Ilicuiue £eiltsd)c GTmiranl
EERSTE BOMMEN VIELEN OP EGYPTE
Positie van regering-Nagy
is nog niet zeker
Kaïro dreigt uit de Verenigde Naties te treden
Israëliërs sneden de land
tong van Gaza af
Betrekkingen heden verbroken
Gezamenlijk opperbevel
„Kairo zelf niet getroffen"
Breuk in westelijk blok
N.A.V.O. in discussie
Gevang'
enen
ontslagen
Rijk wil f400 a f500
miljoen bezuinigen
DONDERDAG 1 NOVEMBER 1956
BUREAUS: Steenstraat 37.
Directie Redactie Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel 31441
Postrekening 58938
ABONNEMENTEN: 7.- per kwartaal;
2.35 per maand; 0.55 per week.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per mlllimetet
(Bij contract belangrijke korting).
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-red.: H. W. J. ENSERINK
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Onutreken
«ttfltttttttl K gf|f blftfti
mgn lurt ia tegljenspotl
Zevenendertigste jaargang No 10795
Alfred van
Sprang
in Györ
Zie PAOIiSA s
OP EGYPTE zijn gisteravond om twintig minuten voor zes Nederlandse
tijd de eerste bommen gevallen op militaire doeleinden. Ook vanoch
tend bij het aanbreken van de dag werden de vliegvelden en verkeers
knooppunten van Kairo, Alexandrië, Port Said, Suez en Ismaila door Britse
straalbommenwcrpcrs aangevallen. Oorlogsschepen namen kustinstallaties
onder vuur. Kort na middernacht maakte de Britse admiraliteit bekend, dat
de kruiser Newfoundland een Egyptisch fregat tot zinken had gebracht.
Radio Kairo maakte vandaag bekend, dat Egypte de diplomatieke betrek
kingen met Groot-Brittannië en Frankrijk heeft verbroken. In de regerings
verklaring werd verder gezegd, dat de Egyptische autoriteiten overwogen
zich uit de Verenigde Naties terug te trekken uit protest tegen de Engels-
Franse invasie en omdat de jongste gebeurtenissen de onmacht der V.N.
om agressie te voorkomen, hebben aangetoond.
In de uitzending van radio Kairo werd voorts een beroep gedaan op de
Arabieren om de olieleveranties aap de Engelsen en Fransen stop te zetten,
„zelfs al betekent dit dat alle pijpleidingen in de Arabische wereld opge
blazen moeten worden".
De Britse generaal Sir Charles Keightly was kort daarvoor officieel aan
gesteld tot opperbevelhebber van het Brits-Franse expeditieleger. De
Franse vice-admiraal Pierre Barjot werd zijn plaatsvervanger in het ge
allieerde hoofdkwartier op Cyprus, het eiland van waaruit de straalbom-
menwerpers vermoedelijk Canberra's de inleidende aanvallen onder
namen. Uit Malta, Algiers en andere bases waren op dat moment schepen
met troepen en oorlogsmaterieel onderweg naar de Egyptische kust, waar
zij tegen de morgen zouden aankomen om de strijdkrachten aan land te
zetten.
Radio Kairo gaf vannacht in onderbroken uitzendingen het nieuws door over de
luchtaanvallen. Gemeld wordt, dat bommen waren gevallen op de Egyptische hoofd
stad. maar dit werd in Londen onmiddellijk ontkend door de Britse minister van
buitenlandse zaken. Selwyn Lloyd, tijdens het debat in het Lagerhuis. Later bleek uit
een officieel communiqué dat op Cyprus werd uitgegeven, dat wel het vliegveld van
Kairo, maar niet de stad zelf was gebombardeerd.
Volgens radio Kairo hebben Britse vliegtuigen vandaag om tien uur pl. tijd op
nieuw Kairo gebombardeerd, waarbij „ongewapende mannen en vrouwen getroffen
zijn". Bommen zouden zijn gevallen op het internationale vliegveld van Kairo, de
Egyptische militaire academie, het Almazaziekenhuis. een moskee, verscheidene
militaire vliegvelden en enige plaatsen in het district Sjoebra bjj Kairo.
