaal Mindszenty bevrijd uit de gedwongen verblijfplaats, die hem door de communistische regering was toegewezen. De kardinaal, naai, vergezeld van een escorte van opstandelingen, arriveerde gisteren in zijn door de strijd beschadigde paleis te Boedapest. Terwijl het kernkabinet gisteren on derhandelde met de bevrijdingsco- mité's uit West-Hongarije, verzamel de zich voor het parlementsgebouw een woedende menigte van ongeveer tweeduizend personen, die de aftre ding eiste van de „regering" van moordenaars. De opstandelingen maken In Boedapest nog steeds een verwoede Jacht o| leden van dc veiligheidspolitie, die zich in de riolen hebben verstopt, nadat dr kansen voor hen keerden. Er z(jn reedi vele lijken van de gebate politiemannen in de riolen gevonden. Gezeten in een Russische auto en escorteerd door drie tanks en twee pen Hongaarse soldaten is kardinaal Mindszenty na jaren gevangenschap in Boedapest teruggekeerd. Het was vooi véle Hongaren een hoogtepunt in de af gelopen dagen. Memorandum Zes vertegenwoordigers van verschil lende verenigingen van Hongaren in ooi iand hebber! aan de Hongaarse gezant in Den Haag, de heer Karpati. een mi randum overhandigd, met het verzoek dit aan de competente instanties door tc geven. In dit memorandum wordt terug trekking van de Russische troepen, zelf beschikkingsrecht voor Hongarije en geen buitenlandse inmenging in binnenlandse aangelegenheden geëist. Hammarskjöld wil aftreden Assemblee V.N. komt bijeen ]~JE VEILIGHEIDSRAAD heeft gisteren met zeven tegen twee stemmen besloten de Algemene Ver gadering van de Verenigde Naties in speciale zitting bijeen te roepen. En geland en Frankrijk stemden tegen, Australië cn België onthielden zich van stemming. De Assemblee zal vanavond elf uur bijeenkomen. Zij zal beraadslagen over te nemen maatregelen in verband met de mili taire acties van Engeland, Frankrijk en Israël tegen Egypte. In de door Joegoslavië voorgestelde resolutie, die gisteravond door de Veilig heidsraad werd aanvaard wordt gezegd dat er een ernstige toestand is geschapen door de actie tegen Egypte en dat de Vei ligheidsraad niet handelend had kunnen optreden wegens gebrek aan eenstemmig heid bij de permanente leden. De Verenigde Staten zullen de resolutie die dinsdag door een Engels-Frans veto in dc Veiligheidsraad werd getroffen, ook in dc Algemene Vergadering voorleggen. Tevoren had de Britse vertegenwoor diger het Brits-Franse optreden verdedigd omdat het een driedelig doel had: De vechtende partijen te schelden, een einde te maken aan dc vijandelijkheden cn het uezkanaal tc beschermen. Een Engelse poging de vergadering der Assemblée geen doorgang te laten vinden, vervat in een resolutie, werd met zes tegen vier stemmen verworpen. retarls-generaal Hammarskjöld heeft de Brits-Franse actie zo ernstig opgeno- icn dat h(J de Veiligheidsraad heeft laten eten te sullen aftreden als niet alle leden hun belofte tot naleving van het Hand- -est houden. Nadat deze mededeling In de raad was ontvangen lieten de Amerikaan- ie. Franse en Russische cedelegeerden ilch In waarderende woorden over de ietrctaris-generaal uit. In zijn antwoord aan de delegatie zei de Hongaarse gezant onder meer. dat iedere Hongaar het vertrek van de Russische troepen toejuicht, maar dat de tussen dc Sowjetunie en Hongarije bestaande tr taten niet in één keer op zij geschoi kunnen worden. Spoedzitting Kabinet over Midden-Oosten Vanmorgen is het kabinet in buiten gewone zitting bijeengekomen ter be spreking van de toestand in het Midden-Oosten. Zoals gisteravond reeds desgevraagd van officiële zijde werd medegedeeld, volgt de Nederlandse regering, „over vallen door de radioberichten over de gebeurtenissen in Egypte", de ont wikkelingen met spanning en grote ongerustheid. Eveneens werd er aan herinnerd, dat de Nederlandse re gering haar reeds eerder ingenomen standpunt handhaaft, dat een oplos sing dient te worden gevonden door besprekingen in de Verenigde Naties. Inmiddels stelt de regering alles in het werk de Nederlandse onderdanen en eigendommen in het Midden-Oosten te beschermen, waartoe besprekingen zijn en worden gevoerd met Neder landse scheepvaart- en luchtvaart maatschappijen en de diplomatieke en consulaire vertegenwoordigers. Vreugde en droefheid gaan hand, in hand, als de vrijheid bevochten wordt. Slechts ten koste van vele mensenlevens heeft het verzet in Hongarije de overhand gekregen. Van de verwoestingen in het hart van Boedapest geeft deze foto overtuigend beeld. Minister Hofstra antwoordt Kamer Tekort op begroting zal drastisch moeten worden verminderd (Van onze parlementsredactie) De nieuwe minister van financiën Hofstra ziet het als een van zijn belang rijkste taken, te waken tegen een inflatoire financiering van de overheids- huishouding. In het door hem te voeren financieel-economisehc beleid zal het streven naar gezond geld oen centrale plaats innemen. Onder het voor behoud. dat een definitief oordeel pas kan worden gegeven, nadat het b E.R.-adsnes over de beperking van de beatedingen zal zün uitgebracht, is de minister van mening, dat de wenselijke vermindering van het tekort op de rijksbegroting voorshands kan worden gesteld op 41)0 a 500 miljoen gulden per jaar. De bewindsman deelt dit mee in de memorie van antwoord aan dc Tweede Kamer op de algemene financiële be schouwingen over de rijksbegroting. Hij wijst er nogmaals op. dat de nationale bestedingen de laatste Jaren te sterk zijn itegen en thans de middelen overtref fen. wat tot een verzwakking van de be talingsbalans heeft geleld. Gezien in dit licht is een duidelijke be perking van de bestedingen thans onaf wendbaar. waarbij alle bestedln«*cate- goriën. onder het oog moeten worden gezien. Bij het doorvoeren van de beperkingen zullen fysieke con troles slechts in speciale gevallen als middel worden toegepast, zodat In he« kader van de te nemen maatregelen een belmgrijke rol zal toekomen aan het al- >ene financiële beleid De minister betreurt, dat nog niet kan worden beschikt OTer het 8.E.R.-advies de bestedingsbeperking. Nu dit rap- echter over enkele weken kan wor- Eerwacht, wil de regering definitieve die op het op te stellei slechts neme kunnen lUdcn. (Zte vervolg pag. 5). WEERBERICHT Veel minder koud De Bilt verwacht tot mor genavond: Veel bewolking met nu en dan wat regen of motregen. Overwegend matige noord westelijke wlnl Veel minder koud. (Opgemaakt te 41.15 ZON EN MAAN Zon: 7 3»—17 12 uur. Maaj; 7.2*—16.53; 2 november N.M.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1956 | | pagina 1