Een Franse militaire woordvoerder dan een half uur gedaan over 3e af
maakte in Parijs bekend dat de comman
danten te velde niet de strikte opdracht
hadden gekregen, de operaties tot de zone
van het Suezkanaal te beperken, hoewel
het wel uitsluitend om de bezetting van
dit gebied gaat
De Britse luchtaanval kwam niet onver
wachts. Alle onder Britse controle staan
de radiostations hadden geruime tijd te
voren de Egyptische burgers gewaar
schuwd, dat zjj uit de buurt van vlieg
velden moesten blijven. Voor het overigo
hadden alle officiële instanties anstvallig
gezwegen over de militaire operaties,
kennelijk met de bedoeling de voorberei-
dim
ival
Hetbulletin dat gecombineerde Brits-
Franse lucht- en zee-operaties onder ge
zamenlijk opperbevel begonnen waren,
maakte aan de weinige twijfel radicaal
een einde. Meegedeeld werd dat de Britse
en Franse strijdkrachten binnen het bond
genootschap volledig autonoom blijven,
maar dat zij op elk niveau geïntegreerd
blijven. Een Frans eskader zal dus deel
kunnen uitmaken van een grotere een
heid van de R.A.F. en omgekeerd is het
denkbaar, dat Britse parachutisten een
Franse landingsoperatie voorbereiden.
Frankrijk gaat volkomen akkoord met
het Britse opperbevel, vooral ook omdat
de Engelsen het terrein van de operaties
goed kennen en vele van hun officieren
tot voor kort in de Kanaalzone zijn ge
weest Van Franse zijde werd hieraan
toegevoegd dat rr»en vooral niet te snel
censationele militaire ontwikkelingen
moet verwachten aangezien het bezetten
van strategische punten in een uitge
strekt gebied geen kwestie van uren is.
T roepentransport
Er zijn berichten over grote Fran
se en Britse troepenverplaatsingen.
Te Algiers werd gisteren de Franse
zevende gemechaniseerde divisie
een uit Fransen en Britten bestaande
tactische eenheid van xijftigduizend
man ingescheept. Het grootste slag
schip van de Franse vloot, de 38.750
ton metende Jean Bart vertrok van
daar met Franse parachutisten, ma
riniers en leden van het vreemdelin
genlegioen aan boord.
Ook uit Engeland worden troepenbewe
gingen gemeld. De wegen naar het vlieg
veld Southend stonden vol militaire kon
vooien. Transportvliegtuigen vervoerden
troepen naar Cyprus Op de rede van
Portsmouth lagen achttien transportsche
pen op lading te wachten en in South
ampton namen twee schepen tanks en
andere zware wapens aan boord.
De commandant van een Britse Can-
berra-straalbommenwerper. luitenant John
Slater, ve: telde na terugkomst op Cyprus
dat zijn v'iegtuig de luchtafweer van e*n
Egyptisch vliegveld had verrast toen het
n beneden kwam duiker. De Egyp'e
naren hadden maar wa' in het wilde weg
geschoten. Tegenstand vz» jagers was er
niet geweest.
„Ik vloog een keer over het vlieg
veld en nam waar. dat er flinke sc a-
de was aangericht" vertelde de R A F -
man. De Canberra s hadden iets mce-
dan een half uur gedaan
stand CyprusEgypte. 385 kilomi
Ook viermotorige Vickers-Viscounts
hebben aan de aanvallen deelgenomen
De bommenwerpers hadden in het
donker met behulp van lichtfakkels
hun doelen bestookt. De bemanningen
konden zich goed oriënteren: Egypte
was slecht verduisterd.
De Egyptische marine heeft gevoelige
•erliezen geleden. De Britse kruiser New
foundland (8800 ton) boorde een fregat in
de grond toen dit schip geen gevolg gaf
de sommatie te stoppen. De fregat
in de Golf van Suez, waar de krul-
patrouilleerde. De Britse oorlogsbo
dem nam de overlevenden aan boord.
Gaza
Een gepantserde Israëlische colom
gisteren van El Ageila, ten zuiden
Gaza, opgerukt naar El Arish b(j de
Middellandse zee. Daarmee werd
Egyptische landtong van Gaza volkomen
afgesneden. Duizenden Arabische vluch
telingen trachtten in paniek te ontsnap
pen naar Egyptisch gebied. Er wonen
de landtong van Gaza ongeveer 300.1
Arabieren, van wie 200.000 vluchteling!
die onder de zorgen van de Verenigde
Naties vallen. De Israëlische radio deed
een beroep op hen zich te houden aan d<
instructies van de Israëliërs. De Egypti
sche commando-troepen In dit gebied kre
gen de waarschuwing zich van geweld
daden te onthouden.
Op de weg van El Auja naar Ismalii
zijn gisteren zware gevechten geleverd
bij Aboe Ogeila. een belangrijke Egypti
sche basis langs die weg. De Israëliërs
schijnen hier de Egyptische verdediging
uit elkaar geslagen te hebben.
Verder deden vliegtuigen van beide
partijen aanvallen op, konvooien en troe
penconcentraties. De Israëliërs zeggen ze
ven Egyptische vliegtuigen te hebben
neergeschoten: vier Migs en drie Hunters.
De Egyptenaren geven op, tien Israëli
sche vliegtuigen te hebben vernietigd.
Moties in Lagerhuis
In het Britse Lagerhuis zouden vandaag
twee moties aan de orde komen: één van
afkeuring over het door de regering-Eden
gevoerde beleid en één door de premier
gevraagde motie van vertrouwen, waarin
het Lagerhuis zich dient uit te spreken
voor de regeringsmaatregelen om een
einde te maken aan de vijandelijkheden
tussen Israël en Egypte en om de vitale
internationale cn nationale belangen tc
waarborgen. In de motie als deze wordt
aangenomen zegt het Lagerhuis zijn
volledige steun toe aan alle stappen, die
nodig'èijn om dit te bereiken.
De leider V2n de oppositie. GaifsVe!'.
aarschuwde Eden dat Labour de onder-
omen actie niet wenst te steunen en dat
oppositie zich met alle grondwettelijke
iddclen (hij legde speciaal de nadruk op
et woord grondwettelijk) zal verzetten.
..Wij zullen natuurlijk geen pogingen
doen. iemand af te raden de bevelen van
de regering ten uitvoer te brengen, maar
Wij zullen proberen, door middel van de
openbare mening alle druk op de regering
e oefenen opdat zij zich terugtrek»
uit de onmogelijke toestand, waarin zij
os heeft gebracht," zeide Gaitskell.
Nadat Eden had verklaard niets te wil
len zeggen over de Brits-Frans militaire
oen, gaf hij een toelichting ot> het
besluit, van het veto-recht in de Veilig
heidsraad gebruik te maken.
„De Amerikaanse resolutie," zo zei hij.
.kwam in feite neer op een veroordelinr
'an Israël als aanvaller. De Britse rege-
ing meent niet, dat het mogelijk is on
deze wijze in dit geschil tegen een der
oartijen stelling te nemen zonder reke
ning te houden met een serie daden, die
ten slotte tot een uitbarsting hebben go-
leid."
Eisenhower noemt Brits-Frans
optreden een vergissing
NAGENOEG alle landen van de
wereld, hebben het Brits-Franse
militaire optreden in Egypte veroor
deeld. Van vele zijden heeft men zijn
verontwaardiging uitgesproken over
de interventie in de Suezkanaalzone
en verschillende staatshoofden (o.a.
van Rood-China, de Sowjetunie,
Zuid-Slavië en India) hebben de be
schuldiging van agressie uitgespro
ken.
Maar hierbij is het niet gebleven. Er is
een grote breuk ontstaan tussen de weste
lijke grote mogendheden. De Parijse pers
heeft zich naar aanleiding van het stand
punt, dat de Verenigde Staten dinsdag in
de Veiligheidsraad hebben aangenomen,
afgevraagd of het Noordatlantisch verdrag
verder nog zin heeft „Het State Depart
ment", zo schreef „Paris-Presse", „heeft
opnieuw de zijde van het Arabisch natio
nalisme tegen ons gekozen".
Daarbij hebben Amerikaanse kranten
scherpe kritiek geleverd op het veto var
Frankrijk en Engeland in de Veiligheids
raad. Hiermee is het Atlantische Verdrag
verscheurd, zo schreef de „Washington
Post". Amerika is nu verplicht, volgens
de driemogendheden verklaring van 1950
Egypte te hulp te komen.
De stemming in de Verenigde Staten Is
op het ogenblik zeer anti-Frans cn anti-
Brits. Op hoog niveau wordt reeds serieus
gesproker over stopzetting van militaire
hulpverlening aan Frankrijk cn Engeland.
President Eisenhower heeft vanmor
gen vroeg getracht in een rede voor de
Amerikaanse televisie olie oo de go ven te
werpen door te zeggen, dat het Brits-
Fran-e ber'ult troepen nwr Fgypte te
zenden gezien moet wor'en als een ver
gissing.
Hoe- de president zeide, dat de Ver-
S;a»cn net gebruik van gev eld om ge
schillen In het Midden-Oosten on te los
sen niet anvaarden, was hij van mening
dat de vriendschap tussen dt Verenigde
Stat n, Frankrijk en Engeland niet ver
kleind is. Eisenhower zeide, dat de Brits-
Franse actie nauwelijks in overeenstem
ming gebracht kan worden met de prin
cipes en de doeleinden van de Verenigde
Naties.
In Amerika wacht men in spanning af.
wat de regering verder zal doen. De pers
chef van het Witte Huis, Hagerby, ver
klaarde dat de Verenigde Staten vastbe
sloten hebben de driemogendhedenverbin-
tenis van 1950 om ieder slachtoffer var
agressie in het Midden-Oosten te hulp tc
komen, na te komen. Dit zou eventueel
ook een Amerikaanse Interventie kunnen
betekenen. Presidenet Eisenhower
klaarde echter in zijn toespraak, dat de
V.S. zich niet zullen inlaten met de ge
vechten in het Midden-Oosten.
(Zie vervolg pag. 7)
NOG VERWARRING IN HONGARIJE
'N HET nu vrije Hongarije heerst
nog een grote verwarring. De
toestand is nog geenszins geconsoli
deerd. De gebeurtenissen volgen el
kaar in een snel tempo op. De afgelo
pen vierentwintig uur deden zich de
volgende ontwikkelingen voor:
J Terwijl de terugtocht van de Russi
sche- troepen uit Boedapest gaande
was, heeft de Hongaarse regering
nota naar Moskou gezonden, waarin
gevraagd wordt om terugtrekking var
de Sowjettroepen uit geheel Honga
rije. Gevraagd wordt een delegatie
aan te wijzen, zodat de onderhande
lingen op regeringsniveau zo spoedig
mogelijk kunnen beginnen.
Inmiddels :s de chef van de Hongaar
se generale staf. Lajos Toth ontsla
gen. Ook is hij afgezet als ondermi
nister van defensie. Lajos Toth wordt
opgevolgd door Pal Monetcr. Be'.a Ki
raly is benoemd tot militair bevel
hebber van Boedapesrt
Onder druk van de nationalisten heeft
de regering alle politieke gevangenen
die onder het regiem van Rakosi en
Geroe veroordeeld waren, vrij moe
ten laten.
Nu de Russische troepen de Hongaar
se hoofdstad voor een groot deel heb
ben verlaten, is de positie van pre
mier Nagy minder zeker geworden.
De kwestie of hij wel of niet de hulp
heeft gevraagd van de Russische troe
pen is nog steeds niet opgelost. Men
is in Hongarije helemaal niet tevre
den over de tegenwoordige regering.
Prof. Beel commissaris
voor radiowezen
Prof. dr. L. J. M. Beel is benoemd tot
regeringscommissaris voor het radiowc-
als opvolger van mr. L. A. Kesper.
Na het vertrek van mr. Kesper werd mr.
A. W. Schade tijdelijk met deze functie
belast.
Leden van de verzetsbeweging hebben in de nacht van dinsdag op
woensdcg kardinaal Mindszenty bevrijd uit de gedwongen verblijfplaats,
die hem door de communistische regering was toegewezen. De kardinaal,
naai, vergezeld van een escorte van opstandelingen, arriveerde gisteren
in zijn door de strijd beschadigde paleis te Boedapest.
Terwijl het kernkabinet gisteren on
derhandelde met de bevrijdingsco-
mité's uit West-Hongarije, verzamel
de zich voor het parlementsgebouw
een woedende menigte van ongeveer
tweeduizend personen, die de aftre
ding eiste van de „regering" van
moordenaars.
De opstandelingen maken In Boedapest
nog steeds een verwoede Jacht o|
leden van dc veiligheidspolitie, die zich
in de riolen hebben verstopt, nadat dr
kansen voor hen keerden. Er z(jn reedi
vele lijken van de gebate politiemannen
in de riolen gevonden.
Gezeten in een Russische auto en
escorteerd door drie tanks en twee
pen Hongaarse soldaten is kardinaal
Mindszenty na jaren gevangenschap in
Boedapest teruggekeerd. Het was vooi
véle Hongaren een hoogtepunt in de af
gelopen dagen.
Memorandum
Zes vertegenwoordigers van verschil
lende verenigingen van Hongaren in ooi
iand hebber! aan de Hongaarse gezant in
Den Haag, de heer Karpati. een mi
randum overhandigd, met het verzoek
dit aan de competente instanties door tc
geven. In dit memorandum wordt terug
trekking van de Russische troepen, zelf
beschikkingsrecht voor Hongarije en geen
buitenlandse inmenging in binnenlandse
aangelegenheden geëist.
Hammarskjöld wil
aftreden
Assemblee V.N. komt
bijeen
]~JE VEILIGHEIDSRAAD heeft
gisteren met zeven tegen twee
stemmen besloten de Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties in
speciale zitting bijeen te roepen. En
geland en Frankrijk stemden tegen,
Australië cn België onthielden zich
van stemming. De Assemblee zal
vanavond elf uur bijeenkomen. Zij
zal beraadslagen over te nemen
maatregelen in verband met de mili
taire acties van Engeland, Frankrijk
en Israël tegen Egypte.
In de door Joegoslavië voorgestelde
resolutie, die gisteravond door de Veilig
heidsraad werd aanvaard wordt gezegd
dat er een ernstige toestand is geschapen
door de actie tegen Egypte en dat de Vei
ligheidsraad niet handelend had kunnen
optreden wegens gebrek aan eenstemmig
heid bij de permanente leden.
De Verenigde Staten zullen de resolutie
die dinsdag door een Engels-Frans veto
in dc Veiligheidsraad werd getroffen, ook
in dc Algemene Vergadering voorleggen.
Tevoren had de Britse vertegenwoor
diger het Brits-Franse optreden verdedigd
omdat het een driedelig doel had: De
vechtende partijen te schelden, een einde
te maken aan dc vijandelijkheden cn het
uezkanaal tc beschermen.
Een Engelse poging de vergadering der
Assemblée geen doorgang te laten vinden,
vervat in een resolutie, werd met zes tegen
vier stemmen verworpen.
retarls-generaal Hammarskjöld heeft
de Brits-Franse actie zo ernstig opgeno-
icn dat h(J de Veiligheidsraad heeft laten
eten te sullen aftreden als niet alle leden
hun belofte tot naleving van het Hand-
-est houden. Nadat deze mededeling In de
raad was ontvangen lieten de Amerikaan-
ie. Franse en Russische cedelegeerden
ilch In waarderende woorden over de
ietrctaris-generaal uit.
In zijn antwoord aan de delegatie zei de
Hongaarse gezant onder meer. dat iedere
Hongaar het vertrek van de Russische
troepen toejuicht, maar dat de tussen dc
Sowjetunie en Hongarije bestaande tr
taten niet in één keer op zij geschoi
kunnen worden.
Spoedzitting Kabinet
over Midden-Oosten
Vanmorgen is het kabinet in buiten
gewone zitting bijeengekomen ter be
spreking van de toestand in het
Midden-Oosten.
Zoals gisteravond reeds desgevraagd
van officiële zijde werd medegedeeld,
volgt de Nederlandse regering, „over
vallen door de radioberichten over de
gebeurtenissen in Egypte", de ont
wikkelingen met spanning en grote
ongerustheid. Eveneens werd er aan
herinnerd, dat de Nederlandse re
gering haar reeds eerder ingenomen
standpunt handhaaft, dat een oplos
sing dient te worden gevonden door
besprekingen in de Verenigde Naties.
Inmiddels stelt de regering alles in
het werk de Nederlandse onderdanen
en eigendommen in het Midden-Oosten
te beschermen, waartoe besprekingen
zijn en worden gevoerd met Neder
landse scheepvaart- en luchtvaart
maatschappijen en de diplomatieke en
consulaire vertegenwoordigers.
Vreugde en droefheid gaan
hand, in hand, als de vrijheid
bevochten wordt. Slechts ten
koste van vele mensenlevens
heeft het verzet in Hongarije de
overhand gekregen. Van de
verwoestingen in het hart van
Boedapest geeft deze foto
overtuigend beeld.
Minister Hofstra antwoordt Kamer
Tekort op begroting zal drastisch
moeten worden verminderd
(Van onze parlementsredactie)
De nieuwe minister van financiën Hofstra ziet het als een van zijn belang
rijkste taken, te waken tegen een inflatoire financiering van de overheids-
huishouding. In het door hem te voeren financieel-economisehc beleid zal
het streven naar gezond geld oen centrale plaats innemen. Onder het voor
behoud. dat een definitief oordeel pas kan worden gegeven, nadat het
b E.R.-adsnes over de beperking van de beatedingen zal zün uitgebracht,
is de minister van mening, dat de wenselijke vermindering van het tekort
op de rijksbegroting voorshands kan worden gesteld op 41)0 a 500 miljoen
gulden per jaar.
De bewindsman deelt dit mee in de
memorie van antwoord aan dc Tweede
Kamer op de algemene financiële be
schouwingen over de rijksbegroting. Hij
wijst er nogmaals op. dat de nationale
bestedingen de laatste Jaren te sterk zijn
itegen en thans de middelen overtref
fen. wat tot een verzwakking van de be
talingsbalans heeft geleld.
Gezien in dit licht is een duidelijke be
perking van de bestedingen thans onaf
wendbaar. waarbij alle bestedln«*cate-
goriën. onder het oog moeten worden
gezien. Bij het doorvoeren van
de beperkingen zullen fysieke con
troles slechts in speciale gevallen als
middel worden toegepast, zodat In he«
kader van de te nemen maatregelen een
belmgrijke rol zal toekomen aan het al-
>ene financiële beleid
De minister betreurt, dat nog niet kan
worden beschikt OTer het 8.E.R.-advies
de bestedingsbeperking. Nu dit rap-
echter over enkele weken kan wor-
Eerwacht, wil de regering definitieve
die op het op te stellei
slechts neme
kunnen lUdcn.
(Zte vervolg pag. 5).
WEERBERICHT
Veel minder koud
De Bilt verwacht tot mor
genavond:
Veel bewolking met nu en
dan wat regen of motregen.
Overwegend matige noord
westelijke wlnl Veel minder
koud. (Opgemaakt te 41.15
ZON EN MAAN
Zon: 7 3»—17 12 uur. Maaj; 7.2*—16.53;
2 november N.M.